EQuidem, Orthodoxe, te horum Canonum obseruationem adeo vobis vendicare satis mirari ne queo. Ego enim ternarium Conse∣crantium numerum, & à Canonibus efflagi∣tari, & in ordinationibus vestris desiderari luce clariùs ostendam.

Duae igitur nobis discutiendae sunt quaestiones: prior, an tres Episcopi ad alium consecrandum sint necessarij; posterior, an Anglorum Epis∣copi à tribus consecrentur.

Vt primae quaestionis status magis elucescat, concede mihi ve∣niam* paucula interrogandi. Ac primùm, quid de Amphilochio respondes? Quem non homines, sed Angeli crearunt Episcopum, nisi forte suaui nobis fabella illudat a Nicephorus.

Non videtur fabula, sed res gesta; quae tamen ab hoc instituto est prorsus aliena. Nos enim agimus de Consecratione ordinaria, (id est) quae ab hominibus transigitur; haec autem facta est (vt verbis vtar b Bellarmini) diuina dispensatione extraordinaria.

Missa igitur hac creatione Angelica, nos accuratè defendimus,* omnem Sacrationem Episcopalem ordinariam à tribus Episcopis esse celebrandam; à tribus, inquam, quorum singuli ab alijs tribus similiter sunt ordinati, & illi rursus ab alijs tribus, donec ad Apo∣stolos veniatur. Et hoc sensu omnis legitima consecratio est suc∣cessiua,* vt appellat c Stapletonus.

Quid de beatis Apostolis es dicturus? Numquid E∣piscopi* erant? & si Episcopi, an quâ Apostoli, vel vi alicuius con∣secrationis, ab Apostolatu distinctae? Et si hoc posteriori modo, à quot vel à quibus sunt ordinati?

Christus ipse (vt narrat d Iohannes de Turrecremata, Cardinalis) Sanctum Petrum immediatè Episcopum ordinauit, Petrus verò reliquos Apostolos; primò Iohannem, dein Iacobum, & caeteros deinceps. Huic consonat illustrissimus Cardinalis e Bel∣larminus, Vicessima secunda (inquit) est Petri praerogatiua, quòd solus Petrus à Christo ordinatus Episcopus fuerit, caeteri autem à Petro Episcopa∣lem consecrationem acceperint.

Haec commenta si lancibus appendantur, leuiuscula ap∣parebunt. Interim, de Iohannis consecratione, fueritnè satìs vali∣da & Canonica, sententiam tuam expecto.

Satis firma fuit & valida. Miror tamen qua ratione ductus, an sit Canonica, perconteris, cùm peracta sit vel ante natum Canonem. Praeterea aliud est considerare Ecclesiam adhuc in cu∣nis vagientem, aliud in ipso aetatis flore constitutam. In Ecclesiae infantia, cum Christus, in gloriam ascensurus, Petrum sacrasset, omnisque Episcopalis ordinis fontem constituisset, qui deinceps omnium primus initiandus erat, is à solo Petro, qui proximè à duobus ad summum sacrari potuit, necessitate postulante. Vbi au∣tem Iacobus, frater Domini, à Petro, Iohanue, & altero Iacobo E∣piscopus Hierosolymitanus ordinatus est, ipsi (teste f Anacleto) formam dabant, vt non minùs quàm à tribus Episcopis (reliquis omnibus assensum praebentibus) vllatenùs Episcopus ordinetur.

Si Prouinciae cuiuspiam splendor vsque adeo obscu∣retur,* vt Catholicorum Antistitum numerum Canonicum suppe∣ditare nequeat, quid tum demum fi•ri oportet?

Hoc docet tum g Synodus Sardicensis, dum Episcoporum defectum ex proxima Prouincia suppleri permittit, tum h Gregorius 7. qui cum in Affrica duo soli essent Episcopi, illis ordinandi copi∣am non fecit, sed virum duntaxat idoneum eligendi, qui, Romam transmissus, à tribus ordinaretur.

Trium concursus (si commodè interesse possint) à no∣bis laudatur vel maximè; quem tamen non ex praecepto Diuino, Page  27 sed ex instituto Ecclesiae, non vt quiddam simplicitèr necessarium, sed vt commodum & decorum exigimus.

Immo requiritur ex necessitate, tum praecepti, quia (teste Aniceto) i instituente Domino fieri iubetur, tum medij, quià non tantùm ad ordinationis Episcopalis benè esse, verùm etiam ad ipsum esse requiritur. k Quòd Episcopi non sunt (inquit Damasus) qui à minus quàm à tribus ordinati sunt Episcopis, omnibus patet.

Haec Iuristarum quoque communis est sententia (teste Cardi∣nale* de l Turrecremata) Iuristae (inquit) quasi omnes sunt huius opini∣onis, quod requiratur numerus ternarius Episcoporum: ita vt si quis à pau∣cioribus consecretur, dicatur nihil agi.

Eiusdem quoque sententiae sunt eminentissimi Canonistae, vt* patet his ex verbis, apud eundem Cardinalem, proxime sequenti∣bus. Vnde Hugo, & Archidiaconus dicunt, vt Papa solus cum vno Episco∣po non posset consecrare, hac forma durante. Verba autem Archidiaconi sunt huiusmodi. m Est ergo de forma & substantia Sacramenti, quod ibi sint tres Episcopi, & si ordinetur à minus, non est Episcopus, quià deest sub∣stantia siue forma, quae exigitur in collatione illius •rdinis. Praeterea vbi in Concilio Arelatensi secundo dictum est, n Nullus Episcopus sine Metropolitani permissu, nec Metropolitanus sine tribus Episcopis compre∣uincialibus praesumat Episcopum ordinare; o Glossa in hanc vocem (tri∣bus) sic se habet, Quod dicit Tribus, est de substantia consecrationis; ali∣às non esset consecratus, si essent pauciores.

Hactenùs de Iuristis & Canonistis; nunc Iesuitarum* expectamus sententiam.

Franciscus Turrianus, de Metropolitano & duobus Epis∣copis illi assistentibus verba faciens, p Hi (inquit) sunt tres prosus ne∣cessarij. Et q alibi hoc ipsum Damasi dicto, à nobis paulò antè alla∣to, confirmat r Gabriel Vasques; ordinis Episcopalis materiam (quam statuit esse impositionem manuum) à tribus Episcopis adhi∣bendam esse docet, & quae ab vno adhibetur, à non Ministro adhi∣beri.

Quodnam est Bellarmini hac de re Iudicium? Qui, an∣te susceptum Petasum, nobilis erat Iesuita, licet nunc, vel inuitô Ignatio, factus sit Ex Iesuita.

Dubium (inquit s Bellarminus) esse non potest, quin requi∣rantur ordinariè tres ad minimum Episcopi, ad noui Episcopi consecratio∣nem, nisi fortè, ex dispensatione, cum Episcop• ordinante adsint Abbates infulati, qui vicem Episcoporum gerant; vt aliquando fieri solet, ob Episco∣porum raritat•m, vel ob aliam iustam causam, vt est apud t Binnium.

Cuius est hanc dispensationem largiri?

Summi Pontificis, vt rectè Binnius.

Verùm si ab vno solo ordinari Episcopum continge∣ret, nec Abbatibus existentibus, nec dispensante Pontifice, quid hîc dicturus est Bellarminus?

u Ecclesia (inquit) non potest esse sine Episcopis, vt ostendi∣mus. Page  28 Apud Lutheranos non sunt Episcopi. Nam non habent ordinatio∣nem, nec successionem ab Apostolis; igitur apud eos non est Ecclesia. Et quidem quod nec Lutherus, qui habitus est Episcopus Wittinbergensis, nec Zuinglius, qui habitus est Episcopus Tigurinus, nec qui in ipso sepulchri E∣pitaphio vocatur primus Basileae Episcopus, nec Caluinus, qui dictus est E∣piscopus Geneuensis, nec vlli alij ordinati sint à tribus Episcopis, neque ex dispensatione ab vno assistentibus Abbatibus, notissimum est, nec ipsi ne∣gant. Ergò saltèm Patribus Niceni & Carthaginensis concilij, immo & ipsis Apostolis, qui statuerunt Episcopum à tribus Episcopis debere ordinari, isti non sunt Episcopi. Sic Bellarminus, cui hoc argumentum vide∣tur u insolubile.

Quàm pulchrè haec inter se cohaereant, suo loco con∣stabit.* Interim quaero, an haec in Seminarijs vestris recepta sit do∣ctrina? Circumfertur▪ Parsoniana controuersi arum epitome, ex Bellarmini & Maldonati dictatis collecta, quam ab vnoquoque in Anglicis Seminarijs exscribendum curatis. Huius, si placet, sen∣tentiam explica.

Sic habe. x Primus Canon Apostolorum hoc idem declarat. Scilicet, Episcopum non posse ordinari nisi à tribus Episcopis. Hinc sequitur ineuitabilitèr, haereticos non habere vllos Pastores, seu Episcopos, cùm pri∣mi illorum Episcopi, Caluinus, Lutherus, Zuinglius, nunquam fuerint or∣dinati ab alijs Episcopis. Audin hoc? Conclusio hinc sequitur ine∣uitabilis, quippe quae solidissimo nitatur fundamento.

Hoc fundamentum est putridum, & ruinam minatur.

Minatur certè, sed Ecclesiae Anglicanae, quam hoc qua∣si Ariete demolimur.

Aries iste obtusis est Cornibus; non ferit.

Ferit vos vel maximè: est enim argumentum Achil∣leum.

Vide ne vester Achilles euadat Thersites. Sed de pri∣mae quaestionis statu satis.

Verùm quid haec ad Ecclesiam Anglicanam?*

Aculeata sunt tela quae vos pungunt. Bellarminus e∣nim, hoc iacto fundamento, sic infert: y Nullam habent excusationem Episcopi Anglicani, nisi fortè velint dicere (quod verissimum est) se veros Episcopos non esse, neque aliquid de Episcopatu habere, nifi, quae sibi iniustè vsurpant, nomen & opes. Si nihil praetereà, ergò nec Characterem, nec Iurisdictionem, nec ordinem, nec officium▪ nihil habent, nihil penitùs praeter nomen, & opes.

Opes? Eheu? Siccine eorum opibus inuidere slu∣mini innatantem aureo Cardinalem? Nostri verò sint opulenti, ne•ne nihil dico; certè si Papae quod libuit, facere licuisset, s•tis su∣perque iam diu fuissent inopes. Etenim, regnante Henrico 8. re to•••• calculos reuocata, compertum fuit, z Centum sexaginta libra∣rum 〈◊〉, quadraginta proximis annis, pro solis Episcoporum inuestituris, Romanae •u•iae persoluta. Sed qua fronte audet Bellarminus antesig∣nanos Page  29 nostros tam petulantèr insectari, quasi nihil haberent quod ad Episcopos spectat? Quid? Eruditionem nullam? Nullam omninò. Non multi effluxerunt anni, ex quo ipse Bellarminus, fulgentem deponens purpuram, sub infausta Torti specie delituit: quem vnus ex Episcopis nostris (eruditus n•cne iudicent eru∣diti) adoriens, ita torsit & retorsit, vt malè ominatam perso∣nam exuere, laruamque deponere coegerit; cuius duelli exitum omnes quotquot vspiam sunt Pontificij, non dico lachrimis ab o∣culis stillantibus, sed riuis sanguineis affatim manantibus, meritò lugere possunt, dum fortissimū eorū Athletam tam miserè stratum ac debellatum conspiciunt. Nec docti modò sunt Anglorum Epis∣copi, sed celebres etiam Concionatores, in Christi vinea excolen∣da seduli & laboriosi; ac proinde Cardinalibus, Bellarmini fratri∣bus, longè dissimiles. Etenim Iulius a secundus dixit, se non posse, illaesa conscientia, fratrem Aegidium in Cardinalium nume∣rum referre, ne Cardianalis creatus, à concionando desisteret: qui tamen posteà à b Leone decimo Cardinalis factus est, vt tace∣ret. Siquidem in Ecclesia Romana opulenti Episcopi rarò, rariùs Cardinales, Papae rarissimè concionantur. Hactenùs Bellarminum in nos inuolantem vidimus. Sed quo vtitur argumento? Hoc sci∣licet, quod Episcopi nostri à tribus ordinati non sint: hoc telo om∣nes huius temporis haereticos (quo in numero nos collocat) cona∣t•r prosternere.

Idem quoque in vos fortitèr & neruosè sic contorquet* c Stapletonus: Num in Galliam; Hispaniam, aut Germaniam profecti sunt, quandoquidem legitimum numerùm eorum qui possent & vellent manus imponere, domi non habebant? Minimè gentium. Sed vt eo∣r•• Religio est contraria intentio aliena, initium à vera fide apud nos plan∣tata penitus discrepans, ita eorum progressus ab eadem diuersi sunt, & ei∣dem planè repugnantes. Non per ostium ingressi sunt; clanculùm, tanquam •atr•nes, sine omni authoritate vel regimine spirituali, surrepserunt. Hoc discrimen inter Protestantes, & nostros veros Episcopos, primos scilicet A∣postolos, tanti est momenti, vt sicco pede transiliri non debeat. Nam cùm eorum authoritas probatur nihili esse, quicquid moliun•ur in nihilum ne∣cessariò redigitur. Dico igitur, ex sententiâ sacrae Scripturae, & Primitiuae Ecclesi• praxi, istos Episcopos non esse. Praetensi vestri Episcopi talem non habent ordinationem, nec talem manuum impositionem, qualis requiritur; nec vllam Presbyteros aut Ministres ordinandi potestatem: ideoque ne• vos veri estis Ministri, nec illi omninò sunt Episcopi.

Quid ita? Canon iste apud nos semper à primo Reli∣gionis in Anglia reformatae momento inuiolabilitèr est obserua∣tus; nec quisquam est in toto regno Pontificio, qui hanc meam as∣sertionem tam generalem vlla ex parte labefactare possit.

Refert d Sanderus, vos sub initium Regni Elizabethae nectres, duosue habuisse Episcopos: eodem tamèn tempore noui vestri superintendentes cathedras ecclesiasticas inuaserunt. Quamob∣rem Page  30 adeo inhaeret Ministerio Anglicano haec labes, vt omnis aqua Thamesina eam non possit eluere.

Quin si hoc Sanderianum falsum sit (vt est falsissi∣mum) omnis vnda Tyberina, etiamsi in aquā benedictam conuer∣teretur, non poterit tamen Seminariorum vestrorum alumnis ca∣lumniandi artem abluere. Hoc autem quàm longè à veritate ab∣sit, ex tabulis authenticis suo loco docebimus: vnde constabit gloriosissimam Reginā Elizabetham diploma Regium ad septem in suis ditionibus Episcopos misisse, quatenus ipsi vel ipsorum quatuor, Matheo electo Cantuariensi (qui primus regnante Eli∣zabetha Cathedram conscendit Episcopalem) munus confirmati∣onis & consecrationis impartirent. Quod & factum est ab ipsorum quatuor; quorum nomina & tituli infra dicentur. Interim do∣lens dico, inter eos qui Papae studēt partibus, mentiendi & calum∣niandi peritos extitisse multos, qui verò Sanderum vel superaret vel aequaret, ex nostra gente adhuc prorsus extitisse neminem; cu∣ius famosum de Schismate Anglicano libellum doctissimus Episco∣pus, b mendaciorum sterquilinium verissimè appellauit: Calumnia∣rum quo{que} Augaeum stabulum non iniuria vocare potuisset. Nam adeo nobilem hoc in genere se praestitit artificem, vt in posterum, Anglicè non, Master Doctor Sanders, sed Master Doctour Sclanders, ob incredibilem calumniandi peritiam, dici mereatur.

Id de quo agitur calumnia non est, sed verum crimen; quod tu ab illo nunquam auertere poteris. Attende mi homo, c Si vocationem vestram satis solidis argumentis confirmare valeatis, nos cun∣ctos Ecclesias vestras adituros, & Religionem vestram professuros pollice∣mur.

Magnifici huius promissi memor esto, ac interim ar∣gumentum prosequere.

Ego illud ipsum prosequar, quod à Bellarmino insolu∣bile, à Parsonio ineuitabile dicitur: & sic institui potest. Omnes veri Episcopi à tribus Canonicè consecrantur; Anglorum Epis∣copi à tribus canonicè non consecrantur; Ergo Anglorum Epis∣copi non sunt veri Episcopi.

Anglorum Episcopos à tribus Canonicè consecrari suo loco liquebit. Quin si fortè à paucioribus, vrgente necessitate, sacrari contingeret, quid hinc incommodi? Ternarius Episcopo∣rum numerus, ad meliùs duntaxàt esse, non simpliciter ad esse requi∣ritur. Non est Episcopalis Consecrationis pars essentialis, sed or∣namentum accidentale: pulchra quaedam, non sine singulari fructu, solennitas, non tamen est quicquam substantiale, vel absolutè ne∣cessarium.