Pub. Terentii Afri Comœdiæ sex

ACTUS I.

SCENA I.

• lambici Senarij.

Mitio.

STorax, non rediit hac nocte à coena Aeschinus? Neque servulorum quisquam, qui advorsum ierant? Profectò hoc verè dicunt, si absis uspiam, Aut ubi si cesses evenire ea satius' est, Quae in te uxor dicit, & quae animo cogitat, Irata, quam illa, quae parentes propitii. Uxor, si cesses; aut te amare cogitat, Aut tete amari, aut potare, aut animo obsequi, Et tibi bene esse soli, cum sibi sit male. Ego, quia non rediit filius quae cogito! Quibus nunc solicitor rebus, ne aut ille alserit, Aut uspiam ceciderit, aut perfregerit Aliquid? Vah! Quenquamne hominem in animo inst i∣tuere, aut Parare, quod sit charius, quam ipse est, sibi? Atqui ex me hic non natus est, sed ex fratre; is adeò Dissimili studio est, jam inde ab adolescentia. Ego hanc clementem vitam urbanam, at{que} otium Sequtus sum: & quod fortunatum isti putant, Uxorem nunquam habui: ille contra haec omnia, Ruri agere vitam, semper parcè, duritet Se habere: uxorem duxit: nati filii Duo: indè ego hunc majorem adoptavi mihi: Eduxi a parvulo, habui, amavi pro meo, In eo me oblecto: solum id est charum mihi. Ille ut item contrà me habeat, facio sedulò: Do, praetermitto, non necesse habeo omnia Pro meo jure agere: postremo, alii clanculum Patres quae faciunt, quae fert adolescentia, Ea ne me celet, consuefeci filium: Nam qui men iri, aut fallere insuerit patrem, aut Audebit; 〈◊〉〈◊〉 tò magis audebit caeteros. PUDORE & liberalitar•• liberos Retinere, satius else credo quam metu.

Haec fratri mecum non conveniunt, neque placent. Ven it ad me saepe clamitans, quid agis, Mitio? Cur perdis adolescentem nobis? cur amat? Cur potat? cur tu his rebus sumptum suggeris? Vestitu nimium indulges: nimium ineptus es: Nimium ipse durus est, praeter aequumque, & bonum. Et errat longe, mea quidem sententia, Qui imperium credat gravius esse, aut stabilius, Vi quod fit quam illud quod amicitia adjungitur. Mea est sic ratio, & sic animum induco meum. Malo coactus qui suum officium facit, Dum id rescitum iri credit, tantisper cavet: Si sperat fore clam, rursum ad ingenium redit. Quem beneficio adjungas, ille ex animo facit, Studet par referre: praesens, absensque idem erit. Hoc patrium est, potius consuefacere filium, Sua sponte recte facere, quam alieno metu. Hoc pater, ac dominus interest: hoc qui nequit, Fateatur nescire imperare liberis. Sed estne hic ipsus, de quo agebam? & certè is est. Nescio quid tristem video, credo jam, ut solet, Jurgabit. salvom te advenire Demea, Gaudemus.

ACTUS I.

SCENA II.

• Demea,
• Micio.

Dem.

HEm opportune: teipsum quaerito.

Mic.

Quid tristis es?

Dem.

Rogitas me, ubi nobis Aeschinus Siet; quid tristis ego sim?

Mic.

Dixin'hoc fore? Quid fecit?

Dem.

quid ille fecerit? quem neque pudet, Quidquam; ne{que} metuit quemquam, ne{que} legem putat, Tenere se ulsam, nam illa quae ante hac facta sunt, Omitto; modo quid designavit?

Mic.

quidnam id est?

Dem.

Fores effregit, atque in aedes irruit Alienas: ipsum dominum, atque omnem familiam Multavit usque ad mortem: eripuit mulierem quam amabat. clamant omnes indignissime

Factum esse. hoc advenienti quot mihi Micio Dixere? in ore est omni populo. denique, Si conferendum exemplum est, non fratrem videt, Rei dare operam, ruri esse parcum ac sobrium? Nullum hujus simile factum: haec cum illi Micio Dico, tibi dico, tu illum corrumpi sinis.

Mic.

Homine imperito numquam quidquam injustius: Qui, nisi quod ipse facit, nihil rectum putat:

Dem.

Quorsum istuc?

Mic.

quia tu Demea haec malè ju∣dicas: Non est flagitium, mihi crede, adolescentulum Scortari, ne{que} potare, non est; neque fores Effringere. haec si neque ego, neque tu fecimus, Non ••ivit egestas facere nos. tu nunc tibi Id laudi ducis, quod tum fecisti inopia. Injurium est: nam si esset unde id fieret. Faceremus: & tu illum tuum, si esses homo, Sineres nunc facere, dum per aetatem licet. Potius quam, ubi te exspctatum ejecisset foras, Alieniore aetate post faceret tamen.

Dem.

Pro Jupiter! tu homo adiges me ad insaniam, Non est flagitium facere haec adolescentulum?

M.

ah. Ausculta, ne me obtundas de hac re saepius, Tuum filium dedisti adoptandum mihi: Is meus est factus: si quid peccat Demea, Mihi peccat: ego illi maxumam partem feram. Obsonat, potat, olet unguenta de meo. Amat? dabitur á me argentum, ubi erit commodum: Ubi non erit, fortasse excludetur foras. Fores effregit? restituentur. discidit Vestem? resarcietur. Est, Diis gratia, Et unde haec fiant, & adhuc non molesta sunt. Postremo, aut desine, aut cedo quemvis arbit rum: Te plura in hac re peccare osten iam.

Dem.

Hei mihi! Pater••esse disce ab allis qui verè sciunt.

Mic.

Natura tu illi pater es consiliis ego,

Dem.

Tun'consulis quidquam?

M.

ah si pergis, abiero.

D.

Siccine agis?

M.

An ego toties de eadem re audiam?

D.

Curae est mihi.

M

& mihi curae est: verùm Demea, Curemus aequam uterque partem, tu alterum, Ego item alterum: nam ambos curare, propemodum Reposcere illum est, quem dedisti.

D.

Ah Micio!

M.

Mihi sic videtur.

D.

Quid istuc? tibi si istuc placet. Profundat perdat, pereat; nihil ad me attinet, Jam si verbum unum post hac.

Mi.

Rursum Demea, Irascere?

De.

An non credis? repetón' quem dedi? Aegrè est: alienus non sum si obsto: hem defino. Vnum vis curem: curo: & est diis gratia, Cum ita ut volo, est: iste tuus ipse sentiet Posterius: nolo in illum gravius dicere.

M.

Nec nihil, neque omnia haec sunt, quae dicit tamen Non nihil molesta haec sunt mihi: sed ostendere, Me aegrè pati, illi nolui: nam ita est homo: Cùm placo, adversor sedulò, & deterreo, Tamen humanè vix patitur. verum si augeam, Aut etiam adjutor sim ejus iracundiae, Insaniam profecto cum illo. etsi Aeschinus Non nullam in hac re nobis facit injuriam. Quam hic non amavit meretricem? aut cui non dedit Aliquid? postremo nuper (credo jam omnium Taedebat) dixit velle uxorem ducere. Sperabam iam defervisse adolescentiam: Gaudebam, ecce autem de integro: nisi quidquid est Volo scire, at{que} hominem convenire, si apud forum est.