To the extent possible under law, the Text Creation Partnership has waived all copyright and related or neighboring rights to this keyboarded and encoded edition of the work described above, according to the terms of the CC0 1.0 Public Domain Dedication (http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/). This waiver does not extend to any page images or other supplementary files associated with this work, which may be protected by copyright or other license restrictions. Please go to http://www.textcreationpartnership.org/ for more information.
Positis causis omnibus, ponitur effectus.
a CUm enim fixio per sese hominis secun∣dum mentem sit ad seipsum ut existentem, palàm est, mentem esse capacitatem ad Ens integrum, & non ad par∣tem entis.b Cúm{que} pars seu potentia entis sit capax, seu po∣tentia ad actum, hoc est, ad
aliam partem ejusdem entis, clarum fit, capacitatem intel∣lectûs non esse capacitatem quae nata sit esse in parte, sed quae nata sit esse in ente integro, seu capaci existentiae, hoc est, existente.c Quia tamen partes compositi formalis non sunt in eo actu, manet hanc substan∣tiam esse tantummodò virtu∣aliter in homine. Homo ergo, &c.
a CUm enim sit in homine, quatenus mens est, vir∣tus substantiae integrae seu ex∣istentis, clarum est, esse in eo, secundum mentem, capacitatem
existentiae seu virtutē cui com∣petit ex sese esse subjectum exi∣stentiae. b Cum ita{que} Ens per de∣finitionem non deficiat dare ex∣istentiam ubicunque non deest subjectum, clarum est existen∣tiam fore in mente non ob∣stante divisione à corpore. Non interibit itaque mens.
a CUm enim ex parte influ∣entis non possit deficere existentia quamdiu in subjecto manet capacitas, non potest interire Ens nisi per divisionem subjecti ab Ente, hoc est, ca∣pacitate existentiae, & per con∣sequens non potest interire
Anima semel existens nisi ca∣pacitas existendi separetur ab eâ. Quareb cùm in Ente non sit divisibilitas substantialis nisi in materiam primam & actum & existentiam in Ani∣mâ vero separatâ non sit mate∣ria, c forma autem sit ex sese ad quam sequitur existentia, clarū est, ab Animâ separatâ, hoc est purâ formâ, & ex propriis nata existere, non posse tolli ca∣pacitatem existentiae, & per consequens, neque ipsam ex∣istentiam.
a CUm enim accipiat ex∣istentiam per corruptio∣nem
praeexistentis fit ex praeja∣cente subjecto alterationis, &, per consequens, non ex nihilo. Rursus, cùm alteratio praece∣dens sit clarè motus ad esse ca∣davereum, hoc est, inducat dis∣positiones contrarias Animae, & sit nullo modo major per∣fectio Animae, palàm est, sub∣stantiam▪ Animae non accipere esse sed magis non esse, quan∣tum est ex vi causarum alte∣rantium: sequitur itaque tales causas non aliud agere quàm ut eam dividant à corpore: qua∣re, Anima purè per divisionem accipit existere separatè per existentiam quam virtualiter praehabebat.
a CUm enim corpus con∣sistat ex materiâ & for∣mâ, seu potentiâ & actu, ne∣cesse est vim receptivam cor∣poris esse potentiam, & quicquid recipitur in toto ratione ipsius recipi, & in formâ non esse vim receptivam, utpote condistin∣ctâ à vi receptivâ.b Cùm ita{que} existentia non insit toti nisi ra∣tione formae, non recipitur nisi ratione ipsius: Non itaque re∣cipitur quasi correspondens vir∣tuti receptivae, sed quasi quid∣dam pertinens & adhaerens ad formam quae est per se actus potentiae receptivae. Spiritus è diverso, seu forma subsistens,
c cum non habeat aliam vim re∣ceptivam nisi ratione actûs, ha∣bet immediatè & per se ordi∣nem ad existentiam, quare reci∣pit existentiam per se ut ex∣istentiam.
a CUm enim ordo essentialis ipsius sit ad existentiam per se, & quatenus haec existen∣tia est,b sit autem existentia actuatio omnium quae in sub∣jecto insunt,c ne{que} possit in∣telligi nisi actu hoc perficiens, Ordo formae subsistentis ad ex∣istentiam est ad existentiam ut complexam cum subjecto, & per consequens etiam ad sub∣stantiam cujus est existentia.
Quare spiritus per ipsam rece∣ptionem seu conjunctionem ex∣istentiae fit mediante existentiâ conjunctâ suae essèntiae, sed non per modum partis, cùm idem non possit esse pars sui ipsius, quare per modum Entis ex∣istentis, hoc est, alîus. Quare d cùm cognoscere sit esse ali∣quid per modum aliûs, palàm est, omnem spiritum cognos∣cere suam substantiam eo ipso quod existit.
a CUm enim omnes impres∣siones, quae factae sunt in eam toto tempore vitae, con∣flent ipsam, & per consequens
maneant in eâ;b ipsa autem purè ex vi separationis cog∣noscat semetipsam, quatenus conjuncta est existentiae suae, c existentia autem sit actuatio ipsius secundum omnes vir∣tutes quas invenit in illâ, fit, eam cognoscere sese secundum omnes has impressiones,d quae cùm sint totidem objectorum existentiae in ipsâ, clarum manet, ipsa objecta eâdem cog∣nitione in ipsâ cognosci.
a CUm enim maneant in Animâ separatâ virtutes quas habuit in corpore, habet vim comparativam & discursi∣vam,
& nata erit deducere ex praecognitis quaecun{que} sunt de∣ducibilia ex iis.b Quare, cùm omnia quae cognovit in corpo∣re sint cognita ipsi in primâ se∣paratione, nata erit cognoscere etiam omnia quae sunt deduci∣bilia ex iis.
CUm enim divisibilitas A∣nimae & cognitionis inte∣gretur ex conjunctione Animae ad existentiam (quod enim non est, non est cognoscitivum) & a rursus existentiae ad Ani∣mam ut cognoscatur, pàlam est divisibilitatem Animae à seip∣sâ,
ut cognitâ, esse quodam∣modo duplam divisibilitatis Animae ab existentiâ, &, quod sequitur, majorem; ut est pro∣positum.
a CUm enim cognitio suae essentiae non sit aliud quàm illa conjunctio Animae ad existentiam quae est propria spirituum, palàm est, non pos∣se intelligi Animam esse ex∣istentem & non intelligere se∣metipsam. Rursus, cùm aliqua objectorum cognitorum in corpore potuissent non esse in corpore cognito, clarum est,
cognitionem ex eâ parte potu∣isse fuisse defectuosam, quate∣nus cognitio Animae separatae pendet ex impressionibus factis in corpore; quod erat propo∣situm.
a CUm enim existentia sit exercitium actuum sibi subjectorum,b neque perfectio aliqua sit in iis quae non exer∣centur, palàm est, in unoquo{que} eatenus esse perfectionem qua∣tenus est existentia, & capa∣citatem seu ordinem ad existentiam esse perfectio∣nem rei quatenus praeintelli∣gitur ad existentiam.c Cùm i∣taque ordo quem habet spiri∣tus
ad existentiam, compara∣tus ad ordinem quem habet corpus, sit quodammodo for∣malis & per se; ordo autem corporis materialis & ratione partis, manet perfectiorem esse ordinem spiritûs quàm corpo∣ris ad existentiam, hoc est, ra∣tionem Entis in spiritu esse per∣fectiorem quàm in corpore,
a CUm enim illud dicatur ef∣ficere seu agere cujus esse est tale ut aliud sit ex hoc quod ipsum Agens sit, patet existen∣tiam Agentis esse illud ex quo Agens habet esse Agens, &, quod sequitur, quantò substan∣tia est perfectior in existendo
tantò esse perfectiorem in a∣gendo, & mensuram virtutis effectivae esse ordinem seu pro∣portionem ad existentiam, b Quare, cùm spiritus sit per∣fectius Ens quàm corpus, ha∣bere etiam perfectiorem vim effectivam & proportionatam suo modo existendi.
a CUm enim divisio sit plu∣rium ex uno productio, necesse est, spiritum ex quo fiunt plures per divisionem, ha∣bere plus de substantiâ in toto quàm in potentiâ ad unam par∣tium in quas est resolubilis, &, per consequens, esse majorem in toto quàm in parte, hoc est, esse quantum;b & non spiri∣tum. Rursus, quia duae substan∣tiae non sunt una, neque una duae, palàm est, in spiritu ex quo fiunt plures esse possibilita∣tem ad plures formas seu ad esse plures, & actus diversos actuare hanc potentiam, prout
est in uno spiritu, & prout est in pluribus, &, per consequens, spiritum talem, & faciendos ex eo esse compositos ex potentiâ & actu,c contra naturam spi∣ritûs.
a CUm enim spiritus non ha∣beat in sese quantitatem, b esse autem in loco sit habe∣re superficiem suam con∣junctam superficiei corporis ambientis, clarum est, spiritum non esse hoc modo in loco. c Et cùm situs in loco sit pro∣pinquitas vel remotio ab alio per mediationem interposito∣rum quantorum, non possit au∣tem interponi quantitas nisi in∣ter
quanta, clarum fit, spiritum non esse remotum ab uno cor∣pore, neque propinquiorem u∣ni quàm alteri, quod erat in∣tentum.
a CUm enim spiritus cog∣noscat omnia quae con∣nexa sunt cum essentiâ ipsius, corpora autem aliqua (putà ex quibus orta est) connexa sint cum Animâ separata.b Neque per situm habet remotionem ab aliquo, palàm fit, spiritum posse cognoscere corpora à se invicem cistantia, &, per con∣sequens, esse praesentem secun∣dum
cognitionem corporibus quomodocun{que} distantibus si sint connexa cum eo.c Quare cùm virtus effecriva spiritûs sit ex vi cognitionis, seu ordinis per se ad existentiam, neque habeat situm, hoc est remotio∣nem ab aliquo corpore, manet non impediri quin habeat vir∣tutem operandi in corpora quomodolibet distantia quan∣tum ex distantiâ pendet. Qua∣re & possibile est operationem esse simultaneam in distantiâ quantum est ex eâ parte.
CUm enim successio con∣tinua sit in infinitum divi∣sibilis, vel erit successio par∣tium
Entis permanentis, sicut in motu locali, vel Entis quod sit essentialiter successivum. Manifestum autem est, si sit par∣tium corporis permanentis sub∣jectum successionis esse corpus vel corpora quanta;a cùm divi∣sibile non possit applicari indi∣visibili &, per consequens, non esse in spiritu. Si autem partes sint Entis essentialiter succes∣sivi, cùm ex eo quòd sit Ens successivum una pars necessa∣riò non sit dum alia est; Essen∣tia autem includat plures par∣tes, evidens est, tale ens non posse existere sed includere contradictionem. Rursus, cùm duae partes non possint esse si∣mul in subjecto indivisibili, successio, &, per conse∣quens, continuitas consta∣ret ex indvisibilibus,b quod est contra naturam semper di∣visibilis,
cujus partes sunt divi∣sibiles sine termino.
a CUm enim natura spiritûs repugnet susceptioni suc∣cessionis continuae, seu sine ter∣mino divisibilis, clarum est, successionem operationum vel aliarum qualitatum (siqua est eis intrinseca) esse compositam ex indivisibilibus, &, per con∣sequens, unicam simul esse in subjecto, & eam esse perfectam, utpote quae cedat alteri indivi∣sibili & soli extiturae in sub∣jecto. Singulae itaque bae sive qualitates sive operationes in∣trinsecae indivisibiliter affici∣unt
Animam: Operationes i∣taque ipsius sunt indivisibiles.
a CUm enim omnis actio corporeae substantiae vel sit divisio, vel rarefactio, vel condensatio, aut ex his compo∣sita, palàm est, subjectum quod non est capax alicujus harum non posse esse subjectum ope∣rationis corporis.b Cùm ita{que} omnes hae actiones requirant divisibilitatem infinitam, cla∣rum est, spiritum non esse capa∣cem actionis corporeae, neque corpus esse activum in spiri∣tum.
a CUm enim substantia cor∣porea non sit activa in spiritum, manet solos spiritus agere posse in spiritum, & hoc non mediante corpore, tunc e∣nim corpus foret immediatum Agens: Quare operatio spiri∣tûs, tum ex parte Agentis, tum ex parte patientis, est à spiriti∣bus, hoc est, Entibus indivisi∣bilibus, &, per consequens, ipsa indivisibilis, secundum propri∣etatem causarum.
a CUm enim sint indivisibi∣les, clarum est, totas simul incipere & esse perfectas,b &, per consequens, nullam esse suc∣cessionem partium per quas a∣liae sint longiores, aliae brevio∣res. Cúm{que} successio continua sit major quia longior, & mi∣nor quia brevior, necesse autem sit quae comparantur simul, se∣cundum aliquid quod in utro∣que termino comparationis sit & utrique commune compa∣rari, evidens fit, non posse ope∣rationes has in majoritate &
minoritate comparari cum suc∣cessione continuâ, sed majori∣tatem seu perfectionem amplio∣rem quàm habet operatio spi∣ritûs super operationem corpo∣ris, consistere in eminentiâ su∣pra totum genus in quantitate quâlibet.
a CUm enim spiritus cogno∣scat omnia quae sunt con∣nexa ipsi, sive quibus ipse sit con∣nexus, palàm quoque sit, spiri∣tum connexum esse iis quae sunt bona ipsi, maximè autem ei vel illis quae constituunt sum∣mum bonum ipsius, & propter rationem Bonitatis, hoc est, con∣venientiae
ad ipsum, & propter causalitatem finalem, cùm ipse spiritus sit propter summum bonum, tanquam finem imme∣diatum ipsius, manet evidens, spiritum cognoscere quid sibi sit summum bonum seu opti∣mus aeternitatis status. Et quo∣niam modus gerendi se circa summum bonum est connexus cum ipso spiritu & summo bo∣no ipsius, necesse est, ut ipsum quo{que} cognoscat; ut est pro∣positum.
CUm enim de Ente cognos∣citivo, quando ex cogniti∣one operatur extra se, dicamus quod velit agere, neque de a∣liis entibus sic loquamur, ne∣que
de ipso nisi vel operetur, vel operaretur, nisi foret im∣peditum, clarum est, nos per volitionem intelligere ultimam intrinsecam affectionem Entis cognoscitivi circa seu versùs o∣perationem. a Cum itaque spi∣ritus sit Ens cognoscitivum, b & habeat virtutem effectri∣cem, c & cognoscat quomodo ea sit exercenda, clarum est in eo esse ultimam quandam affecti∣onem circa seu versùs operati∣onem, sive sit cognitio ipsa bo∣nitatis quae est in Agendo, sive quaecun{que} alia affectio virtutis effectricis intrinseca ipsi spiri∣tui, &, per consequens, esse in spiritu volitionem quâ se gerit circa bona cognita ex vi cogni∣tionis conformiter ad eorum bonitatem. Est itaque spiritus volitivus.
a CUm enim operationes spirituum sint indivisibi∣les, clarum est, quòd incipiant esse totam simul, &, per conse∣quens, in primo instanti spiritus ex vi prioris cognitionis est dis∣positus ad sequentem:b Et quoniam positis causis ponitur effectus, eo ipso habet posteri∣orem. Quare, cùm cognitiones sequentes non pendeant nisi à virtute spiritûs & cognitionibus requisitis, & illae actu sint posi∣tae, quantum ad cognitionem objectorum connexorum cum essentiâ spiritûs, simul in pri∣mo instanti cognoscit omnia
connexa cum essentiâ suâ.
a CUm enim spiritus cog∣noscat omnia quae perti∣nent seu connectuntur cum ip∣so, b &, hoc simul,c Homo au∣tem pauca tantummodo,d sed & cognitio cujuslibet veritatis connexae cum alterâ confirmet & fortiorem reddat cognitio∣nem veritatis cum illâ con∣nexae, palàm est, proportionem volitionum ex vi scientiarum esse sicut proportionem cogni∣torum, hoc est, sicut universi ad Ens particulare, hoc est, quodammodo infinitèe cùm
intellectus ex naturâ suâ sit ca∣pax infinitorum simul.
a CUm enim cognoscat per connexionemad substan∣tiam suam omnia quae cum eâ connexa sunt, Agenda autem à semetipso ex necessitate con∣nexa sint cum ipsius substantia; b manet ea ab ipso cognosci in primo instanti suae existen∣tiae; & quoniam hujusmodi cognitiones sunt inter se con∣nexae, haberi omnes in primo instanti existentiae suae;c quare, in eo instanti ex necessitate
quoque est volitio exercendi hujusmodi operationes in de∣bito tempore, hoc est, ultimam dispositionem ad ea omnia a∣genda.
a CUm enim eminentia o∣perationum spiritûs su∣pra operationes successivas sit excedentia generis actuum spi∣ritûs supra genus actuum suc∣cessivorum; actus autem suc∣cessivi quantumcun{que} per mul∣tiplicationem partium succe∣dentium majorescant, tamen
nunquam excedant suum ge∣nus, palàm est, excessum sem∣per manere immutatum, & non magis esse comparandos in maximâ magnitudine quàm in minimâ, etsi si comparentur ad invicem major quantamlibet proportionem supra minorem possit acquirere sive acquisi∣verit.
a CUm enim operationes Hominis sint actu mate∣riales & subjectae legibus quan∣titatis & loci;b operationes con∣tra spirituum supra leges loci & quantitatis, patet, toto genere
operationes spirituum excedere operationes mentis humanae, &, per consequens, etiamsi tota vis naturae corporeae conspi∣raret ad faciendam unam im∣pressionem in mentem huma∣nam, vel ad spiritus formandos quibus volitio humana corro∣boraretur, semper actus mentis essent materiales & subjectae legibus quantitatis▪ hoc est, in eodem genere, & ratione gene∣ris inferiores actibus spirituum: ex quo sequitur non esse com∣parabiles sed infinitè minùs efficaces & validas; quod erat propositum.
a CUm enim vis effectiva, quae est in spiritibus, pro∣cedat ex ordine essentiae ad existentiam;b ordo autem es∣sentiae ad existentiam quem habent spiritus comparatus ad ordinem essentiae ad existenti∣am in corporibus inventus sit esse formalis & per se, palàm est, esse alterius rationis & ge∣neris quàm sit ordo corporis ad existentiam, &, per conse∣quens, vim quoque effectivam esse alterius generis & superio∣rem. Quare, (ut supra deduct∣um est) etsi sub suo genere
infinitè crescat efficacia cor∣porea seu mentis in corpore, non omninò appropinquat, ne∣que comparabilis est, effica∣ciae spiritus seu substantiae ab∣stractae, & proinde inaestima∣bilis est vehementia operatio∣num spirituum ex vi effectricis potentiae.
a CUm enim cognoscat es∣sentiam suam, & eam non posse existere nisi per cau∣sam quae nata sit res ex nihilo producere, & eam esse unicam, & continentem in sese indivisi∣biliter totam plentitudinem
Entis, & plentitudinem Entis esse adeo interioris ordinis ad eam ut ratio Entis non dica∣tur de utraque in eâdem signi∣ficatione, & non possideri illam nisi per visionem; clarum est spiritum in primo sui esse vide∣re incomprehensibilem quan∣dam immensitatem Boni esse in Visione primi Entis; quod erat propositum.
a CUm enim quò effecta plura, & perfect ùs cog∣noscuntur, eò persectio causae magis penetretur, substantiae autem spiritales cùm non ha∣beant nisi intellectum, & vo∣luntatem;
b & voluntas ex or∣dine naturae conformiter ad intellectum operetur;c & in∣tellectus sit cognoscitivus om∣nium quae connexa, sunt cum existentiâ essentiae spiritû;d & haec omnia sin•• effecta primi Entis, & per consequens per∣ficiant cognitionem de primo Ente, & reddant visionem ejus magis amabilem, & aestimabi∣lem, & tota ordinatio naturae spirituum in his consistar; palàm est, totam dispositionem Naturae esse intrinse cè ordina∣tam ad hoc ut spiritus concu∣piscat Visionem primi Entis, & per consequens eam adipis∣catur, cùm concupiscentia haec sit naturalis utpote ad quam totus naturae cursus seu ordo tendit. Est ita{que} Visio primi Entis summum bonum,e & finis omnium substantiarum spiritu∣alium.
a CUm enim in primo sui esse cognoscat quae indu∣cunt ad summum amorem visi∣onis seu possessionis primi Entis;b & si disposita sit se∣cundum naturam, Volitio ipsius sit conformis cognitioni, habe∣bit in primo instanti sui esse ar∣dentissimum & plenum amo∣rem Visionis primi Entis. Qua∣re crit ultimò disposita, quan∣tum est ex suâ parte ad ipsam operationem Visionis primi Entis.c Cùm itaque commu∣nicatio primi Entis non possit deficere ex parte ipsius, palàm
est ipsum effectum Visionis existere, & substantiam spi∣ritualem esse compotem suae Beatitudinis, & finis naturalis; quod erat propositum.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 24.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 17.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 10.
Prop. 1.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Prop. 23.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 23.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Prop. 8.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Def. 1.
Prop. 2.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 14.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Prop. 7.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Prop. 8.
Prop. 5.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Prop. 7.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Axi. 1.
Def. 1.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 32.
Prop. 6.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉Prop. 9.
Def. 1.
Prop. 7.
Prop. 7.
Pro. 6.
Prop. 6.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 9.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Prop. ••.
Prop. 5.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Def. 2.
Pro. 11.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Def. 3.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 14.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Def. 8.
Prop. 13.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 18.
Pro. 13.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 18. & 19.
Def. 2.
Prop. 8.
Prop. 15.
Pro. 12.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 17.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 20.
Prop. 17.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 33.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Prop. 8. & 23.
Prop. 19
Prop. 20.
Prop. 17.
Prop. 8.
Prop. 6.
Prop. 12.
Prop. 8.
Prop. 20.
Axio. 1.
Prop. 8.
Prop. 24.
Phan. 1.
Phan. 2.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Prop. 26
Prop. 8.
Prop. 24.
Prop. 23.
Prop. 21.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Prop. 28
Prop. 16.
Prop. 12.
Prop. 5.
Pro. 6. & 8.
Pha. 2.
Prop. 23
Prop. 8.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 18.
Prop. 5.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 30. & 31.
Prop. 23.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pro. 18