Linguarum cognatio, seu, De linguis in genere & de variarum linguarum harmonia dissertatio authore Thoma Hayne.

Secunda Positio.

SCripturae sacrae ostendunt Ebraeum po∣pulum & linguam ab Ebero Patriar∣cha duxisse nominis sui originem, & lin∣guam Ebraeam esse antiquissimam. Nam disertis verbis asserunt

ad Eberi usque tempora linguama totius generis humaní unicam fuisse.

Quamvis autem plures erant Noae filii & nepotes, hi tamen diversis nominibus tanquam diversae nationes non distinguebantur, sed filii Adam, vel Noae audiebant: donec tan∣dem Nimrodus cum sociis Deo man∣danti, ut foetificarent, & terram reple∣rent, obluctatus sit, & Turris Baby∣lonicae structura populum detinuerit, & in apostasiam secum à Deo abstraxerit. Noluerunt hi unanimiter Deo, ut o∣portuit obtemperare, unde ira divina in turbam rebellem exarsit, & Deus linguam omnibus communem ita con∣fudit, ut non possent subditi imperan∣tium

sermonem capere, & eorum man∣datis obsecundare. Ita qui Dei con∣silio sese non submiserunt, sua ipsorum consilia senserunt irrita; qui Dei vo∣luntati obnitebantur, populum habue∣runt suae voluntati immorigerum.

Heic b vero (Inquit T. Bibliander) conspicitur admiranda Dei potentia, sapientia, boni∣tas, justitia; quia eripiendo hominibus fa∣cultatem conjungendi rationes, consilia, iu∣dicia, voluntates suas, summam rationem adhibuit, ut simul homines, gravi poena, quam erant m••riti, multaret, & opus ma∣nibus suis rectassime formatum non destru∣eret, aut transformaret; sed in minima p••rtione hominis vim Numinis sui insu∣perabilem declararet, & poenae remedium atque integritatem & solatium

(in com∣munione novae cujuslibet linguae posi∣tum) concederet.

At in quatendem familia tunc man∣sit lingua illa primigen••a, & humano generi inteà communis? Quod in E∣beri domo & in quibusdam ejus ne∣potibus perstiterit non levibus argu∣mentis è scriptura petitis probari ar∣bitror. Nam in communi & grandi aliqua hominum defectione non teme∣rè

Deus consilia sua quibusvis aperit: sed servo suo alicui, quem cum suis à communione tum peccatorum undique grassantium, tum cladis & poenarum delinquentibus et peccantibus debita∣rum est liberaturus. Hanc Dei bonita∣tem

sensit Noahc cum suis,

cum totum genus humanum diluvio fuit immer∣sum: &

Lotusd cum suis,

cum Sodoma cum suis sororibus igne caelitùs im∣misso interiit: &

Jeremiase cum suis,

cum plebs reliqua Deo morem non gerens▪ plurimis malis in Aegypto e∣rat contusa. Eodem planè consilio De∣us Ebero Patriarchae divisionem lin∣guarum, terrarum & nationum fecit innotescere: Eber autem in nomine Pe∣legi filii sui tantae indignationis divinae & calamitatis humanae memoriam vo∣luit extare. Nam nomen filij sui (Pe∣leg) divisionem significat: atque ideo huic fuit inditum, quia

in ejus nativi∣tate divisio terrarum facta est. Quae certe divisio unâ cum confusione linguarum, & dispersione populorum contigit.

Fuit ergo Eber Propheta Deo charus; cui hoc arcanum voluntatis divinae in tam tristi reliquorum clade fuit revelatum; &

cui

Deus vitae spatium per annos 464.

quot solis cursus nemo post diluvium natus numeravit, indulfit; &

quem De∣us in vivis esse voluit cum Pelego, Regu, Nahore, Thera, Abrahamo nepotibus eius

per quinque continuas generationes, & his omnibus defunctis esse superstitem; ita ut ad annum Isaaci 79. pervenerit. Liquet itaque Eberum hunc inter san∣ctos illo tempore fuisse celeberrimum; quidni etiam multis inter turbam im∣piam & Deo rebellem? Nam tum Prophetis piis improbisque tum viris sanctis impii reges & illorum Satrapae, ut

Abrahamo Abimelechùs, Iosepho Pha∣raoh & Potiphar, Magis etiam Pharaoh & populus illius, Balaamo Balac & ejus pro∣ceres, Ahijae Jeroboamus & uxor ejus, Eliae Achabus, Elishae Hazael

multum observantiae & honoris tribuerunt. Quamvis autem Eberi fama & existi∣matio inter prophanam ejus & reli∣quorum patrum prosapiam Prophetiae nomine minime inclaruerit, hic tamen non potuit non propter vitae longaevi∣tatem & cognationem inter illos esse notissimus, & multum celebrari. Quip∣pe si flagitiis omnibus cooperti viros

insigniter vitae sanctimonia claros (quod aliquando fit) negligant, aut minime (ut par est) colant: solent tamen

si quis∣quam egregijs quibusdam dotibus in sua cognatione caeteris omnibus praeluceat, quod in Ebero hoc contigit,

hunc in oculis & ore habere, & ejus famam longè la∣téque depraedicare. Hinc verò factum est, ut ab illustri hoc Patriarcha & Propheta notissimo, & multis nomi∣nibus celebratissimo, lingua, quâ hic cum posteris ejus religiosis usus est, dicta sit Ebraica; & populus ab illo natus & Deo dilectus dictus sit Ebrai∣cus.

Hoc verò liquidius multò constat, quia Shem,

cujus Tabernaculaf à Deo, ut verae Religionis sedes, memorantur, dictus sit pater omnium filiorum Eberi.

Immo, quod annotat Augustinus,

quia Eber, g cum sit inter filios Shem quartus nepos, primus nominetur:

idque quia verum est, quod traditur, ex illo Ebraeos esse cognominatos. Cum vero Shem dica∣tur

Pater omnium filiorum Eberi,

per pa∣trem omnium filiorum Eberi, hunc non solum genitorem fuisse filiorum Ebe∣ri, sed & alio sensu patrem eorum fu∣isse

est verisimile.

Fuit quidem Shem h pater & genitor Elami, Ashuris, Arpha∣xadi, &c

Si verò fuit Arphaxadi ge∣nitor, tum etiam Selae & Eberi, quod in Genealogia sacra sequitur. Ita ut non necesse fuerit praemittere eum pa∣trem seu genitorem fuisse Eberi, quod statim subjungitur; nisi patris nomen latius extendatur, &

ad laudem i Eberi (quod etiam censet Augustinus) spectet, qui quamvis quartus à Shemo oriatur, primus tamen ponitur.

Quid igitur am∣plius per patrem filiorum Eberi heic indicatur? Certè 1^o. Shemum fuisse pa∣trem summa autoritate & honore con∣spicuum inter filios Eberi, qui in ejus manserunt tabernaculis, & verae Reli∣gioni adhaeserunt. Nam vixit

Shem ad annum Abrahae centesimum & quinquag e∣simum, & dicitus Melchisedek

(ut constans est Ebraeorum & rectè sentientum Christianorum judicium)

fuit rex & sacerdos Dei altissimi; & obvius factus Abrahamo redeunti à victoria in quatuor reges,

fuit summa observantia excul∣tus. Hoc sensu

Iosephus k dictur pater Pharaoni, & Naaman l servis suis.

2^o. dici∣tur Shem pater filiorum omnium E∣beri,

quia Ebraeis

in religioso veri Dei cultu praeit, & sacerdos fuit imprimis re∣verendus:

quem Eberi posteritas (ut ve∣risimile est) Deum consulens adijt. Sic

Elias m pater dicitur Elishae, & Elisha n pa∣ter Iehoramo.

Praeterea

per filios Eberi,

quid aliud intelligi vult Spiritus sanctus, quam Ebraeos? sic enim sacra pagina

per filios Ammon Ammonitas, per filios orientis populum ab Orientali plaga Palaestinae, per filios Israelis Israelitas saepius designat:

sic etiā scriptores exteri per

filios Achivorū, medicorum, philosophorum, Achivos, medi∣cos, philosophos

indigitant.

Illud verò manifestius apparet, si ob∣servamus sacram scripturam temerè, & sine occasione aliqua illustri nunquam historicae narrationi quicquam obiter interponere. Sicut igitur in historia E∣savi interseritur quandoque

(hic o fuit ille Edom, &, hic fuit pater Edomi)

ut denotetur fons & origo inimicitiarum Edomitica∣rum erga Israelitas; sicut etiam in histo∣ria Chami saepe iteratur aliquid de Cha∣naane, ut

(Cham p iste est pater Chanaan, & Cham pater Chanaanis vidit nuditatem patris, & postea, maledictus Chanaan, sit Chanaan servus Shemo & Iapheto)

sine vel

levissimâ mentione fratrum reliquorum Chanaanis. Quia jam

Israelitis terra & opes maledicti hujus Chanaanis possessio erat futura.

Eâdem certè ratione in Historia Shemi dicitur obiter & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 significantius & expressius

Shemum illum fuisse patrem filiorum Eberi, quia res jam filiorum Eberi, hoc est,Ebraeo∣rum, leges ijs à Deo datae, & vitae Pa∣triarcharum ab Ebero ortorum erant à Mose contexendae.

Praeterea mos inolevit his primis temporibus, ut

nomina Gentium à nomi∣ne insignis alicujus & primarj viri

desig∣narentur. Hinc à

Mitzrajim q vocati sunt populi Mitzrajim,

qui postea Aegy∣ptii;

ab Aramo r Aramitae

nuncupantur, qui postea Syri; à

Moah nominantur Moabitae,

& familiae in Palaestina ab aliquo filio Chanaanis. Sic ab Ebero Dei propheta & viro illustri Ebraei no∣men suum acceperunt. Hîc verò pro∣videntiae divinae radij elucent admiran∣di, quod populus Dei in nullo fixo loco commorans & sedem ponens, vocare∣tur

ab Ebero Natio Ebraeorum,

cujus vo∣cis radix seu thema 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Gnabar de∣notat de loco in locum, talem migra∣tionem,

qualem fuisse

Therae, Abrahami, Isaaci & Iacobi disertis verbis legimus, & fuisse Eberi, Pelegi, Regu & Nahoris

est versimile. Erant enim his patres 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 pastores, & in tentoriis habitabant; un∣de constat eos saepe habitandi locum mutasse. David verò testatur horum nonnullos

à populo s ad populum, de re∣gno ad regnum sub Dei tutela illaesos mi∣grasse; & sese instar t omnium patrum ejus peregrinum cum Deo fuisse;

nempe dum saepe Sauli furorem declinavit, & cum suis aut Dei hostibus est con∣flictatus. Postea verò cum populus Dei divino fretus auxilio inter hostes suos versabatur, & ab Aegyptiis & Chananaeis hostili animo impetebatur, ab Israele, cui hoc nomen prius fuit indi∣tum, quia

cum Deo & hominibus erat prae∣valiturus, ipsi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Chananaeos domituri appositissimè Israelitae nuncupantur.

Posteà verò cum populus hic fixas posuisset sedes, & statam & florentem reipub. formam in Davidis & Solomonis tem∣poribus obtinuisset, hi à Juda, secundum cujus nominis Etymon cum Lea jure debebant cantare;

(Nunc Dominum Deum laudabo) dicti sunt Iudaei.

Hunc

in modum populus Dei ab Ebero, ut & postea ab Israele, & Judâ (addam & à Christo) nomen acceperunt.

Sicut autem quandoque

nomen Isra∣elis & Judae pro Israelitis & Iudaeis,

sic &

nomen Eberi ponitur pro Ebraeis;

cum dicitur, quod

Kittim u sint affl••cturi E∣berum,

id est, Ebraeos. Nam ut ut lis sit, quae natio heic appelletur Kittim, concers tamen est

eruditorum judicium Eberum pro Ebraeis poni.

Deinde vox (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Ebraeus) usitata sortitur termina∣tione nominum Gentilium, quae ab in∣signi aliquo viro deducuntur. Atque ideo constanter & rectè à 70. Inter∣pretibus transfertur Ebraeus, ut & (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Ebraea:) semel tantummodo cum de Abrahamo sermo est (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) redditur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hoc est, ut quidam volunt,

trans∣fluvialis; quia fluvium transiit Euphraten.

verum autoritas 70. interpretum in uno loco, eorundem autoritati in caeteris omnibus locis, aut concordi interpre∣tum eruditissimorum autoritati in hoc & caeteris locis ••••••tiquam praeponde∣r••t. Nec certe 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 rectè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 expo∣nitur, aut (ut P. Brugensis vult) pere∣grinus. Mos enim linguae hujus (quan∣tum

scio) hoc non patitur; sed postulat hoc sensu potius ut Abraham dicatur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Ut verbo dicam; sicut Esau dictus fuitx

Edom à cutis rubedine, aut à ru∣bro edulio:

deinde ab Edom seu Esauo dicti sunt Edomitae vel Idumaei: sic E∣ber dictus fuit ab ejus peregrinatione: ille enim, ut & Patriarchae reliqui saepe locum mutarunt, & omnes Dei servi à Deo peregrinantur in hoc mundo; deinde

ab Ebero nomen Gentile acceperunt eius posteri 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Ebraei.

Nec verò ab Abrahamo (quod

quos∣dam sensisse innuit

S. Augustinus,y quod & Theodoretusz

modo ait, modo negat

) vocatur gens Ebraea. Nunquam enim quenquam invenimus nomine Gentili insignitum, qui illi Genti dedit no∣minis originem. Nec enim consuetudo loquendi fert, ut Aram dicatur Ara∣maeus, aut Edom Idumaeus, aut Juda Patriarcha Judaeus: quia nomina haec derivata & Gentilia relationem & re∣spectum quendam denotant ad suam o∣riginem, non autem originem ipsam. Praeterea 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in nomine Abrahami lite∣ra prima non solet in 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 mutari, aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 finale abjici in nominibus Gentilibus,

cum terminationem sortiuntur singula∣rem. Ab Ebero igitur gens haec, ut & lingua ejus (quod hinc etiam consequi∣tur) vocatur Ebraea. Scilicet ab initio mundi ad Eberi tempora totum huma∣num genus uno nomine appellatum fuit silii Adami, &

universae terrae fuit unum labium,

id est, unaa lingua, &

una pro∣nunciandi ratio,

ut quidam existimant. Tum verò Deo placuit, ut turba impia diversos secuta duces diversis distingue∣retur nominibus, diversis uteretur ser∣monibus; ut autem hominum coetus, qui Ebero & suis adhaesit, & in vera fide perstitit, & primaevam linguae commu∣nis illius integritatem conservavit, no∣men ab Ebero sumeret. Unde S. Au∣gustinus, Lingua,b inquit,

omnium ho∣minum communis remansit in Eberi gente: à cujus nomine nomen accepit▪ & hoc justi∣tiae gentis hujus non parvum apparet vesti∣gium, quod cum aliae Gentes (seu familiae) plecterentur mutatione Linguarum, ad istam non pervenit tale supplicium.

Quod autem illa eadem lingua, qua in veteri Instrumento usus est Spiritus Sanctus, fuit Adami & patrum primo∣rum, Etyma horum nominum Adam,

Eva, Isha, Cain, Abel, Seth, Noah, &c. satis manifestò evincunt: cum ad E∣braeam linguam propriè spectent haec omnia, & non nisi propter linguae affini∣tatem, aut non nisi obtorto collo in vi∣cinas linguas trah••ntur. Est sanè adeò manifesta hâc in re Veritatis Lux, ut magnus heic sit eruditorum consensus.

Lingua,c inquit Origines, per Adam primitus data, in populo, qui Dei protio fuit, permansit.

Et Hieronymus,

Ebraeam d linguam, qua vetus Testamentum scri∣ptum est, esse initium oris & communis e∣loquii universa credidit antiquitas.

Et alibi,

Nosse e possumus linguam Ebraeam omnium linguarum esse matricem:

ideoquè inquam & primam. Etf Augustinus,

Quando turris Babylonica structa erat, non defuit domus Eberi, ubi ea quae antea fuit omnium lingua remaneret.

Et alibi saepe in hunc sensum. Huic patrum judicio sententia virorum eruditissimorum & variarum linguarum scientia celebratis∣simorum, ita ut in mundo literario lu∣mina jure censeantur, consonat. Theod. Biblianderg

est, inquit, sermo Ebraeis parens & princeps linguarum omnium.

Gu∣lielmus Postellus,h

linguam,inquit, E∣braeam

primam esse constat ex autoribus tum sacris, tum profanis.

Primaeva i lingua, in∣quit Th. Beza, dicta Ebraea in Eberi fa∣milia ad Abrahamum & posteros perducta mansit.

Joh. Seldenus,k

Lingua, inquit, Ebraea est vetustissima, qua usi sunt non so∣lum Ebraei vulgo dicti, verum etiam totius incolae tractus, quâ Syria latissimè patet.

Ne multus sim in re tam manifesta,

Est communis, ut ait Ch.l Crinesius, omnium rectè judicantium Theologorum, historicorum, Lexicographorum sententia, illam omnium primam fuisse linguam, quam Ebraeam in∣digitamus.

Sicm Junius,n Megiserus, o Schickardus,p Crinesius,q Bellarminus, Pereriusr, &c. ut multorum calculis con∣firmeturillud in Judaeorum ore tritissi∣mum. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉

Lingua sacra est linguarum omnium mater.

Soluss Goropius Becanus Cimbricam seu veterem Teutonicam Adamo fuis∣se vernaculam operosiùs, quàm feli∣ciùs contendit: idque hoc praecipuè ar∣gumento: quod

simpliciores radices, & paucioribus expressas characteribus, habet

quam Ebraea. Hoc eius argumentum est palmarium: quod quàm dilutum sit, pluribus exemplis ostendere, non est o∣pus:

Ab 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 descendit vox mono∣syllaba almes, à 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Church vel Kirk, à 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 James, &c. Lexica Harmonica hujus argumenti imbecillitatem plurimis demonstrant exemplis. Rectissimè Varrot; non sunt, inquit,

reprehendendi, qui lite∣ras adjiciunt aut demunt, dum vocum origines scrutantur:

Sunt etiam in hac sententia alii complures. Pari itaque iure licet utrumque facere, si modò certa & manifesta sit vocum cogna∣tio. Sed quid plura? Christianusu Bec∣mannus, x I. Lipsius,y Christoph. Crine∣sius, Christoph. Besoldusz hunc erro∣rem Goropianum satis retuderunt.

Theodoretusa verò & Mericaeusb lin∣guam Syriacam Ebraea antiquiorem, & unicam illam fuisse à Mose pro cōmuni omnium lingua deprae licatam asserunt. Fuit Theodoretus Syrus & Cyrensis in Syria Episcopus, & forsan patriae fu∣mum alieno igne lucidiorem (tantum potest patriae amor) opinatus est: admis∣sus verò advocatus hâc suâ in causâ, non iudex, coram tribunali reliquorum pa∣trum olim, & eruditorū virorum his no∣stris temporibus post multam & seriam

quaestionis agitationem causa cadit. Me∣ricaeus verò linguae Syriacae professor, Spartam, quam n••ctus erat, studuit orna∣re; & fecit, quod vulgus professorum solet; qui ut auditores habeant faciles & sequaces, omnem movent lapidem, artem, quam profitentur, praeconiis un∣dique accitis accumulant. Verum eam laudandi rationem Socrates meritò & graviter taxat, cum quisc

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Laudes alicui rei ascribat quam potest maxi∣mè & elegantissimè, sive rei conveniant sive non. Immo si falsae sint, nihil refert.

Quod autem Mericaeus istam laudem immeritò & minùs verè linguae Syriacae attribuat, eruditè & solidè Bart.d Maierus probavit. Stat ergo immotae veritatis thesis haec proposita:

Populum scilicet Ebraeum, ut & linguam Ebraeam ab Ebero nomen accepisse: & Ebraeam linguam esse primam omnium & antiquissimam.

Quae verò hactenus dixi, maxima ex parte è sacra pagina hausta sunt, & inde vires suas & firmitatem sumpserunt. His ve∣rò positis videamus porrò, quid

viri do∣ctissim•• & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 linguarum plu∣rimarum callentissimi

amplius statuerunt.

Notes

• a

  Gen. 11. 1▪
• b

  In lib. de ration.com. linguar.
• c

  Gen. 6. 13.
• d

  Gen. 19. 12.
• e

  Jer. 42. 9.
• Gen. 11.
• f

  Gen. 10. 21.
• g

  De Civit. Dei▪ lib. 16. c, 3. quintus nepos ut ait August. quia sequi∣tur 72. In∣terp.
• h

  Gen▪ 10. 22.
• i

  De Civit. Dei. 16. 11.
• k

  Gen. 45. 8.
• l

  2 Reg 5. ••••.
• m

  2 Reg. 2. 12.
• n

  2 Reg. 6. 21.
• o

  Gen. 25. 30. & 36. 8 & 18▪ & 43▪
• p

  Gen. 9. 18 & 22 & 25▪
• q

  Gen. 12. 14.
• r

  Gen. 15. 16.
• s

  Ps. 105. 11.
• t

  Psal. 38.
• u

  Num. 24.
• x

  Gen. 25. 25. & 30.
• y

  De civit. Dei, l 16. 3.
• z

  Theod. in Ezekiel. vide etiam Quaest. 60. in Gen.
• a

  〈…〉〈…〉.
• b

  De civit. Dei. 16. 11.
• c

  Homil. in Numer.
• d

  Epist. 144. ad Damas.
• e

  In Zeph.
• f

  De civit. Dei 16. 11.
• g

  Lib. de rat. comm. lng.
• h

  Lib de orig. lng.
• i

  Lib de pronunt. l. Gr.
• k

  In Pro∣leg. lib. de diis Syr.
• l

  Ch. Crine∣sius in Bab. cap. 1.
• m

  In praef. Gram. Ebr.
• n

  In praef. Lexic. pol.
• o

  In exa∣mine expos. Rab.
• p

  In li. Bab.
• q

  Lib. de verbo Dei. 2. 1.
• r

  Comm. in Gen.
• s

  In lib. Hermathē.
• t

  De Ling. 1. lib. 6.
• u

  In manu∣duct.
• x

  In epist. Cent. 3. ad Belg. 44.
• y

  In lib. B••bel.
• z

  In lib. de natura pop. &c.
• a

  In quaest. in Gen.
• b

  In praes. Gran. Sy∣riacae.
• c

  Plato in Sympos.
• d

  Philol. sacrae. l. 2.