Middle English Dictionary Entry
gardiner n.
Entry Info
Forms | gardiner n. Also gardeiner, gardener, gardinier, gardouner, cardiner & garthiner, garthener. |
Etymology | OF gardinier, var. of jardinier. |
Definitions (Senses and Subsenses)
Note: Cp. gardin.
1.
(a) A gardener; (b) fig. one who takes care of the soul; esp. God; (c) as a surname.
Associated quotations
a
- a1325(c1280) SLeg.Pass.(Pep 2344)1886 : Marie wende..þat he were a gardynere.
- c1330 7 Sages(1) (Auch)478 : He clepid his gardener þo And asked whi þe olde tre verd so.
- (1367) Will Uvedale in SAC 3151 : Haec est sedula continens legacionem Domini Thomae de Uvedale..servientibus ejus: Petro Gardineer, xx s...; Joh Waryner, x s...; Joh de Stabulo, 13 s. 4 d...; Henrico Hayward, 13 s. 4d.
- c1390 Mirror St.Edm.(2) (Vrn)836 : Heo þhoute him a gardynere.
- (a1398) *Trev.Barth.(Add 27944)236b/a : Avellana is a feld note and a wode note..for wiþoute gardyneres crafte he groweþ on haseles.
- (1398) Doc.in Riley Mem.Lond.548 : John Neel, gardenere.
- a1400 12 PTrib.(1) (Roy 17.B.17)50 : Þo wyse gardiner sheres a-way þo vnnayte braunchis of þo tree þat hit may bere more fruyt.
- a1425 HBk.GDei (Arun 507)148 : He ryuis synnis vp bi þe rotis, as gardener dos þe iuel wedis.
- a1425 *Medulla (Stnh A.1.10)46b/a : Orticola: a gardener of coules..Ortolanus: a gardener.
- (1427-8) Grocer Lond.(Kingdon)167 : Item, Gardineris wagis, Railles, and stuffes.
- (a1438) MKempe A (Add 61823)197/14 : Owr Lord Ihesu Crist aperyd to hir in lekenes of a gardener.
- (?a1439) Lydg.FP (Bod 263)8.749 : Dioclesian..was but a gardener.
- (1440) PParv.(Hrl 221)186 : Gardenere: Ortolanus.
- a1450 7 Sages(3) (Cmb Dd.1.17)612 : Quod the lorde to his gardinere..'hew a-down this mykyl bowe.'
- c1450 Alph.Tales (Add 25719)64/10 : Þer was a garthener, & all þat evur he gatt off his labur, he gaff it in almos.
- a1475 VPhilibert (Brog 2.1)37 : He sethe the gardynere kyttyth adoune the tree, For he bare that ȝere nother frute ne seede.
- a1500(?a1450) Treat.Garden.(Trin-C O.9.38)1 : Ho so wyl a gardener be, Here he may both hyre & se..Yn what maner he schall delue & sette.
- a1500(a1460) Towneley Pl.(Hnt HM 1)323/563 : Say me, garthynere, I the pray, If thou bare oght my lord away.
- -?-(1353) Reg.Freemen York in Sur.Soc.9646 : Rog. de Hornyngton, garthener.
b
- (1340) Ayenb.(Arun 57)94/31 : Þe greate gardyner, þet is, god þe uader, huanne he nhesseþ þe herte and makeþ zuete and tretable..ase land guod and agrayþed.
- a1425 HBk.GDei (Arun 507)148 : So dos god, þat is callid gardener, whil he is in mannis saule.
- a1425 Interpol.Rolle Ps.(2)(LdMisc 286:Everett)220 : God in his forknowynge at the begynnynge set hem to this bodye, whos settyng may not faile to growe..alle þoȝe þei be sumtyme letted fro beringe of frute þurȝe..defaute of gode gardyners.
- c1430(a1410) Love Mirror (Brsn e.9)268 : And thouȝ oure lorde was not bodily, as sche supposed, a gardyner, neuertheles..he was so..goostly to hir, for he..planted in the gardyn of hir herte the plantes of vertues and of trewe loues.
c
- (1130) Pipe R.Lan1 : Eduardus de Cardiner.
- (1169) in Pipe R.Soc.1342 : Wulfiet le Gardiner.
- (1199) in Pipe R.Soc.n.s.1020 : Willelmus le gardinier.
- (1208) CRR(2) 5263 : Willelmus Gardiner.
- (1222) Domesday Bk.St.Paul in Camd.6970 : Ricardus Gardiner.
- (1248) in Thuresson ME Occup.Terms42 : Rob. le Gardenir.
- (1262) Close R.Hen.III91 : Lodowicus le Gardener.
- (1274) Hundred R.Tower 298 : Willielmus le Cardiner.
- (1298) Court R.Lond.2 : Walter le Gardiner.
- (1324) in Thuresson ME Occup.Terms43 : Ad. le Gardouner.
- (1327) in Thuresson ME Occup.Terms42 : Sim. Gardayner.
- (1355) R.Arms Norwich in Nrf.Archaeol.14299 : Willelmus gardiner cum baculo & cutell'.
- (1364) in Thuresson ME Occup.Terms42 : Ric. Garthener.
- a1385(c1275) Cust.Chichester in Sus.RS 3149 : Robert Gardinar.
- (1393) in Gras Eng.Cust.Syst.549 : De Roberto Gardener..ii d. ob.
- (1456-7) Acc.St.Edm.Sarum359 : Thome Gardyner.
- (1464) Cart.Oseney in OHS 90373 : Thomas Gardener, Robertus Gardeyner.
- a1500(?a1450) Treat.Garden.(Trin-C O.9.38)196 : And thus seyde mayster Ion Gardener.