Thomæ Bradwardini Archiepiscopi olim Cantuariensis, De causa Dei, contra Pelagium, et De virtute causarum, ad suos Mertonenses, libri tres: iussu reverendiss. Georgii Abbot Cantuariensis Archiepiscopi; opera et studio Dr. Henrici Savilii, Colegij Mertonensis in Academia Oxoniensi custodis, ex scriptis codicibus nunc primum editi
- Title
- Thomæ Bradwardini Archiepiscopi olim Cantuariensis, De causa Dei, contra Pelagium, et De virtute causarum, ad suos Mertonenses, libri tres: iussu reverendiss. Georgii Abbot Cantuariensis Archiepiscopi; opera et studio Dr. Henrici Savilii, Colegij Mertonensis in Academia Oxoniensi custodis, ex scriptis codicibus nunc primum editi
- Author
- Bradwardine, Thomas, 1290?-1349.
- Publication
- Londini :: Ex officina Nortoniana, apud Ioannem Billium,
- M.DC.XVIII. [1618]
- Rights/Permissions
-
To the extent possible under law, the Text Creation Partnership has waived all copyright and related or neighboring rights to this keyboarded and encoded edition of the work described above, according to the terms of the CC0 1.0 Public Domain Dedication (http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/). This waiver does not extend to any page images or other supplementary files associated with this work, which may be protected by copyright or other license restrictions. Please go to http://www.textcreationpartnership.org/ for more information.
- Subject terms
- Pelagianism -- Early works to 1800.
- Link to this Item
-
https://name.umdl.umich.edu/a16626.0001.001
- Cite this Item
-
"Thomæ Bradwardini Archiepiscopi olim Cantuariensis, De causa Dei, contra Pelagium, et De virtute causarum, ad suos Mertonenses, libri tres: iussu reverendiss. Georgii Abbot Cantuariensis Archiepiscopi; opera et studio Dr. Henrici Savilii, Colegij Mertonensis in Academia Oxoniensi custodis, ex scriptis codicibus nunc primum editi." In the digital collection Early English Books Online. https://name.umdl.umich.edu/a16626.0001.001. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed June 17, 2024.
Contents
- title page
- dedication
- LECTORI.
- PRAEFATIO THOMAE DE BRADWAR∣DINA CANCELLARII LONDON, IN TRES LIBROS DE CAVSA DEI CONTRA PELAGIVM, ET DE VIRTVTE CAVSARVM.
- table of contents
- THOMAE DE BRADWARDINA AD SVOS MERTONENSES, EPISTOLA PRIOR.
-
THOMAE BRADWARDINI DE CAVSA DEI LIBER I.-
CAP. I.
-
contra Protagoram dubitantem Deum esse. 1. -
Contra Diagoram & insipientem negantes Deum esse. 2. -
Contra dubitantes vel negantes Deum habere realiter, aequiualenter, vel supereminenter omnem virtutem, & quamlibet bonitatem: & vniuersaliter quicquid melius est ha∣bere, quam non habere, omniue modo omnimode bonum esse, & omnimodam bonita∣tem habere, quod melius est esse & habere, quam non esse & non habere, ac omne vi∣tium & malitiam non habere: & vniuersaliter omne illud non habere, quod non ha∣bere est melius quam habere, aut aliquod habitum aliquo alio modo habere, quod non habere esset melius quam habere, aut quicquam frustra superfluumue habere: vel non semper esse summè felicem, beatum, actualem seu actum, ita quod nihil felicius, bea∣tius, vel actualius esse posset. 3. -
4.
Contra negantes Deum esse virtutis & bonitatis cuiuslibet simpliciter infinitae. -
5
Contra dicentes Deum non plenè sibi sufficere, sed alio indigere. -
6.
Contra credentes Deum non necessariò, sed contingenter esse summè perfectum & De∣um, ipsumque esse mutabilem, irascibilem, placabilem, tristabilem, laetabilem aut pas∣sibilem nouiter quacunque alia passione; opinantes quoque quod Deus sit nomen acci∣dentale, & non essentiale simpliciter. -
Contra negantes Deum esse omnipotentem actiuè, & nullipotentem passiuè; id est, non posse ab alio quicquam pati. 7. -
Contra opinantes Deum non esse substantiam & potentiam rationalem, habentem intel∣lectum & liberam voluntatem, cognoscentem actualiter & volentem: putantes quoque voluntatem diuinam non esse vniuersaliter efficacem, id est, non impedibilem, non frustrabilem, non defectibilem vllo modo. 8. -
9.
Contra credentes Deum aliquid ignorare. -
Contra fingentes Deum ex membris humanis, vel alijs, seu quibuscunque diuersis componi, negantesque ipsum esse substantiam simplicissimam, impartibilissimam, nullam com∣positionem, partibilitatem, magnitudinemue habentem, magnitudinem scilicet cor∣poralem. 10. -
11.
Contra Zabios, & sapientes eorum coelum pro Deo colentes. -
12.
Contra adoratores Solis vel Lunae, Martis vel Iouis, cuiuscunque figni caelestis, vel quorumcunque signorum, & vniuersaliter cuiuslibet partis coeli. -
13.
Contra fabricantes sibi Deos temporales, homines, animalia, arbores, ignem, aut quamcunque rem talem. -
14.
Contra nugatorios & nugaces, qui multitudinem onerosam deorum aequalium eiusdem speciei, seu naturae adorant. -
Contra fingentes multos Deos aequales, natura seuspecie differentes. 15. -
16.
Contra ponentes confusionem multorum Deorum inaequalis virtutis & disparis dignita∣tis, siue eiusdem speciei, siue diuersae. -
17.
Contra negantes Deum esse vnicum, & non plures, affirmantesue esse possibile plures es∣se, negantesque necesse esse simpliciter esse vnicum & non plura, affirmantesue esse possibile plura esse. -
Contra ponentes multa principia prima simpliciter contraria inuicem, quorum nullumreducatur ad aliud, nec omnia ad aliquod vnum illis commune; puta bonum & ma∣lum, ac consequenter vlterius somniantes duos Deos huiusmodi, siue plures. 18 -
19
Contra Poetas mentientes Deum hominibus studiosis aut alijs inuidere. -
20
Contra fabricantes deos inhonestos & turpes, comedentes, bibentes, mulieribus com∣miscentes, in rebus aut ludis inhonestis, turpibus & scenicis delectantes. -
Contra Idololatras. 21. -
Contra Arrianos. 22 - Contra Donatistas. 23
-
Contra Sabellianos. 24 -
Contra non distinguentes, sed concedentes simpliciter Deum esse infinitae virtutis & po∣tentiae infinitae, etiam intensiuè. 25 -
26
Contra pictores Dei, ipsum varijs qualitatibus, attributis, habitibus, vel actibus acci∣dentalibus accidenteuè aliquo depingentes. -
27
Contra desperationem siue ex magnitudine, siue ex multitudine peccatorum. -
28
Contra Cainitas credentes Deum nullum peccatorem ad gratiam reconciliationis admittere, nisi prius tantum vel amplius merendo satisfecerit, & satisfaciendo me∣ruerit quantum deliquit. -
Contra Pelagianos seu Cainitas fingentes Deum nulli beneficium gratis dare, sed tantûm pro suo merito praecedente. 29 -
Contra indoctos artis amandi, nescientes Deum esse propter seipsum amandum, & cae∣tera propter Deum, omnesque actus humanos ad ipsum propter se finaliter ordinan∣dos, ipsumque esse super omnia diligendum, putantes quoque hominem pro quantis∣cunque bonis lucrandis siue seruandis, aut quantiscunque malis paenalibus habitis a∣mouendis, siue non habitis praecauendis potentem ista non facere, non peccando debere saltem scienter quicquam etiam minimum facere contra Deum, contra praeceptiōnem, contra prohibitionem diuinam, ipsum vel leuissimè quomodolibet offendendo contra conscientiae regulam diuinitùs institutam, vel quomodocunque quantumlibet mini∣mum scienter peccare. 30 -
Contra effraenes dicentes omnia bonis & malis aequaliter euenire, malum aliquod impu∣nitum, vel bonum aliquod irremuneratum manere; mentientesque Deum quen∣quam abundanter punire, scilicet vltra condignum, vel etiam ad condignum, & parcè quempiam praemiare, scilicet citra condignum vel non vltra condignum; fin∣gentes quo{que} diuinae pietati, & misericordiae infinitae nusquam congruere punire quod∣cunque delictum, sed totum semper dimittere misericorditer impunitum. 31. -
32
Contra Philosophos praesumentes se posse cognoscere Deum plenè & eius quamli∣bet actionem; deridentes propterea Christianos credentes nonnulla de Deo, & de actionibus eius miris, de actionibus etiam creaturae virtute diuina, quae per viam ra∣tionis humanae nesciunt demonstrare. -
Contra Philosophos negantes posibilitatem creationis, adnihilationis & recreationis. 33. -
34
Contra Philosophos negantes possibilitatem creationís mundi. -
35.
Contra Philosophos & Hereticos negantes possibilitatem conceptus & partus Virgi∣nis, dicentesque Christum nequaquam de Sancta Maria semper Virgine na∣tum esse. -
36.
Contra Epicureos & Sadducaeos dicentes Spiritum nullum esse, immortalitatem quoque animae rationalis irrationabiliter abnegantes: & contra Auerrois astruentem omnes homines vnicam animam rationalem habere. -
37
Contra Philosophos negantes motum coeli, & generationem hominum posse cessare, mor∣tuos posse resurgere cum suis corporibus, bonos posse ad coelos conscendere, & malos descendere ad inferna, & vtrosque posse sic viuere in aeternum. -
38.
Contra Philosophos & haereticos negantes meritum temporale posse rationabiliter prae∣miari praemio sempiterno, aut peccatum temporale posse iustè puniri poenâ aeternâ. -
Contra Philosophos & Haereticos negantes resurrectionem mortuorum futuram ad vi∣tam beatam vel miseram secundum differentiam meritorum, concedentesque ipsam esse futuram siue statim post mortem, siue post spacium magni Anni in corporibus be∣stialibus, vel humanis, alienis vel proprijs ad vitam mundanam bestijs vel homini∣bus solitam, temporalem, per consuetam periodum duraturam; credentesque vniuer∣saliter omnium mortuorum tam bonorum quam malorum resurrectionem futuram ad vitam & beatitudinem sempiternam, & nullorum ad poenam & miseriam sempiter∣nam; putantes quoque bonos aeternam beatitudinem possessuros, non tamen in coelo, malosque aeternam miseriam habituros, non tamen in inferno; sed ambos interra com∣muniter permansuros; dicentes insuper corpora bonorum nequaquam ad meliorem, sinceriorem & caelestiorem conditionem in futura beatitudine transformanda, aut im∣mortalia tunc futura, sed in statu pristino remansura, corporauè malorum viuentia in aeternis supplicijs aeternaliter minimè duratura; fingentes etiam impudenter foelicita∣tem aeternam bonorum futuram debere consistere in carnis voluptatibus consuetis, aut in aliquo alio, seu quibuslibet alijs praeter Deum. 39 -
Contra Aristotelem astruentem mundum non habuisse principium temporale, & non fu∣isse creatum, nec generationem hominum terminandam, neque mundum seu statum mundi praesentem vllo tempore finiendum. Contra Anaximandrum quoque Plato∣nem, Anaxagoram, Empedoclem, & Maurorum vaniloquos circa idem. 40.
-
-
CAP. II. Quòd Deus est omnium aliorum necessarius conserua∣tor: habet Corrollarium habens tres partes. -
CAP. III. Quòd Deus est necessaria causa efficiens cuiuslibet reifactae: habet Corollarium habens tres partes. -
CAP. IIII. Quod qualibet creatura mouente, Deus necessario commouet: habet Corollarium quatuor partium. -
CAP. V. Quod Deus non est mutabilis vllo modo: habet Corollarium quinque partium. -
CAP. VI. Quòd Deus habet distinctam scientiam omnium. -
CAP. VII. Obijcit contra sextum & soluit. -
CAP. VIII. Quòd Deus habet volutionem & amorem communiter, & specialiter ad quacunque. -
CAP. IX. Quod voluntas diuina est causa efficiens cuiuslibet rei factae, mouens seu motrix cuiuslibet motionis, ac vniuersa∣literomnium amantissima genetrix, nu∣trix & viuifica conseruatrix. -
CAP. X. Quòd voluntas diuina est vniuersaliter efficax, insuperabilis & neces∣saria in causando, non impedibilis nec frustrabilis vllo modo. -
CAP. XI. Quod primum principium necessarium & verum incomplexum est Deus; & quod principium complexum primum sim∣pliciter est de Deo: puta Deus est, Deus scit omnia, Deus vult omnia, vel aliquid simile. -
CAP. XII. Ostendit quale sit illud primum principium, quia affirmatiuum, & quod sit illud quod Deus est, seu Deus est Deus. -
CAP. XIII.
-
1 Quod actus est simpliciter prior potentia. - Quòd esse est prius simpliciter, quàm non esse. 2.
- Quod necessarium est prius possibili contradictionis. 3.
- Quod necessarium est prius impossibili. 4.
- Quod purè necesse esse, seu pura necessitas est prius simpliciter quolibet alio, ac radix pri∣ma & fundamentum primarium omnium aliorum. 5.
-
6.
Quod principium primum complexum summe & pure necessarium est & firmum. -
7.
Quod necessarium nequaquam rectè per possibile vel per impossibile definitur. -
8.
Quod necesse esse non potest simpliciter definiri. -
9.
Quod affirmatiua est prior qualibet negatiua, & quod quaelibet negatiua vera reducitur ad aliam affirmatiuam priorem & causam veritatis illius. -
10.
Quod prima causa cuiuslibet negationis verae est in Deo. -
11.
Quod Deus est prima Causa cuiuscunque non esse. -
Quòd prima causa cuiuslibet impossibilitatis & repugnantiae est in Deo. 12.
-
-
CAP. XIIII. Quod diuina voluntas est causa cuiuslibet futuri atque prae∣teriti, quare ipsum est tale. -
CAP. XV. Quod res scitae non sunt causae Diuinae scientiae. -
CAP. XVI. Contra quosdam dicentes, quod res scitae sunt causae sine qua non diuinae scientiae, sed non causa. -
CAP. XVII. Distinguit scita diuina, quia quaedam praecedunt quodammodo eius scientiam, & quaedam sequuntur; ostendit{que} haec esse causam quoquo modo diuinae scientiae, illa nusquam. -
CAP. XVIII. Distinguit diuinam scientiam incomplexam quodammodo & complex∣am: distinguit similiter scibilia complexa in priora quodammodo & posteriora voluntate diuina: & ostendit quòd priora sunt Causa quoduomodo diuinae scientiae complexae, posteriora verò nequaquam, sed quod Deus per voluntatem suam scit illa. -
CAP. XIX. Obiicit & respondet. -
CAP. XX. Distinguit similiter voluta in priora & posteriora voluntate diuina, & ostendit, quòd voluta posteriora non sunt causa volutio∣nisdiuinae, nec causa sine qua non; & quod voluta pri∣ora sunt aliqua causa eius. -
CAP. XXI. Obiicit, & respondet, distinguit{que} rationabile & iustum per priusvoluntate diuina, per posterius & per mixtum. -
CAP. XXII. Quod Deus habet volutionem vel nolutionem actualem distinctam contra obiectum quodlibet voluntatis. -
CAP. XXIII. Quòd tam scientia Dei quàm eius volunt as immuta∣bilisest omninò. -
CAP. XXIIII. Obiicit contra immutabilitatem diuinae scientiae, & respondet. -
CAP. XXV. Obijcit contra immutabilitatem diuinae voluntatis, & soluit. -
CAP. XXVI. Quòd tota vniuersitas rerum est bona, & nulla res per se mala. -
CAP. XXVII. Quòd omnia à prouidentia diuina eueniunt. -
CAP. XXVIII. De Fato. -
CAP. XXIX. De Casu & Fortunâ. -
CAP. XXX. Quod res voluntariae diuinae prouidentiae legibus gubernantur. -
CAP. XXXI. Quòd actiones voluntariae diuinae prouidentiae supponuntur. -
CAP. XXXII. Quod omnia proueniant à Dei prouidentiâ actualiter dispo∣nente, non solummodo permittente. -
CAP. XXXIII. Quòd respectu cuiuscun{que} est Dei permissio, est & eius volutio actualis. -
CAP. XXXIV. Si, & quomodo Deus vult, & non vult, peccatum. -
CAP. XXXV. Contra Pelagium, quòd gratia gratis datur à Deo, non praece∣dentibus meritis comparatur. -
CAP. XXXVI. Contra Procuratores Pelagij asserentes, quod etsi merita non sint causa collationis gratiae principalis, sunt tamen causa sine qua non confertur. -
CAP. XXXVII. Contra quosdam Pelagianos dicentes hominem posse ex se tan∣tum debitè praeparare; quod si faciat, Deus dabit sibi gratiam suam gratis. -
CAP. XXXVIII. Contra quosdam Pelagianos dicentes quòd Deus praeuenit hominem in gratiae collatione pulsando, & homo ipsam acceptionem gratiae aperiendo & consentiendo, ex se tamen pulsanti, & sic ipsam quodammodo promerendo. -
CAP. XXXIX. Contra quosdam putantes hominem ex se tantum posse me∣reri primam gratiam de congruo, non de condigno. -
CAP. XL. Quòd gratia, quae est habitus gratis datus à Deo vna cum volun∣tate humana est causa efficiens propriè cuiuslibet boni & meritorij actus sui. -
CAP. XLI. Quòd gratia prius naturaliter quàm voluntas humana efficiat actus bonos. -
CAP. XLII. Quod Deus prius naturaliter efficit quemlibet actum bo∣num voluntatis creatae, quàm gratia. -
CAP. XLIII. De poenitentia salutari secundum opiniones diuersas, & de clauium potestate. -
CAP. XLIIII. De Praedestinatione secundum quid nominis. -
CAP. XLV. Quòd Praedestinatio realiter sit ponenda quid sit, quot modis dica∣tur; quòd non sit propter opera, sed secundum Dei gratuitam voluntatem. -
CAP. XLVI. Contra quosdam concedentes praedestinationem & reprobatio∣nem ad gloriam & ad poenam, sed negantes has esse ad aliquos certos gradus. -
CAP. XLVII. Obijcit, & respondet.
-
CAP. I.
-
THOMAE BRADWARDINI LIBER II. -
CAP. I. Quòd liberum arbitrium sit, & quid sit. -
CAP. II. De actu liberi arbitrij & eius obiecto. -
CAP. III. Quod nulla causa inferior potest necessitare voluntatem crea∣tam ad rationalem & liberum actum suum ad meri∣tum propriè, vel peccatum. -
CAP. IV. Quod liberum arbitrium tentatum non potest proprijs viribus sine Dei auxilio & eius gratia tentatio∣nem aliquam superare. -
CAP. V. Quod liberum arbitrium quantacunque gratia crea∣ta suffultum sine alio Dei auxilio speciali non po∣test temptationem aliquam superare. -
CAP. VI. Quod illud Dei auxilium speciale est voluntas eius inuicta. -
CAP. VII. Quod nullus non tentatus, solius Liberi Arbitrij viri∣bus, sine gratia vel cum gratia quantacunque creata absque alio Dei auxilio potest pec∣catum aliquod euitare. -
CAP. VIII. De perseuerantia quid sit, & quod nullus viator quanta∣cunque gratia creata subnixus, solius Liberi Ar∣bitrijviribus, vel etiam cum adiutorio gra∣tiae possit perseuerare finaliter sine alio Dei auxilio speciali. -
CAP. IX. Quod nec homo nec Angelus cum quantacunque gratia ante lapsum potuit perseuerare finaliter, vel ad tempus sine alio Dei auxilio speciali. -
CAP. X. Obijcit & respondet. -
CAP. XI. Quod perseuerantia non est aliquod donum Dei cre∣atum à charitate & gratia realiter diffe∣rens& distinctum. -
CAP. XII. Obijcit & respondet. -
CAP. XIII. Quod illud auxilium sine quo nullus perseuerat, &per quod quilibet perseuerat, est Spiritus Sanctus, diuina bonitas & voluntas. -
CAP. XIIII. Quod perseuerantia gratis detur à Deo, non me∣ritis comparetur. -
CAP. XV. De perseuerantia sempiterna, de confirmatione vide∣licet beatorum & causa ipsius, quod ipsa est aeterna charitas Dei voluntas. -
CAP. XVI. De perseuerantia sempiterna, seu obstinatione ma∣lorum in malo, & causa ipsius. -
CAP. XVII. Quod nulla creatura rationalis potest confirmari vel obstinari immutabiliter per naturam. -
CAP. XVIII. Contra quosdam dicentes actum Liberi Arbitrii nihil esse. -
CAP. XIX. Obijcit & respondet. -
CAP. XX. Quod cuiuslibet actus voluntatis creatae Deus est necessarius coeffector. -
CAP. XXI. Recitat sex falsas responsiones; quarum Prima dicit, quod ideò solum Deus dicitur facere omnem actum voluntatis creatae, quia facit omnem voluntatem creatam, quae sola verè & propriè efficit suum actum. Secunda, quòd Deus ideo dicitur facere actum bonum voluntatis creatae, quia facit charitatem seu grati∣ameffectricem illius. Tertia, quòd Deus conseruat volunta∣tem. Quarta, quòd Deus facit obiectum & omnia mouentia voluntatem. Quinta, quòd permittit, Sexta, quòd Deus ef∣ficit propriè omnem actum bonum voluntatis, sed penitus nullum malum, & corrigit ipsas generaliter & coniunctim. -
CAP. XXII. Specialiter corrigit primam harum. -
CAP. XXIII Secundam corrigit. -
CAP. XXIV. Corrigit tertiam. -
CAP. XXV. Quartam corrigit. -
CAP. XXVI. Quintam corrigit. -
CAP. XXVII. Sextam corrigit. -
CAP. XXVIII. Obijcit contra vicesimum & respondet. -
CAP. XXIX. Quod voluntas increata & creata in coefficiendo actum voluntatis creatae, non sunt coaequales, nec coaequaeuae in ordine naturali. -
CAP. XXX. Quod in omni actione communi voluntatum increatae & creatae, in∣creata creatam naturaliter antecedit. -
CAP. XXXI. Obijcit & respondet. -
CAP. XXXII. Quod in omni non actione Deo & creaturae communi, prius naturaliter est Deum ibi non agere quàm ipsam, & est, quia Deus certam actionem per creatu∣ram non agit, ideo creatura illam non agit, & non è contra. -
CAP. XXXIII. Obijcit & respondet. -
CAP. XXXIIII. Per praemissa allicit homines ad timorem & amorem, ad confiden∣tiam, ad patientiam & humilitatem. ad orationem, & ad grati∣as referendas.
-
-
THOMAE BRADVVARDINI LIBER III. -
CAP. I. Quod Deus potest necessitare quodammodo omnem voluntatem cre∣atam ac liberum actum suum, & ad liberam cessationem & vaca∣tionem ab actu. -
CAP II. Quod Deus quodammodo necessitat quamlibet voluntatem creatam ad quemlibet tiberum actum suum, & ad quamlibet liberam ces∣sationem ac vacationem ab actu, & hoc necessitate naturali∣terpraecedente. -
CAP. III. De contingente ad vtrumlibet secundum opiniones diuersas, & quod ipsum est. -
CAP. IIII. Quid sit contingens ad vtrumlibet. -
CAP. V. Quasi Corollarie ex praemissis 13. partes infert. -
CAP. VI. Obijcit & respondet. -
CAP. VII. Mouet quaestionem, nunquid aliquid sit in potestate voluntatis creatae: & ponit vnam responsionem, & corrigit. -
CAP. VIII. Recitat alias sex responsiunulas, & emendat. -
CAP. IX. Respondet. -
CAP. X. Distinguit de necessitate & libertate. -
CAP. XI. Obijcit & respondet. -
CAP. XII. Jncipit disputare illam famosissimam quaestionem, nunquid omnia quae euenient, de necessitate euenient; & recitat opinionem Ma∣thematicorum seu Stoicorum dicentem, quòd omnia quae euenient, euenient de necessitate simpliciter absoluta. -
CAP. XIII. Tractat opinionem Ciceronis, dicentem Deum nescire futura. -
CAP. XIIII. Tractat tertiam opinionem dicentem, quòd multa sunt futurain natura sua, sed non apud Deum. -
CAP. XV. Recitat quartam opinionem Sophistarum dicentium nihil esse futurum. -
CAP. XVI. Refellit quintam opinionem Megaricorum negantium omnem potentiam ad futura. -
CAP. XVII. Corrigit sextam opionem quorundam, putantium quòd aliquid est futurum ad vtrumlibet, vel non futurum in sensu composito, non diuiso. -
CAP. XVIII. Rectificat septimam opinionem dicentem, quòd aliquid potest inci∣pere esse futurum. -
CAP. XIX. Castigat octauam & nonam opiniones, credentes nulla inferioris mū∣di sub diuina prouidentia contineri, & quod nulla voluntaria seu libera per Dei prouidentiam disponantur. -
CAP. XX. Corrigit decimam opinionem, quod Deus non habet volutionem re∣spectu alicuius effectus mundi inferioris, & vndecimam, quod non vult aliquem effectum voluntarium, seu liberum. -
CAP. XXI. Refellit duodecimam opinionem, putantem quod nulla inferior a fiant à Deo; & decimam tertiam aestimantem, quod nulla voluntaria seu libera immediatè & propriè fiant ab eo. -
CAP. XXII. Castigat decimamquartam opinionem, quod Deus non vult aliquid liberè futurum absolutè, sed tantum conditionaliter; & decimam∣quintam, quod nulla mala, sed tantum bonasunt absolutè-pro∣uisa,voluta, aut facta à Deo. -
CAP. XXIII. Arguit16. opinionem ponentem quòd Deus non vult actum liberum creaturae voluntate antecedente, sed tantummodo consequente, &quòd Deus cum creatura coefficit omnem actum liberum creatu∣rae, sed posterius ordine naturali; & 17. arbitrantem quòd licet Deus semper de facto agat & peragat actum quemlibet creatu∣rae, est tamen absolutè possibile aliquā creaturā agere per se solā. -
CAP. XXIV. Tractat decimam octauam opinionem dicentem quod Deum velle & peruelle est in hominis potestate, & decimam nonam quod est in hominis potestate facere aliquid, vnde sequitur Deum non velle,nec vnquam voluisse aut fore, quod tamen nunc vult & semper voluit ipsum fore; & vicesimam, quod quamprimo voluntas di∣uina praeuenit actum liberum voluntatis humanae, tā primo potest humana in oppositum talis actus; & vicesimam primam, quod Deo volente hominem perducere, A. actum futurum in B. men∣sura, potest homo se prius ita disponere, quod Deus hoc tunc non velit, quare & quod tunc non habeat illum actum; & vice∣simam secundam, quod voluntas diuina non est semper necessaria in agendo, sed defectibilis & frustrabilis aliqualiter; & vicesi∣mam tertiam, quod voluntas diuina non est causa efficiens aliquo∣rum, sed tantum consentiens intellectui diuino dictanti, & alia quaedam virtus executiua & posterior in Deo, vel in causis secun∣dis efficit res effectas; & vicesimamquartam, quod quanquam voluntas diuina coagat & peragat omnem actum voluntatis creatae, hoc tamen facit tam debiliter influendo, quod nequaquam ipsam necessitat ad agendum. -
CAP. XXIV. Tangit25. opinionem singentem Deum non prouidere, praedestinare, velle, nec facere gradus actuum liberorum, meritorum, aut etiam prae∣miorum;& 26 quod nullus actus est aliquid; &27. quod nullum non agere, cessare siue quiescere est à Deo; &28. quod res futurae praescitae sunt praescientiae Dei causa; &29. quodres futurae prae∣scitae sunt causa sine qua non diuinae praescientiae; &30. quod Deus scit & praescit res secundum modum illarum; &31. Aca∣demicorum, quod nullus potest rimari aut scire istud tam obstru∣sum naturae miraculum, tam absconditum Dei arcanum; & tricesi∣mam secundam, quod in omnibus rebus futuris, praesentibus atquepraeteritis respectu scientiae & voluntatis diuinae est semper contingē∣tia ad vtrumlibet, & libertas, & nulla omnino necessitas. -
CAP. XXVI. Tractat opinionem tricesimamtertiam famosiorem caeteris, quae affir∣mat quod aliquid semper fuit futurum, & adhuc est futurum; non est tamen necessarium vllo modo illud vnquam fuisse, aut nunc esse futurum; & quod aliquid nunquam fuit futurum,nec nunc est futurum, & possibile possibilitate omni necessitati opposita est illud semper fuisse, & nunc esse futurum, & de prae∣scientia Dei correspondenter omnino. De omni tamen praeterito vel praesenti dicit, quod necesse est illud fuisse, & quod necesse est Deum semper praesciuisse illud fuisse futurum, vel scire illud, esse nunc praesens, quod etiam necesse est Deum scire illud esse praeteritum ac fuisse; & corripit eum super insufficientia respon∣sionis, eo quod non sufficienter difficultatem euacuat. -
CAP. XXVII. Respondet secundum sententiam Philosophorum & Theologorum, quòd omnia futura euenient de quadam necessitate respectu causa∣rum superiorum, non contraria, sed consentanea libertati. -
CAP. XXVIII. Recitat vnam glossam autoritatum erroneam. -
CAP. XXIX. Obijcit & respondet. -
CAP. XXX. Arguit eam super falsitate hypothesis per viam sumptam à necessi∣tate & libertate voluntatis diuinae, quae semper necessariò vnifor∣mis permanet & aequalis. -
CAP. XXXI. Reuocat eandem per viam necessitatis & contingentiae intellectus scientiaeque diuinae. -
CAP. XXXII. Reducit eandem per viam immutabilitatis voluntatis diuinae. -
CAP. XXXIII. Mouet eandem per viam reuelationis in verbo, & ponit sex respon∣siones concedentium reuelationē in verbo, & arguit grauiter contra. -
CAP. XXXIIII. Arguit specialiter contra primam. -
CAP. XXXV. Arguit contra secundam. -
CAP. XXXVI. Arguit contra tertiam. -
CAP. XXXVII. Arguit contra quartam. -
CAP. XXXVIII. Arguit contra quintam. -
CAP. XXXIX. Arguit contra sextam. -
CAP. XL. Corripit negantes reuelationem in verbo. -
CAP. XLI. Recitat diuersos modos secundum diuersos videndi in verbo, obijcit∣que & soluit. -
CAP. XLII. Reducit adhuc opinionem tricesimam tertiam & eius hypothesin per viam reuelationis in proprio genere; & primo de Domino lesu Christo, & recitat vnam responsionem dicentem, quod Christus potuit decipi, & refellit. -
CAP. XLIII. Tractat aliam responsionem. -
CAP. XLIV. Recitat tertiam responsionem. -
CAP. XLV. Ventilat quartam responsionem. -
CAP. XLVI. Contra eandem opinionem & hypothesin per viam reue∣lationis in proprio genere de puris creaturis, scilicet, Angelis. -
CAP. XLVII. Contra eandem opinionem & hypothesin per eandem viam de puris hominibus. -
CAP. XLVIII. Recitat quatuor responsiones, & corrigit. -
CAP. XLIX. Recitat duplicem opinionem dicentem, quôd in futuris reuelatis est ordinata vel absoluta necessitas; in alijs verò nulla. -
CAP. L. Respondet secundum sententiam Philosophorum & Theologorum, quod Deus vult & scit necessariò, quicquid vult & scit neces∣sitate sequente immutabilitantis, immobilitatis, stabilitatis, & ordinata, non praecedente & simpliciter absoluta, non naturali, violenta, aut inu ta, non contraria, sed consentanea summae & maximae libertati. -
CAP. LI. De Aeternitate. -
CAP. LII. Per viam aeternitatis ostendit sententiam 50o . praelibatam. -
CAP. LIII. Contra promptulos accusatores, faciles iudices & praecipites damnatores; & ponit36. capitula, quae sibi videntur erro∣nea, implorans humiliter autoritatem Ecclesiae quatenus de∣terminet veritatem.
-
- Ad suos Mertonenses Epistola posterior.