Sancti Cæcilii Cypriani Opera recognita & illustrata per Joannem Oxoniensem episcopum ; accedunt Annales Cyprianici, sive, Tredecim annorum ; quibus S. Cyprianus inter Christianos versatus est, brevis historia chronologice delineata per Joannem Cestriensem.

EPISTOLA LXXXI. Cyprianus Presbyteris & Diaconibus, & plebi universae Salutem.

* 1.1 CUM perlatum ad nos fuisset, fratres carissimi, Frumentarios * 1.2 esse missos, qui me Uticam perducerent ¶ 1.3, & consilio carissi∣morum * 1.4 persuasum esset, ut d6e hortis nostris intcrim seccde∣remus, justa interveniente causa, consensi; eo quod congruat Epi∣scopum in ea civitate, in qua Ecclesiae dominicae praeest, illic Domi∣num confiteri, & plebem universam praepositi Praesentis confessione clarificari. Quodcunque enim sub illo confessionis momento con∣fessor Episcopus loquitur, aspirante Deo ore omnium loquitur. Ce∣terum

mutilabitur honor ¶ 1.5 Ecclesiae nostrae tam gloriosae, si ego Epi∣scopus alterius Ecclesiae praepositus ¶ 1.6 accepta apud Uticam super con∣fessione sententia ¶ 1.7, exinde martyr ad Dominum prosiciscar; quan∣doquidem ego & pro me, & pro vobis apud vos confiteri, & ibi pati ¶ 1.8, & exinde ad Dominum proficisci, orationibus continuis deprecer, & votis omnibus exoptem & debeam. Expectamus ergo hic in se∣cessu abdito constituti, adventum proconsulis Carthaginem redeun∣tis: audituri ab eo, quid Imperatores super Christianorum laicorum, & Episcoporum nomine mandaverint; & dicturi, quod ad horam Dominus dici voluerit. Vos autem, sratres carissimi, pro disciplina, quam de mandatis Dominicis à me semper accepistis, & secundum quod me tractante saepissime didicistis, quietem & tranquillitatem tenete: ne quisquam vestrum aliquem tumultum de fratribus mo∣veat, aut ultro se gentilibus offerat ¶ 1.9: apprehensus enim, & traditus loqui debet; siquidem in nobis Dominus positus illa hora loquatur:

qui nos confiteri magis voluit quam a 1.10 profiteri. Quid autem de cetero nos observare conveniat, antequam in me super 〈◊〉〈◊〉 nominis Dei b 1.11 Proconsul sententiam ferat, instruente Domine in c 1.12 commune disponemus. Incolumes vos, fratres carissimi, 〈◊〉〈◊〉 noster in Ecclesia sua permanere faciat, & conservare 〈◊〉〈◊〉

Notes

• * 1.1

  In commune disponemus.] 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 sedulo inculcat: In commune. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, & abhorrebat maximi mali 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 dici potest in commune 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 vel solus prospicit.
• * 1.2

  Ad Pamelii num. Epist. LXXXIII. In Erasmi Edit. deest. In Manut. l. 5. Ep. 1. Secessus sui rationem reddit Cy∣prianus.
• ¶ 1.3

  In iti∣nere ad Itieam Proconsul submisit Frumentarios suos qui apprehenderent Cyprianum: idem redux ad Cartha∣ginum Stratorum opera utebatur. Utrique ad seralia man data ministri opportuni. Unde, pace Rigaltii, satis consi∣stunt, quae hic & in Actis 〈…〉〈…〉 Cypriani quae sertur ab cius 〈…〉〈…〉 ricae dictionis gratiam magis quam 〈…〉〈…〉 gentiam praesert. Adeo, de 〈…〉〈…〉 Epistolis comprehensa, 〈…〉〈…〉 ad martyrium pertineus; 〈…〉〈…〉 perducendumque 〈…〉〈…〉 Carthaginiensibus eriperetur, 〈…〉〈…〉 exoptaret, ut quae pro 〈…〉〈…〉 & scriptis docuerat, etiam 〈…〉〈…〉 Latuit igitur in secessu 〈…〉〈…〉 Epistola. Sed ubi secessum 〈…〉〈…〉 Neque enim tutum illi 〈…〉〈…〉 Pontius Diaconus, qui 〈…〉〈…〉 illi suit; vitam Episcopt sum 〈…〉〈…〉 putet tam 〈◊〉〈◊〉 tamque 〈…〉〈…〉 locum de consilio carissimorum 〈…〉〈…〉 totam hujusce 〈…〉〈…〉 Curubin, co qui 〈…〉〈…〉 nihil ad istum, de quo 〈…〉〈…〉 isse Frumentarios dicendus est, 〈…〉〈…〉 est, migravit. Ceterum siquits in 〈…〉〈…〉 scriptoris sidem aut diligentiam 〈…〉〈…〉 tangi necesse est circa 〈…〉〈…〉 ediderunt. Hunc enim 〈…〉〈…〉 exhibent: hoc tantum, ab 〈…〉〈…〉 〈1 paragraph〉〈1 paragraph〉
• * 1.4

  〈…〉〈…〉
• ¶ 1.5

  Honori erant Ecclesiis suis 〈◊〉〈◊〉, pariter & ipsi ab iisdem honorandi. Sed pro 〈◊〉〈◊〉 ingenio, quibus nihil mediocre placet, 〈◊〉〈◊〉 sacile in cultum transibat; adeo ut animae sub altari 〈◊〉〈◊〉, altaribus passim admoverentur & Angeli 〈◊〉〈◊〉 martyrio coronati, civitatum suarum 〈◊〉〈◊〉 Angeli deinceps sint habiti. De Cypriano nostro 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 suorum vindice, memorabilis habetur 〈◊〉〈◊〉 apud Procop. hist. Vandal. l. 2. c. 21. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 De hac Ortho∣doxorum ab Ecclesiis Cypriano dicatis expulsione, agit Victor Vitensis.
• ¶ 1.6

  Omnibus A∣fricae Ecclesiis jure metropolitico praeerat: inquit enim Ep. 46. Latius dissusa est nostra Provincia; habet 〈◊〉〈◊〉 Nu∣midiam & Mauritanias duas sibi cobaerentes: sed jus Episco∣pale arctiori quodam vinculo innodatum; Episcopi vo∣cibus preces totius Ecclesiae Deo conceptae; ejus itidem verbis confessio solennis instituta: praecipue ergo con∣fessio illa quae sanguine sancita, ab ipso repeti debet. Ita Epistola 60. ait, quod in Cornelio, Ecclesia omnis Romana confessa est.
• ¶ 1.7

  Rigaltius ait, Hoc est 〈◊〉〈◊〉 consesstone nominis, uempe Christiani. Augussinus con∣tra Epist. Gaud. His sacris literis eruditus B. 〈◊〉〈◊〉. in Consessione dixit: Disciplinam probibere, ne quis se 〈◊〉〈◊〉 serat.
• ¶ 1.8

  Rigaltius ait, Apud vos, in oculis 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 sum praepositus à Dco.
• ¶ 1.9

  Cir∣cumcelliones potius quam martyres dicendi sunt, qui persecutorum furores provocant, & mortem sibi accer sunt. Et quidem temeritas ista infeliciter ut 〈◊〉〈◊〉 cessit. Qui ad certamen ineundum nimis promti, pariter ad detrectandum praecipites fuere; & festinatus isle cur∣sus solum ad lapsum praestruebat gradum. Merito igitur Ecclesia gliscente huic malo 〈◊〉〈◊〉 opposuit; ne prae∣fervidi & superbientes homines, cum privata clade pub∣licam miscerent. Et recte quidem Theologi 〈◊〉〈◊〉, non debere homines absolute à Deo, vel in precibus pe∣tere ut sint Martyres; siquidem talis actus, sine excepti∣one beneplaciti Divini, videbitur fluere potius ex prae∣sumtione aut temeritate, quam ex vera spe, aut side, aut caritate Christiana. Ipsi Patres Eliberitani, imaginibus 〈◊〉〈◊〉 propitii, decreverunt can. 60. St quis idola srege∣rit, & ibidem suerit occisus; quatenus in 〈◊〉〈◊〉 seriptum non est, neque invenitur sub Apostolis unquam sadum, placuit in numero eum non recipt Martyram. Rigaltius ait, Hoc Cy∣prianum in 〈◊〉〈◊〉 dixisse tradit Augustinus, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉. Et in veteribus Actis: Paterno Proconsuli exquirenti, Cyprianus dixit: Cum disciplina prohibeat, ne quis se ultro osserat, & tuae quoque censurae hoc displiceat; ne osserre se 〈◊〉〈◊〉 possunt, 〈◊〉〈◊〉 à te exquisiti invenientur, scilicet in civitati∣bus suis. Horum itaque Actorum vetustas claro summi viri 〈◊〉〈◊〉 comprobatur. Optandum quidem, ut quae anti∣qua fuisse novimus; utique & 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉
• a 1.10

  Temere profiteri, Vat. 1.
• b 1.11

  Proconsulis sententia feriat, Vat. 1.
• c 1.12

  〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, Ver.