The first-[third] tome of an exact chronological vindication and historical demonstration of our British, Roman, Saxon, Danish, Norman, English kings supreme ecclesiastical jurisdiction from the original planting, embracing of Christian religion therein, and reign of Lucius, our first Christian king, till the death of King Richard the First, Anno Domini 1199 ... / by William Prynne, Esq.

REX Venerabili Patri R. eadem gratia Lincoln. Episcopo, salutem. Ad aures nostras nuper pervenit, quod cum temporibus Praedecessorum nostrorum Regum Angliae, et tempore nostro, Clerici, qui contra Prohibitionem Regiam in placitis ad Regiam dignitatem pertinen∣tibus processerint in foro Ecclesiastico ea occasione attachiati se∣cundum leges et consuetudines Regni, in Curia Regia inde respon∣dere consueverint. Nosque ea semper gavisi sumus libertate et ad∣huc in ejusdem possessione. Vos in grave praejudicium dignitatis Regiae libertatem praedictam nobis intenditis auferre; non permit∣tentes Clericos vestros de Diocaesi vestra post contemptum Prohi∣bitionis nostrae inde in Curia nostra respondere, de quo cogimur (mirari) vehementer et moveri. Cum igitur tantam et tam enor∣mem injuriam non possumus, sicut nec debemus aequanimiter tole∣tare: Vobis mandamus rogantes, et bena fide consulentes, quate∣nus

possessionem libertatis memoratae nobis relinquentes illaesam, nihil contra Coronam et Dignitatem attemptetis in hac parte, prop∣ter quod asperius erga vos moveri debeamus. Scituri indubitan∣ter, quod nullo modo permittemus pro defectu defensionis sufficien∣tis juri nostro aliquid deperire. Teste Rege apud Clarenden, 17 die Junii.

Et mandatum est Justiciariis de Banco, quod quatenus in eis Dominum Regem in seisina libertatis praedictae, ficut ea usus est hucusque, ma∣nuteneant, non permittentes quod pro defectu sui aliquid jure Regio depereat. Teste ut supra.

As this turbulent innovating Bishop had very ill successe in these his Usurpations upon the Crown and Subjects Liberties, and in his forementioned Visitation Oathes and Inquisitions, so he had as bad successe in the Appeals and complaints made against him to the Pope; whereupon after many months attendance and great expence of monies, dispairing of successe, he returned much damnified and discontented to his Bi∣shoprick, resolving to retire himself from the world, and desert his Bishoprick; which resolution he suspended, fearing lest the King seising upon the Temporalties, should impoverish the Bishoprick, and recommend an unworthy person to it, as Matthew Paris thus records.

Et circa idem sestum sancti Michaelis, Episcopus Lincolniensis Robertus, cum in Curia Romana pluribus diebus cum multarum expensarum in∣utili profusione stetisset, et conceptum propositum ad votum perficere non valeret, tristis et vacuus in Angliam remeavit. Mul∣tos tamen religiosos ut se ab ejus impetu defenderent fatigaret, et non mediocriter damnificaret. Et cum in Episcopatum suum per∣venisset, videns materiam confusionis Ecclesiae universali cominus imminere, ut sibi contemplanti, oranti, & studenti liberius vacaret, exemplo in∣structus Episcopi Dunelmensis Nicholai, se exuens à mundanis, quibus se saepè inu∣tiliter illaqueaverat, Magistro Roberto de Marisco, officiali suo, curam administrati∣onis officii sui commisit sibi competentis, proponens mundo perituro valedicere, ac¦cedere Episcopatu: sed timens Regias rapinas, quae vacantes cousuevit depaupe∣rare, & demum indignas personas intrudere in eisdem, sub dissimulatione, suspen∣so adhuc tam arcano consilio, nescius quid in tanto mundi turbine ageret, anxius expectavit.

The same year Boniface Archbishop of Canterbury being inthroned in his See (from which he had been long absent) with great pomp and state, the Bishops of his Pro∣vince met together at Oxford, to compute whether he had levyed the sum of money out of the First-fruits of Benefices formerly granted him by the Pope, where although they found by the Collectors of each Bishoprick, that he had received far more then the sum assigned, yet he demanded a great deal more upon pretext of his expenses, which he converted to his own profit; Episcopi igitur inviti quod exegit concesserunt, sentientes Dominum Papam sibi favorabilem. After which the Arch∣bishop purposed to visit his Province, the better to fill his purse; which being the first Metropolitical Visitation I finde extant in our Histories, wherein he met with much opposition, I shall relate the passages thereof at large, as Matthew Paris and others report them.

Diebus itaque sub eisdem, Archiepiscopus Cantuariensis Bonifacius, exemplo Lincolniensis Episcopi provocatus, qui ut Canonicos suos visitaret, impetraverat potestatem, in sua Provincia Visitationem facere attemptavit, scilicet super Episcopos, Abbates, Clerum, & populum. Fecit igitur Visitationem primò in Capi∣tulo suorum Monachorum Cantuariensium rigidè nimis, & immisericorditer, ut ad invicem dicerent: De eodem merito hoc patimur, quia peccavimus in praedecesso∣rem ejus beatum Aedmundum quem austerum reputavimus, & protervum: verè quae promeruimus, toleramus, eligentes alienigenam, illiteratum, ignotum & inex∣pertum, bellicis plusquam spiritualibus negotiis idoneum et exerci∣tatum. O quales habuit praedecessores, Martyres, Doctores, Autenticos, & Sanctos Dei Confessores? Heu quare in hac enormi electione, plus Regi rerreno,

quam coelesti obedivimus? Venit igitur illinc ad Abbatiam de Reversham, cujus visitationi propter tyrannidem suam non ausi sunt ipsi pusilla∣nimes Monachi contradicere. Inde autem venit cum magno im∣petu, ad Roffensem Prioratum, ubi extorsit ab illa exili domo plus quam xxx Marcas: unde constat ipsum visitationis officium plus exercere cupiditate pecuniae, quam pro ordinis vel morum reformati∣one, cum sit ordinis et morum ignarus, ac literaturae.

Quarto veroidus Maii, videlicet die sanctorum Paneratii sociorumqué ejus, ve∣nit idem Archiepis. Londinum, visitaturus Episcopum & ejus capitulum., & Religio∣sos ipsius civitatis, & hospitium suum cepit sine alicujus licentia, in domo nobilisti∣ma Episcopi Cicestrensis, non procul à domibus Conversorum, nec descendit apud do∣mum suàm propriam apud Lamhith, & fecit marescallos suos violenter comparare cibaria su•• ad formam Regis, cum minis & convitiis, & injuriis mercatoribus illatis: paucos tamen vel nullos convivas invitavit. In crastino autem visitavit Episcop. Ful∣conem, apud quem inverecundiam ab eodem Archiepiscopo factam, si quis enarra∣ret tum in poculentis,, tum in ferratura, scilicet equorum deferratorum, aures & animos offenderet audientium, imo & corda cruentaret. Visitaturo autem Capitulum Sancti Pauli London restiterunt Canonici, appellantes ad Pontificem, quamobrem Decanum et alios excommunicavit.

Et in crastino, ira adhuc ••umidus, & lorica, ut perhibent, qui viderunt, sub vesti∣bus indutus, venit ad Prioratum Sanct. Bartholomaei, ut ibi Canonicos visitaret. Cui adventanti, & Ecclesiam intranti, occurrit Subprior, quia Prior tunc domi non fue∣rat, comitante Conventu processionaliter cum solemnitate in multorum accessi∣one Cereorum, & sonitu Campanorum: erant autem in capis chorealibus & preci∣osis valdè, quarum preciosissimam habuit Subprior memoratus. De quo sibi exhibito honore non multum curavit Archiepiscopus, dixit se illuc venisse, ut ipsos Ca∣nonicos visitaret. Erant autem jam omnes Canonici in medio Ecclesiae, scilicet in choro, ipseque Archepisc. cum majori parte familiae suae, inordinate sese compri∣mentis. Cui respondit unus Canonicorum pro omnibus dicens, quod Epis. habe∣rent peritum & diligentem, qui eos habuit, cum necesse fuerat, visitare, nec vo∣luerunt, nec debuerunt ab alio, ne contemptus videretur visitari. Quod audiens Archiepiscopus, in iram secus quam deceret con∣versus, irruit in Subpriorem, suaeque conditionis, et suorum anteces∣sorum sanctitatis immemor, ipsum sanctum virum sacerdotem et religiosum in medio Ecclesiae existentem, pugno impie tum percus∣sit, tum in pectus senile, tum in faciem venerabilem, tum in ca∣num caput impulit trueulenter multoties, clamosa voce dicens: Siccine, siccine decet Anglicos proditores impetere; & horribilius cum juramentis irrecitabilibus delirans, gladium suum expostulavit festinanter afferri.▪ Et cum multiplicarentur tumultus, & niterentur Canonici suum Subpriorem de manibus tam violenter opprimentis liberare; ipse Archiepis. capam illam preciosam qua Subprior indutus erat, dilaceravit, & firmaculum, quod vulgariter morsus dicitur, avulsit, & inter pedes catervatim irruentium conculcatum est, & amissum, quod au∣ro & argento & gemmis fuerat preciosum. Sed & ipsa capa Nobilissima concultata & disttacta irrestaurabiliter, violabatur, nec adhuc aversus est furor Archiepisc. Ipsum namque virum sanctum impetu violento repellens, & retroire cogens ad u∣nam spondam, quae duos de stallis dividebat, & pro podio facta fuit, adeo senile cor∣pus pressit, ut ossa cum medullis conquassaret & praecordia collideret furibundus. Cae∣tiri autem cum tantam in Archiepis. viderent immoderantiam, virum seminecem de mortis confinio vix eripuerunt, oppressorem repellentes. Qui cum cecidisset re∣torsum, & aversa fuerunt ejus vestimenta, visa est lorica ipsius a multis mani∣feste, qui abhorruerunt videntes Archiepis. loricatum, unde praeno∣sticabant multi, quod non ad visitandum, vel errores corrigendum illuc venerat, sed potius ad praelium excitandum. Interim sui ministra∣les quos habuit impetuosos sibi comprovinciales in reliquos Canonicos imbelles, inermes, & improvisos, truculenter irruerunt, & tam ipse Archiepiscopus quam sui, jussu ejus exemplo, quamplures ex eis malè tractaverunt, percutiendo, dilacerando,

prosternendo & conculcando. Venerunt igitur Canonici pedes livore et cruore deturpati, et male laesi, hirsuti, et lacerati, ad Episcopum civitatis, super tam detestabili facto gravem querimoniam cum la∣chrymis reponentes. Quibus ille Episcopus: Dominus Rer est apud Westmonast. adite eum hoc monstraturi, ut saltem moveat eum suae pacis in sua principali civitate laesio tam violenta et manifesta.

Quatuor igitur ex ipsis Canonicis, quia caeteri non poterant prae dolore ictuum, Regis praesentiam ut adirent Westmonaster. in conspectu populi multum compatien∣tes usque pervenerunt, monstrantes omnibus ictuum vestigia, cruorem scili∣cet, livorem, et tumorem, et vestes laceratas, qui tam enorme factum compatientes detestabantur. Quintus autem, videlicet Subprior memora∣tus, nullo modo eques vel pedes ad curiam venire valebat, sed gemibundus in in∣firmariam portatus, sese in lectum recipiens, reliquum aetatis protraxit in languore. Rex autem, licet ad ostium camerae suae diu expectassent, memoratos Canonicos querulos, nec audire voluit, nec videre. Unde cum majori confusione ad Ecclesi∣am, quam dictus Archiepiscopus sanguine sacerdotum et religioso∣rum pollutam prophanaverat, redierunt. Interim perturbata est to∣ta civitas vehementer, et quasi seditione mota, proposuerunt ci∣ves communem campanam pulsare, et ipsum Archiepiscopum quic∣quid postea contingeret, in frusta detruncare. Resonabant interim cum probris convitia, & dicebant ei ad Lamhith domum suam properanti dum ipsum quaererent catervatim ruentes: Ubi est ille ruptarius, percussor impius & cruentus, non animarum lucrator, sed pecumarum exactor, quem non Deus, vel legitima vel libera promovit electio, sed Rex illicite potius intrusit, illiteratum et uxoratum, et teterrima de ipso infamia mota infecit totam jamjam civitatem? Et cito post transvectus clanculo per Tamesim, gravem super his co∣ram Domino Rege reposuit querimoniam, justificans se, licet reum, & alios gra∣viter accusando, & currens ad Reginam, coram ipsa reposuit graviorem. Rex igi∣tur seditionem formidans vehementer, fecit voce praeconia in civitate proclamari, ne aliquis super vitam & membra se de hac controversia intromitteret. Et sic spretus tam apud Canonicos S. Bartholomaei quam apud S Trinitatem, constanter appellantes, perrexit Archiep. et sumens ex Regis favore cornua, apud Lamhith in capella dictam sententiam in Canonicos S. Pauli la∣tam solenmter innovavit, involvens Episcopum Londinensem tanquam fautorem cum Canonicis memoratis. Ipsi igitur Canonici undi{que} laesionem et injuriam passi, sancto suo Bartholomeo cui jugiter nocte dieque servire dignoscuntur, causam hanc conquesti sachrymabiliter commiserunt, deprecan∣tes, ut Deus ultionum Dominus, quod homo nequit, vel dissimulat, tantas dignare∣tur ulcisci transgressiones.

Archiepiscopus autem felle adhuc repletus iracundiae, in crastino ad manerium suum, quod Harewes dicitur, properavit, distans ab coenobio S. Albani 7. Millia∣ribus, ut ibi visitationis officium exerceret, ibi{que} sententiam memoratam innova∣vit. Et cum ab amicis suis & clericis, viris disertis & literatis dictum fuisset ei de nobilibus privilegiis illi Ecclesiae à sede Apostolica concessis, supersedit dissimulans. Et reversus praeparavit se ad transfretandum, ut in curia Romana, ubi praepotens fuerat, & consuetus magis quàm more boni Pastoris super gregem suam commora∣ri, laqueos insontibus praepararet. Decanus autem S. Pauli Londinensis, vir quidem bonus & magni consilii & grandaevus, & magister Robertus de Barthona, & magister W. de Linchefelde. viri diserti & literati, ejusdem Ecclesiae Canonici, cum Procura∣toribus sui Episcopi, & Canonicorum praedictorum, curiam Papalem adierunt, super his omnibus querelam coram summo Pontifice reposituri, instructique suf∣ficienter, & multorum testimonio roborati, ad probandum praenotata.

Episcopus autem Londinensis super his perturbationibus non mediocriter motus, hinc Regalem versus suos naturales umbratilem amicitiam, illinc autem Sabaudien∣sium, quos offendere non audebat, nobilitatem, vehementer, nec est mirandum, formidabat. Cupiens in harum angustiarum articulis habere Abbatis & Conventus

S. Albani consilium & auxilium scripsit eidem in haec verba. Viris venerabilibus & amicis in Christo charissimis, I. Dei gratia Abbati S. Albani, & ejusdem loci Con∣ventui, ac omnibus aliis eidem domui subjectis, Fulco divina permissione Londinensis Episcopus salutem, & sincerae dilectionis in Domino semper augmentum. Fama gradu multivago terram perlabitur, quae stateram minatur communis indicii, & edictum no∣velli discriminis in pluribus locis disseminat, pace quidem diutina nostra Diccesis, per patrem nostrum venerabilem Archipraesulem impugnata, via credemus juste defensi∣onis arrepta, tanquam vestram bellatores pro jure omnium & singulorum provinciae in fortunae area praemissi, bellum nobis impositum; nisi omnipotentis, & vestri consilii sola∣tio respiremus adjuti, vobis praedicimus aerius imponendum. Idem namque Dominus, quod forte vobis innotuit, visitationem totius Cleri & populi nostrae Diocesis, ac procu∣rationem exigens ab eisdem à Capitulo nostro primitus, ac iterum à duobus Prioratibus civitatis, contradictionem passus pariter, & repulsam, licet cu••ialem, prius in ipsos ipsum ad praemissa non admittentes. Secundo pro eo quod aliquibus nostrae ditionis, ne ip∣sum in praejudicium Ecclesiae nostrae admitterent mandavimus, in personam nostram ex∣communicationis sententias fulminavit, legitimis tum appellationibus praeventus, cau∣sis justis, veris, & probabilibus expressis. Nec haec inquiete sola quietem nostram ag∣grediens, imo sententias sic derivatas in sua Diocesi, & ut fertur, alibifecit publicari. Missis igitur ad curiam jam procuratoribus, quosdam Coepiscopos nostros super prae∣missis sumus alloquuti, qui jura sua & libertates magnanimitate assumpta praetendunt defendere. Quocirca dilectionem vestram duximus exorandam, quod causam hujus peti∣tionis ac honorem vestrum & indemnitatem considerantes, nulla tepescat probitas, nulla frigescat virilitas, sed in ipso ponentes fiduciam, qui ab injustorum injuria tuetur op∣pressos, manum nobis velitis porrigere consilii salutaris. Valeat Ʋniversitas vestra sem∣ter in Domino. Decretales vero, ex quibus Archi▪ sumpsit hujus propositi occasionem, in libri Additamentorum plenius annotantur, cum disceptationibus partium ibidem conscribuntur.

This Archbishop held this his Metropolitical Visitation (as Grosthead Bishop of Lincoln did his Episcopal before him) not by his own inherent Archiepiscopal Au∣thority, but by the special Bulls and new Decretals of Pope Innocent the 4th▪ thus re∣corded to posterity by Matthew Paris in his Additamenta, to which his History re∣ferres us.

Notes

• Claus. 20 H. 3. m. 10, 11. dors.
• Nota.
• Mat. Paris p. 776. Mat. Westm▪ Annis 1249, 1250. Redit Episco∣pus Lincolni∣ensis a Curia Romana.
• Mat. Patis, p. 740, 748, 754, 755, &c. Mat. Westm. Anno 1250. Mat. Parker & God. win, in vita Bonifacii.
• Archiepiscopus Bonifacius pro∣ponit Visitati∣onem facere.
• Mat. Paris p. 754. 755. Mat. West. p. 242. Mat. Park. and Godwins. Archiepis B. tyrannis in cle∣rum Lond.
• Resistit Eccle∣sia S. Barth. vi∣sitationi Archi,
• Nota.
• Rex Angl. au∣dire noluit con∣querentes de tyranni de Arch. B.
• Arch. B. parat abitum versus curiam Roma∣nam.
• See Mat. West. An. 1250. p. 242. & Mat. Parker in Bo∣nifacio.▪
• Litera Episcopi Londinensis ad Abbatem S. Albani.
• Here p. 629, 630, 698, 699, &c.