A very excellent and learned discourse, touching the tranquilitie and contentation of the minde conteining sundry notable instructions, and firme consolations, most necessarie for all sortes of afflicted persons in these latter dayes : distinguished into seven bookes, 1. Against covetousnes, 2. Against ambition, 3. Against anger, 4. Against envie, [brace] [brace] 5. Against pleasure, 6. Against curiositie, 7. Against feare / written in French by the famous and learned M. I. De L'Espine ; and newly translated into English by Ed. Smyth.

❧ AD ACADEMI∣cam Iuventutem paraenesis.

CHrysippus & Diogenes, detracta vtilitate, ne digitum quidem virtutis causa attollere volue∣runt. Quòd siornatissimus ille doctissimus{que} vir, qui in isto effodiendo the sauro summos labores exantlauit, pari fuisset erga literarum decus vo∣luntate, ne summo (quod dicitur) digito praecla∣rum hoc opus attigisset. In istis etenim tenebris & quasi parietinis bonarum artium, ea est Scholasticorum vita omnibus non ornament is modò, sed & emolumentis etiam spoliata, vt villici quàm Philosophi, aratoris quam oratoris potior sit conditio, & nemo ferè sit, si praemiorum dulcedine rapiatur, quinon malit in tractandis rastris, quàm in conscendendis rostris, in acuendis ligonibus, quàm in euoluendis libris occupari: Adeò vt, tametsi quispiam (si fieri pos∣set) subtilitate Lysiam, acumine Hyperidem, inexhausta legendi aui∣ditate Catonem superaret, & verè queat cum Heleo Hippia gloriari, nihil esse vlla in arte rerum omnium, quod nesciret: nisi tamen cum eodem possit & pallium, quo amictus, & soccos, quibus indutus sit, propria conficere manu, vix aut ne vix quidem, miseram hanc vitam sustinuerit. In ore habent omnes eruditionis elegantiam, Philosophiae splendorem admirantur, hanc in luce ac celebritate constitutam cu∣piunt: quibus tamen eruditos intereà negligentibus nec immeritò possumus illud Anaxagorae ad Periclem occinere 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Huiusce igitur literatissimi viri industria eò maiorem laudem commeretur, quò inistis lucubracionibus non pri∣uatam aliquam vtilitatem, sed pubicum sibi commodum proposuerit.

Ea autem est huiusce aetatis siue segnities inertissima, siue fastidium delicatissimum, vt huiusmodi labores vel oscitanter praetereantur, vel tanquam invtiles contemnantur. Excitanda ita{que} est nostri se∣culi iuventus, & harum scientiarum ardore inflammanda. Haud exiguus est eorum numerus, qui otio torpentes, genio indulgentes, in impurissimo voluptatis coeno volutantes, porci veriùs quàm studiosi, ventris animalia, quàm mentis coloni appellari queant. Hi, si relicta Epicuri hara, ad sacrosanctum Platonis, Aristotelis, Plutarchi a∣ram se reciperent, facilè se paterentur è voluptatis quasi tyrannide e∣reptos in veram ac genuinam Philosophiae libertatem vindicari. Ex∣cutite igitur torporem (adole scentes) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 non esse cum Remo ac Romulo iudicate, ne vos libidinibus constringendos detis, Syracusanas mensas à Platone grauiter reprehensas, & Sardanapali Epigramma ab Aristotele explosum cogitate. Nolite putare hoc esse Academici, lectulo affixum adhaerescere, togatum discurrere per plateas, pro oppidanorum foribus considere, per forum cursitare otio∣sum, sub veneris vexillo militare, ipsum Falcidium bibendo & pocu∣lorum magnitudine superare: sed antelucanas Demosthenis imitari vigilias, in Musaeum abdi cum Acesema, Accium assidua intentio∣ne animi, & ardore studij (si fieri potest) ipsum vincere Archime∣dem. Cum Iulianus Imperator (vt ecclesiastica tradit historia) Philo∣sophos prae reliquis suo fauore complexus esset, statim ad aulam vn∣di{que} confluebant, qui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Et vtinam eandem hodiè non liceret vsurpare querelam, in A∣cademiarum reperiri gremio, qui, vt ad Academiae tandem obre∣pant honores, sese potiùs student Academicis gradibus tanquam leonina pelle induere, quàm mentem suam perpetua lectione omnium disciplinarum efficere bibliothecam. Quòd si semel ignauiae soluti vinculis è voluptatis quasi custodia euolauerint, non Catonis instar in Musaeis sedent Stoicorum aut Peripateticorum circumfusi li∣bris, sed ingenuas ex sana doctrina oblectationes ignorantes, circu∣los aliquos & semicirculos consectantur. Tum si potuerint vel prece vel praemio Anglicanas quasdam legendas comparare, siue de Ar∣thuro Principe, Hugone de Burdeaux, Beviso Southhamptoniensi, Ʋalentino ac Orsono, portentosas nescio quas confictas fabulas: haec commenta arripiuntur auidè, manibus teruntur assiduè, nunquàm possunt putidae istae deliciae adolescentum stomacho nauseam commo∣uere: Romana lingua, vtpote superstitiosa, à plaeris{que} contemnitur: ad

graecam quodattinet, haec vna vocula sufficiet, gracum est, non potest legi: hebraeae literae in exiguum Theologorum gyrum compinguntur. Sola restat Anglicana lingua, quae omni labore, sudore, cura procu∣denda est. Euphues igitur, Mammilla, Penelopes tela, triumphus temporis, lamentationes Amyntae, Philautus, Angliae Palmerinus, phanaticae phantasiae, pictae chartulae, Circaea nescio quae Metamor∣phosis, mulierum hyperapistes, Tharltonis e purgatorio prorumpentis noua, Cantuariensis sutor calcearius, reliquae{que} amatoriae ineptiae, me∣retriciū prae se ferentes nitorem, insitum libidinis calorem accenden∣tes, palato mirificè arrident, à quibus aegrè se divelli patiuntur. Cum videret Caesar diuites quosdam peregrinos canum & simiarum catu∣los secum in gremiis circumferre, lepidè interrogatus est, num apud ipsos mulieres non parerent liberos. Et nonnè ab istis adolescentulis in∣eptos huiusmodi codices exosculantibus aequè liceret petere, vtrum mater Academia, Platonis, Xenophontis, Isocratis, Senecae opera tanquam germanos liberos non pariat? Calcei Sicyonij satis adpedes apti erant: quos tamen sapiens ille respuebat, quia viriles non erant. Et illi forsitā ridiculi tractat us satis apti & cōcinni pro subiecta mate∣ria videri possunt: quia tamen viros praesertim Academicos minimè decent, quorū pector a variarū rerū salutari scientia oneranda sunt, ad foeminas (si vllibi cōsistēdi inveniāt locā) relegētur. Verè profectò, ve∣rè dictū est; 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. In ciborū de∣lectu, quia in vnum quasi corpus nobiscum coale scunt, admodū curiosi esse solemus: & in animi pabulo discernendo nullum iudicium, nullam sagacitatem, nullam curam adhibebimus? Si vernaculi sermonis pu∣ritatem amplectimur, cuius desiderio magnoperè videmur cōflagrare, plurimi sese offerunt libelli, è quibus tāquam ex fontibus augustissimis vnàcum sermonis elegantia praecepta etiam ad vitam informandā ac∣commodata haurire licet. Haec non gustata modò, sed potata etiam de∣lectabunt: non aures duntaxat inani strepitu demulcebunt, sed & ani∣mos vera perfundent voluptate. Ʋt Gallicā Academiā, Academicis inprimis dignissimā, praetermittā ex omni omniū quasi scientiarū nar∣thaecio deprōptā, reliquos{que} taceā eius farinaelibros: praesens iste tracta∣tus tanquā ex Gallicis tenebris in Anglicanā lucē, optimi viri sudore ac vigiliis vindicatus, adeò laetū lautū{que} inuenibus offert conviviū, vt in eo nequaquā pigeat ab ouo (quod aiunt) admalū consedisse. Hic non vt in Cleāthis tabula voluptatē videbūt velutireginā suo in solio col∣locatam, virtutes{que} omnes quasi ancillulas ei ministrantes; sed tanquā

in speculo contemplabunt, & pulchram virtutis effigiem, cuius amo∣re capiantur, & deformem vitij imaginem, quam prae horrore vix ae∣quis intuebuntur oculis. Ne{que} haec Agatharei alicuius penicillo, sed ipsius Apellis at{que} Polycleti admirabili depicta artificio. Nam quae siue ad virtutum dignitatem illustrandam, siue ad vitiorum naturam explicandam in quibusvis ferè authoribus sacris ac prophanis reperi∣untur, ea omnia in hunc quasi cumulum congesta, vno penè intuitu as∣picere liceat. Ad hoc aduolate tanquam apes aluearium, ex omnibus floribus mellifluum delibate succum: in hoc cursu verè Olympiaco ad metam vs{que} pergite: huiusce vos curriculi nunquàmpoenitebit. Au∣reae hic fulgent Philosophiae gemmae, quibus à tergopositis, ne cum gal∣lo illo Esopico in foetido ineptorum codicum sterquilinio commoremi∣ni. Incomparabiliter (vt quidam loquitur) pulchrior est veritas Chri∣stianorum, quàm Helena Graecorum. Meritò debent sacrae literae nos quasipenitùs absorbere, in his die nocte{que} de sudandum est. Interim ca∣vendum tamen, ne sicut quidam imperiti philosophi, cum à sensibus profecti maiora quaedam ac diuiniora vidissent, sensus omninò relique∣runt: ita & nos praetextu Theologiae Philosophiam prorsus deseramus. Quamcun{que} tandem artem profitebere, nunquam ad illius ascendes fastigium, nisi gradibus quibusdam philosophiae. Placet ne tibi Galeni at{que} Hippocratis officina? tritum est, sed verum èst: vbi desinit phi∣losophus, ibi incipit medicus. Ad Theologiae statuesti confugere castra? omnium artium at{que} linguarum panoplia instructus accedas oportet. Miraculum visum est Hieronymo cunctam Graecorum bibliothecam à losepho sacris in literis enutrito euolutam esse. In Basilio ac Na∣zianzeno nescias quidprimum admirere, eruditionem seculi, ac sci∣entiam scripturarum. Anatolius insignis Theologus in Arithmeti∣ca, Geometria, Astronomia, Dialectica, Theoria, Physica & rhetori∣cis disciplinis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Meletius Alexandriae Episcopus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 erat. Cri∣tici Philonem Iudaeum alterum Platonem pronunciarunt. Ipse Por∣phyrius (in hoste enim virtus laudem habet) Originem non dubitabat quasi Philosophiae corona insignire. Quem probatum authorem non perlegit Erasmus, qui & Thomam Scholasticorum antesignanum propter admirabilem in Aristotele peritiam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ap∣pellauit. St domesticos exspectamus stimulos, quibus ad Philosopho∣rum studium excitemur, Theologos in medium producere liceret omnium artium choro stipatos. Nonne infinita propè Poetarum, Phi∣los. Historiographorum peragrârunt volumina Iuellus Episc. Saris∣buriensis,

Fulco strenuissimus in Papistarum profligandis copiis A∣chilles, Whitakerus Cantabrigiensis, & Rainoldus Oxoniensis? Ne igitur pudeat ex philosophico armamentario tela petere, quibus ipsi etiam Philosophi (si opus sit) confossiiaceant. Id enim veritus est ca∣pitalis Christianorum hostis Iulianus, qui ideò gentilium scholas ne à limine corum liberos salutare voluit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Hic est Goliae gladius (vt pulchrè Hieron.) quo ipse Goliah iugulandus est; haec Herculis claua, qua rabidi inter ethnicos canes repercutiendi sunt. Appollonij igitur vestigiis insistentes vbi{que} in∣veniamus, quod discamus, vt semper proficientes, semper nobismetipsis reddamur meliores.

Ʋestri studiosissimus G. J.

Notes

• Euseb. ec∣cles. hist. l. 7. c. 32.
• Theodor. l. 3. c. 8.