Tractatus de legibus et consuetudinibus regni Anglie, tempore Regis Henrici secundi compositus, Iusticie gubernacula tenente illustri viro Ranulpho de Glanuilla iuris regni & antiquarum consuetudinu[m] eo tempore peritissimo. Et illas solu[m] leges continet et consuetudines secundum quas placitatur in Curia Regis ad scaccarium et coram Iusticiis vbicunque fuerint. Huic adiectæ sunt a quodam legum studioso adnotationes aliquot marginales non inutiles

Cap. 8.

Qualiterautem distringendus sit vt ad cu∣rium veniat, vtrum per ipsum vadium an alio modo quero. Illud autē relinqui potest cōsi∣lio curie, quia vt rolibet modo potest res sati•• cōpetēter expediri, oportet enim {quod} aliquādo presens sit in curia antequā res sua creditori clametur quieta. Possit enim presens aliquid dicere quare res ipsa creditori nō remaneret quieta, existens vero in curia debitor ipse, aut cōfitetur se rē illā in vadiū pro debito illo po∣suisse aut negat. Si cōfitetur: quia eo ipso cōfi∣tetur debitū, precipictur ei quod ad rationabi∣lē terminum vadiū ipsum acquietet, et nisi fe∣cerit, dabitur licentia ipsi creditori, de cetero negociū suū de vadio ipso sicut de propria re: facere quomodo voluerit. Sin autē id neget, tūc rē ipsā aut dicit suā esse sed aliqua de cau∣sa ab cius decidisse possessione et aliū in pos∣sessione constitutū, vt ex cōmodato aut ex cō∣mēdatione, custodie causa, aut aliahuiusmodi causa, aut curia eandē rem suā nō esse cōfi∣tebitur, {quod} si fecerit•• dabitur statim licētia ipsi creditori de re ipsa vt de propria disponere. Si vero rem illā suā esse dicat sed neget tam va∣dium quā debitū: tūc tenebitur ipse creditor

probare versus eū {quod} tantum ei credidit quā∣tū est in demanda sua et {quod} rem ipsā ei inde nominatim in vadiū posuit. Qualis enim dira∣cionatio inde esse debeat, ex predictis patere potest que supradicta sunt. De plegiis qui ple∣giationē suā negant, ante terminū vero debi∣tū, peti minime potest. Si vero non ad aliquē terminū sed sine termino res aliqua in vadia∣tur, quoeūque tēpore volucrit creditor, debi∣tū petere potest. Soluto autē eo {quod} debetur ab ipso debitore, tenetur ipse creditor rem inva∣diatā ei sine aliqua deterioratione restituere, nec si res illa aliquo casu amissa fuerit aut de∣teriorata in custodia, per id versus debiterem minime liberabitur quia precise tenetur aut rem inuadiatā restituere, vel de ea satisfacere aut debitū amittere. Quādoque vero cōuenit inter debitorē et creditorē de re aliqua inua∣diata, accepta a debitore re mutuata, si nō se∣quatur ipsius vadii traditio, quomodo cōsule∣tur ipsi creditori in tali casu maxime cū possit eadē res pluribus aliis creditoribus tū prius tū posterius inuadiari. Super hoc notandū est {quod} curia domini regis huiusmodi priuatas con∣ventiones de rebus dandis vel accipiendis in vadium vel alias huiusmodi extra curiam siue

etiā in aliis curiis quā in curia domini Regis factis, tueri non solet nec vvarrantizare et i∣deo si non fuerint seruate, Curia domini re∣gis se inde non intromitter ac per hoc de iure diuersorum creditorum priorum vel posteriorum aut de priuilegio eorum non tenetur responderi. Cum vero res im∣mobilis ponitur in vadium ita quod inde facta fuerit seisina ipsi creditori, et ad terminū aut ita conuenit inter creditorem et debito∣rem quod exitus et redditus interim se acqui∣etent, aut sic quod in nullo se acquietent. pri∣ma conuentio iusta est et tenet. Secunda in∣iusta est, et inhonesta, que dicitur mortuum vadium sed per Curiam domini Regis non prohibetur fieri, et tamen reputat eam pro specie vsure. Vnde si quis in tali vadio deces∣serit et post mortem eius hoc fuerit probatū de rebus eius non aliter disponetur quam de rebus vsurarii. Cetera seruentur vt prius de va∣diis in rebus mobilibus consistentibus dictū est. Notandum tamen quod ex quo aliquis soluerit id quod debuit vel soluere se obtulit competenter, si creditor vlterius vadiium pe∣nesse maliciose detinuerit, debitor ipse seinde

curie cōquerens tale breue habebit.