Testament Newydd ein arglwydd Jesu Christ. Gwedy ei dynnu, yd y gadei yr ancyfiaith, 'air yn ei gylydd or Groec a'r Llatin, gan newidio ffurf llythyreu y gairiae-dodi. Eb law hyny y mae pop gair a dybiwyt y vot yn andeallus, ai o ran llediaith y 'wlat, ai o ancynefinder y devnydd, wedy ei noti ai eglurhau ar 'ledemyl y tu dalen gydrychiol.

❧Pen. xviij

Paul yn llauurio a' ei ddwylaw, ac yn precethy yn Corinthus Y vot ef yn atcas gan yr Iuddaeon. Ac eto bot llawer yn y dderbyn ef. Ac iddo cahel diddanwch gan yr Arglwydd. Gallio yn gommedd ymmur ar y creddyf. Aðunet Paul. Yffyð ef yn racweledigaeth Dew, A'•• 'ofal ef dros y bro¦der. Moliant Apollos.

YN ol y pethe hyn, y dychwelawdd Paul o Athenas, ac y daeth y Corinthus, ac y cafas * 1.1 nebun I∣ddew, aei enw. Aquila, y anesit ym-Pontus, wedy dyvot yn hwyr o amser o'r ‡ 1.2 Ital a' ei wraic Pris∣cilla (can ys gorchymynesei Cla∣udius bot ir oll Iuddaeon ady Ruuain) ac ef a dda∣eth atwynt. A' chan y vot or vn * 1.3 gelfyddyt, ef a arhoesodd y gyd ac wynt, ac a weithiawdd (can ys ei celfyddytt ytoedd gwneythyr pebyllion.) Ac ef a ymðadleuoð yn y Synagog pop dydd Sabbath, ‡ 1.4 ac annoc a wnaeth ef yr Iuddaeon, a'r Grocieit. A' phan ddaethesei Silas ac Timotheus o Ma∣cedonia, yð * 1.5 ymloscoð Paul yn yr yspryt, gan testi∣aw ir Iuddeon may Iesu ytoeð y Christ. Ac wrth vynd o hanwynt wy y wrthladd ac y gably, ef a y scytwodd ei ddillat, ac y ddyvot wrthwynt, Bit eich gwaet ar vvartha eich pēn eich hunain:‡ 1.6 ys glā vyvi: yn ol hynn ydd af vi at y Cenetloedd. Ac ef a ysmutawdd o ddyno, ac aeth y mewn y duy * 1.7 neb vn, y enwit Iustus, y oedd yn addoly Dew, yr hwn oeð ei duy yn cyssyllty a'r Synagog. Ac Cris∣pus yr archsynagogwr, a gredawdd yn yr Argl∣wydd a' ei oll duyln: a 'llawer o'r Corinthieit wrth ei glywet, a gredesont ac a vatyddiwyt. Yno y dyvot yr Arglwydd wrth Paul yn y nos trwy we∣ledigaeth, Nag ofna, eithyr ymadrodd, ac na thaw-son. Can ys myvi ys y gyd a thi, ac ny 'osyt nep arnat * 1.8 y wneythy r eniwet yty: erwyð y mae i mi popul lawer yn ‡ y dinas hon. Ac velly e dri∣gawdd

gawdd ynaw vlwyddyn ac chwech mis, gan ðyscy yddvvynt gair Dew yn ei plith.

Yn awr pan oeð Gal-lio yn * 1.9 Raglaw yr Achaia, y cyvodes yr Iuddeon o vnveðwl en erbyn Paul, ac ei ducesont ir * 1.10 vrawdle, gan ddywedyt, Y mae yr dyn hwn yn annoc y dynion y addoli Dew yn erbyn y Ddeddyf. Ac val ydd oedd Paul ‡ 1.11 ar gyn∣gyt y agory ei enae, y dyvot Gallio wrth yr Iudd∣aeon, Petei am vvneythy'r cam, ai drucweithred, * 1.12 a Iuddeon, erwydd ‡ 1.13 rheswm eich gwrandawn: eithyr a's * 1.14 gorchest yw am ymadrodd, ac enwae, ac o eich Deddyf, edrychwch eich hunain arnavv: can na bydda vi ‡ 1.15 vrawdwr ar y pethae hynny. Ac ef y gyrawdd hwy ywrth y vrawdle. Yno y Groegwyr oll a gymersont Sosthenes yr Arch∣synagogwr, ac ei baeddesont ger bron y vrawdle: ac nid oedd Gallio yn * 1.16 gofaly am ddim o'r pethae hynny. Ac wedy i Paul aros yno rac llaw niver da o ddydiae, ef a ganawdd yn iach ir broder, ac avordwyawdd i Syria (ac cyd ac ef Priscilla ac Aquila) gwedy iddaw ‡ 1.17 gneifio ei benn yn Cen∣threa: can ys eiddunet oedd ganthaw. Yno yd aeth ef i Ephesus, ac y gadawdd wynt ynaw: ac ef e aeth y mywn ir Synagog ac a ddadleuodd a'r Iuddaeon. Ac wy ddeisyfesont arnaw aros y gyd ac wynt amser a vei hwy ac ny chydsynniawdd ef, anid cany yn iach yddwynt, gan ddywedyt, Y mae yn * 1.18 angenrait i mi gadw ‡ 1.19 yr wyl hon 'sy yn dyvot yn-Caerusalem: eithr mi ymchwelaf atoch dragefyn, * 1.20 gyd ac ewyllys Dew. Ac velly yr hwy liawdd ef o ywrth Ephesus.

A' phan ðescenawdd ef y Caisareia, ef a escen∣nodd y vyny y Caerusalem, ac wedy iddaw * 1.21 gyfarch∣gwell ir Eccles, e ddescennawdd i Antiocheia. Ac wedy iddo drigo ynavv ‡ 1.22 amcan o amser, ef aeth y∣maith, gan orymddeith drwy Galatia ac Phry∣gia * 1.23 erwydd cylchdrefn, gan gadarnhay yr oll dis∣cipulon. Ac nebun Iuddew, Apollos ei enw, a'r a anesit yn Alexandria, a ðaeth i Ephesus, gvvr ‡ 1.24 hy∣awdyl a' nerthawc yn yr Scrythurae. Hwn oedd wedy ei addyscy ar ffordd yr Arglwydd, ac a ymði∣ddanawdd yn * 1.25 vrwd yn yr Yspryt, ac a ddyscawð yddvvynt yn ddiyscaelus bethae yr Arglwyd, ac ny∣wyddiat amyn Batydd Ioan yn vnic. Ac ef a ðe∣chreawdd ymadrodd yn ‡ 1.26 hyf yn y Synagog. Yr hwn pan glywsant Aquila ac Priscilla, wy y cy∣mersont ef atwynt, ac a esponiesont iddaw ffordd Ddew yn * 1.27 berffeithiach. Ac pan ydoedd ef aei vryt ar vynet i Achaia, y broder yn y annoc ef, a ys∣crivenesont at y discipulon y ew dderbyn: ac wedy yddaw ddyvot yno, ef gymporthodd yn vawr yr ei a gredesynt drwy ‡ 1.28 'rat. Can ys * 1.29 argyhoeddoð ef yn ddirving yr Iuddaeon, ar 'oyster yn drach∣chwyrn, can ddangos wrth yr Scrythurae, mae Iesu oedd y Christ.

Notes

• * 1.1

  rryw
• ‡ 1.2

  Eidal
• * 1.3

  crefft
• ‡ 1.4

  chynghori
• * 1.5

  gyfyng∣wyt
• ‡ 1.6

  ydd wyf i yn 'lan
• * 1.7

  rryw wr
• * 1.8

  ddrygy
• * 1.9

  ddeputi
• * 1.10

  'orsedd
• ‡ 1.11

  aivryd
• * 1.12

  o, chwi
• ‡ 1.13

  iawnder
• * 1.14

  ymofyn, question
• ‡ 1.15

  varnwr
• * 1.16

  pryder••
• ‡ 1.17

  eillio
• * 1.18

  ddir
• ‡ 1.19

  y ffest
• * 1.20

  as da gan ddeo
• * 1.21

  ymanerch a'r
• ‡ 1.22

  enhyd
• * 1.23

  wrth, yn ol trefn
• ‡ 1.24

  trwyadl, ffraeth
• * 1.25

  ddirfing
• ‡ 1.26

  eon
• * 1.27

  vanylach, bebyrach
• ‡ 1.28

  gorfu
• * 1.29

  'ras