Gvlielmi Occhami, doctoris invincibilis et nominalium principis, Summa totius logicæ

CAP. LI. De mixtione propositionum de necessario & de aliis modis ab istis quatuor in prima figura.

ULtimo circa istam partem videndum est de mixtione propositio∣num de necessario, & de aliis modis ab istis quatuor.

Et est primo sciendum, quod in prima figura, quando ambae praemissae sumuntur in sensu diviso, raro vel nunquam valet mixtio re∣spectu conclusionis de alio modo quam de necessario. Sicut non sequitur, secundum principia Aristot. Omne animal esse coloratum est neces∣sarium: Omnē hominē esse animal est per se: ergo Omnē hominē esse coloratū est per se. Veruntamen quando unus modus est inferior ad necessarium, tunc semper sequitur conclusio de necessario. Sicut se∣quitur, Omnē hominē esse coloratū est necessariū: Socratē esse ho∣minē est per se: ergo Socratem esse coloratū est necessariū. Sed quando modus ille non est inferior ad necessarium, tunc nihil valet mixtio talis respectu conclusionis de necessario, nec respectu conclusionis de illo modo. Sicut non sequitur, Omne albū esse coloratū est neces∣sariū: Omnē hominē esse albū est scitū à me: ergo Omnē hominē esse coloratū est scitū à me: nec sequitur ista conclusio, ergo Omnē hominē esse coloratū est necessariū. Aliquando tamen sequitur con∣clusio de tali modo: sicut sequitur, Omnē triangulū habere tres est ne∣cessarium: Isoscelē esse triangulum est scibile: ergo Isoscelē ha∣bere tres est scibile. Unde quando aliquis modus non potest competere antecedenti nisi competat consequenti, tunc in tali mixtione sequitur

conclusio de tali modo; hujusmodi autem sunt tales modi, scibile, large accipiendo, cognoscibile, credibile, apprehensibile, & hujusmodi.

Si autem utraque sumatur in sensu diviso, semper valet syllogismus quando illa de modo infert suam de inesse; sicut in illis de inesse respectu conclusionis ejusdem modi de quo est major: ita quod si major sit de necessario, conclusio erit de necessario; si major sit de alio modo, conclusio erit de alio modo. Et ideo tales syllogismi valent. Omnis homo per se est animal: Socrates de necessitate est homo: ergo Socrates per se est animal. Omne ens scitur à te esse in actu: Persona divina de necessitate est ens: ergo Persona divina de necessitate scitur à te esse in actu. Omnis homo de necessitate est animal: Socrates scitur esse homo: ergo Socrates de necessitate est animal. Et ratio est, quia quandoque in talibus minor infert suam de inesse; nunc autem dictum est prius, quod semper ex tali majore & minore de inesse sequitur con∣clusio de consimili modo, & quicquid sequitur ad consequens sequitur ad antecedens; ergo talis mixtio est bona. Si autem illa de modo non inferat suam de inesse, tunc non valet mixtio. Sicut non sequitur, Omne immortale de necessitate est Deus: Intelligentia inferior Deo creditur esse immortalis: ergo Intelligentia illa de necessitate est Deus: nec etiam sequitur, ergo Creditur esse Deus. Sicut non se∣quitur, Omnis Deus de necessitate est persona divina: Aliquod immor∣tale creditur esse Deus: ergo Aliquod immortale creditur est persona divina. Et ita patet, quod talis mixtio ex propositione de modo quae non infert suam de inesse, non valet. Modi autem tales sunt hujus∣modi, credibile, opinabile, apprehensibile, intelligibile, & hujusmodi.