Vindiciae epistolarum S. Ignatii autore Joanne Pearson ... ; accesserunt Isaaci Vossii Epistolae duae adversus David Blondellum.

CAP. X. Veracitas S. Ignatii defenditur. Quid sit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 explicatur. Epistolae S. Pauli ad Ephesios natura sin∣gularis describitur. Vera lectio & Autoris, & Inter∣polatoris asseritur. Autor Epistolarum non dicit se Christum in carne vidisse. Graeci codices omnes, & Veterum Excerpta 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 non 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 agnoscunt. Ruffi∣nus & Librarii textum corrupisse malè dicuntur. Hieronymi autoritas in vertendis Graecis tanta non est, ut Graecorum omnium Codicum fidem in dubium vocet. Hugonis Grotii explicatio defenditur. Quae habentur in Epistolâ de Stellâ Magis visâ temere scri∣pta non sunt. Eadem plurimi in Ecclesiâ sequuti sunt. Christum edisse & bibisse post resurrectionem non malè asseritur.

CApite XIX ad alia procedit à veracitate & rerum divinarum cognitione aliena; qnae quidem tria sunt, quorum duo ab Interpolatore, unum à nostro profert. Quod è nostro affert hoc est, Scripsisse eum falsò ad Ephesios Paulum Aposto∣lum in omni Epistolâ memoriam eorum facere in Jesu Christo. An haec autem falsò scripta sunt? non credo: quomodo probat Vir doctissimus? nè uno quidem verbulo. Siccine decet Christianum falsitatis anti∣quissimum Scriptorem insimulare, & accusationis nullam omnino rationem reddere? Fecit hoc ante eum Blondellus, Objectionem nudâ quaestione proposuit, An verè de Ephesiis scriptum, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉; quaerit an verè, subindicat falsò scriptum; in quo falsitas consistit non ostendit. Mentionem fecisse Ephesiorum

S. Paulum extra dubium est, & quidem in Epistolâ: illa tamen Igna∣tiana falsa, ut opinor, 〈◊〉〈◊〉, quòd in omni Epistolâ id non fecerit: putabant enim in omni Epistolâ idem esse quod in omnibus Epistolis. Sed mirum nobis Scriptorem repraesentant; sive is Ignatius, sive quis alius fuerit. Quis enim vel sub Trajano, vel sub Constantino sic scri∣beret? An Fictorem suum talem virum fingere potuerunt, qui S. Pau∣lum in omnibus quas scripsit Epistolis Ephesiorum meminisse putave∣rit, aut talem sententiam Ignatio tribuere ex industriâ voluerit? Sive Latina spectes, in omni Epistolâ, sive Graeca, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, aliud omnino sonant, idem nempe quod, in totâ Epistolâ. Certè S. Ignatio 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 est tota Epistola, ut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, tota Ecclesia. Ita enim Ephesiosipse alloquitur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Si 〈◊〉〈◊〉 unius & alterius oratio tantam vim habet, quanto magis illa Episcopi & omnis Ecclesiae! Ubi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 est tota Ecclesia sub Episcopo suo congregata. Sic Latini, sic Graeci loquuntur. Ita Cicero, Sanguis per venas in omne corpus diffunditur, id est, non in omnia corpora, sed, in totum corpus. Idem, In hoc singulare judicium causa omnis includeretur, id est, non omnes causae, sed, tota causa. Qui etiam totâ mente, & omni 〈◊〉〈◊〉 eadem significatione dixit. Hesy∣chius, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Homerum, ut solet, respiciens, apud quem utroque sensu ea vox accipitur: nostro autem, ubi de Hectore agit. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, totus aere splendebat, ut de eodem Sophocles. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Ubi 〈◊〉〈◊〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Dixit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut ostenderet 〈◊〉〈◊〉 totum 〈◊〉〈◊〉 dolore absorptum. Hinc illa loquendi fomula Graecis 〈◊〉〈◊〉 Suidae observata. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Ut igitur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Veteri Interpreti, omnis scriptura, Theodoro Bezae, tota scriptura; ita hîc 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, in omni, hoc est, in totâ Epistolâ. Ut 〈◊〉〈◊〉 Alexandrinus Stromat. lib. 5. illa S. Pauli 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 interpretatur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Non omnem hominem absolutè; quoniam nullus esset infidelis: sed nec omnem qui 〈◊〉〈◊〉, perfectum in Christo; sed omnem dicit hominem, perinde ac si diceret, totum hominem, 〈◊〉〈◊〉 corpore & animâ sanctificatum.

Vidit haec praestantissimus Isaacus Vossius, eandémque interpre∣tationem Blondello objecit. Cui ille haec reposuit, An verò Igna∣tium quisquam adeò desipuisse crediderit, ut Ephesios ad se totam quam Paulus scripsit Epistolam missam monendos putarit? Imò verò an ille

nos adeò desipere credidit, ut nullum discrimen animadvertere pos∣semus, inter ea quae ipse dicit, totam quam Paulus scripsit Episto∣lam ad Ephesios missam esse, & illa quae scripsit S. Ignatius, S. Paulum in totâ Epistolâ memoriam eorum facere in Jesu Christo? Haec à Mar∣tyre non otiosè aut frigidè, sed verè, 〈◊〉〈◊〉 signanter & vigilanter dicta sunt. Tota enim Epistola ad Ephesios scripta, ipsos Ephesios, eorúm∣que honorem & curam maximè spectat, & summè honorificam eo∣rum memoriam ad posteros transmittit. In aliis Epistolis Apostolus eos ad quos scribit saepe acriter objurgat, aut certè haud omnino vel parcè laudat; vel de rebus ad fidem pertinentibus, aut de quaestioni∣bus decidendis latiùs disputat. Hîc omnibus modis perpetuò se Ephesiis applicat, illósque tanquam egregios Christianos tractat, E∣vangelio salutis firmiter credentes, & spiritu promissionis obsignatos, concives sanctorum & domesticos Dei: pro iis saepe ardenter orat, ipsos hortatur, obtestatur, laudat, omnem aetatem, utrumque sexum se∣dulo instruit, suum erga eos singularem affectum ubique prodit. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, inquit S. Chrysostomus, magno cum studio ad Ephesios scribit. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 von, Dicitur autem & pro∣fundissimos conceptus iis concredidisse, quod jam fuerint ab ipso institu∣ti, & cum iis Timotheum reliquisset, unde eos 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vo∣cat 〈◊〉〈◊〉, quibus scilicet ille totum consilium Dei patefecisset. Ori∣genes Homiliâ 15. magnum observat inter Corinthios & Ephesios discrimen, Vide 〈◊〉〈◊〉 do ad Corintbios Paulus loquitur, Lacte vos po∣tavi non cibo: necdum enim poteratis; sed neque nunc potestis. Et quia lacte adhuc indigebant, ea discunt quae discere parvuli solent, Bo∣num est 〈◊〉〈◊〉 non tangere: propter fornicationem autem, & caetera. Rursumque instituuntur, ne idolatitia comedant. Ista omnis do∣ctrina lac parvulorum est, & 〈◊〉〈◊〉 infantium in Christo. Quando verò Ephesiis scribitur, solidum illis praebet cibum. Non auditur quippe in Epheso fornicatio; non auditur in Epheso idololatria, & esus ido∣latitiorum.

Mira sunt quae hìc de Interpolatore comminiscitur Dallaeus. Ille enim, inquit, quia Ephesiorum factam in omni Epistolâ à Paulo mentio∣nem reperiebat, pro vobis, nos; pro Epistolâ orationes sic substituit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, qui semper in suis ora∣tionibus memor est nostri. Nam primò, pro vobis nos non substituit Interpolator. Tria habemus Graeca Interpolatoris Exemplaria; in uno quidem, Augustano scilicet, legitur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sed corruptè; cùm in Nydprucciano & Anglicano legatur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut Vulgatus interpres le∣git, qui reddidit vestri. Quin & hanc substitutionem vetustioris

Scriptoris autoritas refellit, cùm in Mediceo Codice legatur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & in Veteri Interprete vestri. Causa igitur nulla fuit, cur unius Co∣dicis lectionem contra omnium reliquorum consensum amplecteretur Usserius, aut arriperet Dallaeus. Secundò, non constat Interpolato∣tem pro Epistolâ, orationes substituisse; nam potiùs videtur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 reddidisse per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 addidisle ad expli∣cationem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quòd videret S. Paulum in orationibus per totam Epistolam sparsis Ephesios Deo commendâsse in Jesu Christo; vel ad illum versiculum respiceret, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Non cesso gratias agens pro vobis, memoriam vestri faciens in orationibus meis: Laurentia∣num Codicem defendo, confusionem utriusque Codicis ab Hammondo factam non probo.

Capite XX de solo Pauli conjugio agit, & Interpolatorem tantùm ferit. Caput XXI quatuor objectiones continet, quarum una de Salo∣mone & Josia Interpolatorem, reliquae Autorem ipsum petunt. De illo haec habet, Homo audacissimus scribere non dubitavit Christum Dominum à se in carne visum. Chrysostomus negat 〈◊〉〈◊〉 vidisse Christum. Epistolarum ergo Scriptor manifesti mendacii convincitur. Haec Argumenti summa. Qua certitudine dixerit Chrysostomus Christum ab Ignatio Martyre nunquam visum fuisse ego non quaero. Certè si Epistolarum scriptor CC post Ignatium annis, ut vult Dallaeus, dixerit, Christum à se in carne visum, & homo audacissimus & menda∣cissimus fuit; quemadmodum Pseudoabdias non sine summâ auda∣ciâ & aperto mendacio ipsum oculis suis Dominum vidisse narrat Apostolicae Historiae lib. 6. cùm eodem libro non tantùm Hegesip∣pum nominaverit, sed & ejus verba ex translatione Ruffini transcri∣pserit. Autor Politiae SS. Patrum Metrophanis & Alexandri apud Photium Codice CClVI, & homo audacissimus & mendacissimus fuit, si scripserit sevidisse Constantinum inter ephebos merentem in Palaestinâ sub Diocletiano. Verum hoc Scriptor ipse non dixit, sed obscuriorem Photii contractionem ita transtulit Schottus, cujus interpretationem refellunt eadem Acta pleniùs à Cambefisio nuper edita: ex quibus con∣stat non Scriptorem, sed Maximianum tunc vidisse Constantinum. Illud pariter & ego assero, Autorem Epistolarum, quas defendimus, nunquam scripsisse, Christum à se in carne visum. Si haec scripsisset, Salmasius & Blondellus pro suâ in his rebus solertiâ, id praeterire, opi∣nor, noluissent: sed omnino non scripsit. Autoris Epistolae verba haec sunt de Christo, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Ita in Codice Laurentiano legitur: eadem lectio apud Eusebium

invenitur; eandem repraesentat Theodoretus: eandem retinuerunt Graeci Codices Vulgati, tum Nydpruccianus, tum Tylinganus, tum Anglicanus, omnes a manu Interpolatoris hoc loco liberi. Sum∣mus hîc igitur & Codicum, & Excerptorum consensus; quem tamen miris conjecturis labefactare conatur Vir doctissimus, qui ali∣bi exclamare solet, quoties aliqua Veterum Codicum lectio soli∣citatur.

Primo Editionem Graecam vulgatam nihil moratur, quòd foedissi∣mè interpolata sit. At nos haec verba omni interpolatione libera ex eâ producimus; scilicet, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Quaecunqúe igitur interpolata sint, haec certè sana & inte∣gra supersunt, cum Codice Laurentiano, 〈◊〉〈◊〉, & Theodoreto consentientia. Secundò, in Eusebio hariolatur vel Antiquarios, vel Ruffinum pro 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 rescripsisse 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ex Eusebii libris ad Theodoretum, & Scriptorem Florentini Codicis dimanasse. O lepidum commen∣tum! Eusebii Historia centum ferme annis 〈◊〉〈◊〉 Ruffinus eam in Latinum vertit, in manibus omnium fuerat: exemplaria per totam Ecclesiam Orientalem ubique dispersa & magnâ omnium cum admi∣ratione accepta. An igitur Ruffinus in Ecclesiâ Latinâ vocem uni∣cam in suo Codice de industriâ mutare voluit, aut correctionem suam in reliqua omnia Orientis exemplaria recipiendam fore sperare potuit? Non adeò demens fuit Ruffinus; praesertim cùm jam acerrimus ejus hostis Hieronymus tot annis ante hanc versionem Catalogum suum 〈◊〉〈◊〉. Non est itaque justa suspicio Ruffinum Eusebii Historiam verba immutando corrupisse. De librariis autem quod conjicit, verba Ignatii ab Eusebio tradita consulto eos animadversâ rei absurditate, correxisse, ab omni verisimilitudine abhorret. Quis enim eos librari∣os unquam existimabit in commune consuluisse, de scriptis Eusebii judicium 〈◊〉〈◊〉, & de mutatione vocis consensisse? Quis eos Eusebio ipso, Autore sui temporis maximo sapientiores judicabit, quos omni aevo viros fuisse bonarum literarum ignaros, mercede ad exscribendum tantummodo conductos viri omnes docti & in his rebus versati & confitentur & queruntur? Si aliquid in Eusebii Codice tentatum fu∣isset, quis dabit eâ correctione Theodoreto impositum fuisse, qui tot alia loca non ex Eusebio, sed ex ipsis Ignatii Epistolis transcripsit? Quis praestabit 〈◊〉〈◊〉 Laurentiani Codicis, relicto exemplari suo aut Eusebii Historiam, aut Theodoreti disputationes in consilium ad∣hibuisse. Nimis dilutae sunthae conjecturae: & aequissima postulatio est, ut ea pro verbis Epistolarum Autoris habeantur, quae ab omnibus Graecis exemplaribus, & veteribus Excerptis agnoscuntur. Iis autem verbis non dicitur id quod à solo Dallaeo objectum est, S. Ignatium

in carne Christum vidisse. Aliud enim est 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, aliud 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 non scriptum est 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod est Graecis vidi, sed 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod iisdem semper est novi, vel scio. Ita harum Epistolarum Autor alibi distinguit. Ad Ephesios, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, per quos vos omnes secundum charitatem vidi. Ad Magnesios, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 novi quoniam non inflamini, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, novi quoniam verecundamini. Ad Philadelphicos, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, novit enim unde venit, & quò vadit. Haec primò pro certis & indubitatis habeo.

Sed disputat Dallaeus ex Veteri Versione, quae verba Autoris ita re∣praesentat, post resurrectionem in carne eum vidi. Verum non quaeritur quid Interpres fecerit, sed quid Autor Epistolae scripserit, & an ita In∣terpres ille Autoris verba reddere debuerit. Simplicitatem & fidem in eo laudem, in linguâ Graecâ peritiam haud item. Quòd errare potue∣rit in Scriptoris Graeci mente explicandâ negare nemo potest; quòd hoc loco erraverit affirmo. Sed vetustissimo Interpreti planè congruit Hieronymus: fateor: verùm post Hieronymum dissentit Ruffinus; quaeritur quis mentem Autoris potiùs attigerit Hieronymusan Ruffi∣nus, Usserianus an Vulgatus Interpres; id est, ad vim & significatio∣nem vocis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 omnino redeundum est. Ipse non audet cum iis contendere qui negant verbum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 pro vidi accipi posse. Sed 〈◊〉〈◊〉 illi cum iis contendendum est, aut manus dandae. Cum enim vera lectio jam extra dubium posita sit, nihil aliud in controversiâ poni potest, nisi quae sit vocabuli vera & genuina significatio. Sed & Sophronius, in∣quit, id ipsum perspicuè reddidit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Quid, quaeso, est id ipsum quod Sophronius perspicuè red∣didit? non illud de quo quaeritur; id enimest, quid Author Epistolae scripserit, Sophronius autem non transtulit Ignatium, sed Ignatii in∣terpretem Hieronymum. Si se Ignatio Scholiasten praebuisset ille quis∣quis est qui Sophronius dicitur, nunquam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 reddidisser. Sed cùm Hieronymi librum interpretatus est, qui vidi scripserat, illud per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 reddidit, per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 rectè reddere non potuit. Utvoce Qua∣dratus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dixit, Hieronymi Latina, invisens Eleu∣sinam, respiciens, non autem illa quae Hieronymus prae oculis habuit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.

Verùm, 〈◊〉〈◊〉 se res habeat, praecellens Hieronymi eruditio dubi∣tare non sinit, quin sit is verissimus sensus quem ipse exhibet. Absit enim ut virum tantum nescivisse putem quid sit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 discrimen. Hoc certè unicum Argumentum ad hanc rem apposi∣tum; quod tamen Hieronymi in Graecâ linguâ perspicaciae, & in verten∣do curae at{que} diligentiae tanquam fundamento innititur. De posteriori

audiamus ipsum in Praefatione Chronici Eusebiani. Obsecro ut quie∣quid hoc tumultuarii operis est, amicorum non judicum animo relegatis: praesertim cùm & Notario, ut scitis, velocissimè dictaverim. Mallem aliorum judicium quam meum de utraque accipiant eruditi. Quot & quanta peccavit Maximus Vir, nunc per properantiam, nunc per hallu∣cinationem observavit Josephus Scaliger. Et quidni ille discrimen inter 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 non animadverteret, qui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 cum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 cum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 cum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 confudit; qui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est sententiam pro subsidio habuit; qui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, 〈◊〉〈◊〉 regni pro regiâ indole accepit; qui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 post Apo∣stolos, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hoc est, ab illo tempore, in hujus aemulationem reddi∣dit; qui dixit, Epimenides Athenas subvertit, pro 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, lustrat; qui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, eos qui alienâ à Deo gloriae cupiditate rapti sunt, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 humanam fragilitatem, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 differentia, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, majora loqui, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quinquagenarium, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, frumentarium, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, qui spreverunt contemnentes interpretatus est: qui ex malè intellectis 〈◊〉〈◊〉 Graecis Apollonium Senatorem fecit, insigne ei volumen attribuit, ipsumque in Catalogum Scriptorum Ecclesiasticorum retulit? Ex malè, inquam, intellectis Eusebii Graecis: conjectura enim Josephi Scaligeri omnino repudianda est, qui Hieronymum, cùm illa scriberet, non Graecum Eusebii exemplar, sed Ruffini Interpretationem manibus habuisse as∣serit. Id enim fieri nullo modo potuit, cum tot annis Catalogum scri∣pserit Hieronymus, antequam Eusebii Historiam verteret Ruffinus. Si in omnibus his locis, aliisque compluribus is sit verissimus sensus quem exhibet Hieronymus, dabimus aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 significare vidi, aut veram lectionem esse 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Sed cum ille vel per properantiam, vel per hallu∣cinationem non minùs hunc locum quàm alios innumeros minùs rectè reddere potuerit, vera lectio Epistolae Graecae neque mutanda contra omnium Codicum consensum, neque alienâ interpretatione detor∣quenda est, contra loquendi modum Graecis familiarissimum. Certè Freculphus praecellenti Hieronymi eruditione minimè motus, cùm ex illo plerumque omnia exscribere soleret, ista tamen in haec verba mutavit, t. 2. l. 2. c. 11. Ego verò & post resurrectionem in carne eum fu∣isse scio, & credo quia scio.

Sed sensum ab Hieronymo redditum verissimum esse contendit Vir doctissimus ex fama de Christo ab Ignatio in carne viso, quae unde nisi ex 〈◊〉〈◊〉 Epistolae loco propagata sit dicere vel suspicari difficile est, praesertim apud Graecos Latinorum fere librorum incuriosos. Demus Graecos La∣tinorum librorum incuriosos fuisse, nonne Graecum librum habue∣runt ex quo eum errorem haurire potuerunt. Quicquid vidi apud

Hieronymum, idem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 apud Sophronium efficere potuit: erat autem Sophronii versio Graecis sequentium saeculorum probè cognita. Suidas eum saepissime transcribit: & ante Suidam Photius eundem cognovisse deprehenditur. Ut igitur Hieronymi Latinis, ita Sophro∣nii Versio Graecis fraudi esse potuit. Sed eam famam ex hoc loco or∣tam esse verisimile non est: hîc enim traditur, ut illivolunt, Ignatium post resurrectionem Christum in carne vidisse: at illa fama nihil tale tradidit, sed Ignatium inter parvulos ad Christum adductos fuisse ipsius Christi manibus exceptum. Haec autem duo sunt planè diversa. Si Ignatius dixisset se vidisse Christum in carne post resurrectionem, an quisquam inde colligeret eundem quasi puerulum, manibus Chri∣sti gestatum fuisse ante ejus mortem? nemo sané. Aliunde igitur ea fama orta est: neque id suspicari difficile, sed in promptu est. Ex nomine enim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 à posterioribus Graeculis conficta est tradi∣tio illa, cujus nulla alia vestigia apud antiquiores extant. Qui illam fabulam excogitârunt, dicunt ideo Ignatium 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 di∣ctum: sed multo verisimilius est ideo eam fabulam excogitatam fuisse, quia eum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dictum cognoverant, quod nomen ipsâ fa∣bulâ longè antiquius est: de qua re postea erit disserendum latiús.

Haec cum ad fidem Graecorum Codicum tuendam & verum Scri∣ptoris sensum à pravis versionibus vindicandum sufficere possent; ul∣teriùs observandum est prudentissimum harum rerum judicem Hugo∣nem Grotium de hac ipsâ controversiâ ista ad Matthaei cap. XXVIII annotasse. Si quis locum Ignatiicum curâ inspiciat videbit rectam esse lectionem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, neque de Visus sensuibi agi, sed de Fide, quam non suo, sed aliorum testimonio confirmat. Rectissimé. Adhuc tamen Dallaeus loco inspecto videre sibi visus est multo esse appositiorem Hieronymianum quam Grotianum sensum; idque ob duas rationes, quarum prima à par∣ticulâ 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 petitur, quam ostendere vult Scriptorem verbis sequentibus ejus quod praecedentibus dixerat rationem afferre. Dixerat autem Christum verè mortuum & resuscitatum: cujus rei optimum Argu∣mentum, quòd ipsum in carne resuscitatum viderit. Imò verò nec particula 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 rationem superioris assertionis continet, neque visio illa quam Ignatius poterat obtendere prolegitimo argumento haberi po∣tuit. Particula 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 habet aliam particulam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 adjunctam, quae ostendit, Scriptorem ad aliam sententiam dilabi; sive ad ulteriorem adversari∣orum confutationem progredi. Asseruerat antè Christum verè pas∣sum, & 〈◊〉〈◊〉 scipsum resuscitasse, & post nudam assertionem suam haereticos qui eam non admittebant, daemoniacos vocaverat; addit igitur tam severae objurgationis rationem assertionem aliam, quam plenâ fide seipsum amplecti docet, scilicet Christum post resurrecti∣onem

adhuc in carne existere, ideoque statim plurimis argumentis, ex aliorum testimonio confirmat. Argumentum autem à conspectu Ignatii aut pro levissimo haberi aut pro nullo potiùs debuit. Si enim ille jam LXXX ferme annis post passionem Domini superstes asseruisset se adhuc parvulum vidisse Christum in carne post resurrectionem, quis illud testimonium ad veritatem humanae naturae Christi quic∣quam valere concederet? An eâ aetatulâ satis certò judicare po∣tuit, utrum verè an phantasticè Christus seipsum exhibuerit? Nullum certè Grotiano sensui periculum ex particulâ 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Secundò, inquit, Si id vellet Scriptor, quod ait Grotius, supervacaneum erit verbum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Fortasse. Fieri enim potest ut in optimo Scriptore aliquando vocabu∣lum redundet. Sed supervacaneum non est, quod fidei certitndinem & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 adjungit. Dixit S. Paulus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Rom. 14. 14. ubi ne{que} 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ne{que} 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 supervacaneum est, sed per u∣trum{que} describitur Apostolus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Quin & alibi conjunctim expressit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Philip. 1. 25. Quem imitatus est S. Atha∣nasius Orat. 1. contra Arianos. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Scioenim & certū habeo praemiū iis qui sustinēt retribuendum esse à Salvatore. Ut idem sit apud nostrum. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Nihil enim aliud quam firmitatem & certitudinem fidei haec loquuntur. Sed cùm duo diversa verba posue∣rit, ostendit se Christū in carne fuisse aliter nosse quàm eum in eadē nunc esse. Hic certè omnium in hac re 〈◊〉〈◊〉, ut mihi videtur, fons est. Non aliunde hallucinatum fuisse primò Hieronymum, dein Interpretem, ac tandem Dallaeum arbitror. Duo significari Dominicae carnis tempora voluerunt, post resurrectionem in terris, post ascensionem in coelis, quae à mente Scriptoris prorsus aliena sunt. Fictum est illud fuisse, quod ex Vairlenio proferunt. Ignatius tantùm dixit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quod cum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 conjungendum est. Illud unicum est quod hîc Ignatius dixit se plenâ fide amplecti, Christum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 adhuc etiam post resur∣rectionem in carne existentem. De ascensione nihil hîc dixit, nihil pro∣bavit. Ridiculum est Scriptorem duo dicere, quorum alterum vidit, alterum credidit; deinde plura testimonia afferre pro eo quod vide∣rat, pro eo quod credidit, nullum. Omnia enim quae sequuntur tan∣tummodo probant Christum dum in terris esset in carne fuisse, neque aliunde hoc novit aut credidit Ignatius nisi ex illis quae sequuntur testi∣moniis. Huc etiam pertinet quod putant 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 praeterititemporis signi∣ficationem habere, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 praesentis. Hoc autem pariter falsum est. Verbum enim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 licet formá sit praeteriti temporis, apud Graecos tamen significatione praesens est, & cum verbo praesentis tem∣poris eâdem significatione ponitur, ut apud Homerum

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉

Ideoque Latini interpretes verbo praesentis temporis efferunt, ut Matt. 6. 32. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Scit enim Pater vester, 24. 36, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, nemo scit. Glossarium Vetus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, scio, noro, nosco, & aliud Glossarium, Scio, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Etymologicon, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Rectè igitur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & cum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 conjungitur, & ad 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 refertur, ut apud Xenophontem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. rectè unicum hîc obje∣ctum fidei agnoscitur, quod sequentibus testimoniis confirmatur. Ne∣que verò ea minùs Ignatium decent, aut ad sensum Scriptoris eruen∣dum magis valent, quòd non iisdem prorsus verbis concipiantur quae nunc in Evangeliis leguntur, Ad eam rem probandam quam Scriptor asseruerat maximè accommodata sunt; at si duplicem assertionem faciamus, neque unam neque alteram probant. Non probant Ignati∣um Christum post resurrectionem vidisse, non ostendunt Christum post ascensionem in carne esse; undecunque igitur sumpta sunt se∣cundum sensum Dallaeanum nihili sunt. De Apocrypho ante latiùs di∣sputatum est, hic igitur concludo. Autorem Epistolae nunquam scri∣psisse Christum à se in carne visum.

Quae habet de stellâ Magis praelucente nullo modo fictitium Igna∣tium probant; neque ipse aliquid objicit, nisi quòd sint temere scri∣pta; & quòd nemo interpretum ea sit secutus. Verba Ignatii sunt. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Vetus Interpres, Astrum in coelo resplenduit super omnia astra, & lumen ipsius ineffabile erat, & stuporem tribuit novit as ipsius. Reliqua verò omnia astra simul cum 〈◊〉〈◊〉 & Lunâ chorus facti sunt illi astro: ipsum autem erat superferens lumen suum super omnia. Turbatio autemerat unde novit as quae dissimilis ipsis. Ex qua solveba∣tur omnis magia. Haec temere dicta vult Dallaeus, utpote à Scripturâ aliena, & ab ipso hujus stellae usu abhorrentia, ad domum scilicet Beth∣lehem indicandam ubi natus erat Christus. Sed quomodo haec à Scri∣ptura, magis aliena sunt, quàm illa quae alii de eâdem stellâ tradide∣runt non video. Neque illum unum usum quisquam adhuc agnovit ad domum Bethleem indicandam. Duae fuerunt illius stellae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, una in Oriente, altera Hierosolymis. Usus primae apparitionis fuit ad Ma∣gos ex suâ terrâ ad quaerendum Regem Judae orum excitandos, secun∣dae

ad domum indicandam. Multa Veteres de priori loquuntur, quam Scriptura tantummodo indicat, pauca Ignatius: neque hic neque illi ex Scripturâ ea quae dicerent sumpserunt, sed quid ipsi de eâ re sentirent liberè pronunciabant. Ubi est qui natus est Rex Ju∣daeorum, inquiunt Magi, vidimus enim stellam ejus in Oriente, & veni∣mus adorare eum. Quomodo apparuerit in Oriente stella illa, quomo∣do Magi inde crediderint Regem Judaeorum natum esse, quomodo. commoti ad eum adorand um venerint, ab omnibus quaesitum est. Suam sententiam prodit Ignatius, stellam illam maximè inter omnes illustrem fuisse, & ex suâ claritudine Magos Hierosolymas addu∣xisse. Neque haec sententia adeò absurda visa est, ut nemo Veterum eam sequeretur, quod miror equidem à Dallaeo dictum. Nihil enim fere in hac sententiâ scriptum est, quod non plurimi postea dixerunt. Omnia fere eadem tanguntur illo uno Clementis Alexandrini loco in Excerptis. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Propterea orta est peregrina & nova stella, dissolvens veterem Astrologiam, novo & non mundano lumine coruscans. Quae verba à quocunque dicta videantur, ad hunc ipsum Ignatii locum respicere quis dubitet, sive 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sive 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sive 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 spectet? Nam & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quasi Má∣gorum disciplina, à Diabolo inventa Tatiano dicitur. De mirâ ejus luce reliquarum stellarum splendorem superante Leo Magnus Homi∣liâ 1. de Nativitate. In regione Orientis stella novae claritatis apparuit, quae illustrior caeteris pulchriorque sideribus facilè in se intuentium ani∣mos oculosque converteret. Maximus Homiliâ 3. Quis enim dubitat ipsam stellam laetiori luce & fulgentioribus radiis coruscasse, quae coeli terraeque lumen humanis oculis ingerebat? Et necesse erat ut stella haec à caeteris sideribus orbe clariore distaret quae annunciabat Christum cu∣jus nativit as ab universis mortalibus differebat. S. Chrysostomus Ho∣miliâ 6 in Matthaeum, de hac stellâ. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Non enim de nocte apparet, sed meridie splenden∣te sole: quam facultatem non modò stella nulla, sed nè Luna quidem sortitur. Illa enim omnes stellas tantopere superans ortu 〈◊〉〈◊〉 obscuratur & disparet. Haec autem nativi splendor is exuberantiâ etiam solis ra∣dios superabat, illustrior illis apparens, & in tant â luce magis coruscans. Unde illud vocat 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Stellam magnam & inusitatam, adeò ut

amplitudine & aspectus claritate Magos percelleret. Haec autem di∣xit Chrysostomus, postquam omnia se 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 exipsâ Scripturâ dicturum pollicitus esset. Ne{que} mirum est Ignatium nobis stellam reliquis omnibus atque etiam sole ipso splendidiorem repraesen∣tasse, cùm gravis Autor Gregorius Nyssenus in Vitâ Mosis, splendo∣rem rubo solari majorem tribuat, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, aliâ luce supra lucem 〈◊〉〈◊〉 circa oculos Mosis effulgente. De solutione Magiae Gregorius Nazianzenus Oratione primâ, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Idcirco stella praeiens, & Magi sese proster∣nentes ac munera offerentes, ut scilicet 〈◊〉〈◊〉 dissolveretur. Chyso∣logus Sermone 105. Sic ubi vidit Magus bumanas periisse curas, suas defecisse artes, &c. Ac paulo post. Ergo fratres, lectione praesenti non est firmatus error magicus, sed solutus. Nempe, ut observat Ori∣genes lib. 1 contra Celsum. Magi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Videntes in coelo prodigi∣um conjectaverunt eum qui cum stellâ praenuntiatus est hominem in vi∣tam advenisse, potentiorem esse omnibus daemoniis & spectris familiari∣bus, decreverunt eum adorare. Tertullianus de Idololatriâ. cap. 9. De Christo scilicet est mathesis hodie; stellam Christi, non Saturni & Mar∣tis & cujusque ex eodem ordine mortuorum, observat & praedicat. At enim scientia ista usque ad Evangelium fuit concessa, ut Christo edito, ne∣mo exinde nativitátem alicujus de coelo interpretetur. Neque igitur te∣mere neque absurdè ea dixit Ignatius quae tot viri in Ecclesiâ clari se∣quutisunt.

Levia haec nimis sunt; & tamen illud quod sequitur, ipso fatente Dallaeo, levius est. Asserit enim, inquit, Christum & edisse & bibisse post resurrectionem. At edisse ex Evangeleo constat; bibisse non constat. Grave crimen, C. Caesar. Quasi verò illud quod ex Evangelio non constat, si ex Actis Apostolorum constet, verum non sit. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Post resurrectionem Christus cum discipulis comedit & bibit, inquit Ignatius. Quid autem S. Petrus Act. X 41. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Qui comedimus & bibimus cum eo postquam resurrexit à mortuis. At, inquit, Lucas scribit Apostolos cum Christo postquam re∣surrexisset à mortuis manducavisse & bibisse; ipsum verò cum eis Chri∣stum (quod noster ait) manducavisse & bibisse nusquam dicit. Imò ve∣ro si prius, certè & posterius dixit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est,

Bezâ interprete, comedimus & bibimus una cum eo, non inter nos, sed una cum eo. In Veteri Bezae Codice in Bibliothecâ nostrâ additum est, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & conversati sumus. Erant enim illi testes electi, & familiariùs adhibiti, ut Christus à morte excitatus iis fieret conspicuus in humanâ naturâ & per 〈◊〉〈◊〉 aliis: ut hoc fieret, & comederunt & bi∣berunt una cum eo, hoc est, eo comedente & bibente illi simul comede∣bant & bibebant, atque ita post mortem, quemadmodum ante mortem, cum eo familiariter conversati sunt. Si autem ideo dicas eos non bibisse cum Christo, quia Lucas in Evangelio non scribit Christum bibisse, dicas neque eos manducasse cum Christo, quia in Evangelio non scri∣bitur Apostolos manducasse: scribitur enim tantùm Christum coram eis edisse. Si id dicere non possis quia Lucas in Actibus asserit, quod in Evangelio non dixerat, idem de altero etiam dicendum erit. Eodem certè modo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & in eundem finem: Christo autem manducante manducabant, eodem igitur bibente bibe∣bant. Neutrum Lucas in Evangelio, utrumque in Actibus affirmat. Ita non tantùm Ignatius, sed & Patrum doctissimi S. Lucam in Actibus intellexerunt: Hieronymus libro adversus errores Joannis Hieroso∣lymitani haec ex Origene, opinor, adducit de Christo. Comedit post re∣surrectionem suam, & bibit, & vestitus apparuit, tangendum se praebuit, ut dubitantibus Apostolis fidem faceret resurrectionis. B. Theodoretus Dialogo 2. notat S. Petrum hoc clariùs docuisse. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Et 〈◊〉〈◊〉 Petrus clariùs dixit, Qui comedimus & bibimus cum eo postquam resurrexit à mor∣tuis. Cùm enim eorum qui in 〈◊〉〈◊〉 sunt 〈◊〉〈◊〉 tâ 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, necessariò Dominus per 〈◊〉〈◊〉 & potum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 de 〈◊〉〈◊〉 veri∣tate dubit antibus demonstravit.