Dissertationum ecclesiasticarum triga De sanctitate relativa De veneratione sacra, De sortitione & alea : quibus accednnt [sic] fragmenta sacra / a Josepho Medo ...

CAP. IX.

Responsum ad Objectionem de Omni-praesentia. Il∣lam non magis nobis, quam Iudaeis Templi rationem adimere; neque omnem Dei pre∣sentiam a nobis Templis adstrictam; sed spe∣cialem ejus modum. Quomodo hic modus di∣ctus in sacris literis: item aliter objectis respon∣sum.

ULtimum mihi restat sternendum agmen; quod sub Omni-praesentiae vexillo. Ubi{que} ais esse Deum, & ex sacris literis nos doceri, non habitare eum in Templis manufactis. Recte. Agnos∣co quod ex sacris literis; at vero hoc idem sub lege dictum aio, & de Templo Solomonis, quod tamen non negaveris fuisse Templum. Non magis igitur nobis adimit rationem Templi, quam il∣lis adimebat. Nam. 1. Reg. 8. v. 27.

An revera, in∣quit Solomon, habitaret Deus in terra? ecce Caeli ipsi, & Caeli Caelorum non capiunt te: quanto minus Domus haec quam aedificavi.

Attamen ipse supra v. 13.

Plane, inquit,aedificavi tibi Domum Habitaculi, stationem, in qua resideas in secula.

Et Deus ipse de Tabernaculo, in cujus locum subijt hoc Tem∣plum,

Exod. 25. v. 8.

Faciant, inquit mihi(Is∣raelitae) Sacrarium, ut habitem inter eos.

Et de Caelis ut dicam, quoties in supplicatione sua So∣lomon Caelum vocat Habitaculum Dei; Locum & stationem habitationis ejus, & quid? Num im∣pie nos Deum compellamus, Pater noster, cui es in Caelis? at Christi exemplo facimus. Age igi∣tur, etiamnum Omni-praesentiam Dei ingeris? Certe inquis, apud Jeremiam dicit Dominus, Ego Caelum & terram impleo. Fateor; At tu mihi in∣terim expedias velim, quid illud Iacobi sibi vo∣luit Bethele a viso divino evigilantis. Certe in∣quit, Jehova est in hoc loco: attamen ego nes∣civeram. Quid hic putas? an ignorasse Omni∣praesentiam Dei? an nondum satis evigilasse Pa∣triarcham? utrumcunque dixeris, impie & fal∣so dixeris. Videsis ergo Argumentator, quam non privatum in nos tuum telum: imo si te sequa∣mur interpretem, quam manifesta pugna, & in∣dissolubilis plane nodus.

Verum nos, ut rem utrobi{que} praestemus sal∣vam: ut nec de praerogativa sua periclitentur Templa, nec de veri consensu divina elogia: ecce totum hoc difficile triplici responso expedimus. Primo sic, Deum in Templis & locis sacris non habitare inclusione Essentiae, sed speciali praesen∣tiae modo; quod ad illam ubi{que} esse; quod ad hunc, non esse ubi{que}. illa Caelum & terram im∣plere; hoc in Caelo esse; in terra non adeo; in sa∣cris locis; non in omnibus adeo locis. Idcirco Jacob, qui Essentiae ubiquitatem prope didice∣rat, in Bethele tamen nesciverat fuisse Deum:

nempe tamen speciali praesentiae modo. Hunc au∣tem peculiaris praesentiae modum Faciem Dei dictum; & qui eo venirent, coram Deo venire, co∣ram Deo consistere: eundem{que} phrasi ista Collo∣cationis nominis Dei expressum: item oculi, & cor∣dis Dei metaphoris: ut 1. Reg. cap. 9. ubi tria ista conjuncta reperies in sermone Dei ad Solomo∣nem.

Consecravi, inquit, Domum quam aedificasti; ut collocem nomen meum ibi us{que} in seculum: eruntq, oculi mei, & Cor meum ibi omnibus diebus

Est enim peculiaritas haec, quasi Cor & oculus praesentiae divinae. Secundo, Deum non habitare in Templis manufactis, hoc aio, eo sensu capiendum, non ha∣bitat, ut nos habitamus; quasi ijs indigeret ad habitandum. At{que} ad hanc mentem temperanda esse verba Pauli discas, ex ipsis Pauli verbis. De∣us, inquit,

qui fecit Mundum, & omnia quae in eo sunt, quum sit Caeli & terrae Dominus, in manufactis templis non habitat; nec manubus hominum colitur, alicujus rei egens; quum ipse dat omnibus vitam & halitum & omnia.

Postremo, non habitat Deus in Templis ma∣nufactis; qua nimirum, aut quia manufacta: quaecun{que} tandem sit operis forma, quantacun{que} magnificentia. Non fabricae enim modus, aut ar∣tificis manus divinam accersit praesentiam: sed usus ad Deum verum, vere, rite{que} colendum.