Y Beibl Cyssegr-lan. Sef yr Hen Destament, a'r Newydd..

❧ Yr Epistol cyntaf i Paul at Timotheus.

PENNOD. I.

3 Y mae efe yn annog Timotheus i wilio ar ei swydd, yn enwedig ar iddo edrych na ddyscer dim i'r bobl onid gair Duw. 5 Gan fynegu diwedd y gorchy∣myn. 20 A rhybuddio am Hymeneus ac Alexander.

PAul Apostl Iesu Grist trwy ordei∣nhâd Duw ein Iachawdr, a'r Ar∣glwydd Iesu Grist ein gobaith,

2 At Timotheus fy mab natu∣riol yn y ffydd: grâs, trugaredd, a heddwch gan Dduw ein Tad, a Christ Iesu ein Harglwydd.

3 Megis y deisyfiais arnat aros yn Ephe∣sus pan aethym i Macedonia, [gwna felly]fel y gellych rybuddio rhai, na ddyscant amryw ddysceidiaeth,

4 Ac nad ystyriant chwedlau, ac achau annorphen, y rhai sy yn peri cwestiwnau yn fwy nag adeiladaeth dduwiol yr hon sydd trwy ffydd

5 Eithr diwedd y gorchymyn ydyw ca∣riad o galō bur, a chydwybod dda, a ffydd ddiau.

6 Oddi wrth ba rai y gŵyrodd rhai, ac y troâsant at ofer ymadrodd.

7 Y rhai a fynnent fod yn ddoctoriaid y gy∣fraith heb na deall yr hyn a ddywedent, na'r hyn a daerent.

8 Eithr nyni a ŵyddom mai da yw 'r gy∣fraith, os arfer dyn hi yn gyfreithlon,

9 Gan ŵybod hyn, na roddwyd y gyfraith i'r cyfiawn, eithr i'r rhai anwir ac anufudd, i'r rhai annuwiol a'r pechaduriaid, i'r rhai anghy∣fiawn a'r rhai aflan, i leiddiaid tad, a lleiddiaid mam, ac i leiddiaid dynion,

10 I butein-wŷr, i rai Sodomiaidd, i ladron dynion, i rai celwyddog, i anudon-wŷr, ac od oes dim arall yr hwn sydd wrthwyneb i athrawiaeth iachus,

11 [Yr hon sydd] ar ôl gogoneddus Efen∣gyl y bendigedig Dduw, yr hon a ymddyried∣wyd i mi.

12 Ac yr ydwyf yn diolch i'r hwn a roesi mi allu, sef Crist Iesu ein Harglwydd: am iddo fyng-hyfrif yn ffyddlon, gan fyng-osod yn y weinidogaeth.

13 A mine o'r blaen yn gabl-wr, ac yn erli∣di-wr, ac yn drahaus: eithr mi a gefais druga∣redd, mewn annwybod y gwneuthum drwy ang-hredyniaeth.

14 A grâs ein Harglwydd a dra-amlhaodd gyd â ffydd a chariad, yr hwn sydd yng-Hrist Iesu.

15 Gair gwir, ac ym mhob modd yn heuddu ei dderbyn[yw,]dyfod* Crist Iesu i'r bŷd i ga∣dw pechaduriaid, o ba rai pennaf ydwyfi.

16 Eithr o achos hyn y cefais drugaredd fel y dangose Iesu Grist ynofi yn gyntaf bôb hir oddef, er siampl i'r rhai a gredant rhag-llaw ynddo ef, i fywyd tragywyddol.

17 Ac i'r Brenin tragywyddol, anfarwol, anweledig, vnic synhwyrol Dduw, y byddo an∣rhydedd a gogoniant yn oes oesoedd. Amen.

18 Y gorchymyn hwn yr ydwyf yn ei roddi i ti [fy] mab Timotheus: yn ôl y prophwydo∣liaethau a gerddasant o'r blaen am danat, filw∣rio o honot filwriaeth dda

19 Gan fod gennit ffydd a chydwybod dda yr hon a wrthododd rhai, ac a wnaethant long∣ddrylliad am y ffydd.

20 O ba rai y mae Hymeneus, ac Alexander, y rhai a roddais i Satan, fel y dyscent na chablent.

PEN. II.

Y mae yn annog i weddio dros bob dyn. 4 Am ym∣wreddiad, a dillad gwragedd.

CYnghori yr ydwyf am hynny, ym mlaen pob peth, fod ymbil, gweddiau, deisyfiadau a thalu diolch dros bôb dŷn.

2 Dros frenhinoedd, a phawb a osodwyd mewn awdurdod, fel y gallom ni fyw yn llo∣nydd, ac yn heddychol trwy bob duwioldeb, ac honestrwydd.

3 Canys hyn sydd dda a chymmeradwy ger bron Duw ein ceidwad:

4 Yr hwn a fynn fod pôb dŷn yn gadwedig, a'u dyfod i ŵybodaeth y gwirionedd.

5 Canys vn Duw sydd, an vn cyfryng-ŵr rhwng Duw a dŷn, [sef] y dŷn Crist Iesu,

6 Yr hwn a'i rhoddes ei hunan yn brid-werth dros bawb, [ac] yn destiolaeth yn ei iawn brŷd.

7 O'r hyn i'm gosodwyd yn bregeth-ŵr, (ac yn Apostol, gwir yr wyf yn ei dddywedyd yng-Hrist heb gelwydd) [sef] athro y cenhedloedd mewn ffydd a gwirionedd.

8 Am hynny mi a fynnwn i wŷr weddio ym mhob man gan dderchafu dwylo purion, heb ddigter nac ymryson:

9 Felly hefyd i wragedd ymwisco mewn dillad gweddus, gyd â lledneisrwydd, a chym∣mesurwydd, nid â gwallt plethedig neu aur, neu gemmau, neu wysc werthfawr.

10 Eithr (megis y gwedde i wragedd yn addo duwioldeb, a gweithredoedd da.

11 Dysced gwraig mewn distawrwydd, yng-hyd â phob gostyngeiddrwydd.

12 Ond nid ydwyf yn dioddef i wraig draethu dysc, nac arfer awdurdod ar y gŵr: eithr bod mewn distawrwydd.

13 Canys Adda a luniwyd yn gyntaf: yna Efa.

14 Ac nid Adda a dwyllwyd, eithr y wraig wedi ei thwyllo a aeth yn [achos] camwedd.

15 Etto hi a fydd cadwedig gan ddwyn plāt os hwy a arhosant yn y ffydd, a chariad, a sant∣teiddrwydd yng-hyd â chymmesurwydd.

PEN. III.

Iawn gynneddfau eglwys-wyr a thylwyth eu ty, neu eu teuly. 15 Braint yr eglwys.

YMadrodd gwir yw hwn, od yw neb yn ewyllysio swydd escob, y mae yn chwenny∣chu gwaith da.

2 Rhaid gan hynny i'r escob fod yn ddiargy∣oedd, yn ŵr vn wraig, yn wiliadwrus, yn gymhe sur, yn weddaidd, yn lletteugar, yn athrawaidd,

3 Nid yn wîn-gar, nid yn darawudd, nid yn chwannog i fydr-elw, eithr yn llariaidd, nid yn ymladdgar, yn ddi-gybudd,

4 Yn llywodraethu ei dŷ ei hun yn dda, yn cynnal ei blant dan vfydd-dod, yng-hyd â phob onestrwydd.

5 Canys oni feidr vn lywodraethu ei dŷ ei hun: pa fodd y gofala efe tros eglwys Dduw?

6 Nid yn yscolhaig ieuangc, rhag iddo wedi ymchwyddo syrthio i farn diafol.

7 Ac y mae yn rhaid iddo ef hefyd gael gair da gan ddieithriaid, rhag digwydd mewn gw∣arth a magl diafol.

8 Felly hefyd y diaconiaid yn onefi, nid â thafodau dau-ddyblyg, nid wedi ymroi i lawer o win, nid yn budr-elwa,

9 Yn dala dirgelwch y ffydd mewn cydw∣ybod bur.

10 Profer y rhai hyn hefyd yn gyntaf, ac y∣na gwasanaethant, os byddant ddiargyoedd.

11 Felly hefyd [bod eu] gwragedd yn onest nid â thafodau drwg, eithr yn sobr, [a] ffyddlon ym mhob peth.

12 Bod y diaconiaid yn wŷr vn wraig, ac yn llywdoraethu yn dda eu plant a'u tai eu hun.

13 Canys y rhai a wasanaethāt yn iawn a en∣nilllant iddynt eu hunain radd dda, a rhydd-did mawr trwy 'r ffydd, yr hon sydd yng-Hrist Iesu.

14 Hyn yr ydwyf yn ei scrifennu attat, gan obeithio y deuaf attat ar fyrder.

15 Ond os tariaf yn hir, fod i ti ŵybod pa fodd y bydd rhaid i ti ymddwyn yn nhŷ Dduw, yr hwn ydyw eglwys y Duw byw, colofn, a sylfaen y gwirionedd.

16 Ac yn ddi-ddadl, mawr ydyw dirgelwch duwioldeb Duw a ymddangosodd mewn cnawd, a gyfiawnwyd yn yr Yspryd, a welwyd gan angelion, a bregethwyd i'r cenhedloedd, a gredwyd iddo yn y byd, ac a gymmerwyd i fynu mewn gogoniant.

PEN. IIII.

2 Rhubydd pa ddysc a ddylid gilio rhagddi. 6 A pha vn ei chanlyn. 15 Ac ym mha orchwyl y dyle eglw∣ys-wr ymarfer beunydd.

A'R Yspryd sydd yn dywedyd yn eglur yr ymedu rhai yn yr amseroedd diweddaf o'r ffydd, gan roddi coel i ysprydion cyfeilior∣nus, ac i athrawiaethau cythreuliaid,

2 Y rhai ydynt yn dywedyd celwydd mewn rhagrith, a'u cydwybod wedi ei llosci â haiarn brŵd,

3 Yn gwahardd priodas, [ac yn erchi] ymat∣tal oddi wrth fwydydd y rhai a greawdd Duw

iw mwynhau trwy dalu diolch i'r ffyddloniaid, ac i'r rhai a adwaenant y gwirionedd.

4 Canys pa beth bynnag a greawdd Duw da ydyw, ac nid oes dim iw wrthod, os cym∣merir trwy dalu diolch.

5 O herwydd ei sancteiddio trwy air Duw a gweddi.

6 Os gosodi hyn o flaen y brodyr, byddi wei∣nidog da i Iesu Grist, yr hwn i'th fagwyd me∣wn geiriau 'r ffydd, ac athrawiaeth dda, yr hon a ddilynaist.

7 Eithr gad heibio halogedic, a gwrachiaidd chwedlau, ac ymarfer di dy hun i dduwioldeb.

8 Canys i ychydig y mae ymarfer corphorol yn fuddiol, eithr duwioldeb sydd fuddiol i ••ôb peth a chenddi addewid o'r bywyd sydd, ac o r hwn fydd.

9 Y gair hwn fydd wîr, ac ym mhob modd yn heuddu ei dderbyn:

10 O blegit er mwyn hyn yr ydym yn poe∣ni, ac yn cael ein gwradwyddo, o herwydd ein bod yn gobeitho yn Nuw byw yr hwn ydyw achubudd pob dŷn, yn enwedig y ffyddloniaid.

11 Y pethau hyn gorchymyn, a dysc.

12 Na ddiystyred neb dy ieuengtid ti, eithr bydd i'r ffyddloniaid yn siampl mewn gair, me∣wn ymddygiad, mewn cariad, mewn yspryd, mewn ffydd, a diweirdeb.

13 Hyd oni ddelwyfi, ymosot ti i ddarllen, i gynghori, ac i athrawiaethu.

14 Nac yscaelusa y dawn sydd ynot ti, yr hwn a rodded i ti trwy brophwydoliaeth, gan arddodiad dwylo yr henuriaeth.

15 Arfer y pethau hyn, a pharhâ yn hyn, fel y byddo dy gynnydd yn eglur ym mhlith pawb.

16 Gwilia arnat dy hun, ac ar athrawiaeth, parhâ yn hyn: canys o gwnei di hyn, ti a'th ge∣dwi dy hun, a'r rhai a wrandawant arnat.

PEN. V.

Pa wedd y mae ceryddu pob gradd. 3 Trefn o blegit gwragedd-gweddwon. 17 A gwenidogion eglwysic. 24 Amryw farn am bechodau.

NA cherydda henaf-gwr, eithr cynghora megis tad, y rhai ieuaingc megis brodyr.

2 Yr hên wragedd megis mammau, y rhai ieuaingc megis chwiorydd, â phob diweirdeb.

3 Anrhydedda 'r gwragedd-gweddwon y rhai sy wir weddwon.

4 Eithr o bydd vn weddw, ac iddi blant neu ŵyrion, dyscant yn gyntaf lywodraethu yn dduwiol eu tŷ eu hun, a thalu 'r pwyth iw rhie∣ni, canys hynny sydd dda a chymmeradwy ger bron Duw.

5 Eithr yr hon sydd wir weddw, ac vnic, sydd yn gobeithio yn Nuw, ac yn parhau mewn ym∣bil, a gweddion nôs a dydd.

6 Ond y ddrythyll, er ei bod yn fyw fu farw.

7 Gorchymyn y pethau hyn, fel y byddant ddiargyoedd.

8 Ar o bydd neb nid ymgeleddo yr eiddo, ac yn enwedig ei deulu, efe a wadodd y ffydd, a gwaeth yw nag vn di-ffydd.

9 Na ddewiser gwraig weddw tān drugain∣mlwydd oed, yr hon fu wraig vn gŵr:

10 Ac yn dda ei gair am weithredoedd da, os magodd hi ei phlant, os bu letteugar, o gol∣chodd hi draed y sainct, o chynhorthwyodd hi y rhai cystuddiol, o dilynodd hi bob gorchwyl da.

11 Eithr gwrthod y gweddwon ieuaingc: canys pan ddechreuant ymdrythyllu yn erbyn Crist, priodi a fynnant:

12 Yn cael colledigaeth am iddynt dorri y ffydd gyntaf.

13 Ac felly hefyd y dyscant rodio 'r tai oddi amgylch yn segur, ac nid yn segur yn vnic: eithr hefyd ac yn ofer-ieithus, ac yn rhodrescar, yn adrodd pethau anweddaidd.

14 Myfi a fynnwn am hynny i'r rhai ie∣uaingc briodi, planta, gwarchod y tŷ, ac na ro∣ddant ddim achos i'r gwrthwyneb-ŵr i oganu.

15 Canys rhai eusus a ymchwelasant ar ôl Satan.

16 O bydd gŵr ffyddlon, ne wraig ffydd∣lon, a gwragedd gweddwon ganddynt cynhor∣thwyant hwy, ac na ormeser ar yr eglwys, fel y byddo digonedd i'r rhai sy wîr weddwon.

17 Yr henuriaid y rhai sy yn llywodraethu yn dda, ydynt yn haeddu parch dau-ddyblyg, yn enwedig y rhai sy yn poeni yn y gair, ac me∣wn athrawiaeth.

18 Canys y mae yr scrythur yn dywedyd, na chae safn yr ŷch yr hwn sydd yn dyrnu yr ŷd: hefyd y mae 'r* gweithiŵr yn heuddu ei gyflog.

19 Na dderbyn achwyn yn erbyn henuriad, oddieithr tann ddau neu dri o dystion.

20 Y rhai a bechant, cerydda hwy yn gy∣hoeddus, fel y gallo 'r lleill ofni.

21 Gorchymyn yr ydwyf ger bron Duw a'r Arglwydd Iesu Grist, a'r etholedig angeli∣on, gadw o honot y pethau hyn yn ddi-duedd, na gwneuthur dim o gyd-partiaeth.

22 Na ddot dy ddwylo yn ebrwydd ar neb, ac na fydd gyfrannog o bechodau rhai eraill: cadw dy hun yn bur.

23 Nac ŷf ddwfr yn hwy, eithr arfer ychy∣dig wîn, er mwyn dy gylla a'ch fynych wendid.

24 Pechodau rhyw rai yddynt amlwg o'r blaen yn rhagymddwyn i'r farn: a'r eiddo eraill yn dyfod ar yr ôl.

25 Ac felly hefyd gweithredoedd da ydynt amlwg o'r blaen, a'r rhai fyddant amgenach ni's gellir eu cuddio.

PEN. VI.

Rhan gwasanaeth-ddynion iw meistred. 3 Yn erbyn gau athrawon. 6 Am wir dduwioldeb, a bodlondeb meddwl. 9 Yn erbyn cubydd-dod. 11 Ei gyngor ef i Timotheus.

CYnnifer ac sydd wasanaeth-wŷr tann yr iau, barnant eu meistred yn deilwng o bob anrhydedd, rhac cablu enw Duw a'i athrawia∣eth.

2 A'r rhai sy a meistred iddynt yn credu, na

ddiystyrant hwynt, o herwydd eu bod yn frodyr, eithr yn hytrach eu gwasanaethu am eu bod yn credu, ac yn annwyl, ac yn gyfrannogion o'r llesâd: dysc a chynghora y pethau hyn.

3 Od yw neb yn dyscu yn amgenach, ac heb gyduno ag iachus eiriau ein Harglwydd Iesu Grist, ac a'r athrawiaeth yr hon sydd ar ôl duwi∣oldeb,

4 Chwyddo y mae heb ŵybod dim, eithr am∣hwyllo yng-hylch cwestiwnau a dadl-eiriau o'r hyn y mâga cenfigen, ymryson, cabledd [a] drwg dyb,

5 Ofer ddadlau dynion llygredig eu me∣ddwl wedi cyfrgolli y gwir, yn tybied mai elw yw duwioldeb: ymochel oddi wrth y cyfryw.

6 Elw mawr eusus yw duwioldeb drwy ym∣fodloni o ddŷn â'r hyn fyddo ganddo.

7 Canys ni ddugasom ni ddim i'r byd, a di∣ogel yw, na allwn ddwyn dim ymmaith.

8 Am hynny o chawn ymborth â dillad, ni a ymfodlonwn ar hynny.

9 Canys y mae y rhai a fynnant ymgyfoe∣thogi yn syrthio i brofedigaeth, ac i fagleu, aci lawer o drachwantau angall a niweidus, y rhai sy yn boddi dynion i golledigaeth, ac i ddestruw

10 Canys chwant arian yw gwreiddin pob drwg, o ba rai tra fu rhai yn awyddus, hwy a gyfeiliornasant o'r ffydd, ac a'u gwanasant eu hunain â llawer o ofidiau.

11 Eithr ti gŵr Duw, gochel y pethau hyn, a dilyt gyfiawnder, duwioldeb, ffydd, cariad, ammynedd, ac addfwyndra.

12 Ymdrecha orchestol ymdrechiad y ffydd: cymmer afael ar y bywyd tragywyddol, i'r hwn hefyd i'th alwyd, ac y proffessaist broffes dda ger bron llawer o dystion.

13 Dy orchymyn yr ydwyf ger bron Duw yr hwn sydd yn bywhau pob peth, a cher bron Iesu Grist, yr hwn tann Pontius Pilatus a dystiodd broffes dda,

14 Cadw o honot y gorchymyn yn ddifry∣cheulyd, [ac] yn ddifai hyd ymddangosiad ein Harglwydd Iesu Grist.

15 Yr hwn yn y dyledus amser a ddengys efe, yr hwn sydd fendigedic, ac vnic bennaeth, Brenin y brenhinoedd, ac Arglwydd yr argl∣wyddi.

16 I'r hwn yn vnic y mae anfarwoldeb, ac sydd yn trigo yn y goleuni, yr hwn ni ellir dy∣fod atto, yr hwn er ioed ni's gwelodd vn dŷn, ac ni's dichon ei weled, i'r hwn y byddo anrhy∣dedd a gallu yn dragywyddol. Amen.

17 Gorchymmyn i'r rhai sy oludog yn y byd ymma, na byddant vchel eu meddwl, ac na obeithiant mewn golud anwadal, eithr yn y Duw byw, (yr hwn sydd yn rhoddi i ni bôb peth yn ddigonol iw mwyn hau)

18 Ar wneuthur o honynt ddaioni, ac ym∣gyfoethogi mewn gweithredoedd da, ac yn hawdd ganddynt roddi, ac yn hawdd eu cydfod,

19 Yn tryssoru iddynt eu hunain fail dda rhag llaw fel y gallont afaelu yn y bywyd tra∣gywyddol.

20 O Timotheus, cadw yr hyn a roddwyt iw gadw attat, gan droi oddi wrth haloge∣dig ofer-sain a gwrthwynebiad yr hyn a gam elwir yn ŵybodaeth.

21 Yr hon tra yw rhai yn ymhonni o honi, hwy a wyrasant oddi wrth nod y ffydd, Grâs gyd â thi. Amen.

Notes

• Colos. 1.27.
• Gweith. 16.1.
• Pen. 4.7. ••••us 1.14.
• Pen. 6.4.
• Rusei. 13.10.
• Rufei. 7.18.
• Pen. 6.15.
• Pen. 6.12.
• 1. Cor. 5.5.
• 1. Pet. 3.9.
• 2. Tim. 1.11.
• 1. Petr. 3.3.
• 1. Cor. 14.34.
• Gene. 1.27. & 2.7.21.
• Gene. 3.6.
• Titus. 1.6.
• Pen. 1.1.9.
• 2. Tim. 3.1. 2. pet. 3.4. iud. 19.
• Pen. 1 4. & 6.20. 2. tim. 2 16. utus 3.9.
• Deut. 5.16.
• Deut. 25.4. 1. cor. 9.9.
• Math. 10.10. luc. 10.7.
• Ephe. 6.5. col. 3.22. 1. pet. 2.18.
• Pen. 1.4.
• Dihar. 27.24. Eccle. 5.14.
• Pen 5.21.
• Math. 27.11. Ioh. 18.37.
• Pen. 1.11.
• Act. 17.14.
• Ioh. 1.18. 1. Ioh. 4.12.
• Mar. 4.19. Luc. 12.15.
• Math. 6.20. Luc. 12.33.
• Pen. 1.4.