Rerum Anglicarum Henrico VIII· Edvvardo VI. et Maria regnantibus, annales

ANNO CHRISTI 1539. REG. 31.

EIVSDEM criminis cum Cortinaeo & Montacuto reus* 1.1 adiudicatus Nicolaus Caraeus, ordinis Georgiani eques, & equorum regiorum praefectus, Martij die tertio securi per∣cussus est. Et Aprilis 28. Parliamentum inchoatum, in quo Margareta posimater Sarisburiae Comitissa Edw. IIII. Regis per Georgium fratrem Clarentiae Ducem neptis, hostis decla∣rata est, & inaudita ad montem damnata, cum que illâ 〈◊〉〈◊〉 filius eius, Gertrudis 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 relicta, A∣drianus 〈◊〉〈◊〉, & Thomas Dinglaeus equites, ac alij deinde 〈◊〉〈◊〉, Dinglaeus & Fortescu 10, die 〈◊〉〈◊〉 capite plexi, & Margarcta septuagenaria 〈◊〉〈◊〉 postea. In eodem porro Par∣liamento* 1.2 potestas Regi data est Episcopatus nouos in oppor∣tunis Regni locis statuendi, cuius rei vt facultatem haberet, aliaque nonnulla haud minus speciosa perficiendi, non solum ratum habitum est quicquid nuper factum 〈◊〉〈◊〉 de 〈◊〉〈◊〉, quae à possessoribus siue inuitis siue volentibus in manus certe Regis 〈◊〉〈◊〉 tradita fuerant; sed 〈◊〉〈◊〉 etiam omnium quae 〈◊〉〈◊〉 tradenda essent ius & integra dispositio ipsi soli confir∣mata est. Quod postquàm publicè innotuit: multi flagitiorū sibi conscij, aut gratiam Regis aucupantes, coenobia sua vix pe∣tenti

ipsi vltro obtulerunt. Ac inter primos quidem Abbas [ 1539] & Monachorum coetus sancti Albani, (quorum praefectus* 1.3 totius Angliae Protoabbas sicuti D. Albanus Britanniae nostrae Protomartyr censebatur: Hadriano quarto Pap. huius honoris authore huic coenobio, quod patrem habuerit quandoque qui Monachus ibi magnam vitae partem transegerit) Mo∣nasterium opulentissimum in margine situm Verolamij mag∣nae quondam & vetustae ciuitatis, deserunt, Aulicisque spoli∣andum reliquerunt. Idem postea ab alijs factum est quam plurimis, paucis ea constantia praeditis, vt auderent suo iuri adhaerere. Qui bona conscientia freti, nec spe nec minis & * 1.4 terroribus, nec pollicitationibus praemijsve induci poterant, vt ecclesiae bona suae fidei commissa sacrilegorum auiditati derelinquerent, soli tres inuenti sunt coenobiorum praefecti, aut si mauis Abbates, Ioannes videlicet Colocestrensis in Es∣sexia siti: Hugo Farindonius, eius quod in locum sepulturae Redingae construxerat Rex Henricus primus, & Richardus Whitingus Glastoniensis, Glastoniensis inquam, inter nobi∣lissima* 1.5 antiquissimaque totius Europae Monasteria numerandl: quippe à Iosepho ab Arimathea primum conditi (sic fertur) qui CHRISTI Domini corpus sepeliuit, & ibi postea sepultus dicitur, vbi praeter aliquot Reges Saxonicos tumulatus iacuit Famigeratissimus ille Arthurus, qui si praeconem nactus fuisset virtutibus suis dignum, inter hero∣um veterum clarissimos emicuisset. His igitur omnibus (cum alia ratio non occurreret cupita praeda potiundi) im∣peratum, vt sine mora, Regem, ecclesiae Anglicanae caput iu∣ramento confirmarent: atque detrectantes, tanquam per∣duelliones, ob laesam Maiestatem ad mortem damnantur. Et Bechius quidem Colocestriae suspensus est, sicut Redingae Farindonius, vnà cum duobus sacerdotibus Ruggo & O∣niono. Whitingus autem, homo & annosus, & ab aetate he∣betior, se vix sentiens damnatum, à loco iudicij (quod Welliae institutum est in aula Episcopali, 4. ca milliaribus à Glastonia distat) rediens, cum Monasterium suum se repetere speraret, abreptus fertur derepente ad cacumen Torrae mon∣tis qui Glastoniae imminet, & vnde in subiectam circum∣quaque Regionem longe lateque prospectus patet. Ibi ne

spatio quidem dato ecclesiae suae valedicendi, quod efflagita∣bat [ 1539] miserè, in patibulo ad id erecto suspensus interijt: non sine inuida quorundam quibus id negotij demandatum fuit, de qui∣bus optimè meritus 〈◊〉〈◊〉 ferebatur. Cum illo eodem & loco & tempore duo Monachiidem supplicium subierunt, mise∣ro quiseni talis pertinaciae suasores credebantur, Rogerus Iacobl & Ioannes Thornus. Singulorum corporibus iam exanimatis capita amputata, & trunci in quatuor partes dissecti sunt, quo ad portas oppidorum aut alia loca celebriora suspenderen∣tur. Paucorum poena adeò caeteros omnes conterruit, vt ma∣nus mox singuli dederint, & coenobia sua résque omnes 〈◊〉〈◊〉 voluntati permiserint. Numerum eorum quae tum concide∣runt non erit facilè inire. Praecipuorum & quorum Abbates in consessu Parliamentario locum habebant inter proceres, ecce nomina in Catalogo sequenti.

S. Petri 〈◊〉〈◊〉 Westmonasteriū.	De Bello.
S. Albani.	Winchcombensis.* 1.6
S. Edmundi de Buria.	Hidensis iuxta Wintoniam.
S. Benedicti de Hulma.	Cirecestrensis.
Berdneien:	Walthamensis.
Salopiensis.	Malmsburiensis.
Crowlandensis,	Thorneyensis.
Abendonensis	S. Augustini Cantuariae.
Eveshamensis.	Selbeyensis.
Glocestrensis.	Petroburgensis.
Ramseyensis.	S. loan. Colocestr.
B. Mariae Eborac.	Couentrensis.
Teukesburiensis.	Tavestokensis.
Redingensis.

Tot hominum, & Doctorum plerumque & sapientum, in summo regni concilio iacturam, vt aliquo modo Rex 〈◊〉〈◊〉: simul vt ex tanta praeda si non decimam partem Her∣culi, at aliquam tamen DEO consecraret: ld quod ab initio pollicitus fuerat, nouos aliquot Episcopatus constituit. Vnum videlicet Westmonasterij, quod ciuitas est Londino adeo vi∣cina

vt perpetua domorum serie ipsi coniuncta, suburbio∣rum [ 1539] pars iure possit censeri. Hîc Regiarum praecipua sita est: 〈◊〉〈◊〉 summa Angliae tribunalia, hîc deinde basilica visitur mag∣nificentissima, in qua Regum nostrorum plerique tumulantur, prout etiam summorum procerum & nobilium, vt in vniuer∣so mundo templum vix reperiri credam, tot tam splendidis & sumptuosis defunctorum monumentis spectabile. Alium* 1.7 deinde placuit in celeberrima Oxoniensi Academia collo∣care, in ipso nimirum Collegio per Wolsaeum Cardinalem* 1.8 aedificato. Alium item Petroburgi, Bristoliae, Cestriae atque Glocestriae alios. In hodiernum vsque diem haec ordinatio vim obtinet, nisi quod Westmonasterium ad primam institu∣tionem à Maria Regina revocatum & Benedictinis Mona∣chis rursus repletum est, quos Elizabetha soror eiecit, Epi∣scopalibus praedijs ad scholasticorum alimoniam aliosque pios vsus concessis. Porro cum veterum Ecclesiarum Cathe∣dralium multae à solis Monachis possiderentur, non est vi∣sum his quicquam eripere: Monachi duntaxat facessere iussi, & Canonici pro illis substituti, quemadmodum etiam in se∣dibus quas nuper constitutas diximus. Ecclesiae autem quae Praebendarios & Canonicos ab initio aluerint, quae nouae vt appellamus fundationis censeantur, haec breuis tabella de∣monstrabit.

Canonicos & praebenda∣rios* 1.9 habebant antiquitùs.	Has ecclesias monachi insedêrunt	Nouae sedes vbi olim monasteria.
In Anglia.	In Wallia.
Eboracum.
Londinum.
Lincolnia.	Meneviasiue
Sarisburia.	S. Dauidis.
〈◊〉〈◊〉.	〈◊〉〈◊〉.
〈◊〉〈◊〉.	Bangora.
〈◊〉〈◊〉.	S. Assapbi.
〈◊〉〈◊〉.
Cicestria.
〈◊〉〈◊〉.
〈◊〉〈◊〉.	〈◊〉〈◊〉.
Eliensem.	Glocestria.
〈◊〉〈◊〉.	〈◊〉〈◊〉.
〈◊〉〈◊〉.	〈◊〉〈◊〉.
〈◊〉〈◊〉.	Bristolia.
〈◊〉〈◊〉.
〈◊〉〈◊〉.

Sic Episcopales 〈◊〉〈◊〉 in 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 [ 1539] 26. In harum singulis Archidiaconi habentur, praebendarij, alijque ministri, prout etiam Decanus, qui caeteris omnibus praeest, nisi in Menevensi & Landavensi ecclesijs, quarum hanc regit Archidiaconus, illam vero Praecentor. His enimvero rebus constitutis, Rex 〈◊〉〈◊〉 sollicitus ne ab 〈◊〉〈◊〉 Reli∣gione* 1.10 discessisse videretur, aduersus nouorum dogmatum de∣fensores grauiter coepit intonare, atque adeo Parliamento author 〈◊〉〈◊〉, multum renitente Cranmero, legem in hanc ferme 〈◊〉〈◊〉 sanciendi.

• 1 Si quis veram & realem praesentiam corporis CHRISTI in Eucharistia negaverit, aut panis & vini substantiam asse∣rueritremanere postquam sacerdos verba consecrationis pro∣tulerit, vt haereticus comburitor.
• 2 Si quis Eucharistiam in vna specie recte non administrari dixerit:
• 3 Aut sacerdoti post sacros ordines susceptos vxorem ducere licere, multóquemagis si ordinatus quisquam vxorem 〈◊〉〈◊〉:
• 4 Aut vota castitatis post maturam deliberationem suscepta, non esseseruanda:
• 5 Aut missam privatam in ecclesia Anglicana vel alibi non celebrandam.
• 6 Aut deni{que} non expedire peccatorum ad sacerdotem 〈◊〉〈◊〉 quam auricularem vocamus: vt sceleratus & flagitiosus vita indignus, suspenditor. Lex ista plane Draconia innumeris mortalibus fuit exitio, multis{que} alijs qui iam antea reformationem, plenis (quod aiunt) buccis vbique suade∣bant, os obstruxit, vt posthac ne verbum quidem mutire ausi fuerint, Inter alios vero Hugo Latimerus & Nic, Schaxtonus,* 1.11 Sarisburiensis iste, ille Wigorniensis Episcopus, vt secum (quod aiunt) habitarent, Episcopatu se Parliamento vix∣dum finito (Iulij videlicet primo) vno 〈◊〉〈◊〉 die ambo abdicarunt. Ac Latimerus quidem (qui sicut nunc Episco∣patum* 1.12 eumque opulentum, ita postea vitam pro conscientiae libertate deposuit, sub Regina Maria crudeliter combustus) quo tempore vestem Episcopalem postremo exuit, homo le∣pidus, saltu dicitur leviusculo se loco 〈◊〉〈◊〉 mouisse, &

• voce memorabili exclamasse, Quàm nune mihi videor 〈◊〉〈◊〉 [ 1540] & leuis, postquam oneris tantum ab 〈◊〉〈◊〉 meis ex∣cussi. Caeterùm ve ad huius anni 〈◊〉〈◊〉 properemus,* 1.13 Septembri mense 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 principes aliquot Germani, ac illustres quidem, Fridericus Saxoniae elector, Fridericus item alius Bauariae Dux, Otto Henricus 〈◊〉〈◊〉 Rheni, & Cancellarius Gulielmi Cliuiae Ducis, cum 〈◊〉〈◊〉 non∣nullis; qui postquam per octo dies epulis magnificis ac 〈◊〉〈◊〉 regalibus accepti fuissent, venationibus item & alijs volup∣tatibus se oblectassent: negotio ob quod venerunt secun∣dum animi sententiam confecto, domum versus iter institu∣erunt. Aduentus causa non alia fuit, quam vt 〈◊〉〈◊〉 inter Regem & Annam Cliuensis sororem conciliarent. Earum praecipuus inter nostros suasor Cromwellus extitit, nusquam* 1.14 dicens aduersus Papales machinas firmum reperiri fidumque praesidium, nisi inter cos, qui tyrannidis pontificiae secum aequè pertaesi, eiusdem 〈◊〉〈◊〉 iugum 〈◊〉〈◊〉. `Quod consilium haud dubiè saluberrimum, consultori tamen exitio 〈◊〉〈◊〉 creditur. Hoc anno Margareta Scotiae Regina, 〈◊〉〈◊〉 nostrisoror, diem suum obijt, & sepulta est ad Carthusianos in oppido S. Ioannis prope tumulum Iacobi primi Regis.

Notes

• * 1.1

  〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 ma∣ter & aly damnati.
• * 1.2

  Monasteria in 〈◊〉〈◊〉 omnia pessum eunt.
• * 1.3

  S. Albani.
• * 1.4

  Abbates suspensi.
• * 1.5

  Glastonia.
• * 1.6

  Abbates qui in 〈◊〉〈◊〉 suffra∣gium 〈◊〉〈◊〉 bant.
• * 1.7

  〈◊〉〈◊〉
• * 1.8

  〈◊〉〈◊〉.
• * 1.9

  Episcopatus 〈◊〉〈◊〉.
• * 1.10

  Lex 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉.
• * 1.11

  Latimerus & Schaxto∣nus episc. 〈◊〉〈◊〉.
• * 1.12

  Latimeri iocus.
• * 1.13

  〈◊〉〈◊〉. in 〈◊〉〈◊〉.
• * 1.14

  I't 〈◊〉〈◊〉 conficiant in∣ter Regem & 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉.