Canwyll y Cymru, sef, gwaith Mr. Rees Prichard, gynt ficcer Llanddyfri, a brintiwydd or blaen yn bedair rhan, wedi ei cyffylltu oll ynghyd yn un llyfr. = The divine poems of Mr. Rees Prichard, sometimes vicar of Landoverey, in Carmarthen Shire. Whereunto is added the strange but true narrative of the chief things, spoken and acted, by an unclean spirit at Mascon. / Translated out of the French into English, by Dr. Peter Du Moulin, upon the desire of the hounourable Robert Boyle Esquire. And now done into Welsh, by S. Hughes of Suranfey.

H••mn n••u Gan a 〈…〉〈…〉 ••••dd nadolig.

POB Christion ag 〈◊〉〈◊〉 clywed, Am llais y•• 〈◊〉〈◊〉 y••••yried, Cenwch folia•••• ••yda mi, I'r vn 〈…〉〈…〉 gogoned.

〈◊〉〈◊〉 eich calonn••u 〈◊〉〈◊〉 ••••••wch ••••alm•• a Himnau, 〈…〉〈…〉 mawl i'n P••••nwr * 1.1 cû, 〈◊〉〈◊〉 An••d heddy 'r borau.† 1.2

〈…〉〈…〉 'r dydd a dylem, 〈…〉〈…〉 ••od yn llawen, 〈◊〉〈◊〉 ••••odfori bob yr awr 〈◊〉〈◊〉 Ceidwad mawr a'n cefen.

〈◊〉〈◊〉 ymma 'r dydd y ganed Ch••••••t Ceidwad, Cynffordd holl gred, Vn•••• helpwr ••r holl fyd; A gwyn ••in byd ei weled▪

Dymma 'r dydd y cafas, Holl * 1.3 g•••••• ei gwynn a'i h••rddas Dymma 'r dydd y torrwyd pen 〈◊〉〈◊〉 ••arph a r filen atcas.

Dymma r dy••d y cawsom Y gwynfyd gynt 〈…〉〈…〉, T••wy wall Adda ein 〈◊〉〈◊〉, Pan daeth Christ Jesu attom.

••••mma 'r * 1.4 dydd y ••••rrodd 〈…〉〈…〉 gynt a'n rh••ydodd: 〈…〉〈…〉 ••••dd y barodd och, 〈…〉〈…〉 g••••h a'n hudodd.

〈…〉〈…〉 'r dydd y ganed Mab D•••• yr hâd bendiged, 〈◊〉〈◊〉 ••ynt o bîl y wraig, 〈…〉〈…〉 ddra••g oedd embed

O moeswch i'n gan h••nny Sancteiddio 'r dw•• hwn Er cof am Brynwr yr holl-fyd, Y ddaeth mor ddryd i'n helpu.

A nedwch i'n anghofio, Yn ••••yfal i fendithio Am y cymmorth mawr i 〈◊〉〈◊〉 Y gas y byd o ddiwrtho.

Ond moeswch i n glodfori Ei enw a'i fol••••nnu, Dydd a nos tro ynom chwyth, A'r eitha byth o'n gallu.

A heddyw yn enwedig 〈◊〉〈◊〉 ••••yfan ddydd nadolig, Cenwch n••s dat-seinio 'r nef Gan lais eich llêf caredig.

O'r canniad cynta 'r ceiliog, Ymrowch i godi 'n gefnog, I glodforu hyd y wawr, Eich prynwr mawr trugarog.

A phan y torro 'r wawr-ddydd, Cyd genwch ar vchedydd, Foliant am eich † 1.5 tynnu maes, O'r twllwch cas tragywydd.

A chenol dydd heb orphen, Fel ceiliog y fwyalchen, Cenwch Psalme iddo 'n * 1.6 glos, Nes dwcco nos y Seren.

A chwedyn o'r dechreu nos, Yn ddyfal fel yr eos, Cenwch, cenwch, nac orphwyswch, Nos gorphennu 'r hir nos.

Ac felly nos a bore, A chenol dydd yn ddie, Treuliwch y nadolig ddydd, Mewn diolch † 1.7 prudd a Psalme.

O•• dymma 'r dydd yn 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 ••••dd yn 〈…〉〈…〉,* 1.8 〈…〉〈…〉 a Duw ein ••••••••wr prûdd, A dymma 'r dydd vn ••el••wyd

Dymma 'r dydd a'n cododd, O vffern hyd 〈◊〉〈◊〉 ne••••••d; A'r dydd yn 〈…〉〈…〉 ••••ant i Dduw:* 1.9 Ond ••••fryd yw 〈◊〉〈◊〉

Dymma 'r Dydd sy'•• 〈…〉〈…〉 〈…〉〈…〉 a'r dydd 〈…〉〈…〉, 〈1 line〉〈1 line〉† 1.10 O gorfoleddwch 〈◊〉〈◊〉

O•• dymma 'r dyd•• y 〈…〉〈…〉, Oen Duw yr 〈…〉〈…〉, I dynnu ffwrdd bechode •• ••yd, O••dd ••och 〈…〉〈…〉 scarled.

Dy••ma •• dydd gan ••ynn•• Y mae i'n orfoleddu, A 〈…〉〈…〉 ••ysodd Duw yn l••••, 〈…〉〈…〉 a than gan••.

Dym•••• 'r dy•••• 〈…〉〈…〉, Yn ddyfal i 〈◊〉〈◊〉 A'i fendith•••• 〈…〉〈…〉, 〈1 line〉〈1 line〉

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

A moeswch inni gadw. Y gwylie sydd ar 〈◊〉〈◊〉 enw, Mewn duwiolder, rhinwedd, rhad, Credigrwydd, cariad croyw:

A moeswch inni dreulio, Yn sanctaidd, heb ei nyrddo, Mewn oferedd yn y byd, ••nd Pawb i gyd sancteiddio.

Trown heibio afreolaeth, A meddw-dod, a phibiaeth: A dewn ynghyd i Demel Dduw, Cans hynny yw cristnogaeth.

••••d gweddaidd i gristnogion, Ymdroi mewn beie brwnton, Ar wylie Christ ein prynwr prydd, Y modd y bydd Iddewon:

Ond troelio 'rhain yn sanctaidd, Yn sobor ac yn weddaidd, 〈◊〉〈◊〉 plant i'n nefol Dad, Mewn gras a chariad perffaidd:

〈◊〉〈◊〉 fer pôb diwarnod, Yn ddyfal iawn i ddyfod, 〈◊〉〈◊〉 Demel Dduw a'i sanctaidd dy,* 1.11 〈◊〉〈◊〉 rhai dan ganu mawr glod.

O'r gader ym mharadwys, I'r ddairen fe ddescynnwys, I gymryd cnawd o Fair wenn * 1.12 dlos, I farw dros ei † 1.13 Eglwys.

Fe gymrodd arno 'n tlodi, A'n gwaeledd a'n gofydi, A'r hôll ddial arno 'i hun, Y haedde ddyn am frynti.

Fe wanwyd am ein beie, F' archollwyd am gamwedde: Ond trwy gleisie fe iachaws Holl liaws ein pechode.

Fe Gollodd waed ei galon, Ar ••rog-pren hefyd drosson: Ac fe 'n gwnaeth yn Blant i Dduw, Pan 'roeddem yn elynion.

Fe'n golchodd o'n pechode, Fe brynodd ein eneidie, Ac fe 'n * 1.14 dyg i Deyrnas nêf, Er maint yw llêf ein beie,

O moeswch i'n gan hynny, Yn Gefnog ei glodfori, Ddydd a nos; chwi welwch pam, Mor rassol am ein 〈◊〉〈◊〉

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

Nid * 1.15 edrych ar ein dwylo, Am roi vn aberth iddo, Ond clod a mawl tu fewn ei lys, Cans hyn sydd felys gantho.

O dewch iw byrth gan hynny, Dan ddiolch a than ganu, Fach a mawr, ar fore a hwyr. Yn brudd i lwyr foliannu.

O dewch iw Demel sanctaidd, Yn drefnus ac yn weddaidd, I glodforu enw Duw, Cans hyfryd yw a gweddaidd.

Tra gweddaidd a pherthnassol, I bob rhyw Gristion duwiol, * 1.16Foli ein Prynwr ddydd a nos, Am farw dros ei bobol.

Dymma i gid y taliad, Y diolch a'r aberthiad, Y mae 'n ddisgwyl ar law 'r gwyr, Am dan ei gur ai gariad.

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

〈◊〉〈◊〉 hynny curwch ddwylo, A rhoddwch foliant iddo, Yn ei demel fawr a'i lys, 〈◊〉〈◊〉 hyn sydd felys gantho.

〈◊〉〈◊〉 ••edwch ini yn vn-lle, 〈◊〉〈◊〉 gablu a'n geneue, 〈◊〉〈◊〉 ein mynd yn waeth ein * 1.17 cas, Na Suddas a'i bradyche.

〈…〉〈…〉, I'r Mab, I'r Yspryd, 〈…〉〈…〉 Drindod vndod hyfryd, 〈…〉〈…〉 ••lod a moliant mawr, ••ob dydd, bob awr, bob ennyd.

Notes

• * 1.1

  Anwyl.
• † 1.2

  Er bôd y Scrythûr vn dangos eni Christ: etto mae hi yn gwbl d••ista•• am 〈◊〉〈◊〉 di∣w••••••od ei ga••••••d ef arno.
• * 1.3

  〈…〉〈…〉
• * 1.4

  I mae y Dydd we∣di osod y∣mma wrth metony∣mia yn lle Crist a a∣••••d ar y Dydd.
• † 1.5

  Mae rhai heb eu goleuo trwy eu bai eu hu∣nain Jo. 5.4••.
• * 1.6

  Ddyfal.
• † 1.7

  Difrifol.
• * 1.8

  Heddych∣wyd.
• * 1.9

  Cynnifer ac a'i der∣by••iasant ••f, fe 〈◊〉〈◊〉 ••od•••••• iddynt 〈…〉〈…〉
• † 1.10

  Mawr.
• * 1.11

  Teml••u Duw 〈◊〉〈◊〉 gwir ymadrodd yn nyddiau yr efengyl yw cynnulleid∣•••••••••••• 〈◊〉〈◊〉 rhai sy'n ofni ei enw ef; yr un peth yw ei 〈◊〉〈◊〉 ef ••'i demel ef: yn y 3 o'r Heb, a'r 6, y dywedi▪ 〈◊〉〈◊〉 Eithr Christ megis mab ar ei dy ei hun, 〈…〉〈…〉 ydym ni, os nyni a geidw ein hysder 〈◊〉〈◊〉 ••••••••••ledd ein gobaith, yn siccr hyd y diwedd. 〈◊◊〉〈◊◊〉 Duw byw ydych chwi, medd Paul wrth 〈…〉〈…〉 ••eu'r ffyddloniaid yn Corinth, 2 Cor. 〈…〉〈…〉 ••dwyf fi, yn y messur lleiaf, yn dywedyd 〈…〉〈…〉 ••rbyn dyfod yn barchus i addoli Duw yn 〈…〉〈…〉 ei hun, yn y lleoedd y mae 'r awdwr yn eu 〈…〉〈…〉 ••••••lau, ac yn Eglwysydd; ac nid ydwyf f•• 'n gwadu, nad ellir wrth ddull o ymadrodd, a elwir metonymia alw y lleoeda ••ynny wrth yr enwau mae 'r Awdwr yn eu harfer. Ond yn gymmaint ac nad oes vn Adeilad mwy na'igilydd yn awr yn nyddiau 'r Efengyl, wedi ei adeiladu trwy orchymyn neill∣tuol y goruchaf Dduw, a phe treiad mewn scrifen oddi wrth ei yspryd ef, fel yr adeiladwyd y Deml fawr yn Ierusalem, yn amser y gyfraith: nac vn lle mwy na 'i gilydd yn awr yn Arwydd o Ghrist a'i bobl, fel yr oedd y Deml honno y pryd hynny; nac un ad∣dewid yn awr o bresennoldeb Duw i vn lle mwy na'i gilydd (pan fo'r gynnulleidfa o bobl yr Arglwydd yn absennol) fel yr oedd yn yr amser hynny ir Demel honno; Am y rhesymmau hyn nid ydwyfi yn deal etto (cyn•••• beth a ddeallafi ar ôl hyn) pa sancteid∣drwydd yr oedd yr Awdwr bendigedig yn ei dybied ei fod yn y cyfryw ••eoedd,
• * 1.11.1

  Patrwn
• † 1.11.2

  1 Cron. 28.10, 11 12, 19, 20. Joan. 2.19.21. 2 Cor. 6.16. 1 Bren. 9.3.
• * 1.11.3

  1 Tim. 2.8.
• * 1.12

  Deg. Eph. 5.25.
• † 1.13

  Sef y bobl ag a al∣wyd neu a ••lwir i ••••deb ag ef ••i hun trwy ffydd ac i ufy∣ddhau id∣do mewn cyfiawn der a sanctei∣ddrwydd.
• * 1.14

  ni ddwg Christ nêb o honom ni i dyrnas nêf ac y fo byw a marw heb ffydd, e di∣feirwch, a sancteiddrwydd buchedd▪ Mae Duw yn dywedyd na chaiff y rhai anghyfiawn etifeddu ei dyrnas ei 1 Cor. 6.9, 10. Y mae efe wedi tyngu yn ei lîd na chânt ddyfod i mewni orphwysfa ef Heb. 3.11. Fe ddywed Christ wrth y cyfryw, ewch ymaith oddiwrthif, chwi ôll weithredwyr anwiredd Luc. 13.27. Edrychwn ninne attom ein hunain, a gochelwn aros yn ein pechodau. Er i Grist ddyfod i gadw pechaduriaid (ag sydd yn gwîr gredu) etto fe ddaeth i dorri gwddwg eu pechodau nhwy, 1 Jo. 3.8. fel nad â neb ir nef heb ei Sancteiddio ar y ddaiar Heb. 12.14.
• * 1.15

  Gwe••wch beth y mae Duw yn ei edrych am dano. Ps. 51.17. 1 Cor. 6.20. Rhuf. 12 1. 2. Mich. 6.6, 7, 8▪
• * 1.16

  Rhaid mol i Duw ar galon, ar tafod, ac ar by wyd. Mat 5.16.
• * 1.17

  Cyflwr.