Anglia sacra, sive, Collectio historiarum partim antiquitus, partim recenter scriptarum, de archiepiscopis & episcopis Angliæ, a prima fidei Christianæ susceptione ad annum MDXL

ROBERTI DE GRAYSTANES Dunelmensis Episcopi HISTORIA DE STATU Ecclesiae Dunelmensis Ab anno MCCXIV. ad annum MCCCXXXVI.

CAP. I. De Morgano Electo Dunelmensi.

ANNO Domini MCCXIII. Morganus frater Regis Johannis & Gal∣fridi Archiepiscopi Eboracensis, Praepositusque Beverlacensis, electus in Episcopum Dunelmensem per Monachos ejusdem Ecclesiae, Curiam Romanam adiit, ut munus consecrationis ibi reciperet. Sed Rege Angliae hoc procurante cassatus rediit; quia spurius fuit. De uxore enim cujusdam Mi∣litis dicti Radulphi Bloeth Henricus pater ejus genuerat eum. Dominus tamen Papa Electo compatiens obtulit ei, quòd si filium Militis se diceret & non Regis, cum eo dispen aret, & electionem confirmaret. Super quo con∣sulto quodam Clerico suo M. Willelmo de Lanum, respondit expressè, quòd propter nullam dignitatem consequendam regium sanguinem subticuerit: & sic cassatus recessit.

CAP. II. De RICARDO DE MARISCO n.

ANno MCCXIV. relaxatur Interdictum in Angliâ; & Gualo Vercellensis Legatus Angliae contulit Episcopatum Dunelmensem jam V. annos, X. menses & XXV. dies ab obitu Philippi vacantem Ricardo de Marico Cancellario Domini Regis circa Festum S. Nicolai. Consecratusque est à Domino Waltero

Gray Archiepiscopo Eboracensi circa Festum S. Johannis Baptistae. Iste fultus potentiâ Regis, Monachos juribus & libertatibus suis multipliciter molestavit; aliqua eis surripuit, aliqua eis mutavit. Anno verò secundo Episcopatûs sui confirmavit Priori & Conventui libertates juxta tenorem Cartae Willelmi Episcopi; & Ecclesiam de Dalton eis appropriavit, & ad sustentationem Ca∣merae assignavit; appropriationem Ecclesiarum de Acley & de Pittingdon confirmavit. Obiit autem Calendis Maii apud Burgum S. Petri feriâ sextâ; corpusque ejus sepultum est Dunelmi die Martis sequenti, Episcopatûs sui anno octavo.

CAP. III. De RICARDO PAUPERE o.

POst obitum istius Ricardi vacavit Ecclesia Dunelmensis per II. annos, IV. menses, II. dies, & electus est à Priore & Monachis M. Willelmus de Stichill Archidiaconus▪ Wigorniensis; & ipse Curiam adiit in propriâ personâ; & licet electio de eo facta in Curiâ crederetur habere summum favo∣rem; receptâ examinatione Dominus Papa in Vigiliâ Ascensionis Dominicae subito pronuntiavit sub hac formâ.

Defuncto Episcopo Dunelmensi, Prior & Capitulum convenerunt ad eligendum; & lecto Concilio propter ipsius brevitatem voluerunt procedere per illam formam quae fit per inspiratio∣nem Spiritûs Sancti. Unde petiit Conventus, quòd Prior aliquam perso∣nam nominaret; ut si videretur idonea, possent in illam consentire. Et Priore nominante Magistrum Willelmum Archidiaconum Wigorniensem, dixerunt omnes, Placet, quia bonus est. Unde Prior facto signaculo crucis▪ dixit: Et ego in nomine Patris & Filii & Spiritûs Sancti eligo M. Willelmum Archidiaconum Wigorniensem in Episcopum & Pastorem Ecclesiae Dunelmensis. Et post eum unusquisque in ordine suo idem dixit. Quae electio nec per scrutinium nec per compromissum facta erat, nec etiam per inspiratio∣nem; quia Prior dixit Ego, &c. & sic unusquisque secundùm suum ordi∣nem; ita quòd electio non fuit facta communiter ab omnibus, sed singula∣riter

à singulis; & ideo non per inspirationem. Unde & eam irritamus, reservatâ nobis potestate de eâdem Ecclesiâ ordinandi.

Vocatis postea Monach is dixit: Gratiâ indigetis, & hanc graciam facimus vobis. Nomi∣netis aliquas personas idoneas; & aliquam ex eis dabimus vobis. Monachi igitur tractatu habito, priùs supplicârunt Ricardum Pauperem Sarisburiensem Episcopum sibi praefici in Pastorem; quem aliàs, ut est priùs habitum, in suum Episcopum postulârunt; sed postulationem Papa cassavit. Instat Papa, ut aliam personam nominarent Monachi. Sed ipsis perseverantibus in postu∣latione suâ, tandem obtinuerunt eundem Sarisburiensem Episcopum sibi dari in Pastorem, die sc. Martis infra Octavas Ascensionis. Eodem die Dominus Papa cassavit electionem Cantuariensis de quodam Monacho W. nomine. Objecerunt enim Episcopi Angliae tam contra electionem quàm contra per∣sonam electi. Quam objectionis causam executi sunt in Curiâ Lichefelden∣sis & Roffensis Episcopi & Archidiaconus Bed••ordensis. Requisitus etiam Electus praedictus, utrùm Dominus in carne vel sine carne descendit, malè respondit. Item requisitus de confectione corporis Christi in altari; de Rachele quae plorabat filios suos, cùm priùs esset mortua; item de sententiâ contra juris ordinem latâ; de matrimonio, si alter contrahen••ium infidelis decesserit: Super istis requisitus malè respondit in singulis. Ideo Dominus Papa eum indignum ad tantum statum judicavit; & provisionem Cantuari∣ensis Ecclesiae sibi reservavit, electionem de ipso W. sactam penitus irritando. Ad petitionem igitur Monachorum Dunelmensîum in Curiâ existentium, scripsit Dominus Papa Ricardo dicto Pauperi Episcopo Sarum, praecipiens in virtute obedientiae, ut curam Episcopatûs Dunelmensis, ad quam postulatus fuerat, reciperet: & sic Monachi à Curiâ recesserunt. In die S. Magdalenae recepit curam Episcopatûs Dunelmensis à Domino Henrico Rege Angliae; & in die S. Cuthberti proximè sequente fuit intronizatus apud Dunelmum anno Domini MCCXXVI. Tempore hujus Ricardi facta est illa Composi∣tio, quae Convenitur dicitur, inter Episcopum & Radulphum Kernech & Con∣ventum, Priori & Conventui praejudicialis in multis. Iste concessit Monachis potestatem; ut auctoritate suâ ter in anno excommunicarent infringentes libertates Ecclesiae Dunelmensis. Et obiit XI. Episcopatûs sui anno, XVII. Cal. Maii, feriâ sc. quartâ ante Coenam Domini, anno Domini MCCXXXVII. apud Tarentum; & ibidem in Abbathiâ Monialium, sicut vivens praeceperat, est humatus. Cujus obitu die octavo fratribus Dunelmensibus nunciato, & servitio pro ipso celebrato, missi sunt Fratres ad Regem Henricum VIII. Cal. Maii ad petendam licentiam eligendi. Quo invento apud Wyndesore III. Nonas Maii, in crastino licentiam sub literis patentibus regis obtinuerunt.

CAP. IV. De Thoma de Melsanby Electo Dunelmensi.

INterim in Inventione S. Crucis venerunt Dunelmum Eboracensis Archie∣piscopus & Lincolniensis Comes, ex parte Regis literas credentiae Domino Priori & Conventui deferentes; quibus perlectis, dixerunt Regem instanter supplicare, ut amo••e ejus & securitate regni Electum suum Procuratorem Valentiae sibi in Episcopum eligerent & Pastorem. Acceptisque induciis de∣liberandi usque in crastinum, per Priorem sic fuit responsum. Quòd multi Fratres, quos tangebat hoc negotium, absentes erant; qui etiamsi praesentes essent, ante diem statutum ad eligendum in certam personam consentire non possent. Dixit tamen Prior, quòd veniente die electionis talem eligerent, qui Deo & Ecclesiae utilis erit, Regi & Regno fidelis. Qua responsione datâ, recesserunt Archiepiscopus & Comes, ista Regi renuntiaturi. Statuto igitur ad eligendum, die sc. Lunae proximâ post Ascensionem, vocatis vocandis, per

viam compromissionis processerunt; & Dominum Thomam de Melsanby, Priorem Dunelmensem, in Episcopum elegerunt; qui tandem vix lacri••is & precibus victus adquievit. Publicatâ igitur electione Clero & populo, Ma∣gister W. Crispyn pro jure electionis & electi provocavit & appellavit. Su∣per qua electione factâ missi sunt literae patentes Archiepiscopo Eboracensi & Domino Regi. Sed contra electionem excepit Dominus Rex, quòd Electus inimicus erat Domini Regis & regni, quia priùs erat Prior de Coldingham, & tunc fecerat Regi Scotiae fidelitatem. Et quia Episcopus Dunelmensis habet loca fortissima & munitiones in confinio Regis Scotiae; periculosum esset Regi & regno, ut suus inimicus & amicus Regis Scotiae ibi esset, qui fecit homagium Regi Scotiae. Item haberet terras suas maritimas, ubi pro libitu suo posset invito Rege Francos & Flandrenses recipere in periculum Regis & regni. Item tanquam homicida est repellendus, Item impug∣navit libertates Ecclesiae. Item morbosus est. Item voti transgressor; quia carnes [comedit] & aliis comedendi licentiam dedit. Item Simoniacus est ex multis causis. Item incidit in Canonem latae sententiae. Item non est sufficienter literatus. Causa antem una, quare Rex sic se opposuit, fuit, quia cùm Rex differret consentire electioni & electum admittere; instabant Monachi pro gratiâ Regi habendâ; & unus eorum prorumpens in verba, Regi dixit: Domine non egemns gatiâ magnâ; electum valentem reputans & electi∣onem rite factam. Et Rex: Ex quo gratiâ non indigetis, sine gratiâ recedetis. Sic igitur Rex non solùm negavit gratiam, sed procuravit instantiam. Diu igitur super exceptionibus antedictis coram Waltero Gray Archiepiscopo Ebora∣censi litigabant. Et cùm Archiepiscopus praefatus nihil efficax eis faceret; sed metu Regis negotium protelaret; missum est Curiae sub hac formâ. Cùm Ecclesia Dunelmensis nuper Pastore vacâsset, &c. ad pedes Sanctitatis vestrae flexis genibus supplicamus; ut Archiepiscopo Eboracensi detis in mandatis, quòd infra spatium trium mensium post receptionem literarum vestrarum ipsum nego∣tium fine debito decidat. Nihilominus mandantes venerabili Patri Domino O. S. Nicholai in carcere Tulliano Diacono Cardinali, ut si dictus Archiepiscopus mandatum vestrum neglexerit adimplere, audiat ipse ex tunc idem negotium, & ei sine morae dispendio justitiâ mediante debitum finem imponat. Ad haec Domino Papae nuncianda missi sunt ad Curiam Robertus de E••den Supprior Dunelmensis, Laurentius de Upsedelington, & Alanus Camerarius, Roberto de Hoxtildesham adventum eorum in Curiâ expectante. Missus est cum eis Ma∣gister W. de la Hay: qui omnes in itinere mortui sunt. Cùmque idem Electus licentiatus esset à Rege ad Curiam; veniens apud Dovere, pro∣hibitus est transfretare à Bertramo de Greol Constabulario ejusdem. Sic igitur Electus desperans de exitu negotii sui, de diutiná Ecclesiae vidua∣tione anxius, in die Palmarum Dunelmum revertitur, purè & sponte re∣nuntians electioni de se factae.

CAP. V. De NICHOLAO DE FARNEHAM p.

QUO audito misit Rex suos Dunelmum, qui contra personas quas puta∣bant eligendas appellabant, contra sc. Decanum Lincolniensem, Vi∣carium de Alkeland, M. Simonem de London, & contra plures Religiosos. Id videntes Monachi elegerunt M. Nicholaum de Farneham tum Reginae Me∣dicum;

& quievit Rex. Facta est autem haec electio de eo in crastino Cir∣cumcisionis Domini IV. Nonas Januarii, feriâ sexta, anno Domini MCCXLI. Recepitque temporalita••em à Rege in die S. Scolasticae Virginis IV. Idus Fe∣bruarii; consecratusque est in Episcopum apud Gloucestriam in die S. Trini∣tatis à Domino Waltero Gray Archiepiscopo Eboracensi; & intronizatus est Dunelmi in Festo Translationis S. Cuthberti: Vacante Episcopatu Dunelmensi ab obitu Ricardi II. usque ad electionem dicti Nicholai annis IV. exceptis tribus mensibus, II. hebdomadibus & quinque diebus. Anno Domini MCCXLII. incaepit Thomas Prior novam fabricam Ecclesiae circa Festum S. Michael••s, juvante Episcopo & Ecclesiam de Bedlington ad ejus fabricam conferente. Anno Domini MCCXLIV. cessit Prior Thomas; & Bertramme de Middleton factus est Prior in die S. Mauricii. Thomas ver•• deposito Prio∣ratûs regimine, in insulam Farne secessit; & cum viro Dei Bartholomaeo Deo militare elegit; ubi in religionis arctitudine & eleemosinarum largitione residuum vitae egit. Defuncti demum corpus Dunelmum reportatum, inter Episcopos meruit sepeliri. [Sequuntur miracula nonnulla, meritis ipsius facta.] Isti Thomae Priori & Conventui dedit Nicholaus Episcopus secundo Episcopa∣tûs sui anno placeam, &c. & VIII. Episcopatûs sui anno contulit Bertramo Priori & Conventui centum acras bosci, quod Milneside nuncupatur, licen tiamque claudendi illas & liberam warrennam in illis & parcis de Acley & Fery, Reyington & Heword. Anno Domini MCCXLVIII. diae Lunae proxi∣mâ post Festum Purificationis B. Mariae venit M. Johannes le Gras Dunelmum cum literis patentibus Dominorum Archiepiscopi Eboracensis & Episcopi Batho∣niensis Priori & Conventui directas super cessione Nicholai Episcopi; & su∣per electione Canonicâ de personâ idoneâ faciendâ auctoritate Apostolica.

CAP. VI. De WALTERO DE KIRKHAM q.

PEtitâ igitur licentiâ à Rege & obtentâ, die Mercurii proximâ post Fe∣stum S. Elphegi electus est Walterus de Kirkham Decanus Eboraci in Episcopum Dunelmensem; receptâque temporalitate à Rege, consecratus est apud Eboracum à Domino Waltero Gray Archiepiscopo, Nonis Decembr. in Vigiliâ S. Nicholai, quae illo anno evenit in Dominicâ, anno MCCXLIX. Habuit igitur Dominus Nicholaus in provisionem suam Northam & alia quaedam Maneria Episcopalia; ut Episcopus Walterus eo vivente de residuo contentaretur. Iste Walterus dona & concessiones praedecessoris sui confir∣mavit; Ecclesiam de Brankeston ad sustentationem duorum Monachorum apud Werkworth, Ecclesiam de Heghinton ad hospitalitatis sustentationem & pauperum refectionem Monachis appropriavit; ita ut decedente vel ce∣dente Magistro W. de Kirkenni tune Rectore ejusdem, liceret Monachis Ec∣clesiam de Heghinton ingredi & absque contradictione in usus proprios reti∣nere. Apud Mukleswick contulit Priori & Monachis Horslyop sc. CCXVI. acras de bosco & vasto, licentiamque includendi eas. Anno MCCLV. Alexander Papa dedit regnum Apuliae & Siciliae Edmundo filio Regis Angliae. Et propter hoc Episcopus Herefordensis obligavit Religiosos Angliae mercato∣ribus in XXXVIII. millibus marcarum citissimè persolvendam. Contra quam obligationem appellârunt pro se Dunelmensis Bertramus Prior & Con∣ventus, dicentes se velle Domino Papae in licitis & honestis & eis possibilibus obedire & semper obedisse; sed spoliationi Ecclesiarum suarum, direptioni bonorum, subversioni libertatum, subtractioni victualium, tanquam into∣lerabilibus & impossibilibus dixerunt se non assentire inductioni vilissimae servitutis in Ecclesiam Christi, gravissimi in Clero scandali, nefandissimi oppro∣brii Crucifixi; paratos se contradicere asserentes, & hoc quibuscunque ex∣actionum executoribus protestando denuntiantes; & contra Magistros Ro∣standum & B. Senonensem indebitae pecuniae collectores praesentiam Domini Papae & Cardinalium appellârunt Sabbato quo cantatur Sitientes anno MCCLVI. Anno Domini MCCLVIII. XVII. Cal. Augusti Bertramus Prior per H. Suppriorem rogavit Conventum; ut cessioni suae annueret, & de bonis Monasterii ei provisionem congruam assignaret. Vocatis ergo domi prioribus cellarum & majoribus capituli in Vigiliâ Assumptionis expo∣sitâ voluntate Prioris, defectum & debilitatem virium corporalium allegante, fatigationemque in diversis officiis Monasterii per XL. annos & in Prioratu per XIV. praetendente, lecta est quaedam bulla Domino Episcopo Dunel∣mensi destinata per Summum Pontificem continens, quòd Episcopus admissâ cessione Prioris provideret eidem de honestâ sustentatione de bonis Prioratûs. Qua bullâ dixit se Prior nolle uti; ne Episcopus nostra discernendo plus∣quam oporteret de nostro statu agnosceret. Missi sunt ergo duo Fratres ad Episcopum, literas super cessione Prioris signatas deferentes, humiliter eum ex parte Prioris deprecantes, ut benignè ejus admitteret cessionem. In cra∣stino

igitur missi sunt ab Episcopo M. W. de Meru & Dominus J. de London, commissionem specialem ad praedicta habentes; qui ingressi Cameram Prio∣ris, & auditâ rationabili causâ cessionis ejus, eam admiserunt; & curam Monasterii in spiritualibus H. Suppriori, in temporalibus Domino R. de Waltham Constabulario commiserunt. Assignavitque Conventus Bertramo Priori pro provisione suâ Ecclesias de Pinington, Heyngton, &c. Cessit igitur Prior Bertramus die Assumptionis. Et quia omnes erant domi qui ad electionem fuerant evocandi, statutus est dies ad eligendum in crastino; duoque fra∣tres missi ad Episcopum eodem die obtentâ eligendi licentiâ redierunt. In crastino igitur Assumptionis per viam compromissi electus est Hugo de Der∣lyngton Supprior in Priorem Dunelmensem anno Domini MCCLVIII. in∣venitque in deposito, quod ei reliquerat praedecessor ejus Bertramus, XI. mille marcas. Nam idem Bertramus religionis suae zelator & cultor, non solùm vitae sanctitate floruit, sed & facultates Ecclesiae vehementer auxit. Manu propriâ quinque Psalteria cum Orationibus multis scripsit; & in Ec∣clesiâ quibuscunque psallere volentibus publicè ordinavit; Postillam super Psalterium, Quatuor Evangelia, Epistolas Pauli Super Job, Libros Sapien∣tiales, XII. Prophetas, Epistolas Canonicas, & super Apocalipsin duplices domui procuravit. De isto Bertramo audivi ego Robertus juvenis quendam senem dicere; quòd si dimisso Prioratu redîsset ad Claustrum, aliam provisio∣nem nullatenus expectando; ita libenter ivisset ad tumbam ejus, sicut ad fe∣retrum S. Cuthberti, pro suis necessitatibus oraturus. Provisionem tamen quam habuit prodigè non consumpsit; sed apud Beaurepaire cameram cum Capellâ, quae multorum judicio non multis in Episcopatu est inferior, con∣struxit. Anno Domini MCCLX. in Vigiliâ S. Laurentii obiit Walterus de Kirkham Episcopus Dunelmensis apud Hofden; & in Octavis S. Laurentii sepultus est apud Dunelmum; sigillumque ejus coram omnibus qui aderant in Capitulo per Dominum J. Gileth est confractum.

CAP. VII. De ROBERTO DE STICHILL r.

ELectusque est Dominus Robertus de Stichille Prior de Finkhal in Episco∣pum Dunelmensem die S. Jeronimi; confirmatusque est a Domino Go∣defrido Archiepiscopo Eboracensi apud Scirburnam in Eliv••the die S. Clemen∣tis proximo sequente; consecratusque est ab eodem apud Southwellam Idus Februarii anno praenotato. Iste Robertus in primordiis Monasticae conversa∣tionis suae nimis levis fuit; & quadam die Dominicâ cùm propter levitatem suam & rebellionem esset injunctum sibi, ut super sellam in medio Chori so∣lus sederet, ut sic rubore confusus maturesceret; sellam per pedem arripuit, & extra chorum inter populum projecit. Dicitur etiam, quòd ipso aposta∣tare cogitante, cùm per crucem ex aquilonari parte chori noctanter transiret conaretur, monitus est per vocem emissam coelitus ut rediret; & si stare vellet, de Episcopatu promissum accepit. Sic igitur dimissis levitatibus & puerilibus, coepit maturescere, gladioque divinae Scripturae insistere. In qua in brevi tempore inter claustrales observantias sic profecit, ut scientia ejus multis miraculum fieret, & mores ejus plurimi commendarent. Unde istis excitatus quidam de Fratribus, cùm esset iste Robertus sacerdotis filius, ipso ignorante dispensationem pro eo impetravit, ut etiam ad Episcopalem posset eligi dignitatem. Et Frater hoc impetrans erat Henricus de Hornca∣stre,

postmodum Prior de Coldingham, in temporalibus & spiritualibus non mediocriter circumspectus.

Iste Robertus primo Episcopatûs sui anno sc. anno MCCLXI. in nocte Na∣tali Domini hospitatus est in Abbathiâ prope vicinitatem Ecclesiae; & Priori fecit literas in crastinum, quòd hoc in sui praejudicium nullatenus traheretur. Iste contulit Priori H. & Conventui de bosco suo MCCC. acras, viz. &c. & alia multa. Anno Domini MCCLXXI. in Capellâ suâ de Aukeland coram Do∣mino Episcopo recognovit M. Robertus de S. Agatha Archidiaconus Dunel∣mensis Priorem Dunelmensem fuisse Archidiaconum in Ecclesiis sibi appro∣priatis infra aquas; & Archidiaconos praedecessores suos nomine Prioris & non nomine proprio jurisdictionem in illis Ecclesiis exercuisse, & propter hoc Priori pensionem annuam exolvisse. Et sic Dominus Episcopus pro jure Prioris pro∣nunciavit; & super pronuntiatione suâ literas suas fecit. Quas testatur se Dominus Robertus de Insulâ Episcopus inspexisse; & in suis literis inde confectis recitat de verbo in verbum anno Domini MCCLXXVI. Ipsius etiam Archidiaconi factum testatur ibidem. Tempore Hugonis Prioris, anno sc. MCCLXIV. fuit guerra inter Regem Henricum & Barones suos; ubi Prior multa effudit pro salvatione patriae. Nam venientibus ex parte Regis vel ex adversâ parte ad depraedandum Episcopatum semper occurrebat ipse, muneri∣bus placans eos. Fecit & magnum Campanile, organa grandiora, parcas de Beaurepaire & Mukelingeswik; & apud Wardelau cameram, aulam & ca∣pellam, quae Scoti postea destruxerunt, cameram etiam apud Mukelingeswik, &c. Istius tempore fuit impetrata quaedam Bulla à Gregorio IX. Papà super appropriatione Ecclesiae de Hofden in augmentum XVI. Monachorum; & ut decedente vel cedente L. Maunsel Rectore ejusdem, liberè posset Prior illam ingredi & in usus proprios obtinere. Sed ipse eas in Praebendas seu porti∣ones dividi non sine magnis sumptibus procuravit; utilius & honorificentius aestimans ex praesentatione Clericorum ad Praebendas praedictas amicos adqui∣rere quàm eas in usus proprios retinere. Fuit iste Prior hospitalitatis & eleemo∣synae zelator praecipuus. Semper quando domi veniebat; pauperes villae ante eum choreas ducebant; quibus ingressis fecit coquinam ministrari. Nonnulli etiam nudati à proposito ante eum incedebant; quibus vestes fecit illico mi∣nistrari. Dicitur de eo, quòd de denariis fecit quinque minuta; ut sic pluri∣bus ministraret. Et cùm senex in curru equitaret; de curru pauperibus accla∣mantibus volam plenam minutis extra sparsit. Fuit igitur iste magnificus & callidus. Delectabatur magna facere; & ubi voluit, scivit callidissimè simu∣lare. Anno MCCLXVI. In Capitulo generali apud Eboracum per Conven∣tum Dunelmensem [lis mota fuit Bertramo quondam Priori de malo usu possessionum Ecclesiae sibi reservatarum, & sententia adversus Bertramum lata.]

Interim sentiens Hugo Prior ex infirmitate & labore diutino vires suas in se de∣ficere corporales, frequenter rogavit Episcopum, ut suam admitteret cessio∣nem. Et Episcopo diutiùs hoc facere differente, tandem anno MCCLXXII. die Sabbati post Festum S. Nicholai, misit Prior ad Episcopum H. de Hornca∣stre Sacristam Dunelmensem & Magistrum W. de Derlington cum literis de credentiâ, qui obnixè rogarent Episcopum, ut rem effectui manciparet. [Episcopò verò adhuc differente, Prior assignatis sibi à Conventui Maneris de Warde∣lew, Mukelingeswik &c. pro provisione suâ resignare statuit.] Et in die S▪ Stephani misit Prior cum H. de Horncastre literas resignationis suae causas quare cedere voluerit continentes Episcopo; ut suam cessionem benignè admitteret, humili∣ter rogans eum: quas literas jussit Episcopus conservari. Et egressis omni∣bus praeter Episcopum, suos Clericos & Sacristam, Episcopus sermonem ad Sa∣cristam dirigens [conqueritur Monachos Dunelmenses sibi minùs obedientes esse; eò quòd professionem coram ipso non facerent, prout debebant; quamvis id ipse saepi∣ùs exegisset, & de eo Conventum monuisset.] Respondit Sacrista se nunquam

monitionem aliquam audivisse. Et factâ altercatione inter Clericos Episco∣pi & Sacristam, illis allegantibus hoc fieri in omnibus Ecclesiis Cathedrali∣bus Angliae, ubi Priores subsunt Episcopo; ipso è converso allegante Eccle∣siam Dunelmensem ad hoc non teneri, eò quòd Prior Dunelmensis ex privi∣legio jura Abbatis habebat, quamvis nomen Prioris, & ad Abbates pertinet professiones Monachorum admittere. In crastino verò manè misit Episcopus apud Dunelmum Fr. A. de Clifton & M. Alexandrum de Alverton & Ricar∣dum de Bradwell & Dominum Thomam de Levesham; qui convocatis Fra∣tribus exposuerunt eis voluntatem Episcopi super praemissis; monentes eos & rogantes, ut in hoc se difficiles non redderent. Habito igitur tractatu priùs, responderunt Conventus, quòd parati erant facere quicquid debebant. Et quia in ..... convenit, quòd Monachi factâ priùs professione coram Pri∣ore postea dabunt eandem coram Episcopo & ab eo solennem benedictionem acciperent; dixerunt quòd libenter facerent, dummodo formam in scripto tra∣ditam non excederent nec mutarent: et hoc ei per suos mittere voluerunt. Nunciis igitur Episcopi ad ipsum cum gaudio propter istam responsionem redeuntibus, missi sunt ad Episcopum Fratres quatuor; qui ei dicerent, quòd Conventus paratus erat professionem suam coram eo recipere & benedictio∣nem solenniter accipere; sed chorum ingredi non cucullati & ibi ab eo indui, & sic per triduum velatâ facie incedere, quasi nulla esset vel inanis professio eorum coram Priore facta, quamvis ipsum hoc velle crederent, id nullo modo facere voluerunt. [Respondit Episcopus id sibi minimè placere; se enim Monachos non aliter, quàm prout in Benedictionali continetur, benedicturum; & missis iterum nunciis Monachorum animum explorat.] Fratribus congrega∣tis exponuntur praemissa. Sed illi pro majori parte à voluntate priori aversi, dixerunt se mandato Domino Episcopo directo minimè consensisse, licèt apertè non reclamaverint; immo potiùs vellent mori quàm aliquam professio∣nem coram Episcopo recitare, &c. Sexto Idus Januarii ingressus Episcopus Capitulum, cessionem Prioris admisit, Prioratûs sui anno XIV. & Monacha∣tûs XXX. Episcopatûs verò Episcopi XII. anno verô gratiae MCCLXXII. secitque provisionem superiùs annotatam, adjecto veteri vinario de Recton, signo suo & Capituli consignari, consignatamque tradi jussit H. Priori.

CAP. VIII. De his quae fiebant vacationis tempore.

EXpeditis praecedentibus ut dictum est, surrexit quidam Frater Episcopo sermonem dirigens in haec verba. Domine, multum regratiamur vobis de dilectione, quam habetis erga nos; & rogamus, ut in finem nos diligatis, &c. Episcopus verò insurgendo sic respondit. Ego multam perpessus sum ignominiam & despectum super omnes praedecessores meos; & habebo emendas, cùm Deus volnerit. Vix Episcopus portam exierat; & ecce Se∣neschallus Episcopi ducens secum Dominum W. Whiteby Constabularium castri, advocatis quibusdam Officiariis, sic ait. Istum constituit Dominus meus Episcopus custodem domûs hujus loco sui. In crastino verò veniens, vocatis Suppriore & aliis Officiariis ad aulam, jussit venire janitores, ma∣reschallum & alios saeculares curam domûs habentes, dicens: Domus ista est in custodiâ Domini mei; & ideo volo videre qui curam illius debent agere, & juramentum fidelitatis ab ipsis exigere, amovere & substituere, prout videro expedire. Responsum erat ei, quòd inaudita peteret; nunquam enim in∣tromisit se Episcopus de familiâ domûs vacante Prioratu magis quàm pleno, nec deberet. Debent enim solùm habere quendam Clericum custodem do∣mûs ratione tuitionis magis quàm proprietatis. Inhibitumque familiae fuit, occultè tamen, ne coram eo comparerent. Tandem cum difficultate con∣cessit

eis inducias usque in crastinum; ut interim possent consulere Episco∣pum. Eodem die manè missi sunt duo Fratres ad Episcopum, ab eo eligendi licentiam petituri. Et visis eorum literis, calumniati sunt Episcopus & sui cum eo; quod non erat scriptum ei tanquam patrono & Domino; allegan∣tes pro se quòd nisi patronus esset, ab eo licentiam eligendi petere non opor∣teret. Et cùm Monachi allegarent sibi consuetum scribi; dixit Episcopus quòd non; quia post mortem Thomae Prioris Episcopus Nicholaus literas Capituli rejecit propter eandem causam. Reacceptis igitur literis suis re∣versi sunt nuncii, haec Conventui nunciantes. Erant autem multi in Con∣ventu recolentes, quòd Nicholaus Episcopus non hoc petebat, sc. quòd scri∣beretur ei sicut patri & patrono in spiritualibus & temporalibus, nec unquam hoc obtinuit, nec remissa litera fuit ob hanc causam; sed quia sigillum fuit separatum à literâ per incuriam, antequam ad Episcopum pervenirent. Unde aliam sub eodem tenore consignatam ei reportabant. Ipse tamen in suâ li∣terâ eis concessâ patronum in spiritualibus & temporalibus se vocabat; nec de hoc fuit eis cura. Dixerunt aliqui; quòd ex quo patronus fuerit, non malum est eum in suis literis sic nominare. Ideo in crastinum remissi sunt nuncii cum talibus literis, Reverendo patri ac patrono &c. qui literas obtinu∣erunt super licentiâ electionis faciendae. [Servientes interim Episcopi Maneria Monachorum occupabant; quae Episcopus à Monachis rogatus statim restitui fecit.]

CAP. IX. De electione Ricardi de Claxton.

OPtentâ itaque licentiâ, statutus est dies ad eligendum, in crastino sc. Conversionis S. Pauli. Quo die per viam compromissi electus est Ri∣cardus de Claxtoun Prior Insulae sacrae in Priorem Dunelmensem anno MCCLXXII. Pontificatûs Roberti XII. in secundo die pòst apud Derling∣ton confirmatus, & in Purificatione B. Virginis apud Dunelmum installatus per Archidiaconum Dunelmensem; & infra triduum sequens provisionem Hugonis quondam Prioris factam signo suo roboravit rogatus. Iste Ricardus fuit religiosus & hospitalis, & ita circumspectus; quòd non obstante provi∣sione largâ Hugonis Prioris, & lite magnâ inter Archiepiscopum Ebor. & Ec∣clesiam Dunelmensem, quae largas requirebat expensas, toto tempore suo domus abundabat. Anno Domini MCCLXXIV. mense Maio celebravit Gregorius IV. Concilium Lugduni; ad quod vocatus Prior partes transmari∣nas adiit, sed ad Concilium non accessit, habens ibi Procuratores, &c. Epita∣phium ejus; Agnus non pardus jacet hic Prior ecce Ricardus.

CAP. X. De obitu Roberti de Stichill, & electione ROBERTI DE INSULA. s

PEractis in Episcopatûs regimine XIV. annis, fundato Hospitali de Gre∣cham, nam ipsam villam Episcopus emerat à quodam Bertramo cogno∣mine, in redeundo de Concilio Lugdunensi pridie Nonas Angusti obiit Ro∣bertus de Stichill Dunelmensis Episcopus in castro quod Arbipeylles dicitur.

Corpus verò ejus sepultum est in quodam Monasterio Ordinis S. Benedicti Sayacens. Sed cor ejus delatum est Dunelmum, in Capituloque sepultum. Iste dum vixit, semper quando comedit in Castro, solebat de vino suo mittere ad Conventum; & quodam die cùm pincernae suae diceret, quòd Suppriori & Conventui de vino suo mitteret; veniens ille cum vino, Suppriori ad suam mensam in Refectorio residenti vinum praesentavit. Prior verò Hugo ad magnam mensam praesidens, ex hoc indignatus, mensam percussit; & sic pran∣dium in medio prandii finivit.

Intellectâ igitur morte Episcopi, licentiâque eligendi à Rege obtentâ VIII. Cal. Octobr. electus est Robertus de Insulâ Prior de Fynchalle in Episcopum per viam compromissi; & Idus Octobris à Rege receptus, VIII. Cal. No∣vembr. à Domino Waltero Giffard Archiepiscopo examinatus ipse & electio ejus apud Ripon; ibique dies assignatus pro confirmatione habenda Vigiliâ omnium Sanctorum in Ecclesiâ Dunelmensi, ubi & quando est confirmatus; & Dominicâ proximâ post Festum S. Nicholai in majori Ecclesiâ Eboracensi consecratus.

CAP. XI. De Visitatione Archiepiscopi apud Dunelmiam.

INterim mandat Archiepiscopus visitationem suam in Capitulo Dunelmensi die proximâ ante Sanctorum Omnium Vigiliam faciendam; quo die cor∣rectis in Capitulo corrigendis, Archiepiscopus cum suis & omnibus intrare vo∣lentibus Capitulum intravit; finitoque sermone injunxit tam suis quàm omni∣bus aliis ut exirent. Remanenteque eo solo & qui erant de Capitulo, dixit se venisse ad visitandum & corrigendum ea quae sunt corrigenda. Prioreque se ad partem trahente, examinavit Suppriorem & ex senioribus quatuor, aut suc∣cessivè, à nullo sacramentum exigens, sed quod priùs publicè tunc occultè re∣quirens ab eis. Revocatisque Priore & aliis, datâque benedictione, recessit ad Castrum ubi erat hospitatus, Henrico de Horncastre tunc Sacristâ Dunelmensi crucem ante eum bajulante.

CAP. XII. De factis Roberti Episcopi.

COnsecratus igitur in Episcopum Robertus Ecclesiam de Middelham Mo∣nachis de Finchalle in augmentum sex Monachorum appropriavit; Priori & Conventui Dunelmensi dedit advocationem Ecclesiae de Meldon Dioceseos Dunelm. acceptâ priùs in recompensationem praesentatione integrae Ecclesiae de Waldenestow Lincoln. Dioceseos, ad quam Prior & Conventus solebant al∣ternis vicibus praesentare. Concessit etiam eis warrennam in Billinghamshire & boscos, &c. Dicitur quòd iste promotus in Episcopum, matrem suam priùs pauperculam honoravit, servos & ancillas sumptusque honorabiles mini∣stravit; cúmque eam semel visitaret, quomodo se haberet inquisivit: & illa, Valde malé. Cur, inquit, dulcis mater? Deficitne vobis aliquid, servus, vel ancilla vel sumptus necessarii? Non, inquit; satis habeo; sed cùm dico huic vade, currit; & illi veni, genibus se prosternit; & ita omnia serviunt mihi ad nutum, quòd non habeo unde irascendo dilatare possim cor meum, &c. Cùm iste semel apud Norham venisset; & Dominus de Stremerston sibi cere∣visiam dedisset; Episcopus cùm non esset assuetus à magno tempore cerevisi∣am bibere, ob reverentiam tamen mittentis & famam cerevisiae gustavit; & non sustinens, statim à mensâ surgens evomuit. Et post prandium vocatis quos voluit, Ecce quid agat consuetudo, inquit. Scitis ex quibus originem [duxi] & nec ex parentelâ nec patriâ habeo vinum diligere, sed ex consue∣tudine solâ, &c.

CAP. XIII. Initium discordiae inter Archiepiscopum Ebor. & Ecclesiam Dunelm.

ANNO Domini MCCLXXX. praesentatus fuit Adam de Barneby ad Ecclesiam de Rungetoun vacantem Eboracensis Dioceseos per Priorem & Conventum Dunelmensem; & quia in praedictâ praesentatione salutem & obedientiam non scripserunt; praesentatum eorum admittere recusavit; & ipsi ad Curiam Romanam appellàrunt; factaque est appellatio & provocatio die Mercurii proximâ post Dominicam Palmarum anno supradicto apud Lancastri∣am in Prioratûs camerâ, in qua Dominus Archiepiscopus pernoctavit. Im∣petratique sunt judices, &c. Quo intellecto Archiepiscopus ipsum praesenta∣tum in formâ primae praesentationis admisit, & in eâdem institui demandavit: & fuit illa contentio sic sopita. Eodem anno in Festo S. Cuthberti Priori por∣rectae sunt ex parte Archiepiscopi literae vi••••tationis in crastino S. Johannis Baptistae in Ecclesiâ & Capitulo Dunelmensi faciendae cum illâ clausulâ,

Quod in praemissis duxerint faciendum & de die receptionis praesentium nobis circa Festum Annuntiationis proximum sub vinculo & in virtute obedientiae rescri∣batis.

Interim super his consulitur Episcopus Dunelmensis, qui respondit quod ad literam missam respondere non oportet; tum quia mittens nullam jurisdictio∣nem habet in Priorem & Capitulum ratione Monasterii Dunelm. nec ratione alicujus existentis in Diocesi Dunelm. tum quia injungitur in virtute obedien∣tiae, ad quam nec ei tenetur Prior nec Capitulum, cùm Metropolitanus in sub∣ditos Suffraganei jurisdictionem nisi in certis casibus non habeat, inter quos iste nullus.—Arripiente igitur Episcopo cum suis iter versùs Curiam Romanam, Prior & Capitulum frequenter supplicabant Archiepiscopo per suos; ut visita∣tionem suam prorogaret ad tempus magis opportunum; & ipso non consen∣tiente, est provocatum & appellatum contra eum. Primò quia Archiepiscopus tanquam eis suspectus meritò est recusandus [ob pristinas injurias.] Item cùm secundùm statutum Concilii Lugdunensis Metropolitanus primò debet visitare propriam Ecclesiam & Capitulum & Diocesin, antequam ad Suffraganei visita∣tionem descendat; quod iste non fecit. Item Episcopus Dunelm. caput Ca∣pituli in remotis agit pro negotiis Ecclesiae suae; unde ad praesens visitari non potest. Et ipso non visitato, illi visitari non debent; cùm visitatio incipere debet à capite. Item quòd Ecclesiae Dunelmensis Prior & Capitulum istâ ha∣ctenùs gavisi sunt libertate & immunitate, sicut parati sunt per privilegia spe∣cialia coram judice competenti ostendere; quòd nullo unquam tempore Archi∣episcopus Ebor. auctoritate Metropolitanâ in eo visitationis officium exercuit. Istis non obstantibus, in crastino S. Johannis Baptistae venit Archiepiscopus Du∣nelmum; & cùm ingredi vellet portam borealem, per milites Episcopatûs est repulsus. Ubi provocatione praemissâ priùs coram eo recitatâ, excommuni∣cavit in scriptis Episcopum, Priorem & majores de Capitulo, & Capitulum interdixit; eosdem{que} peremptoriè citavit, ut die Mercurii Festum Exaltationis S. Crucis proximè sequenti praesentiam suam exhiberent in Ecclesiâ & Capitulo Dunelmensi, visitationem Archiepiscopi subituri, & de contemptu satisfactu∣ri, &c. Adveniente igitur die statuto, venerunt Dunelmum ad visitandum G. Subdecanus Ebor. & M. Robertûs de Pikeringâ, commissarii ad praemissa; & cùm venirent super novum pontem, injectis quorundam manibus in equorum fraenis repulsi sunt; & sic ad Ecclesiam S. Nicholai extra muros decli∣nârunt [ibi Monachi appellationem renovârunt, pluresque articulos contra Archi∣episco••um obtulerunt, ipsum variis de causis sententiam excommunicationis incur∣risse allegantes] Istis non obstantibus, Commissarii praefati fecerunt vocari Epis∣copum

& Priorem; & in ipsos non comparentes excommunicationis senten∣tiam protulerunt, Ecclesiam supponentes interdicto. Obtinuerunt Prior & Capitulum rescriptum Apostolicum Martini IV. Abbati de Waltham & Deca∣no & Cancellario Lincoln. seu illorum duobus, [ad terminandam causam] An∣no MCCLXXX. in crastino S. Matthiae in Ecclesiâ S. Mariae juxta pontem de Stamford Abbas praesatus & Cancellarii Lincoln. subdelegati, recusato priùs Decano Lincoln. tanquam suspecto, vocatoque Archiepiscopo Ebor. nec com∣parente per se nec procuratorem, excommunicationis sententiam in Prio∣rem, &c. & interdictum adnullârunt, ipsum Priorem & majores Capituli ad cautelam absolventes; Archiepiscopum contumacem pronuntiantes, & pro expensis & damnis in trecentis libris Priori & Capitulo condemnantes; ipsum Archiepiscopum ad eundem locum & diem Mercurii proximum post Octavas Trinitatis citandum decernentes. Interim Decanus Lincoln. jam recusatus, & Cancellarius Lincoln. postquam totam jurisdictionem in Magistros H. & R. supradictos transfudisset, commiserunt iterum Magistro J. Clarell, &c. qui appellationes Episcopi, Prioris & Capituli nullas fuisse de jure, ipsosque eas non fuisse prosecutos pronuntiârunt; sententiam Archiepiscopi confirmârunt; Episcopum in quingentis libris & Priorem & Capitulum in totidem pro ex∣pensis ipsi Archiepiscopo condemnârunt; & ista per Dioceses Ebor. & Carleo∣lensem & Candidae Casae publicari fecerant. [Commissarii it aque se invicem excommunicârunt; & ad Curiam Romanam utrinque appellatum est. Papa rem denuo commisit Abbati S. Edmundi & Decano London.] Qui vocato Archiepis∣copo ad Ecclesiam Omnium Sanctorum Northampton die secundo juridico proximo ante Festum S. Hilarii anno MCCLXXXIII. ipsoque minimè com∣parente, causâ diligenter examinatâ & processu juris in omnibus observato, auctoritate Apostolicâ sententiam Abbatis de Waltham, &c. confirmârunt. Interim mediante Antonio de Bek consenserunt in arbitros; & electi sunt ex parte Archiepiscopi H. de Newerk Archidiaconus Richemundiae & M. Inigo Cancellarius S. Pauli London, ex parte Episcopi Dunelm. & Prioris M. R. Avenel & Reginaldus de Brandon Canonicus S. Pauli London. dederuntque eis potestatem ordinandi & concordandi, &c. II. Non. Maii.

CAP. XIV. De morte Domini Roberti de Insulâ, & electione Domini ANTONII DE BEK. t

ANno Domini MCCLXXXIII. VII. Idus Junii obiit Robertus de Insulâ Dunelmensis Episcopus apud Middelham; & IV. Idus ejusdem sepul∣tus est in Capitulo Dunelmensi in tumulo decenter ornato & sculpto subtiliter cum imaginibus circumseptis. Quo sepulto sigillum ejus publicè coram omni∣bus à Magistro R. Avenel est confractum. Eodem anno VII. Idus Julii ele∣ctus est Antonius Bek, tunc Dunelmensis Archidiaconus, in Episcopum Du∣nelmensem per viam compromissi, petitâ priùs á Domino Rege licentiâ & ob∣tentâ. Electionem cujus duo praecipuè promovebant, Domini Regis instantia, & inter Archiepiscopum Ebor. & Ecclesiam Dunelm. controversia. Sciebant

enim Dunelmenses, quòd electum eorum Archiepiscopus minime consecraret, nisi instantia Regis ad hoc eum induceret. Consecratus verò est Antonius Do∣minicâ infra Natale proximum apud Eboracum à Willelmo Wikwan, prae∣sente Rege & Magnatum multitudine copiosâ. Et licèt multi inter Archiepis∣copum & Dunelmenses ex praecepto Regis mediarent; minimè tamen profece∣runt, quin tempore consecrationis Priorem egredi de Ecclesiâ compelleret, Et in crastino Antonium in virtute obedientiae praecepit excommunicare Priorem & majores de Capitulo. Sed ipse respondit. Heri fui consecratus eorum Episcopus; & hodie excommunicabo eos? ad hoc faciendum nulla obedien∣tia me inducet. Erat autem iste Antonius magnanimus, post Regem nulli in regno in apparatu, gestu & potentiâ militari secundus; magis circa negotia regni quàm circa Episcopalia occupatus. In guerrâ Regi potenter assistens, & in consiliis providus. Nam in guerrâ Scotiae habuit de familiâ suâ XXVI. vexillarios, & communiter de suâ secta CXL. milites; ita ut magis credere∣tur Princeps Laicus quàm Sacerdos vel Episcopus. Et quamvis gauderet sic militum constipari agmine; erga tamen eos sic se habuit, quasi eos non curâs∣set. Comites & Barones regni majores sibi genuflectere, & eo sedente Milites quasi servientes diutissimè coram eo astare parvipendens. Nil ••i carum erat, quod ejus gloriam magnificare posset. Pro XL. halecibus recentibus XL. so∣lidos Londoniae semel solvit; aliis Magnatibus tunc in Parliamento ibi consi∣stentibus pro nimiâ caristiâ emere non curantibus. Pannum maximi pretii comparavit; & ex eo palefridis suis cooperturas fecit; eò quòd quidam dixit se credere quòd Episcopus Antonius id emere non audebat. Quietis impatiens vix ultra unum somnum in lecto expectans, dixit illum non esse hominem, qui in lecto de latere in latus se verteret. In nullo loco mansurus, continue circui∣bat de Manerio in Manerium, de austro in boream; & equorum, canum & avium sectator. Et cùm esset sumptuosus in multis, nunquam tamen egens erat; sed usque ad mortem omnia ei abundabant. Ad satietatem vix comedit; castissimè vixit, vix mulierum faciem fixis oculis aspiciens. Unde in transla∣tione S. Willelmi Eboracensis cùm alii Episcopi ossa ejus timerent tangere, re∣mordente eos conscientiâ de virginitate amissâ, iste audacter manus imposuit; & quod negotium poposcerat, reverenter egit.

CAP. XV. De contentione Prioris cum Archiepiscopo Sede vacante.

VAcante igitur Ecclesiâ Dunelmensi per mortem Roberti de Insulâ VII. Idus Junii anno Domini MCCLXXXIII. statim Prior & Capitulum apprehenderunt jurisdictionem, officiales & ministros alios praefecerunt; Ar∣chiepiscopum visitationis causâ descendentem VIII. die Julii nullatenus Eccle∣clesiam ingredi permiserunt. Ipsum ad Ecclesiam S. Nicholai in Dunelmo di∣vertentem, & sermone ibi habito Priorem & majores Capituli excommunicare volentem, quidam juvenes de villâ sic terruerunt; quòd per gradus versùs scolas latenter descendere & sic juxta aquas versùs-Kypier divertere laetus fuit. Auriculam palefridi absciderunt; & ipsum si Wynchardus de Charrons & Petrus de Thorsby non impedîssent, ut creditur, occidissent. Vicarium S. Oswaldi Archiepiscopo adhaerentem de diversis criminibus impetitum & convictum vir∣tute jurisdictionis apprehensae Officialis Prioris & Capituli judicialiter priva∣vit; & Prior & Capitulum alteri Vicariam contulerunt, qui eam quamdiu vi∣veret occupavit, altero nunquam restituto. Antequam verò Archiepiscopus Dunelmum veniret, fuit exceptum contra eum; quòd jurisdictio ad ipsum tunc devolvi minimè poterat, eo quòd ipse erat excommunicatus tunc & diu ante per Abbatem de Waltham, &c. ut supra dictum est, pro sua contuma∣ciâ.

Unde non tenebantur eum admittere ad visitationem in eis exercendam. Sed istis non obstantibus, sententiam excommunicationis & interdicti promul∣gavit in majores de Capitulo & Ecclesiam; provocatum tamen erat priùs & appellatum. Isti exceptioni fuit rescriptum: aliae exceptiones erant, quibus non erat rescriptum; puta quòd Archiepiscopus suspectus erat propter litis de∣pendentiam, &c. Ante mortem Episcopi Dunelmensis fuit pro Archiepiscopo Bulla impetrata ad Abbatem de Holme, Priorem Coventrensem, &c. ut ipsi processum factum contra Priorem & Episcopum Dunelm. per J. Clarell, &c. examinarent; & si ritè factum invenirent, confirmarent & facerent observari. Illi Priorem ad Ecclesiam de Warwik citari fecerunt. Ubi Prior & Capitu∣lum comparens per procuratorem, sentiens se gravari, eo quòd copiam litera∣rum Apostolicarum sibi negaverunt, ad sedem Apostolicam appellârunt anno Domini MCCLXXXIII. in crastino S. Nicholai. Commissarii verò praefati appellatione contemptâ processum factum per J. Clarell, &c. confirmârunt; Priorem & majores Capituli ab administratione & ordinis executione amove∣runt, eo quòd interdictum & sententiam per eos latam non observaverint; & sententias latas in Archiepiscopum per Abbatem de Waltham, &c. irritas pro∣mulgârunt: sed Prior & Capitulum appellârunt: exceptiones facientes contra Judices, quod, &c. Sic igitur ex parte Prioris extitit ad Romanam Curiam appellatum, & pro a tuitione ad Cantuariensem; & rescriptum fuit, &c. [Prior & Capitulum alios sibi judices assignari obtinuerunt; qui Archiepiscopum crebrò citatum & non comparentem tandem contumacem pronuntiârunt die juridico proximo post Festum S. Matthiae. Illo itidem in contumaciâ persistente] Processit idem Judex ad sententiam diffinitivam pro appellatione Prioris & Capituli con∣tra visitationem Archiepiscopi & exercitium jurisdictionis Sede vacante. Unde pronunciavit eos legitimè appellâsse, & omnia attemptata pòst & contra irrita fuisse & esse. A quâ sententiâ Procurator Archiepiscopi ex adverso veniens appellavit ad Romanam Curiam. Agebat tunc Archiepiscopus praefatus in partibus transmarinis pro negotiis istis; & ibi mortuus est, nullâ habitâ revo∣catione processûs praefati.

CAP. XVI. De intronizatione Antonii Episcopi, & cessione Prioris Ricardi de Claxton.

ANNO MCCLXXXV. in Vigiliâ Nativitatis Dominicae die sc. Lunae ingressus est primò Antonius Dunelmensis Episcopus post suam conse∣crationem Ecclesiam Dunelmensem. Super cujus intronizatione orta est dis∣sentio inter Priorem allegantem, quòd sicut Archiepiscopus installatur per De∣canum Eboracensem, ita Episcopus hic intronizari debet per Priorem Dunel∣mensem, & Officialem Ebor. consuetudinem Ecclesiae pro se allegantem. Sed Antonius dixit se nolle in tam solenni Festo installationem suam propter eorum discordiam protelare; & protestatione factâ de neutri parti injuriando, per fra∣trem suum Thomam Bek Menevensem Episcopum installatus est, &c. In die verò S. Johannis Evangelistae Antonius ingressus Ecclesiam, duas Baudekynes historiam nativitatis Dominicae continentes obtulit; & eas ad ornandum mag∣num Altare in Festo Natilitii assignavit. Et habito tractatu cum fratre suo

Episcopo, &c. ingreditur sedem Prioris; ubi vocatâ majori parte Conventûs, recitatisque quomodo Prior infirmitatem suam & impotentiam allegans, fre∣quenter ab Episcopo suam petierat cessionem, Prior tunc nil tale cogitans ad∣missâ priùs ejus cessione extitit absolutus, Episcopo Menevense pro fratre suo verba proferente, & curam domûs in spiritualibus & temporalibus Henrico de Horncastre conferente. Sed Supprior allegavit; quòd cura domûs in spiritu∣alibus in absentiâ Prioris & Sede vacante ad eum pertinebat; & rogavit ne con∣suetudini derogaretur. Ad haec Episcopus. Domine Henrice, commendo tibi vices meas; nolo Suppriori nec consuetudini domûs derogare. His per∣actis, recessit Episcopus versùs Middelham. In crastino verò petita est licen∣tia ab Episcopo eligendi & obtenta. Citò post vocavit ad se Episcopus Henri∣cum de Horncastre, & ei injunxit renuntiare Conventui, se velle, ut curam domûs ipse ageret non solùm in temporalibus, sed etiam in spiritualibus [Re∣stiterunt aliquamdiu Monachi; sed tandem manus dederunt.] Exercuit igitur Dominus Henricus curam in spiritualibus & temporalibus usque ad confirma∣tionem futuri Electi. Supprior tamen confessiones audivit; & in absentiâ praedicti Henrici congregationi praefuit.

CAP. XVII. De electione Prioris Hugonis.

ANNO Domini MCCLXXXV. III. Idus Januarii electus est Hugo de Derlington, quondam Prior, in Priorem Dunelmensis Ecclesiae per viam compromissi; confirmatusque est ab Episcopo Antonio apud Bagworth juxta Leycestriam II. Cal. Februarii anno supradicto; & die Jovis proximâ post Festum Purificationis per Clericum Archidiaconi installatus. [Multa in Ec∣clesiae statu immutavit, veterum inimicitiarum tenax.] Hujus Prioris tempore fuit conventum cum Archiepiscopo Eboracensi, Hugone de Evesham Cardinali mediante; ita quòd sede vacante Dunelmensis, Ecclesiae Archiepiscopus juris∣dictionem exerceat in eâdem: sicut patet in scriptis inde confectis anno Domini MCCLXXXVI. Et revocatae sunt omnes censurae qualitercunque latae contra quamcunque partem propter istam brigam, & poenae invicem relaxatae. Ri∣cardus verò de Claxton, quondam Prior, contentus erat cellâ de Wermuth, ad∣junctâ ei decimâ de Suthwik pro provisione suâ. Ann. Dom. MCCLXXXIX. qui erat annus quartus Hugonis Prioris in Prioratu secundo, ...... Prior Con∣ventui in tantùm, quòd ipso moram faciente apud Finkhall & totaliter inscio, mitterent duos Fratres Londoniam ad denunciandum Episcopo impotentiam & debilitatem Prioris & defectum regiminis propter incommodum senectutis, & ad rogandum eum de remedio ordinando. Sed cùm hoc innotuisset Priori per quendam de Conventu; misit Prior ad quendam de suis, qui Episcopo magnam summam pecuniae promitteret eâ conditione, quòd petitionem Con∣ventûs non audiret. Sed Episcopus petitionem Prioris rejecit; & maturans iter suum versùs Dunelmum, cessionem ejus admisit V. Idus Martii anno Do∣mini supradicto. Anno igitur Domini MCCLXXXIX. in Vigiliâ Annun∣tiationis Dominicae petitâ licentiâ ab Episcopo & obtentâ, electus est Ricardus de Hotoun, Prior cellae de Lychne, in Priorem Dunelmensem per compromissio∣nem, & apud Cridelington ab Episcopo confirmatus V. Cal. April. in octavis Paschae installatus ab Officiali Archidiaconi Dunelmensis V. Idus April. Iste Prior impetravit Manerium de Howall; de licentiâ Episcopi locum Oxoniae comparavit & aedificare fecit; Capellam etiam de Bello-loco construxit. Hujus Prioris tempore concessit Antonius Priori & Conventui warrennam in territo∣rio de Wynstow, &c. [Sequitur Historia contentionis gravis inter Monachos & Ranulphum de Novavillà de oblatione cervi in Festo S. Cuthberti.]

CAP. XVIII. De dissensione inter Episcopum & Priorem & Capitulum.

PRosperante Prioratu sub Prioris regimine, applicavit Prior conferre suis terrariam Halmanorum, wardas & maritagia de Coldinghamschire suis contulit consanguineis pro libitu voluntatis. Murmurabant majores autem, graviter hoc ferentes; & illis procurantibus descendit Episcopus ad visitan∣dum Capitulum in crastino Ascensionis Dominicae anno Domini MCCC. Prior verò dixit se libenter visitationem suam subiturum; si secundùm consue∣tudinem Ecclesiae solus cum illis de Capitulo visitare vellet; allegans sic visi∣tâsse Walterum Giffard Archiepiscopum Ebor▪ ut supra habitum est. Episco∣pus verò multis praehabitis tractatibus petiit se admitti cum uno Clerico; & respondit unus ex parte Prioris, nec cum uno. Provocabat igitur Prior pro se & sibi adhaerentibus, & appellabat. Episcopus verò excommunicabat, suspen∣debat, & interdixit; & tandem Priorem sententialiter privavit. Et facta est divisio in Conventu. Quidam enim favebant Episcopo, sicut Priores de Fyn∣chale & de Insulâ, &c. Episcopus verò sic provocatus parcum de Beaurepaire ingressus, feras quae tunc ibi abundabant quasi demoliri satagens, faemellas & mares indifferenter cepit; homines verò Episcopi saeviebant in Priorem, & suos homines incarcerantes, cariagia & victualia ad Prioratum ingredi non per∣mittentes, &c. Interim Rege mediante pacificati sunt verbo tenus Episcopus & Prior; Rege ordinante, quòd Prior quoad viveret Prior esset, & Episcopus cum tribus vel quatuor Clericis visitaret, & remitterentur universa invicem. Rex enim affectus erga utrumque, cùm iter ageret versùs Karleolum, decli∣navit apud Dunelmum, ut eos pacificaret; pacificatisque promisit, quòd contra eum qui pacem initam infringeret, partem se faceret: quod promissum bene tenuit. Nam Episcopò citò contraveniente, Rex partem Prioris ex tunc fovit, & manu tenuit quoad vixit. Juvit etiam partem Prioris dissensio orta inter Episcopum & suos de Episcopatu. Nam Episcopus homines de Episco∣patu secum coegerat ire in guerram Scotiae cum equis & armis jam unâ vice; & cùm secundâ vice redîssent domum ab eo non licentiati, fecit eos apud Du∣nelmum incarcerari. Quod ipsi graviter ferentes, fecerunt se partem contra Episcopum, dicentes se esse Haliworfolk, & terras suas tenere ad defensionem corporis S. Cuthberti, nec debere se exire terras Episcopatûs sc. ultra Tinam & Teysam pro Rege vel Episcopo. Et hujus dissentionis Capitales erant Ra∣nulphus de Nova villa & Johannes Marmeduci. Adhaerebant cum eis ferè omnes de Episcopatu milites & libere tenentes; & sumptibus eorum commu∣nibus prosecuti sunt negotia sua in Parliamento & Curiâ Regis. Odio igitur Episcopi omnes isti magis zelabant pro parte Prioris.

Transactis igitur tribus mensibus à suspensione Prioris & depositione, con∣vocavit Episcopus Monachos sibi adhaerentes; & injunxit eis, ut Priorem sibi eligerent, vel ipse eis aliquem praeferret. Illis verò non consentientibus, prae∣fecit H. de Luceby, Priorem sacrae Insulae, in Priorem Dunelmensem. Et ad in∣troducendum eum in possessionem, & amovendum Priorem Richardum adhuc possessioni incumbentem, misit ibi Forestarios suos de Werdale & homines de Tyndale; qui Priorem & Monachos in Abbathiâ obsederunt, & ita arctè cu∣stodierunt, quòd victualia ad eos venire non permiserint, aquaeductum eorum confregerunt, januas Prioratûs tandem diruperunt & pòst Claustri; & sic per triduum Priorem & Monachos in Ecclesiâ obsederunt, ubi magnam penuriam victualium sustinuerunt. Monachi tamen in tantâ angustiâ non minùs devotè quàm solenniter divinum officium peragebant. Tandem in die S. Bartholo∣maei Priorem de stallo suo per quendam Monachum Episcopo adhaerentem

traxerunt. Nam quendam de Tyndall induxerant ut hoc ageret; sed ipso viso Priore resiliit, nullo auro se hoc facturum dicens. Sed quod ipse abhorruit, Monachus explevit. Ipso sic extracto, installatur H. de Luceby; & obedien∣tiam fecerunt ei Monachi quasi omnes, vi & metu inducti. Prior verò incar∣ceratur per Episcopum primò in Claustro & post in Abbathiâ; & duo de Com∣monachis, sc. J. de Castro & H. de Monte-alto. Introductus H. de Luceby in possessionem, nobiliores de Episcopatu retinuit de suâ familiâ in magno nu∣mero, ut sic favorem patriae consequeretur; & satis splendidè Conventum procuravit. Sed alii de patriâ, qui erant de familiâ, hoc non obstante eum contempserunt, vocantes eum H. Waldele. Prior coactè tamen, ut dicitur, suscepit Prioratum; quoniam Antonius juraverat, quòd si ipse non admitteret, Monacho extraneo conferret. &c. Iste H. priùs in Sacristariâ optimè se ha∣buit; tectum navis Ecclesiae de novo reparans, & Vestiarium à fundamentis construens; campanas etiam, ornamenta, capas, & alia non modica procu∣rans Ecclesiae. In Prioratu Insulae sacrae & postea Dunelmi ita prudenter se habuit, quòd secundùm opinionem multorum si canonicè Prioratum Dunel∣mensem fuisset adeptus, melior Prior à multo tempore non fuisset.

Ricardus igitur sic detentus in carcere, cogitavit quomodo posset evadere; obtinuitque licentiam, ut uno die spatiari posset & aerem capere, sub tamen certâ custodiâ. Cùm igitur veniret ad pontem de Syncliff; venerunt octo equites ducentes secum palefridum pro eo, & eum ascendere fecerunt. Cu∣stodes verò ejus exterriti domum redierunt. Insecutus est eum Willelmus de Contoun Capellanus ejus, & postea Prior Dunelmensis; & equum nactus, cum eo recessit. Remansit igitur Ricardus in Clifland ex tunc usque Natale; & circa Purificationem sequentem fuit Lincolniae in Parliamento. In quo Par∣liamento conquestus est Regi de incarceratione suâ & injuriis ei per Episcopum illatis; & obtinuit literas regias recommendatitias Domino Papae pro eo di∣rectas; & sic ad Romanam Curiam est profectus. Conquesti sunt etiam ibi in Parliamento homines Episcopatûs de Episcopo propter causam superiùs expressam. Et offensus est ibi Rex contra Episcopum, eò quòd tunc quaereret Rex ab eo, an secum staret contra Comites Mareschallum & de Hereford & alios majores regni, qui ibi congregati erant in manu forti, & in voluntate ca∣piendi Regem. Respondit Episcopus, quòd omnes illi laborabant ad profectum & honorem regni & Regis, & ideo cum illis staret & non cum rege contra eos. Indignatus Rex ex hoc, cum Comitibus pacem simulavit; sed Antonium ex tunc semper exosum habuit. Habuit ibi Antoniùs de unâ sectâ CXL milites.

Ad instantiamigitur Ricardi Prioris vocatus est Episcopus Antonius ad Ro∣manam Curiam personaliter; & ipse misit Clericos ad excusandum eum; sed non sunt exauditi. Veniens enim Ricardus ad Curiam, satis favorabiles sibi invenit Papam & Cardinales. Erat enim homo eloquens, bene literatus, & bene personatus, &c. Papa edoctus, quòd non erant sex menses elapsi à priva∣tione Ricardi usque ad praefectionem H. de Luceby, praefectionem cassavit III. Cal. Decembr. anno MCCCI. Sic tamen quòd si Episcopus vellet praefa∣tam privationem defendere ut factam legitimè; contra Ricardum prosequatur, postquam inductus fuerit in corporalem possessionem. Hujus restitutionis exe∣cutio facta est in Curiâ Romanâ XII. die Februarii eodem anno, & in Ecclesiâ Dunelmensi decimâ die mensis Aprilis sequentis anni sc. MCCCII. Quo anno cùm in Coenâ Domini veniret Ricardus de Kellaw cum processûs copiâ; admis∣sus est benignè à majori parte Conventûs, & in Suppriorem admissus. H. verò de Luceby tunc cameram Prioris occupans cum quibusdam adhaerentibus sibi collegit quod poterat, de ciphis pedes argenteos evollendo, & ciphos argenteos & coclearia congregando; & cùm ad portam non erant exire permissi, Mona∣chis ibidem eis resistentibus; per gardinum porcorum ultra muros villae aliqua projecerunt, & sic recesserunt, & Episcopum adierunt.

Episcopum verò, quia vocatus ad Curiam non comparere voluit, Papa contumacem pronuntiavit, à Pontificatu suspendit; & iteratò citavit, ut in∣fra VI. menses sub poenâ amissionis Episcopalis dignitatis in Romanâ Curiâ compareret. Vocatus ergo secundò Episcopus ad Curiam venit, sed cum tali apparatu ac gestu; ut omnes mirarentur ejus & familiam & sumptuum largi∣tatem. Cùm semel equitaret versùs Curiam in civitate Romanâ; Comes quidam de partibus illis transiturus ex adverso & per familiam ejus, diutiùs admiratus familiae magnitudinem, quaesivit ab uno civium. Quis est iste, qui hîc transit? Et respondit civis, Pecuniae inimicus. Cuidam Cardinali affe∣ctanti unum de palefridis suis, quòd pulcherrimos habuerit, misit duos, ut ex illis eligeret quem placeret; & Cardinalis equorum pulchritudine illectus utrumque retinuit. Quod cùm Episcopo renunciatum esset, dixit. Sic me Deus salvet, non defecit accipere meliorem. Tantae magnanimitatis erat; quòd videbatur sibi quòd sine reprehensione facere posset quicquid vellet; propter praesentiam Cardinalium non omittens benedicere, nec propter praesentiam Papae cum avibus ludere. Cùm veniens versùs Curiam hospitaretur; orta est dissentio inter suos & illos de civitate. Demum insurgente contra eum totâ ci∣vitate, & suis hospitium ulteriùs defendere non valentibus, fractis ostiis Came∣rae in qua Episcopus erat, irruerunt super eum majores civitatis cum gladiis & fustibus tanquam ad latronem, Redde te, redde, clamantes. Quibus ipse non assurgens nec in aliquo deferens dixit. Sic Deus me salvet, defecistis verbum dicere cui; reddam nulli vestrûm. Putabant omnes sui nullum eis esse mor∣tis exitum; & tamen ita audaciter respondit ipse, ac si nullum esset periculum. Fuisset tamen occisus, nisi superveniens .......... Propter ejus magnanimi∣tatem & largitatem à Papâ & Cardinalibus est honoratus, & obtentâ à Papâ illâ Constitutione Diocesani debent: in qua ordinatur, quòd Episcopus cum duobus Clericis, uno Notario, & uno Religioso ejusdem Ordinis suum debeat visitare Capitulum; cum honore licentiatus à Papâ & Cardinalibus in Angli∣am est reversus.

Anno Domini MCCCIII. in Festo S. Petri ad Vincula rediens Prior Ricar∣dus de Romanâ Curia, cum gaudio susceptus est à Conventu & compatriotis, qui∣bus illo die convivium grande fecit. Ad querelam verò Prioris & aliorum de patriâ seisiverat Rex libertatem Episcopi in manu suâ; & ibi Cancellarium & Justiciarios suos posuit, qui cuicunque querelanti de Episcopo vel suis ju∣sticiam facerent. Conquestus est ergo Prior; quòd post pacem initam per Regem inter Episcopum & ipsum anno MCCC. die XI. mensis Junii fecit Episcopus maneria Prioris seisiri in manu suâ, finas collegit, & parcos destruxit. Item quòd, &c. Inquisitum est de istis articulis per homines de Northumbriâ, quia illi de Episcopatu suspecti erant Episcopo vel Priori. Habuit Episcopus consilium optimum & electum; Prior verò nonnisi unum sc. Willelmum de Herle. Sed favore patriae & Dei adjutorio succubuit Episcopus quasi in omni∣bus; & Priori in grandi summâ pecuniae est condemnatus.

CAP. XIX. De creatione Antonii in Patriarcham, & morte Prioris.

INterim moritur Papa Bonifacius, & creatus est Benedictus; apud quem obtinuit Episcopus Bullam ad Archiepiscopum Cant. Episcopos Lincoln. & Wigorn. ut ipsi descenderent ad visitandum Capitulum Dunelmense. Accu∣sabat enim Priorem super dilapidatione & diversis criminibus; & Papa scripsit istis ut inquirerent. Sed re existente integrâ mortuus est Papa; & sic amisit Episcopus quicquid circa hoc effundebat. Anno Domini MCCCV. Ber∣trandus

Archiepiscopus Burdegalensis factus Papa vocatus est Clemens; qui primo anno Pontificatûs sui creavit Antonium Dunelmensem Episcopum in Patriarcham Jerosolimitanum IV. Non. Maii. Et ad Episcopi suggestionem suspendit Priorem ab administratione tam in spiritualibus quàm in tempora∣libus. Transtulerat se verò Prior versùs Curiam eodem anno; & hyemavit juxta Cantuariam, duos Monachos mittens. Morante igitur Priore ibi, com∣misit Episcopus curam domûs H. de Luceby, quem priùs praefecerat in Prio∣rem. Executus est mandatum Apostolicum Abbas Lesacensis, &c. qui vene∣runt cum praefato H. Dunelmum in die Coenae ad inducendum eum in corpo∣ralem possessionem curae domûs; sed clausis januis non sunt permissi intrare. Provocatum fuit ex parte Prioris & Capituli; excommunicabant illi Priorem & majores Capituli & singulos resistentes eis. Sed in his omnibus erat ma∣nus cum Priore. Fecit enim attachiare praefatos executores; eò quòd man∣datum hujusmodi executi sunt in praejudicium Regis. Quâ enim ratione poterit Papa alteri conferre curam temporalium, posset ipse sibi retinere. Unde & poenâ pecuniariâ sunt multati uterque eorum in centum libris. In die verò Paschae cùm aqua consecraretur, crevit oleum in petrâ sub feretro in modum circuli ad latitudinem & grossitudinem unius annuli; id quod sensi∣biliter vidimus & percepimus, &c.

Rediit Prior de partibus Australibus, & occurrit Regi apud Dunelmum; & in die S. Oswaldi Regis Missam celebravit Domino Regi ad altare S. Os∣waldi in fronte Ecclesiae. Et ibi licentiatus à Rege, & literas commendati∣tias Papae pro eo accipiens, transtulit se versùs Curiam, in vitâ iste minimè reversurus. Interim scripsit Papa Regi, rogans eum ut collationem domûs de Coldingham, quam ipse facere disposuerat nepoti suo, acceptaret. Ha∣buit enim nepotem quendam Raymundum de la Goth nomine, quem nimis dilexerat. Praefecerat eum in Cardinalem; & Decanatus Lincoln. & Lon∣don. & multa beneficia pinguia in Angliâ ei dedit. Erat juvenis bene natura∣tus, sed nimis luxuriosus. Odio igitur Prioris suggesserat Episcopus Papae; ut ei conferret Prioratum de Coldingham. Sed Rex sicut bonus & prudens respondit nunciis Papae. Miror, ex quo Papa tantum diligit illum nepotem suum, quòd vult facere eum Nigrum Monachum. Et illis asserentibus, quòd hoc non cogitavit. Et Rex. Et per sanctum Deum non habebit Prio∣ratum illum, nisi fecerit se Monachum. Ita enim posset Papa conferre quam∣liber Abbathiam in Angliâ saecularibus; & destrueretur eleemosyna nostra & progenitorum nostrorum. Beata terra, cujus Rex nobilis. Veniens Prior ad Curiam, receptus est à Papâ & Cardinalibus cum favore; & sententiâ Papae restitutus est VIII. Cal. Novembr. sed pro restitutione mille marcas Camerae solvere jussus est. Prior verò sic restitutus in Curiâ mortuus est V. Idus Januarii anno Domini MCCCVII. & omnia bona sua, equi, vasa ar∣gentea, & libri & jocalia Camerae Papae confiscata sunt. Notandum etiam pro anno Domini MCCCV. missi sunt juvenes Monachi XII. apud Colding∣ham, & ibi ab Episcopo S. Andreae ordinati. Antonius enim reputans Prio∣rem excommunicatum & majores Capituli, noluit aliquos ordinare praesenta∣tos per ipsos. [Lis orta est inter Ricardum Priorem & Henricum de Horncastre Priorem de Coldingham, quisnam eorum Edwardo Regi, qui Scotiam jam subju∣gaverat, homagium facere deberet pro Prioratu de Coldingham, qui cella erat Ec∣clesiae Dunelm. Rex ab utroque homagium sibi fieri voluit.]

CAP. XX. De creatione Willelmi de Tanfeld in Priorem.

MOrtuo sic Priore in Curiâ & sepulto, scripserunt Rex Angliae & Patriar∣cha Jerosolymitanus pro Priore de Wederhall Willelmo de Tanfeld; cui Papa in die S. Matthiae Apostoli Prioratum contulit, vel potiùs vendidit; quia pro illâ collatione habuit Papa tria millia marcarum, & Cardinales mille. Qui installatus est in Festo S. Cuthberti in Septembri immediatè se∣quenti, praesentibus multis Episcopis & Magnatibus. Erat Prior iste staturâ procerus, vultu decorus, moribus placidus, sumptibus largus, sed in provi∣dendo minùs sciolus. Laetabatur in magnitudine familiae, in multitudine & frequentiâ convivantium; & unde talia sustineret, non satis providè cogi∣tabat, &c. [Antequam installaretur, Prioratu in custodiâ Episcopi adhuc ex∣istente] per Stephanum de Malo-lacu Vicarium generalem Episcopi amoti sunt ab officio Supprior, Priores Cellarum & magistri Obedientiarii benevoli Priori mortuo. Et illis missis ad Cellas, substituti sunt alii in loca eorum. Prior tamen de Coldingham tenuit statum suum. Factum est hoc contra privilegia domûs, quia vacante Sede non debuit minorari, sed ex toto cura domûs ad Suppriorem devolvi. Episcopales tamen dixerunt Suppriorem & majores Capituli excommunicatos per Episcopum, & ideo non esse capaces talis curae, &c. [Vacantibus eodem tempore nonnullis Ecclesiis ad Ecclesiam Du∣nelm. spectantibus, orta est lis cuinam jus praesentandi competeret. Tandem con∣venit, ut tam Episcopùs quàm Conventus simul praesentarent sub istâ formâ, Anto∣nius Dunelmensis Episcopus & ejusdem loci Conventus vacante Prio∣ratu, &c.]

CAP. XXI. De malis, quae venerunt Ecclesiae ex istâ lite.

PRovocatus Rex contra Episcopum, eò quòd pacem inter ipsum & Prio∣rem Rege mediante initam non observaret & ex aliis causis, Castrum Bernardi cum pertinentiis ab eo abstulit, & Comiti de Warwik contulit, Hert & Hercenes Roberto de Clifford, Kewreston Galfrido de Hercempolle; quae Episcopus habuit ex forisfacturâ J. de Baillol, R. de Brys, & Christofori de Setoun. In cartâ tamen Domini Regis addebatur istud verbum, Salvo jure Ecclesiae Dunelmensis. Et istae tres collationes Regis erant per Capitulum confirmatae. Abstulit etiam ei Rex Werk in Tyndale, Ponroch, & Ecclesiam de Symondborne, quam appropriaverat mensae suae, & quae Episcopus habuit ••x collatione Regis Scotiae. Finxit enim Rex sibi causam; dicens Regem Scotiae, antequam haec Episcopo conferret, haec forisfecisse Regi Angliae. Saisivit etiam Rex libertatem Episcopatûs in manum suam; & sic libertas ejus in multis laesa est contra antecessorum suorum ultimas voluntates. Vo∣lebant enim antecessores satis liberam Ecclesiam facere; sed nescierunt ita planè verbis exprimere, quin posteriores possint calumniam objicere. Erat tanta libertas Ecclesiae Dunelmensi ante istam litem; quòd Episcopus habu∣erit p••lefridum Regis tendentis versùs Scotiam pro eschaeto, eò quòd mini∣ster de eo itinerante cecidit, & ex casu obiit. Et nec Rex nec ministri ejus infra Episcopatum se de aliquo intromisit. Prioratus etiam deterioratus est in mul∣tis, primò ex mutuationibus magnis circa litem exceptis & non solutis, &c. Prior de Coldingham rebellavit adversùs Priorem Dunelm. & sibi obedire no∣luit. Dixit enim Episcopum inimicum sibi, quia adhaerebat Ricardo Priori. Adivit Willelmus de Tanfeld Prior cellam de Coldingham; ubi Prior de Col∣dingham juravit primò se stare in omnibus mandatis suis; & pòst latenter

recessit. Willelmus Prior Dunelm. alium loco suo substituit; & acceptum ibi homagium & fidelitatem tenentium de Coldinghamshire; prosecutus est fugientem usque ad Parliamentum de Stamford in propriâ personâ non sine magnis sumptibus anno Domini MCCCIX. circa Festum S. Jacobi. Quia enim ille Prior fugiens erat notus Regi & Regalibus, quia portaverat vex∣illum S. Cuthberti cum Rege in guerrâ Scotiae, credebat Regem se velle tu∣eri contra Priorem. Sed Prior Dunelm. ibi veniens invenit Regem & suos sibi satis favorabiles, & alius ibi non; ad Curiam Romanam se transtulit, & ibi cum expeditione obitum Episcopi expectavit. Anno Domini MCCCVIII. in crastino Purificationis visitavit Antonius Capitulum Dunelmense in formâ constitutionis Bonisacianae Debent. In qua visitatione non quia contra ordi∣nem deliquissent, sed quia cum Priore suo firmiter contra Episcopum tenu∣erunt, suspensi sunt ab administratione quacunque per decem annos sequentes Ricardus de Aslabby, qui Supprior erat tempore Ricardi Prioris, Galfridus de Buredon Prior de Fynkhal, & Nicholaus de Routhbiry Eleemosyna∣rius Dunelmensis. Sed Willelmus de Grenefeld Archiepiscopus Ebor. post mortem Antonii in visitatione suâ Sede vacante praedictas sententias annul∣lavit.

CAP. XXII. De appropriatis Ecclesiae per Antonium, & aedificiis ejus & morte.

MAnerium de Everwod Ecclesiae convertebat; Manerium de Aukland cum Capellâ & cameris sumptuosissimè construxit, Capellanis perpe∣tuò in capellâ servituris Ecclesiam de Morpath approprians. Sed ipso mor∣tuo Radulphus filius Willelmi Dominus de Graystroke patronatum praefatae Ecclesiae per litem obtinuit; & praesentato per ipsum per Episcopum admisso & instituto, Capella indotata remansit. Castrum de Somerton juxta Lincoln. & Manerium de Eltham juxta London. curiosissimè aedificavit; sed primum Regi & secundum Reginae postea contulit. Rex verò citò pòst Castrum de Somerton H. de Bello-monte donavit. Castrum de Alnewik, quod ei W. de Vesci contulerat, confidens in eo quòd illud ad opus filii sui parvuli & illegitimi W. conservaret & ei adulto traderet, acceptâ pecuniâ H. de Percy vendidit. Insulam Manniae usque ad terminum vitae ex dono Regis habuit. Mortuus est apud Eltham anno Domini MCCCX. III. die Martii, anno Episcopa∣tûs sui XXVIII. Patriarchatûs verò V. & sepultus in Ecclesiâ Dunelmensi, contra morem praedecessorum suorum, in fronte Ecclesiae ad Aquilonalem par∣tem, in Festo Inventionis S. Crucis proximo sequente cum satis magno honore. Ante illum enim ob reverentiam corporis S. Cuthberti non est permissum corpus mortuum ingredi Ecclesiam Dunelmensem. Et quamvis iste Episco∣pus sumptuosissimus fuerat in aedificiis, apparatu, familiâ & aliis; mortuus est tamen dives & plenus bonis, lapidibus pretiosis, vasis argenteis, equis & vestibus preciosis; in quibus moriens ultra omnes praedeces∣sores suos Ecclesiam Dunelm. honoravit, & sui memoriam celebrem fecit.

CAP. XXIII. De electione & consecratione RICARDI DE KELLAW .

MOrtuo sic Antonio III. die Martii apud Eltham, petitâque licentiâ à Rege tunc apud Berwik existente super electione faciendâ XX. die Martii, ejusdem mensis die ultimâ sc. Mercurii proximâ post Festum Annun∣tiationis Dominicae & ante Dominicam in Ramis Palmarum proximâ per com∣promissionem electus est Ricardus de Kellaw Monachus ejusdem domûs, vir utique sufficienter literatus, moribus & vitâ dignus, cujus eloquentia, species & statura digna erant imperio. Admissus verò est idem Electus à Rege apud Berwik XI. die Aprilis, ipso sc. die Paschatis immediatè sequente. Prae∣sentantur Electus & electio Archiepiscopo Ebor. apud Novum Burgum die Aprilis XIX. Examinantur apud Hextildesham ab eodem Archiepiscopo IV▪ die mensis Maii. Citantur omnes electioni vel electo objicere volentes; quòd compareant coram eodem Archiepiscopo apud Brynston X. die ejusdem mensis. Et nullo ibi comparente, in crastino apud Riptoun confirmatur Electus. Ejusdem mensis die XX. Temporalia à Rege apud Berwik accepit, in Festo sc. Ascensionis Dominicae; & penultimo Maii die sc. Pentecostes con∣secratus est apud Eboracum in majori Ecclesiâ; & in die S. Cuthberti in Septembri Dunelmi installatus.

CAP. XXIV. De factis tempore Sedis vacantis.

MOrtuo Antonio apprehenderunt statim Prior & Capitulum jurisdictio∣nem, Officiales & ministros alios praefecerunt. Archiepiscopus verò hoc perpendens, Priorem & Suppriorem & ministros praefatos excommunica∣vit; & suos praefecit. Quibus sic excommunicatis, die electionis assignato haesitabatur quid ageretur. Scivit enim Capitulum, quòd Archiepiscopus Electionem factam per excommunicatos ab ipso non acceptaret. Priori verò & Suppriori & aliis excommunicatis per Archiepiscopum videbatur grave ab electione excludi, maximè pro bono facto suo. Credebant enim se Deo & Ecclesiae suae obsequium praestitisse in jurisdictionis apprehensione. Tandem tamen relinquentes jurisdictionem Archiepiscopo, consenserunt Prior & Sup∣prior excommunicati & alii se ab electione absentare; dum tamen alii majo∣res, de quibus erat spes quòd eligerentur, se cum eis pariter absentarent: quod & factum est. Unde & Electus horâ electionis erat cum eis. Electio∣ne factâ, ante confirmationem visitavit Archiepiscopus Capitulum Dunel∣mense, censuras ab eo latas revoeabat; injunctiones etiam poenales per An∣tonium factas relaxavit & irritavit. Instante die electionis, misit Rex Co∣mitem Gloverniae Dunelmum, ex parte Regis supplicantem, ut quendam consanguineum Antolinum de Pisanâ eligerent in Episcopum, alienigenam & Conventui ignotum, & ut dicebatur, aetate minorem. Habuit iste promoto∣rem suum, qui multis de Conventu dona obtulit, si accipere voluissent. Pro∣mittebantur etiam Petro de Gaverston tunc Regi familiarissimo & Comiti Cornubiae multa millia librarum, eo pacto ut procuraret eum Episcopum fieri Dunelmensem. Sed Monachi Deum timentes [noluerunt.]

CAP. XXV. Quomodo iste Ricardus in Episcopatu se habuit.

RIcardus semper familiariter erga Monachos se habuit, laetus de eorum prae∣sentiâ, tres vel quatuor continuè secum tenens; quorum unus Can∣cellarius, & alter Seneschallus, de omnibus expensis sc. & receptis superiorem curam gerens, & tertius Confessor ejus & ministrans ei in officio divino erat. Milites de Episcopatu & servientes quasi omnes ad robas suas tenuit. Ra∣nulphum de Nova-villâ pro incestu cum filiâ propriâ ad poenitentiam publi∣cam coegit. Schavaldos insurgentes in Episcopatu fortiter composuit; aliqui suspendebantur, aliqui extra Episcopatum fugabantur. Hujus Episcopatûs anno secundo combusta est Dunelmia per Scotos, & magna pars Episcopatûs combusta & depraedata, Episcopo tunc existente Londoniis ad Parliamentum Regis. Qua combustione factâ, inierunt illi de Episcopatu treugas cum Scotis datis mille marcis. Tertio Episcopatûs sui anno motus est contra eum Rex; eò quòd Episcopus non ita fortiter Regi astitit ad fovendum Petrum de Gaverston contra communitatem regni, sicut Rex voluit, &c. Nitebatur igitur Rex transferre Episcopum, scribens super hoc ad Curiam Romanam; nitebatur & fratrem Episcopi capere, & in vindictam Schavaldi vel praedonis Johannis de Werdal à servis Episcopi occisi in Insulâ Sacrâ in mortem tradere; sed in neutro profecit. Tandem eunte Rege versùs Bannokburne, conciliatus est ei Episcopus, datis mille marcis & uno dextrario non mediocris pretii; super quo dextrario occisus est Comes Gloverniae in bello de Bannokburne. Ex tunc erga Regem sic se habuit; quòd Regem sibi familiarem habuerit, & in placito de Castro Bernardi & de Herternes, quae pater Regis Antonio praede∣cessori suo abstulit, voluntariè propitium & fautorem; quae si supervixisset, Regis adjutorio evicisset. Iste in primo anno consecrationis suae scripto suo revocaverat quae Antonius fecerat sede Prioratûs vacante; & antiquum privilegium renovavit, sc. quòd Prioratu vacante nullus intromittat se de Prioratu in temporalibus vel spiritualibus nisi Supprior & Capitulum, & quòd nomine custodiae habeat Episcopus in Prioratu unum Clericum cum tribus equis & tribus garconibus, nil ultra petens, nec de bonis domûs intro∣mittens. Dedit Priori & Conventui Wastropheved, piscariam in aquâ de Were, &c. Priori etiam Insulae Sacrae decimam de cuniculis infra insulam solvi fecit; & solvi debere suo decreto & literis declaravit.

CAP. XXVI. De cessione Willelmi Prioris, & electione Galfridi.

ANno Domini MCCCXIII. circa Festum S. Barnabae, senectutis & im∣potentiae sentiens incommoda, Willelmus Prior cessit Prioratui; cellam de Jarow cum Manerio de Wardle, &c. recipiens: & petitâ licentiâ ab Epi∣scopo eligendi & optentâ, per viam compromissi electus est Galfridus de Burdon, tunc Supprior Dunelmensis, citò post Festum Apostolorum Petri & Pauli, & citò pòst confirmatus Dunelmi, & eodem die installatus. Iste in equitatu & familiâ erat honorificus, viros diligens habere in familiâ & non pueros, equos pro vecturâ & non equulos; sed rarò convivans, &c. Anno Domini MCCCXV. infra Octavas S. Johannis Baptistae depraedati sunt Scoti quasi totum instaurum domûs apud Beaurepaire & alibi, &c.

CAP. XXVII. De obitu Ricardi Episcopi, & promotione LUDOVICI DE BELLO-MONTE.x

ANno Domini MCCCXVI. in Festo S. Dionisii moritur Ricardus Epis∣copus apud Middelham; qui priùs illam pulchram cameram de Stock∣toun & Manerium de Lawellhall juxta Eboracum ad XVI. milliaria aedifica∣verat. Frequenter etiam in vitâ suâ promiserat, quòd Conventui relinqueret Capellam suam, librariam & vasa argentea. Sed tales reliquit executores, in∣firmitate praeoccupatus, qui de praedictis aliter ordinabant, &c. Sepultus verò est in Capitulo Dunelmensi circa sedem Episcopalem, & lapide marmo∣reo co∣opertus. Rex verò, qui tunc erat apud Eboracum, misit Eleemosynarium suum Dunelmum, & de pannis auro textis corpus honoravit. Comes etiam ille magnus Lancastriae tres pannos de armis suis obtulit pro eo; de quibus facta sunt vestimenta illa, in quibus celebratur quando Conventus est in Albis.

Comes verò praesatus pro suo Clerico Johanne de Kynardeslei rogavit, ut in Episcopum eligeretur; pronuntians si hoc fieret, se fore scutum Episcopatui contra Scotos. Rex verò rogavit pro Thoma de Charlton, Juris Civilis Profes∣sore, qui tunc Regis Secretum Sigillum portabat. Postea verò incantatus per Reginam, pro Lodewico de Bello-monte Thesaurario Sarum; pro quo ita in∣stanter rogavit, quòd vix erat Monachus in domo alicujus nominis, quin habuit Regis literas supplicatorias & Reginae. Comes verò de Hereford pro suo ro∣gavit Clerico Johanne Walwayn, Juris Civilis Professore. Sed Monachi magis habentes Deum prae oculis quàm eorum preces, in Festo S. Leonis die ad hoc constituto, obtentâ priùs à Rege eligendi licentiâ, per compromissionem ele∣gerunt Dominum Henricum de Stamford Priorem de Fynkhalle, virum utique moribus sincerum, aetate maturum, vultu placidum, sufficienterque literatum. Expectabant in Ecclesiâ finem electionis Comites Lancastriae, Herefordiae & Penebrochiae & multi alii Nobiles▪ Henricus etiam de Bello-monte cum suis & fratre suo; & erant aliqui comminantes amputare sibi caput, si ex Monachis foret electus. Electum verò bene admisisset Rex tunc existens apud Eboracum; si non fuisset Regina. Ipsa verò audiens Regem velle admittere, nudatis ge∣nibus corruit coram eo dicens: Domine nunquam rogavi pro aliquo de meis. Si diligitis me, agatis ut consanguineus meus Lodewicus de Bello-monte sit Episcopus Dunelmensis. Rex igitur victus precibus, Electum admittere recu∣savit; & pro Lodewico Curiae scripsit. Advertens igitur Electus se apud Re∣gem non proficere, & Capitulum Eboracense circa confirmationem ejus timore Regis tepescere (vacavit enim tunc Ecclesia Ebor. per mortem W. de Gren∣feld) habuit consilium transferendi se ad Curiam. Fuit enim Papa de novo creatus Johannes XXII. & credebatur, quòd non obstantibus Regis precibus apud cùm favorem inveniret. Sed quia non potuit nisi ex legitimâ causâ forum Eboracense declinare & ad Curiam se transferre, ordinatum erat per consilium, quòd sacerdos quidam Robertus Karker nomine, oriundus de Nessam, contra electionem & electum provocaret. Quo facto Electus cum tribus sociis ad Curiam est profectus. Sed antequam veniret, ad rogatum Regum & Regi∣narum Franciae & Angliae dederat Papa Episcopatum Lodewico de Bello-monte.

Imposita tamen ei fuit tanta pecunia solvenda Curiae; quòd per XIV. annos sequentes solutionem vix complevit. Electo autem nostro Papa contu∣lit primam vacaturam ad collationem Prioris & Capituli spectantem, etiamsi per Saeculares regi consueverat. Sed ipse ex ista gratiâ nil est assecutus. Sic igitur multis effusis in itinere & Curiâ, rediit vacuus; & apud cellam de Stam∣ford usque ad suum obitum est moratus. Mortuus est autem in Festo S. Gre∣gorii anno MCCCXX. & sepultus est in choro S. Leonardi coram magno al∣tari. Post cujus obitum visa est lux emissa coelitus in modum solaris radii super sepulturam ejus, &c. Natus fuit iste in die S. Leonardi, & in die ejus electus, & in Ecclesiâ S. Leonardi sepultus.

CAP. XXVIII. De captivatione Lodewici & fratris ejus.

ANNO Domini MCCCXVII. ad faciendam pacem inter Angliam & Scotiam venerunt duo Cardinales in Angliam sc. Ganselmus & Lucas de Flisco. Habuit Lodewicus Bullas super Episcopatus Dunelmensis collatione sibi factâ, necnon & ut posset consecrari ubi vellet & à quo vellet. Cogitavit igi∣tur ad magnificentiam nominis sui in praesentiâ Cardinalium versùs Scotiam tendentium in Festo S. Cuthberti in Septembri anno Domini supradicto & munus consecrationis apud Dunelmum recipere, & intronizari eodem die. Sed cùm venirent Cardinales & Lodewicus ad vadum Cirporum inter Fery & Vodom; occurrit eis Gilbertus de Middelton cum multitudine armatorum; qui cùm primò Cardinalibus & suis parcerent, non tamen intendebant nocere eis, & multi se esse de familiâ Cardinalium asserebant, nec Cardinalibus peper∣cerunt nec aliis quin omnes spoliarent. Lodewicum verò & Henricum fratrem suum captivos secum duxerunt usque Mitteford, cujus Castri praefatus Gilber∣tus erat custos & non dominus. Duobus verò Cardinalibus duos equos libera∣bant; & eos ire apud Dunelmum liberè permittebant. Factum est hoc die S. Aegidii primo die Septembris. Praemunivit tamen Prior Lodewicum apud Derlington existentem per nuncium suum de occursu armatorum praedicto∣rum; sed ipse & frater ejus parvipendebant; dicentes quòd Rex Scotiae talia non audebat attemptare; & quòd Prior talia scripsit, quia consecrationem Lodewici impedire voluit. Pro Lodewico verò sic captivato obtulit Prior ve∣stes, vasa argentea & lapides pretiosos de thesauris Ecclesiae; & circa Cardina∣les & ipsum multa expendidit; & grates tamen modicas reportavit. [Cardi∣nales enim multa nihilominus à Monachis extorserunt, & alter eorum Lucas de Flisco pensionem annuam centum florenorum usque ad terminum vitae suae.] Lodewicus ve∣rò & frater ejus citò pòst datâ pecuniâ & obsidibus à carcere liberantur. Gil∣bertus verò in Castro de Mitford capitur, Londoniae trahitur, suspenditur, & ante Natale Domini decapitatur, corpusque ejus in partes quatuor divi∣sum, &c. Lodewicus verò consecratus est in Episcopum Londoniae apud West∣monasterium in Annuntiatione B. Virginis sequente, ann▪ Dom. MCCCXVIII. Pro isto Lodewico obligavit se Prior & Conventus mercatoribus in tribus mil∣libus librarum; ita quòd si Episcopus in solutione deficeret, ipsi solvere tene∣rentur. Et tamen ex hoc modicas gratias reportârunt.

CAP. XXIX. De Willelmo de Gisburn & Willelmo de Conton, Prioribus Dunelm.

GAlfridus Prior omnium votis non valens satifacere, singulorum coepit ha∣beri fastidio, Episcopo etiam ei minùs benevolo, accusatus est in visita∣tione Episcopi de multis. Et quamvis ipse bonam haberet defensionem; ma∣luit

tamen juri suo cedere, quàm bona domûs litigando expendere. Unde anno Domini MCCCXXII. in Conversione S. Pauli cessit Prioratui; accipiens pro suâ provisione cellam de Weremuthe cum decimis ejusdem villae & de Fulwelle tantùm. Quo sacto petitâ licentiâ eligendi & obtentâ, statuto die pro electione faciendâ, electus est feriâ sextâ sc. VI. die Februarii Willelmus de Gisburn per compromissionem, vir utique magnae religionis & scientiae. Sed Dominicâ proximâ sequente dum pararentur omnia pro itinere versùs Episcopum, in∣gressus Capitulum vocatoque Conventu, renuntiavit merè & sponte omni juri quod sibi ex electione fuerat adquisitum. Iterum statuto die ad eligendum, ele∣ctus est per compromissionem Willelmus de Contoun, vir utique Deo & ho∣minibus amabilis, confirmatus ab Episcopo installatus est in Inventione S. Cru∣cis anno Domini MCCCXXII. Eodem anno circa Purificationem B. Virginis ingressi sunt Scoti Episcopatum; & totam Orientalem plagam ejus depraedati sunt, &c. Anno Domini MCCCXXIII. die V. Martii facta est concordia in∣ter Priorem & Capitulum & Thomam de Goldesburg Archidiaconum Dunel∣mensem super controversiâ orta inter eos pro jurisdictione Archidiaconali in Ecclesiis Priori & Capitulo appropriatis infra Tinam & Teysam; ita sc. quòd Prior habeat communem jurisdictionem Archidiaconalem in Ecclesiis de Ja∣row & Weremouth, Archidiaconus verò in omnibus caeteris pro totâ vitâ ipsius Archidiaconi. Pro quo est notandum, quòd Archidiaconus Dunelm▪ semper antè exercuit jurisdictionem Archidiaconalem in Ecclesiis Priori & Capitulo appropriatis infra aquas nomine Prioris, virtute cujusdam compositionis inter eos initae; & pro hoc solvere consuevit Priori quandam pensionem annuatim. Praefatus verò Thomas & pensionem solvere recusavit; & jurisdictionem in di∣ctis Ecclesiis nomine & jure proprio exercere se asseruit. [Hinc nata contentio, quae Episcopo mediante sedata est in praejudicium Monachorum. Istos enim Episcopus terrebat,] comminatus Priorem deponere, & Summo Pontifici suggerere, quòd Monachi Dunelmenses propter eorum divitias insaniunt, nec Episcopo nec Archidiacono obedire volunt. Unde & nomina Ecclesiarum eis appropria∣tarum scripserunt, & ad duplicem valorem taxabant; si fortè per hoc Summum Pontificem inducere possent ad aliquid eis subtrahendum. Fecit etiam Priorem citari, quo titulo Ecclesias sic appropriatas tenebat, &c.

CAP. XXX. De dissensione inter Archiepiscopum & Episcopum Dunelmensem.

ANNO Domini MCCCXXVIII. orta est dissentio inter Archiepiscopum Ebor. & Episcopum Dunelmensem super jurisdictione de Allertonschire. Nitebatur enim Archiepiscopus locum illum visitare; sed restitit ei Episcopus non solum in Ecclesiis jurisdictionis suae, sed etiam in Ecclesiâ de Allerton & caeteris Ecclesiis jurisdictionis Prioris & Capituli; & contra compositionem ini∣tam inter Archiepiscopum & Priorem & Capitulum. Dixit enim Episcopus, quòd Prior & Capitulum non potuerint sine eo componere; & ideo nitebatur ipsam compositionem infringere, & Priorem & Capitulum inducere, ut se partem facerent cum eo contra Archiepiscopum. At ipsi responderunt, quòd contra factum proprium venire non potuerint. Infestabant ergo se mutuó. Archiepiscopus visitationem suam petiit. Episcopus verò semper occurrebat apud Allerton cum multitudine armatorum de Episcopatu, Northumbriâ & Tyndal; qui libenter ad eum veniebant, & Archiepiscopum interficere parati erant, si venisset. Sed ipse semper ab eis declinabat. Ipsis verò recedentibus, iterum suam visitationem petebat, & Episcopus iterum armatos vocabat, & sic Archiepiscopus irritabat, Episcopumque in congregatione armatorum non mediocriter effundebat. Archiepiscopus quamvis numerosus nil effundebat;

fulminabat etiam sententiam excommunicationis & suspensionis in Episcopum & adhaerentes sibi. Episcopus verò appellabat, & impetrabat, & coram De∣legatis litigabat, primò apud Lincolniam, secundò apud Karleolum, tertiò Lichefeldiae; sed Episcopus semper ampliùs effundebat. Allegabat Episcopus praescriptionem, &c. Tandem post multas fatigationes & expensas, amicabili∣ter composuerunt; sc. Archiepiscopus Ecclesiam de Lek appropriavit mensae Episcopi, reservatâ sibi pensione annuâ, & Capitulo Eboracensi aliâ: & sic cessa∣vit tempestas illa. Anno eodem contra Archidiaconum Northumbriae Thomam de Charlton intendentem visitare Ecclesias Priori & Capitulo appropriatas in Northumbriâ appellatum est per Priorem & Capitulum, &c. Demum anno MCCCXXXI Prior cum Archidiacono sic composuit; quòd totâ vitâ suâ Archidiaconus jurisdictionem in Ecclesiis illis sicut in aliis plenariè exerceret; sed Prior procurationes visitationi debitas alternis vicibus reciperet.

CAP. XXXI. De secundâ apprehensione jurisdictionis Archi∣diaconi in Ecclesiis infra aquas.

QUia verò compositio inter Priorem & Capitulum & Thomam Archidia∣conum temporalis erat solùm pro vitâ ipsius; ipso mortuo XI. Cal. Ja∣nuarii anno Domini MCCCXXXIII. statim in crastino apprehendit Prior juris∣dictionem, illo die visitans Ecclesiam S. Oswaldi, die sc. Dominicâ; & in crastino per se & suos commissarios visitavit omnes Ecclesias sibi appropriatas infra aquas, praefecit officiales, & fecit Capitula celebrari. Mortuo autem Thomâ Archidiacono, Episcopus statim contulit Archidiaconatum Almarico de Bello-monte nepoti suo corto & defiguarto: [qui litem Priori movit in Cu∣riâ Eboracensi; ubi Prior ob contumaciam excommunicatus, Curiam Romanam ap∣pellavit. Res tandem convenit, simili compositione incer Almaricum & Capitulum pro vitâ Episcopi factâ, ac inter Thomam & Capitulum olim fuit inita.]

CAP. XXXII. Qualiter Regina Philippa ignoranter intravit Abbathiam.

ANNO gratiae MCCCXXXIII. feriâ V. in hebdomadâ Paschae, venit Rex Dunelmum, & in Prioris Camerâ hospitatur. Feriâ verò IV. s••∣quenti supervenit Regina Philippa uno die de Knaresburgh versùs Dunelmum; & ignorans consuetudinem Ecclesiae Dunelmensis, per portam Abbathiae ad Cameram Prioris descendebat, & ibi cum Rege coenabat. Et cùm coenâ factâ cubâsset; intimatum est Regi per quendam Monachum, quomodo S. Cuth∣bertus mulierum praesentiam non amabat. Ad praeceptum igitur Regis surrexit Regina; & in tunicâ solâ cooperta clamide per portam quam intravit rediit, & sic ad Castrum se transtulit; rogans Sanctum, ne quod ignoranter fecerat vindicaret.

CAP. XXXIII. De conditionibus Lodewici Episcopi & morte ejus.

ERat iste Lodewicus generosus, quòd de sanguine Regum Franciae & Sici∣liae; facie venustus, sed debilis pedibus, quippe utroque pede claudicans; dapsilis nimis, ita ut à multis diceretur prodigus; ad habendum cupidus, sed de modo adquirendi minùs curans. Onerosa enim familia quam tenebat, & sumptus superflui quos agebat, à quibus per nullum consilium poterat refrae∣nari,

ita cupiditate affecerant animum ejus; quòd nil dimisit quod habere posset. Unde dixit sibi quidam sapiens; quòd nunquam vidit hominem ita cupidum ad habendum, & ita improvidè habita dispensantem. Causam tamen Eccle∣siae viriliter egit contra Archiepiscopum Ebor. pro libertate in Allertonshire, contra Comitem de Warwik pro Castro Bernardi, contra Dominum Clifford pro Hortenesse. Ad sequelam enim ejus fuit declaratum in Parliamento Regis; quòd Episcopus Dunelmensis debet habere forisfacturas guerrarum in∣fra libertates Episcopatûs, ut Rex habet extra. Contra J. Darcy pro Eccle∣siâ de Sinibaurn diu litigavit; sed morte praeventus nil horum ad finem per∣duxit. Castus erat, sed Laicus; Latinum non intelligens, sed cum difficultate pronuncians. Unde cum in consecratione suâ profiteri debuit, quamvis per multos dies antè instructorem habuisset, legere nescivit; & cùm auriculanti∣bus aliis cum difficultate ad illud verbum Metropoliticae pervenisset, & diu an∣helans pronunciare non posset; dixit in Gallico Seit pur dite. Stupebant om∣nes circumstantes, dolentes talem in Episcopum consecrandum. Et cùm simi∣liter celebraret Ordines, nec illud verbum in aenigmate proferre posset; dixit circumstantibus: Par Seynt Lowys il ne fu pas curteis, qui ceste parole ici escrit. Quasi per totum tempus Episcopatûs sui studuit, quomodo de Priore & Con∣ventu pecuniam extorquere posset. Bullam unam habuit ad praeficiendum in Priorem Dunelmensem quemcunque de domo vellet; aliam ad habendum quartam partem bonorum Prioratûs dum guerra Scotiae duraret. Sed quòd istae Bullae impetratae erant tacitâ veritate & suggestâ falsitate; noluit ejus Con∣cilium eis uti. Palefridos, &c. quos Prior sibi frequenter dederat, pro nullo computabat; omni petitioni per Priorem sibi factae respondens per interemp∣tionem: Nil facitis pro me, nec ego faciam pro vobis. Orate pro morte meâ; quia dum vixero non obtinebitis. In fine tamen vitae suae Bullam impetraverat ad appropriandam Ecclesiam de Elewiks suae Diocesis & Patronatûs Priori & Conventui; sed morte praeoccupatus non perfecit. Licentiam etiam impe∣trandi medietatem villae de Edmundisbiry dedit eis; apud Middelham coqui∣nam aedificavit, & aulam cum capellâ satis amplam & decoram inchoavit; sed antequam muri ejus essent perfecti, diem clausit extremum apud Brantingham Eboracensis Dioceseos VIII. Cal. Octobr. anno Domini MCCCXXXIII. & eodem anno VI. die Octobris sepultus est in Ecclesiâ Du∣nelmensi coram magno Altari; ubi suprapositus est sibi lapis marmoreus cu∣riosus & sumptuosus, quem ipse dum vixerat fecerat praeparari. Vendica∣bat sibi Sacrista Capellam sc. equos feretrum deferentes, ceram & alia; & obtinuit, difficulter tamen. Mortuo sic Episcopo, statim Prior jurisdictio∣nem Archidiaconi in omnibus Ecclesiis sibi appropriatis infra aquas Tinae & Teysae plenè apprehendit; & eas plenariè visitavit. Archiepiscopus Ebora∣censis nemine resistente jurisdictionem Diocesis, quae de communi jure ad Ca∣pitulum pertinebat, apprehendit, & pacificè exercuit toto vacationis tempore, per suos Commissarios Capitulum & Diocesin visitando, & omnia quae ad ju∣risdictionem pertinent exercendo. Prior tamen literas Archiepiscopi habuit super immunitate; quòd non traheretur in consequentiam quòd per Commis∣sarios visitavit, nec per hoc derogaretur illi privilegio Debent pro Dunelmensi praecipuè edito.

Circa idem tempus moritur bonae memoriae Simon de Mepham Cant. Ar∣chiepiscopus; & postulatur in Cantuariensem Johannes de Stratford Winto∣niensis Episcopus; & Adam de Horlton Wigorniensis fit Wintoniensis. Iste Adam, Juris Canonici Professor, primò fuit Auditor in Curiâ; & pòst fit He∣refordensis, de Herefordensi Wigorniensis, de Wigorniensi Wintoniensis; non electione ordinariâ, sed per reservationem in Curiâ Dominicâ, pecuniâ haec omnia procurante. Simoni verò de Monte acuto, cui Rex rogaverat Winto∣niensem

conferri, contulit Papa Wigorniensem Episcopatum, pecuniam quàm animas magis piscans.

CAP. XXXIV. De electione ROBERTI DE GRAYSTANES. y

PEtitâ à Domino Rege eligendi licentiâ & obtentâ, vocatisque Fratribus in cellam, & infra Idus Octobr. die ad hoc statuto, per Compromissarios ele∣ctus est Dominus Robertus de Graystanes, Supprior domûs & Doctor Theo∣logiae, in Episcopum Dunelmensis Ecclesiae & Pastorem. Nomina verò Com∣promissariorum haec erant; Galfridus de Burdon quondam Prior Dunelmen∣sis tunc verò pro provisione habens cellam de Wermuth, &c. Willelmus de Dunelmo Sacrista, Johannes de Setona priùs & pòst Supprior Dunelmen∣sis, Gilbertus de Elwyk Prior Insulae sacrae & Theologiae Professor, Eme∣ricus de Lumley Prior de Lythinne, Thomas de Lunde Prior de Fynk∣halle & Doctor Theologiae, Johannes Fossour Prior S. Leonardi extra Stam∣ford, Alexander de Lamesly Magister de Jarowe, Petrus de Hilton fere∣trarius, Walterus de Scarisbek hostillarius, Johannes de Beverlaco Prior Oxon. & Bacularius Theologiae, Willelmus de Dalton, & ipse Electus ter∣tius decimus. Publicatâ electione & ab omnibus approbatâ, ipse Electus in itinere versùs Regem obtinuit literas proclamatorias ab Archiepiscopo Ebo∣racensi & diem pro confirmatione habendâ V. Idus Novembris. Rex verò inventus apud Lutgesale, penultimo die Octobris tale responsum dedit. In∣telleximus quòd Dominus Papa de illo Episcopatu providit Domino Ricardo de Bery familiari Clerico nostro; nec ipsum Papam offendere volumus: ideo electioni tuae consentire nequimus. Dominus enim Rex pro praefato Clerico non solùm Papae sed etiam Priori & Capitulo scripserat, ipsos ro∣gando ut eum eligerent, ipsum ut Episcopatum reservando ei conferret. Rediit ergo Electus Eboracum; & non obstante quòd non intervenisset con∣sensus regius, deliberatione habitâ cum Canonicis Ecclesiae Eboracensis & utrius{que} Juris peritis, consentientibus etiam Priore & Conventu Dunelmensi, IV. Idus Decembris in Ecclesiâ B. Mariae Ebor. est confirmatus, & Dominicâ proxi∣mâ sequente sc. † VIII. Cal. Decembris per venerabiles Patres Eboracensem, Karleolensem, Armachanum, in Capellâ Archiepiscopi in Palatio consecratus; & die Jovis proximâ subsequente, in octavis sc. S. Martini, Dunelmi in∣stallatus. Acceptâque obedientiâ à subditis & Vicario generali ibi dimisso, iter arripuit Episcopus versùs Regem, temporalia petiturus. Sed Rex cum eo loqui noluit, sed per Thesaurarium suum respondit; quòd invisum erat ante illud tempus, quòd aliquis in Angliâ absque consensu regio in Episco∣pum consecraretur vel electio confirmaretur; & ideo super tam arduo & inau∣dito noluit Rex inconsultè respondere; & ad proximum Parliamentum distu∣lit respondendum. Interim cùm Domino Ricardo de Bery, cui ad rogatum

Regis Papa Episcopatum contulerat, uno die ante electionem de ipso Roberto factam, sc. pridie Idus Octobris, Rex temporalia Episcopatûs Dunelmensis dederat; & ex hoc dilationem ad Parliamentum non nisi in sui illusionem factam Episcopus advertebat.

CAP. XXXV. De RICARDO DE BURY Episcopo Dunelmensi. x

VEnerunt ergo Clerici Domini Ricardi de Byry Dunelmum ••um Bullâ & literis regiis; & in possessionem Temporalium statim inducitur. Archiepis∣copus verò Eboracensis visis bullis & intellectis comminationibus regiis de Tem∣poralibus suis in manu Regis capiendis, inductus per Regales, Clero & populo Dunelmensi scripsit, ut Ricardo de Byry obedirent, non obstantibus prioribus literis eis pro Roberto Episcopo destinatis. Unde & IV. Idus Januarii Clerus & populus Dunelmensis Dioceseos Ricardo de Byry obedientiam juraverunt. Et sic Robertum Episcopum non vocatum, non monitum nec contumacem spoliarunt; cùm tamen jus commune habuisset pro eo, & contra impetratio∣nem Ricardi & provisionem legitimas defensiones debuit habuisse. Et cùm satis haberet quod contra provisionem Ricardi objiceret; condescendens ta∣men statui domûs & Prioris, qui propter guerram & casus varios depauperati sustinere non potuerunt onera litis, maximè contra Regem habentem Papam ita sibi propitium, & contra Ricardum qui jam eis praeerat in temporalibus & spiritualibus; & etiam quòd contra quemcunque objicere est vile & odiosum: elegit potiùs dissimulando voluntatem Dei cum patientiâ expectare, quàm fi∣nem litis quae dubios solet habere exitus quaerere per objectus, Maximè cùm S. Cuthbertum & plerosque alios Episcopos legimus renunciâsse Episcopatibus pacificè jam possessis; sed paucos vel nullos Sanctos circa Episcopatus per ob∣jectus legimus litigâsse. Color pro Roberto fuit iste. Papa Episcopatum Dunelmensem unicâ vice & non semper suae dispositioni reservavit, & de eâ∣dem disposuit ante electionem Roberti, quasi per unum diem antè; ut patet ex dictis. Cùm igitur disponere sit verbum facti & non juris; per provisio∣nem factam Ricardo expiravit reservatio quae praecessit. Non enim stant si∣mul, quòd Papa disposuit, & quòd reservatio facta suae dispositioni adhuc in suo robore mansit. Posset enim tunc Papa de eodem Episcopatu iteratò dis∣ponere virtute reservationis praedictae. Tempore ergo electionis Roberti nulla reservatio fuit. Ergo tempore electionis suae nihil obstitit nisi provisio facta Domino Ricardo. Si igitur illa posset infici per objectus; foret jus Ro∣berti clarum. Item ita clarum jus habet Capitulum ad eligendum, sicut ali∣quis

Clericus ad quodcunque Beneficium, quia collatum sibi à Rege & à mul∣tis Papis confirmatum. Quare igitur magis potest ab eis auferre electionem suam sibi à Regibus concessam & per Papas confirmatam, quàm alteri Cle∣rico Beneficium sibi à suo Episcopo collatum, maximè sine causae cogni∣tione, & eorum negligentiâ hoc minimè promerente? Item maximè est hoc in praejudicium Regis; quòd eâdem ratione posset Papa reservare omnes Epis∣copatus Angliae, & eos conferre Cardinalibus vel aliis extra regnum commo∣rantibus; & depauperaretur regnum per abductionem pecuniae, & periclita∣retur propter defectum consilii, quod vigere solet in Episcopis regni: vel alie∣nigenis conferre posset, qui in terrâ remanerent. Et adhuc foret Regi peri∣culum; quòd tot extranei occuparent Episcopatus in Angliâ, castra & alia eis pertinentia, quòd insurgerent cum alienigenis contra Regem. Rex etiam juratus est ad Magnam Cartam; cujus unus articulus est, ut electiones sint liberae. Multa erant alia, quae majores regni monebant ad loquendum de istà materiâ.

Memorandum, quòd B. Cuthbertus suscepit habitum Monachorum apud Mailros anno Domini DCLI. Et cùm XIV. in habitu ageret annum, factus fuit Prior Lindisfarnensis; ubi cùm XII. ageret annum, factus est Anacho∣rita in Farne: & cùm ibi transegisset IX. annos, consecratus est in Episco∣pum apud Eboracum VII. Cal. April. ipso die Paschae, praesentibus Rege Egfrido & VII. Episcopis, inter quos Theodorus Archiepiscopus praesidebat, anno sc. Domini DCLXXXV. Et cùm in Episcopatu ferè duos transegisset annos, repetiit insulam Farne; ubi post Natale elapsis tribus mensibus aegro∣tavit feriâ IV. & tribus hebdomadibus continuis infirmitate detentus, feriâ IV. obiit anno Domini DCLXXXVII. ex eo verò anno quo habitum Mona∣chicum suscepit anno XXXVII. ita quòd ab obitu ejus usque ad annum Do∣mini MCCCXXXVI. quo iste liber scriptus est, fluxerunt anni DCXLVIII. & à translatione ejus usque ad annum praesentem anni CCXXXII. Nota quòd ab anno Domini DCXXXV. usque ad annum Domini MLXXII. omnes Epis∣copi fuerunt Monachi usque Walcherum; ita quòd per CCCCXXXVII. an∣nos nullus erat Episcopus nisi Monachus. Item à fundatione Ecclesiae quae nunc cernitur usque ad annum praesentem fluxerunt anni CCXXVIII.

Notes

• n

  Historia Ricardi Episcopi quoad tempus maximè perturbata est. Eam itaque paulò fusiùs expediam. Ricardum de Marisco Regis Cancellarium anno 1211. suisse Flo∣rilegus testatur. Carta Johannis Regis data apud Londinum 1213. 3. Octobr. per ma∣num M. Ricardi de Marescis extat apud Pryn∣nium vol. 2. p. 290. Anno 1213. 19. Octobr. (prout legitur in rotulis Cancellariae) M. Ricardus de Marisco, Archidiaconus Rich∣mondiae & Northumbriae, tradidit Regi Si∣gillum apud Ospreng. Non ideo tamen Can∣cellariatum dimisisse existimandus est. An∣tiquitus enim Cancellarius Regi semper ad∣haesit; & si qua necessitate à Rege dissoci∣andus esset, Sigillum interim penès alium à Rege designandum deposuit. Reversus ita∣que ad Curiam Ricardus Sigillum recepit. Habentur enim Chartae Johannis Regis datae per manum M. Ricardi de Marisco Cancellarii nostri 1214. 22. Nov. (apud Prynn. vol. 2. p. 339.) 1215. 15. Januarii (apud Parisium p. 263. ubi Robertus malè dicitur) 1215. 2. Sept. (apud Prynn. vol. 3. p. 34.) Ri∣cardum Decanum Sarisburiensem (alius is à Cancellario fuit) Monachi Dunelmenses (au∣thore Gaufrido) canonicè elegerunt quinque mensibus, antequam Johannem Norwicen∣sem Episcopum postulare à Nicolao Papae Le∣gato inviti cogerentur. Johannem 1214. 16. Febr. postulatum fuisse idem prodit Gaufridus; cui fidem astruit Epistola Nico∣lai ad Innocentium Papam (apud Prynnium vol. 2. p. 353.) 1214. 24. Febr. scripta▪ in qua Papam certiorem reddit se Capitulum Dunelmense adivisse ad electionem Episcopi celebrandam. Monachi verò licèt asseveranter proposuerint se electionem fecisse, & decre••um eo∣rum, qualiter Decanum Sarisburiensem in Prae∣latum elegerant, mihi ostenderunt; tamen propter literas vestras, quas mihi misistis pro Episcopo Norwicensi, meo consilio coartati, praefatum Nor∣wic. Episcopum in suum Episcopum postulârunt, salvo tamen jure si quid habent in electione prae∣dictâ. Anno 1214. 22. Maii Rex Ricardum de Marisco Capitulo Wintoniensi impensè commendat, ut ipsum in Episcopum eligant postulans. Die 28. Junii sequentis electioni Ricardi in Episcopum Winton. factae assen∣sum praebet, aliisque ad Nicolaum Legatum literis datis, electionem ab ipso confirma••i postulat. Extat utrumque diploma ibid p. 355. Petrus Episcopatum Wintoniensem tunc obtinuit; qui die 2. Maii praecedentis regiis literis testis loco subscripserat; adeò ut rumor falsus de Petri morte ad Regem & Monachos Wintonienses delatus videatur. Paulò antè, viz. die 14. Maii, Innocentius Papa datis ad Regem literis difficultatem negotii Dunelmen••is ostendit; sibi enim constare Ricardum Decanum Sarum fuisse concorditer electum, & Norwicensem à Mo∣nachis postulatum fuisse salvo jure electionis praecedentis, quin etiam Monachorum procu∣ratores in curiâ Romanâ praesentes pro ele∣ctionis confirmatione acriter instare; se ta∣men eam confirmare noluisse, quia regius assensus non praecessisset; non aliam igitur difficultatis eximendae suppetere rationem, nisi ut Ricardus jus suum in sui ipsius arbi∣trium tra••sferat. Exemplar simul decreti Monachorum de electione Ricardi Papa Regi transmisit. Subscribunt illi Willelmus Prior & 40. Monachi. Re diutiùs protractâ, Mo∣nachi Dunelmenses post medium annum 1214 Regem iterum precibus aggrediuntur, ut electionem Ricardi à se factam assensu suo confirmare dignetur. Rescribit Rex 1214. 6. Sept. & assensum dare constanter negat; Monachorum insuper contumaciam increpat. Extat Epistola ibid. p. 353. Jo∣hanne Norwicensi è vivis sublato mense Octobri sequenti, quo circiter tempore Papa Ricardi electionem ••assavit, nova Praesulis electio instituenda erat. Electus est Morga∣nus; quod ante finem anni 1214. fieri non potuit; quam vis id Annales Dunelm. in an∣num 1213. referant. Iidem Annales tra∣dunt Ricardum de Marisco accepisse Episco∣patum Dunelmensem dono Gualonis Legati anno 1214. circa Festum S. Nicolai, & à Waltero Archiepiscopo Ebor. consecratum fuisse 1215. 22. Junii. Ista autem constare non possunt. Walterus enim Archiepisco∣pa••um Ebor. non obtinuit ante Novembrem hujus anni; & dies 22. Junii anno 1215. Dominica non erat. Quinimo Gualo Lega∣tus in Angliam non advenit ante medium annum 1216. recessit medio anno 1218. Ricardum 1218. 24. Julii consecratum esse uterque Matthaeus tradit. Neque sic tamen res conficitur. Dies enim ista Dominica non erat. Videtur itaque Ricardus Gualone procurante electus 1217. 6. Dec. circiter, consecratus 1218. 24. Junii. Illum enim circa Festum S. Johannis Bapt. consecratum esse, & anno 8. Pontificatûs obiisse Robertus testatur. Eundem autem 1226. 1. Maii obiisse certissimè constat. Parisius quidem illum annis circiter 9. sedisse affirmat; quod si verius perhibeatur, Ricardus anno 1216. electus, 1217. 25. Junii consecratus esse dicendus erit. Ricardo assidua erat cum Monachis contentio. Ille Monachorum pri∣vilegia cassare conatus fuerat. Isti talionem reddere certi, Episcopum sanguinis, simoniae, adulterii, sacrilegii, rapinae, perjurii, ac dilapi∣dationis multipli••is, apud Papam accusârunt. Papa judices statuit Sarisburiensem & Elien∣sem Episcopos. Ab his Ricardus appellat, & Romam profectus, Papae animum datâ pe∣cuniâ adeò emollivit; ut lis immani utrius∣que partis sump••u protracta, sententiam de∣••••nitivam ante ipsius ob••tum non acciperet. Obiit 1226. 1. Maii apud Monasterium Pe∣triburgense, dum Londoniam adversùs Mo∣nachos suos impigrè acturus properaret, morte repentinâ extinctus. Sepultus est apud Dunelmum die 5. ejusdem mensis. M••∣moriam ejus gravibus conviciis Monachi de∣nigrârunt; & inter alios Monachus Laner∣constensis obitum ejus sic e••arrat. Anno 1226, obiit Ricardus de Maris••o Episcopus Dunelm. ille qui tantam tyrannidem Ecclesiae S. Cuthberti in∣tulit, ut jura Monachorum & poss••ssiones eorum pro posse suo abstulerit, nec ulli eorum quamdiu vixerit pepercerit. Sed cùm audaciùs eos expug∣nare dispos••••t, subitò è mundo recessit. Can∣cellariatum Regis toto Episcopatûs tempore administrâsse videtur. Cancellarium enim suisse annis 1215. & 1223. constat; neque alius ab anno 1215. ad 1226. Cancellarius reperitur.
• o

  Monachis aulam pro licentiâ eligendi adeuntibus Rex Lucam Capellanum suum obtulit, multis precibus suadens, ut ipsum in Episcopum susciperent. Monachi è contra licentiâ eligendi impetratâ Willelmum de Stichill (Willelmum Scotum nominant An∣nales Teokesberienses, & anno demum 1242. obiisse tradunt) canonicè elegerunt. Electioni Rex assensum praestare renuit; & missis Romam procuratoribus Episcopo Ce∣strensi & Priore Lentoniensi, illam à Papa cassa∣ri obtinuit. Cassatâ Willelmi electione 1228. 3. Maii, Monachi Ricardum Poore Sarisbu∣riensem Episcopum (quem olim anno 1213. elegerant) sibi in Episcopum dari postulâ∣runt. Tergiversatus aliquamdiu Papa Mo∣n••chorum po••••ulationem ratam f••cit die 9. Maii. Ricardus decreto Papali die 14. Maii, edito translatus, Temporalia Episcopatûs Dunelm. à Rege accepit 1228. 22. Julii; & in Ecclesia Dunelm. intronizatus est 1228. 4. Sept. Singulos hosce dies exhibent Annales Dunelm. omnia autem anno 1226. conti∣gisse volunt. Annales Robertus sequitur. Nos autem illa in annum 1228. rectiùs retuli∣mus fide Chronici Dovorensis aliorumque indubiae fidei Historicorum. Quin & calcu∣lum nostrum ipsi Annales & Robertus con∣firmant; dum Sedem post Ricardi de Ma∣risco obitum annis 2. mens. 4. di. 2. vacâsse tradunt. Ricardum enim 1226. 1. Maii obiisse supra asseruimus. Negant quidem Annales & Robertus, morte ejus 1224. 1. Maii feriâ 6. collocatâ. Verùm ex ap∣posito ab his ipsis charactere annum 1226. fuisse constat. Si à 1226. 1. Maii igitur vacationis positae tempus deducamus▪ in 1228. 4. Sept. ea terminabitur. Hunc exi∣miae sanctitatis & profundae scientiae virum Pari∣sius vocat; beneficiaque tribus (quas ordine rexit) Ecclesiis Cathedralibus ab illo prae∣stita enumerat, & mortis sanctissimae modum narrat, p. 439. Ecclesiae sanè Dunelmensi immane debitum plusquam 40000. marca∣rum à decessore suo contractum dissolvit. Obiit apud Tarentum in Provinciâ Dorse∣tensi, ibidem in Coenobio Monialium quod ipse fundaverat, sepultus. Obitum 1237. 15. April. feriâ 4. contigisse Robertus, An∣nales Dunelm. Suthwerc, & Mailros. uter∣que Matthaeus & Johannes Walingford con∣cordes tradunt.
• p

  Singula tempora electionis, cessionis &c. Thomae & Nicolai Robertus ex Anna∣libus Dunelm. descripsit; nisi quòd Nicolai electionem feriâ 6. factam ponat, quam Annales feriâ 5. celebratam perhibent. Electus est Itaque Thomas 1237. 1. Junii, resignavit 1240. 8. April. Isto cedente Rex Petrum de Egueblanch consanguineum su∣um, Electum Herefordensem, Monachis commendavit. Hoc autem, tum quòd ig∣notus, tum quòd alienigena esset, rejecto, Monachi virum optimum Nicolaum de Farne∣ham elegerunt 1241. 2. Januarii feriâ 4. Praeclarum illi elogium Parisius posuit. Rex∣erat ipse Nicolaus in Artibus Parisiis per plures annos (illum Parisiis studuisse anno 1201. excessisse 1229. ex eodem constat. Videtur Cantabrigiae aliquando literis operam de∣disse; commemoratur enim in Benefacto∣rum Cantabrig. Missâ) Deinde arte Medicinae Bononoiae claruit gratiosus & peritus excellenter. Hic etiam postquam in Dialectica & arte Physi∣cali & naturis ad plenum eruditus, ad Medici∣nam se postea conferens spiritualem, videlicet The∣ologiam, ipsâ scientiâ & librorum copiâ se adeò restauravit; ut lecturiens ad Cathedram ascen∣dendam sufficeret Magistralem. Ipsum igitur quasi expertum & scientiâ multipliciter & moribus com∣mendabilibus insignitum, peritorum consilio Rex & Regina ad suarum vocaverunt animarum & corporum custodiam & consilium familiare. Ubi cùm prosperè & prudenter se haberet; ad dicti Pontificatùs dignitatem electus, non adquievit. Videbatur enim ei inhonestum illi consentire electio∣ni; cùm paulò antè (anno 1239.) quando in Episcopum Coventrensem eligeretur, renuncia∣vit, nolens quomodolibet consentire. Igitur, ut obstrueretur os loquentium iniqua, qui fortè dice∣rent; Ecce hic hypocrita, pauperi Episcopatui renuntiavit, exspectans uberiorem; summo conamine reluctabatur. Donec Episcopus Lincoln. Robertus, eum super hoc graviter redarguens, efficaciter ip∣sum ad hoc persuasit, ut consentiret, &c. Conse∣cratus est à Waltero Ebor. apud Glocestriam in Ecclesia S. Oswaldi, Rege & Reginâ ali∣isque Magnatibus praesentibus; quando sub∣monentibus quibusdam ut favore regio fre∣tus obedientiae professionem Archiepiscopo praestare detrectaret; vir gravis iniquum consilium aspernatus, professionem ritu ma∣gis solenni fecit. Consecratum fuisse 1241. die S. Trinitatis, viz. 26. Maii Robertus & Annales Dunelm. 1241. 9. Junii Parisius, & Annales Winton. tradunt. Anno 1249. vir integerrimus, oneris Episcopalis pertae∣sus, impetratâ priùs Papae licentiâ, resigna∣vit sub initium Februarii. Resignationis instrumentum Conventus accepit die 8. Febr. Ad sustentationem ejus quoad viveret, assig∣nata sunt Maneria de Hoveden, Stocton & Ensingtun; quae annuum mille marcarum redditum confecisse à Waverleiensi dicuntur. Hanc reservationem Walterus Episcopus & Conventus Dunelmensis missis Romam pro∣curatoribus anno 1250. irritam facere ag∣gressi, non sine gravi dedecore repulsam tu∣lerunt. Obiit Nicolaus apud Stoctunam an∣no 1257. Plura de illo habet Matthaeus Paris p. 541, 549, 573, 628, 759, &c. Quod ab isto autem praetermittitur, in Annalibus La∣nercostensibus reperio, Nicolaum ante resig∣nationem Episcopatûs accusatum fuisse, quòd ante consecrationem uxorem duxerit, atque ipsam consecrandus clam repudiâsset.
• q

  Nicolao cedente Rex importunis preci∣bus Monachos compellavit, ut Adomarum fratrem suum uterinum eligerent. Monachi literaturae & aetatis defectum in Adomaro causati, liberam electionem sibi aliquando permitti postulârunt. Aegrè demum concessâ Monachis licentiâ, electus est Walterus de Kirkham, 1249. 21. April. & ab Archiepisco∣po Ebor. consecratus 1249. 5. Dec. Obiit apud Hoveden 1260. 9. Augusti, apud Du∣nelmum die 16. Augusti sepultus. Ista ha∣bent Annales Dunelm. Dies conscrationis atque obitûs uterque Matthaeus confirmat. Epitaphium autem sepulchrale, quod in Ec∣clesia de Hoveden prostat, Walterum inibi sepultum esse comminiscitur: quod de visce∣ribus forsitan ejusdem intelligi debet.
• r

  Robertus de Stichehill electus est 1260. 30. Sept. confirmatus ab Archiepiscopo E∣bor. 23. Nov. Temporalia à Rege accepit die 5. Dec. Consecratus est 1261. 13. Febr▪ Obiit 1274. 4. Aug. Ex Annalibus Dunelm. & Registro Giffard Ebor.
• s

  Robertus de Insula (quem de Halieland Waverleiensis, de Coquina Lanercostensis ap∣pellant) electus est 1274. 24. Septemb. con∣firmatus ab Archiepiscopo Ebor. die 31. Octobr. consecratus ab eodem die 9. De∣cembr. Obiit 1283. 7. Junii. Ex Annali∣bus Dunelm. & Registro Giffard Ebor. Malè Thomas Wikes obitum illius anno 1284. circa Festum S. Michaelis, Lanercostensis 1284. in Festo S. Trinitatis contigisse volunt. Robertus inter Benefactores Academiae Cau∣tabrig. memoratur.
• Arbreules Annal. Dun.
• t

  Antonius de Beck, Regis Secretarius, 5. Beneficia ecclesiastica cum curâ animarum in Provinciâ Cant. anno 1279. obtinuisse in Registro Peckham dicitur. Electus ad Epis∣copatum Dunelmensem 1283. 9. Julii, as∣sensum Regis obtinuit die 28. Augusti, Tem∣poralia ab eodem accepit die 4. Sept. conse∣cratus est à Willelmo Archiepiscopo Ebor. 1284. 9. Januarii. Godwinus à Chronico Osneiensi deceptus illum die 15. Januarii consecratum esse perperam scripsit. Obiit Antonius 1311. 3 Martii. Ex Annalibus Du∣nelm. & Thoma Stobaeo. Decretum est in Par∣liamento Carleolensi anno 1307. ut inhibe∣retur Episcopo Dunelmensi & ministris suis; ne silvas ad Episcopatum spectantes devasta∣rent.
• a

  Non intrequens erat illo saeculo Provincia∣libus Eboracensibus ab Archiepiscopo Ebora∣censi ad Cantuariensem provocare; quod & ex historiâ hujusce litis & aliunde multoties patet. Huic quidem narrationi fidem facit Registrum Johannis Peckham Archiepiscopi Cant. ad quem à Dunelmensibus appellatum fuit. Inibi enim, fol. 153. Archiepiscopus causam (cui ipse gravibus negotiis impedi∣tus interesse non po••uit) judicandam commit∣tit Priori B. Mariae de Suthwerk & Decano suo de Arcubus, datâ commissione anno 1284. 2. Idus Januarii.
• ••Ricardi tempora Robertus accuratè digessit. Illum ab Archiepiscopo Ebor. 1311. 11. Maii confirmatum, & ab eodem apud Eboracum 1311. 30. Maii die Pentecostes consecratum fuisse Registrum Grenfeld con∣firmat. Ricardus testamento condito 1316. 26. Sept. corpus in Capitulo Dunelmensi su∣pra gradus sepeliendum legavit; & pauperi∣bus die sepulturae suae centum marcas distri∣bui jussit. Obiit die 9. Octobris sequentis Ex Registro Ecclesiae Ebor.
• x

  Ludovicus de Bello-monte, Sarisburi∣ensis Ecclesiae ab anno 1294. Thesaurarius, in Episcopum Dunelmensem apud Westmo∣nasterium confirmatus est 1317. 11. Sept. & professionem Archiepiscopo Ebor. apud Thorp fecit 1318. 19. Junii: prout habet Registrum Melton. Consecratus est 1318. 26. Martii; siquidem in Annuntiatione B. Virginis captionem ipsius sequente consecra∣tus fuerit: quod Robertus prodit. Ludovici obitum alibi notatum non invenio; ut in∣certum sit, unde Godwinus diem obitûs à se positum hauserit.
• y

  Robertus de Graystanes, S. T. P. Mona∣chus & Supprior Dunelmensis, confirmatur E∣piscopus Dunelmensis in Ecclesia B. Mariae Ebor. 1333. 10. Novemb. & consecratus fuit in Ca∣pellâ Palatii Archiepiscopi 1333. 14. Novembr. & adivit ad Regem Edwardum pro Temporali∣bus. Sed postea Archiepiscopus Ebor. receptis Bullis Papae pro Ricardo de Bury, misit Priori & Conventui Dunelmensi ad eligendum de no∣vo Episcopum suum, non obstante confirmatione electionis Roberti, 1334. 1. Jan. Postea Ar∣chiepiscopus fatetur omnia circa consecrationem Roberti facta fuisse per ignorantiam attemptata. Sic Registrum Melton. Ex his igitur nu∣meri in Roberti Historiâ vitiati optimè emendari possunt. Monachi Dunelmenses (sic Annales Lanercast.) unum de confratribus suis, virum utique valentem pro tali dignitate, & S. T. D. Robertum de Graystanes elegerunt, It Episcopatu depulsus, viam universae carnis citò postea ingressus est.
• l Novemb.
• †

  l. XVIII.
• x

  Ricardus de Bury, al••às de S. Edmun∣do, Canonicus Wellensis 1332. 6. Jan. admissus in Registro Radulphi de Salopiâ Wellensis Episcopi legitur, Decanus Wel∣lensis sub initium anni sequentis constitu∣tus. Ad Episcopatum Dunelmensem à Jo∣hanne XXII. Papâ provisus 1333. 14. Octo∣bris, consecratus est 1333. 19. Dec. per Pro∣curatorem installatus 1334. 10. Jan. in pro∣priâ personâ intronizatus 1334. 5. Junii. Professionem Archiepiscopo Ebor. fecit 1337. 12. Febr. Magnus Angliae Thesaurarius re∣nuntiatus est 1334. 3. Febr. Cancellarius 1334 28. Sept. Utrumque autem munus perbrevi tempore administravit: libris le∣gendis conscrib••ndisque & rei literariae pro∣movendae impensiùs deditus. Extant utri∣usque praeclara monumenta, literaturae suae liber Philobiblon dictus, beneficentiae in lite∣ratos Collegium Monachorum Dunelmensi∣um ab ipso auctum & perfectum, cui mo∣riens itidem libros suos legavit, cunctis ta∣men Academiae alumnis, certis conditioni∣bus positis, evolvendos. Libro suo ulti∣mam manum apud Auklandiam apposuit 1344. 24. Jan. aetatis suae 58. Pontificatûs 11. Obiit ibidem 1345. 14. April. juxta utrumque Historiae nostratis Codicem, 1345. 24. April. juxta Godwinum, 1345. 14. Jan. anno aetatis suae 58. praecisè completo, juxta Caium in Antiqu. Cant. l. 2. p. 250. Wil∣lelmi calculus justior videtur.