Testament Newydd ein arglwydd Jesu Christ. Gwedy ei dynnu, yd y gadei yr ancyfiaith, 'air yn ei gylydd or Groec a'r Llatin, gan newidio ffurf llythyreu y gairiae-dodi. Eb law hyny y mae pop gair a dybiwyt y vot yn andeallus, ai o ran llediaith y 'wlat, ai o ancynefinder y devnydd, wedy ei noti ai eglurhau ar 'ledemyl y tu dalen gydrychiol.

❧Pen. ij.

¶Yr amser, ar lle y ganed Christ. Y Dewinion yn anrhegy Christ. Ef yn ciliaw ir Aipht. Difa yr ei bychein. Ioseph yn ymchwelyt i Galilea.

YNo pan anet yr Iesu ym Beth-lehem dinas yn Iudeah,* 1.1 yn-diddiae Herod V∣renhin, * 1.2 nycha, Doethion a ddeuthant or Dwyrain i Gaerusalem, can ddywe∣dyt, P'le mae Brenhin yr Iuddeon y aned? can ys gwelsam y seren ef yn y Dwyrain, a' daetham

y addoly ef. Pan glywodd Herod vrenhin hyn, e * 1.3 gyffroes a' chwbl o Gaerusalem gyd ac ef. Ac ef a alwodd ynghyt yr oll archoffeiriait, ac ‡ 1.4 yscri∣venyddion y popul, ac. a ymovynodd ac wynt p'le y genit Christ.* 1.5 Ac wynt a ddywedysont wrthaw, Ym Beth-lem yn gvvlad Iudeah: can ys val hyn y mae yn escrivenedic trwy'r Prophwyt, Ti∣thae Beth-lem yn tir Iudah nid y lleiaf wyt ym∣plith Tywysogion Iudah: can ys o hanat ti y daw y tywysawc a byrth vy-popul Israel. Y no Herod * 1.6 yn gyfrinachol a alwodd y Doethion, ac a ymofynawdd yn ‡ 1.7 ddiyscaelus pa amser yr ymddangosesei y seren, ac ef y danvones wynt i Veth-lehem, can ddywedyt, Ewch, ac ymovy∣nwch yn ddiyscaelus am y map-bychan, a gwe∣dy ychwi y gaffael ef, manegwch i mi drachefyn, mal y gallwyf vinae ddyvot a'i addoli ef. A' gwe∣dy yddynt glywet y Brenhin, wy a ymadawsont: * 1.8 a'nycha, y seren yr hon a welsent yn y Dwyrein, oeð yn myned oei blaen hwy, yd yn y ddeuth a sefyll goruch y lle ydd oedd y map-bachan. A'phan wel sant y seren, llawenhay a wnethan a llawenydd mawr dros pen, ac aethont ir tuy, ac a gawsont y dyn-bychan gyd a Mair ei vam, ac a gwympesōt ir llawr, ac y addolesont ef, ac a egoresont ei tre∣sawr, ac a offrymesont iddaw anregion, ysef aur, a' * 1.9 thus a' myrrh. A' gwedy y rhubyddio wy can Dduw trwy hun, nad ‡ 1.10 ymchoelent at He∣rod,* 1.11 * 1.12 ydd aethant trachefyn y'w gwlat rhyd ffordd arall. ¶A' gwedy yddynt ymado, wely Angel yr Arglwydd a ymddangosodd i Ioseph

trwy * 1.13 hun, gan ddywedyt, ‡ 1.14 Cyvot, a' chymer y mab-bychan a' ei vam, a' * 1.15 chilia ir ‡ 1.16 Aipht: a' bydd yno yd yny ddywetwyf yty: can ys caisiaw a wna Herod y map-bychan * 1.17 er ei ddiva. Ac ef pan gyvodawdd, a gymerth y Map, aei vam ‡ 1.18 o hyd nos, ac a giliodd ir Aipht, ac yno y bu, hyd var∣wolaeth Herod, ‡ 1.19 yn y gyflawnit yr hynn a ddy∣wetpwyt gan yr Arglwydd trwy r Prophwyt, gan ddywedyt, O'r Aipht y gelwais vy Map. Y no Herod, pan weles ei * 1.20 dwyllo gan y ‡ 1.21 Doe∣thion a ffromawdd yn aruthr, ac ef a ddanvo∣nawdd savvdvvyr ac a laddodd yr oll veibion ar oeddynt ym-Beth-lehem ac yn-cwbyl o hei chyffi∣nydd, o ddwyvlwydd oet, a' than hynny * 1.22 wrth yr amser a ymovynesei ef yn ‡ 1.23 ddichlin ar Doethi∣on. Y no y cyflawnwyt yr hynn a ddywetsit can Ieremias y Prophwyt, gan ddywedyt,* 1.24 Llef a glywet yn Rhama, galar, ac wylofain * 1.25 a chwyn∣van mawr: Rachel yn wylo am hei phlant, ac ny vynnei hei chodfforddio, can nad oeddynt. Yno gwedy marw Herod, wele, Angel yr Argl∣wydd a ymddangoses i Ioseph trwy hun yn yr * 1.26 Aipht, can ddywedyt, Cyvot, a' chymer y bach∣cen ai vam, a' dos i dir Israel: can varw yr ei oedd yu caisiaw ‡ 1.27 enaid y bachcen. A' gwedy iddo * 1.28 gyvodi, ef a gymerth y bachcen a'i vam, ac a ddaeth i dir Israel. Eithyr pan glybu af vot Ar∣chilaus yn gwladychy yn Iudea yn lle ei dat He∣rod, e ofnodd vyned ynow: anid gwedy ei ryby∣ddyo gan Dduw trwy * 1.29 hun, ef a giliawdd i dueddae Galilaea, ac aeth ac a drigawdd mewn

dinas a elwit Nazaret, ‡ 1.30 yn y chyflawnir hynn a ddywedesit trwy 'r Prophwyti nid amgen y gel∣wit ef yn Nazaraiat.

Notes

• * 1.1

  Yr Euāgel ar ddie Ystwyll.
• * 1.2

  wele
• * 1.3

  gynyr∣fwyt,
• ‡ 1.4

  ddechry∣nawdd
• * 1.5

  gwyr llen
• * 1.6

  ddirgel, dan llaw,
• ‡ 1.7

  llwyr
• * 1.8

  ac wely
• * 1.9

  ystor coe∣thaf
• ‡ 1.10

  a ent
• * 1.11

  Yr Euangel a•• ddiegwyl y meibion gwi∣rion.
• * 1.12

  y dychwe∣lesant
• * 1.13

  gwsc, v reuddwyt
• ‡ 1.14

  Cwyn
• * 1.15

  ffo y
• ‡ 1.16

  Egypt
• * 1.17

  yw ddiue∣tha.
• ‡ 1.18

  ar
• ‡ 1.19

  val
• * 1.20

  siomi
• ‡ 1.21

  Dewiniō
• * 1.22

  broydd, thervynae
• ‡ 1.23

  erwydd
• * 1.24

  llwyr, graf
• * 1.25

  griddfan ochain
• * 1.26

  Egypt
• ‡ 1.27

  einiocs,
• * 1.28

  ddefroi, ddyhuno
• * 1.29

  vreudwyt
• ‡ 1.30

  val y cyf