Sancti Cæcilii Cypriani Opera recognita & illustrata per Joannem Oxoniensem episcopum ; accedunt Annales Cyprianici, sive, Tredecim annorum ; quibus S. Cyprianus inter Christianos versatus est, brevis historia chronologice delineata per Joannem Cestriensem.

EPISTOLA LXXX. Cyprianus Successo fratri Salutem.* 1.1

UT non vobis in continenti scriberem, frater carissime, illa res fecit; * 1.2* 1.3 quod universi clerici sub ictu agonis ¶ 1.4 constituti, rece∣dere istinc omnino non poterant, parati omnes pro animi sui devotione ad divinam & coelestem gloriam. Sciatis autem eos ve∣nisse, quos ad Urbem propter hoc miseram, ut quomodocunque de nobis rescriptum fuisser, exploratam sibi veritatem ad nos referrent. Multa enim varia & incerta opinionibus ventilantur; quae autem sunt in vero, ita se habent. Rescripsisse Valerianum ad senatum ¶ 1.5; ut E∣piscopi, & Presbyteri, & Diacones in continenti animadvertantur ¶ 1.6; Senatores vero & viri egregii, & equites Romani, dignitate amissa, etiam bonis spolientur, & si ademtis facultatibus Christiani esse per∣Severaverint, capite quoque multentur: Matronae ademtis bonis in exilium relegentur: Caesariani quicunque vel prius confessi fuerant, vel nunc confessi fuerint, confiscentur, & vincti in Caesarianas posses∣siones a 1.7 descripti ¶ 1.8 mittantur. Subjecit etiam Valerianus Imperator orationi suae ¶ 1.9 exemplum literarum, quas ad praesides provinciarum

de nobis fecit: quas literas quotidie speramus venire, stantes secun∣dum fidei firmitatem ad passionis tolerantiam, & expectantes 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 & indulgentia Domini, vitae aeternae coronam. Xistum autem in Coeme∣terio ¶ 1.10 animadversum sciatis, octavo iduum Augustarum die, & cum eodem a 1.11 Quartum ¶ 1.12. Sed & huic persecutioni quotidie insistunt 〈◊〉〈◊〉 in Urbe ¶ 1.13; ut si qui sibi oblati fuerint, animadvertantur: & 〈◊〉〈◊〉 corum fisco vindicentur. Haec peto per vos & Collegis nostris 〈◊〉〈◊〉, ut ubique hortatu eorum possit fraternitas 〈◊〉〈◊〉, & ad agonem spiritalem praeparari: ut singuli ex nostris, non 〈◊〉〈◊〉 mortem cogitent ¶, quam immortalitatem: & plena fide ac tota vir∣tute Domino dicata, gaudeant magis quam timeant in hac 〈◊〉〈◊〉; in qua sciunt Dei & Christi milites non perimi, sed 〈◊〉〈◊〉 Opto te, frater carissime, semper bene valere.

Notes

• * 1.1

  An. 258.
• * 1.2

  〈…〉〈…〉
• * 1.3

  Ad. Pamelii num. Ep. LXXXII. In Erasm E∣dit. deest. In Manut. l. 5. Ep. 97 De ingruen∣te persecuti∣one Succes∣sum admonet Cyprianus.
• ¶ 1.4

  Rigaltius ait, Epistola sequenti dicer, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 momento.
• ¶ 1.5

  Mirabilis haec 〈◊〉〈◊〉 mutatio non videtur silentio praetereunda. Hic est 〈◊〉〈◊〉 Valerianus Imp. de quo Trebellius Pollio refert, No∣khigenere, patre Valerio, Censor antea, & per dignitatum 〈◊〉〈◊〉 gradus suis temporibus ad maximum in terris 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 cujus per annos 70. vita laudabilis in eam 〈◊〉〈◊〉 gloriam, ut post omnes honores & magistratus insigniter 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 sieret: non, ut solet tumultuario populi 〈◊〉〈◊〉 un militum sirepitu, sed jure meritorum, & quasi 〈◊〉〈◊〉 una sententia. Denique si data esset omnibus 〈◊〉〈◊〉 arbitrii quem Imper atorem vellent, alter non 〈◊〉〈◊〉. Et ut sciatur quanta vis in Valeriano meritorum 〈◊〉〈◊〉 poblicorum, ponam senatusconsulta, quibus 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, quid de illo semper amplissimus or do judicaverit. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 Coss. VI. Cal. Novemb. die, cum ob 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 Castorum senatus haberetur, ireturque per 〈◊〉〈◊〉 singulorum cui deberet censura deserri, (nam id 〈◊〉〈◊〉 in senatus amplissimi potestate) ubi primum 〈◊〉〈◊〉, quid vobis videtur P. C. de censore deligendo? 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 princeps tunc senatus sententiam rogasset, 〈◊〉〈◊〉: (nam ille in procinctu suo cum Decio agebat) 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 dixerunt, interrupto more dicendae sententiae, 〈◊〉〈◊〉 vita censura est. Ille de omnibus judicet qui est 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉. Ille de senatu judicet qui nullum habet crimen. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 vita nostra sententiam serat, cui nibil potest objici. 〈◊〉〈◊〉 à prima pueritia Censor fuit. Valerianus in tota vita 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 Censor. Prudens Senator, modestus Senator, gravis 〈◊〉〈◊〉. Amicus bonorum, inimicus tyrannorum, hostis 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 vitiorum. Hunc censorem omnes accipimus, hunc 〈◊〉〈◊〉 omnes volumus. Primus genere, nobilis sanguine, 〈◊〉〈◊〉 vita, doctrina clarus, moribus singularis, exemplum 〈◊〉〈◊〉. Que cum essent sapius dicta, addiderunt, Omnes: 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 discessum est. Accedit ad laudem viri hujus, quod 〈◊〉〈◊〉 impense faveret, ita ut referente Dionysio 〈◊〉〈◊〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Sed post haec omnia, consiliis Macri∣ani impii hominis & Magi in transversum actus, cum ad oppugnandam Ecclesiam se convertit; Persico bello im∣plicatus, & ab illo ipso Macriano, consiliorum adversus Ecclesiam auctore, proditus; in barbari hostis potesta∣tem venit, ibique miserrimam serviens servitutem, quam∣diu vixit scabelli vicem gessit; ab impotente victore cal∣catus; cui incurvato dorso, & in cervice ejus pede posi∣to, is equum conscensurus se levabat: nec intercessio regnum qui Persae adsistebant; nec metus populi Romani, & filiorum Valeriani qui in imperio succedebant, quid∣quam prosuere; imo prorsus inultus periister, nisi Ode∣natus Palmyrenus, collecto exercitu ferocientis barbari impetum fregisset; & insuper familiae Marciani miseras reliquias, qui ab Aurelio caesus, stirpitus delevisset.
• ¶ 1.6

  Rigaltius ait, Aliquando dies negandi, hoc est Christo renunciandi, praestitucbatur; ut lib. de Lapsis, cum dies negantibus praestitutus excessit.
• a 1.7

  Et scripti, Ver.
• ¶ 1.8

  Lectio codicis Vero∣nensis quae habet, & scripti; manuducit ad magis proba∣tam, adscripti. Satis notum est ex juris Caesarei scriptoribus qualem servirent servitutem, adscriptitii glebae.
• ¶ 1.9

  Rigaltius ait, Ora∣tionem hic vocat, quod supra rescripsisse Caesarem dixit. Cete∣rum Imperator oratione in senatu habita auctor erat Senatui censendi, quod tum è republica esse videbatur. 〈◊〉〈◊〉 est illa Antonini de donationibus inter virum & 〈◊〉〈◊〉 oratio, quae ab Ulpiano refertur. Quaecunque cum oraculi praero∣gativa, in senatu olim ab Imperatoribus erant proposita, tanquam reipublicae in commodum cessura; Orationes dicebantur: inde omnes constitutiones inscriptae ad Se. natum, Orationes principum dicebantur. Ita lege Theo∣dosii & Valentis ad Senatum dicitur. Hac or atione sanci∣mus, ut pater etiam insantis siliis successionem, sive ille matre ejus mortente, adeundae haereditatis; vel petendae bonorum pos∣sessionis suerit executus officium, sive ista neglexerit, morienti silio insanti, in 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 ambiguitate succedat.
• ¶ 1.10

  Area nimirum ubi cum plebe Christiana ad cultum Dei solennem convenerat, Imperatore Vale∣riano nequicquam vetante; unde in terrorem majorem incutiendum, ibidem in illum 〈◊〉〈◊〉. Mar∣ty rologium Rom illum in coemeterio Callisti passum refert, ubi etiam Cornelii martyrium memorabatur, nec nec non B. Cypriani; quod ideo factum dicitur, ne sancti praesules qui tempore Decianae persecutionis, vitae sanctimonia, 〈◊〉〈◊〉 robore, & srequentibus epissolis inter se conjuncti, ac codem die coronati sucrant, in loco etiam venerationis 〈◊〉〈◊〉. Verba refero Francisci Mariae Florentinii, in notis ad Martyrolog. Rom.
• a 1.11

  Quarto, Vat.
• ¶ 1.12

  Presbyter hic videtur, aut no∣minis alicujus, 〈◊〉〈◊〉 nullo cum additamento desig∣natur. Quae de Felici, Agapeto, Donatiano, Faustino, Praetextato, Laurentio, Epolito, Afra & Militibus 165. addi solent, auctorem aliquem martyrologiis vulgatis fide digniorem desiderant.
• ¶ 1.13

  Praefecti urbis munus erat illicita collegia coercere; sed hoc nomine á Cypriano omnes alii magistratus videntur intelligi.