[Secreta mulierum et virorum]

Cōmentum

¶Hec est {per}s executiua in q̄ autor {pro}seq̄t itētū snū ponē do duas {pro}poēs valentes sibi ad {pro}poītū & diuidit in tot capitula & partes quot ptēbūt per ordinē ¶Nota gene ratio aīalium perfectorum sempiterna ē qr talia sunt de {per} feccōe vniuersi p^o ethi. Sed dubium videtur quia quedā animalia sunt quando{que} penitus corrupta sicut qued ver mes & musce in yeme. Dn̄dū si corrumpūt in vno cl••ā te tūc generant in a^o secund Albertum & linconīensem sumitur. i^o· p••st. vel dicend {quod} generatio animaliū q̄ sunt de perfectione vnīuersi illa est sempiterna Sz stante prima solutione Dubium est quia melius esset multa aīa∣lia non esse {quam} esse scz {ser}pentes & alia animalia que intoxi∣cant. Dn̄dū {quod} bonum est ea esse vt absorbeant imm••di cias terre qr si n̄ absorberent inficeret aerem & per {con}n̄s

hominem vnde natura nihil sustentat sme causa rationali Ex sententia vel textu patet {quod} castitas est peccatum na ture licet bonum sit via moris & precepto legis. quia per castitatem aliquid non generat sibi simile ¶Nota per sol licitudinem diuinam non potest intelligi deus quia ipse n̄ curat particularis secundum Auerroim duodecimo Me∣thaphisice. ergo per sollicitudinem diuinam intelligitur corpus celeste quod de sui natura appetitu naturali appe∣tit con{ser}uare ista inferiora tamen mediante regimine in telligentiarum. Vnde {con}mentator duodecimo methaphi∣sice opus nature est opus intelligentie non errantis Du bium est vtrum generatio animalium p••sset animalia cō seruare in esse specifico. Et videtur {quod} non. quia si sic g^o species esset generabilis quod est falsum. falsitas patet quia spēs est {per}petua. Dn̄dum est {quod} qn̄ generat indiui∣duum h^o vel illd tunc generat natura specifica sub ēē h^o signato & secund {per}tem licet n̄ generet secund totū am bitum. Vnde nota {quod} natura occulte operatur in vnīuer salibus vt dicit guilbertus porritan{us} ī suis sex principijs ī ca^o p^o in ca^o de forma. Et qr {pro}ducere intēdit naturā vniuersalē scz hoiēz ī {con}mum vel equū Et tn̄ {pro}ducit {per}ticu lare sortē vel platonem qd {pro}ueīt ex eo quia inueīt mate∣riā quand & signatum h^o loco determīato & iō si inueni ret totā naturā simul {pro}duceret omnem hoiēz simul {sed} qr inueīt vnā portōez mēstrui h{us} vel h{us} mulieris iō produ∣cit hunc vel hunc. Cā autem q̄re ista aīalia & precipue hoiēz {per}ticularē hoiēs secund eādem naturā & secundum

materiā & secund nūe{rum} n̄ durāt. Scribitur .ij. de ge neratione & corruptōe quo{rum} substātia n̄ durat {sed} ē cor∣ruptibilis iō n̄ pn̄t re••terare eadem ī numero {sed} substātia hominis secund principia indiuidui accepta ē incorrup tibilis ideo generatio hominis abijcitur q̄re generatio ho minū sempiterna erit iō generatō hoīs ē {per}fectissima quod probatur sic quia hō ē nobilissima creatura qd ptz ex in∣tencōe ph̄i in multis locis ph̄ie & precipue in secundo de anima qr {quam}to plures o{per}atoēs res hz tāto nobilior ē Hō autē {per} racionem intellectiuā se{per}atur ab vnoquo{que} viuen tium vtz ibidem. Hoc eciā ē de intencōe oīm philoso∣phorum & precipue boecij in scdo de {con}solacōe ph̄ie vbi di cit {quod} hoiēs deo sunt similes mente Hoc eciā ptz in scdo phisico{rum} quia motus capit naturam & spetiem a termino ad quem & ideo cum in ēē naturam humanam in sorte vel platone vel in alio particulari homine existente sit mo tus qui dicitur generatio perfectissima erit ipsa inter om∣nium animalium generationem. Generatio quid ē mo tus de non esse ad esse. Esse autem maxime appetitur et precipue ab hominibus quia hec inter omnes motus ex∣cellēs ē in mobilitate. Et intellige de motu variāte ali quod super quod mouetur per hoc excluditur prius motus qui est causa aliorum Commentum ¶Hic autor probat {quod} animalia non possunt permane∣re eadem in numero sed bene eadem in spetie & precipue hoiēs. Dubitatur vtrum idem indiuiduum corruptum in numero posset regenerari. Et videtur {quod} sic quia post

triginta septem mille annos {con}stellatio celi erit ead per totum sicut iam secund platonem & astronomos Et iō tunc nos erimus eadem in numero & sedebimus in hac vel in hac scola vel lectorio sicut nunc scz in magno an no. vnde plato dixit {quod} post magnum annum deberet re dire Athenis & deberet ibi legi Et rō est quia tota {con}stel latio veniet ita ideo redeunte eadem {con}stellatione idem ef∣fectus redibunt. Dicend stante sententia Auerrois & aristo. q̄nto ph̄ico{rum} & in libro de generatione non ē pos∣sibile ex quo generationes illius non possunt esse nunc in∣mediante & corruptiones ideo tempus mediaret Et ideo vnum nume{rum} vna mutacione perditur numero .v. phi. Sed ad dubium primn̄ est dn̄d {quod} post annū magnū possi bile est redire hoiēs multum similes sic {quod} vix possunt cog nosci distincti tamen non sunt idem in numero ¶Sed diceres stante eadem causa materie effect{us} erit idem nu mero ve{rum} est stante eadem mensura & materia eque dispo sita {sed} sic non est qr tempus rapt••m trāsit & nō reuertit idem numero Sed bene idem in spē Et pōt dici {quod} reuolu tio hodierna no•• sit ead in numero cum reuolutione que venit post mille vel quadringentos annos quia motus est ens successuum ¶Dubitatur secundo vtrum vnum ani mal possit perpetuari semper. Et videtur {quod} sic quia possi∣bile est inuen••re aliquid complexionatum in quo elementa sunt reducta ad medium siue proportionem mediam quia omnis corruptio est a contrario· Et illa contraria sūt proporcionata in summo ideo non corrumpuntur. Sed

{quod} istud sit possibile probatur hoc modo. quia vbi est ma gis equale & minus equale ibi est equale simpliciter Dico {quod} non est possibile illud dare. quia omne mixtum moue∣tur per naturam elementi predominantis primo celi & mundi. Sed ad rationem. vbi est magis equale & mi∣nus equale &t̄. Verum est prout equale sufficit & prout est possibile. Vnde mixtum equale in humore secundum iusticiam est ponendum sed non est dare equale secundū quantitatem molis quia terra semper predominatur pluri bus mixtis. Aliter dicendum supposito {quod} tale mixtum secundum omnem equalitatem elementorum sic ponderes adhuc esset corruptibile ab intrinseco scilīcet a virtute ce lesti. quia posset mediante aqua frigida infrigidari & re dire ab hoc scilicet a quantitate humorum & ab hoc mū do corrumpi ¶Nota {quod} littera dicit homines sunt simi∣les deo mente. Illud patet quia homo per scienciam fit diuinus. vnde Seneca sic dicit. Vir speculatinus est dō similis & amantissimus. Item patet illud secundo Me∣thaphisice. vbi dicit Aristotiles. In hominibus est de∣lectatio pauco tempore {quam} intelligentie toto eterno pro∣fitiunt. Et intelligit per hoc cognitionem dei in qua est maxima delectacio ¶Pro quo notandum {quod} omnis de∣lectatio fit per quandam similitudinem siue per quandam assimulationem cognoscentis ad cognitum mediante for ma exemplari & cognoscenti ergo quanto plus vel ma∣gis aliquis homo cognoscit de deo tanto plus vel magis ipsi deo assimulatur ¶Nota littra dicit inte•• om̄s

motus generatio est nobilior sumendo motum pro tota eductione aīe siue formatione fetus in vtero Et quomodo fit motus videbitur Pro quo nota {quod} motus est duplex quidam est motus qui abijcit aliquid a substantia sicut calefactio aqu•• abijcit frigiditatem de albo in nigredinē Alius est motus qui non abijcit aliquam perfectionem a substancia motus sicut motus celi qui non facit aliquid corrumpi a substancia celi Nota generatio est motus a∣bijciens aliquid a substancia rei quia menstruum quod mo raliter ad formationem hominis transmutatur Vnde a∣uerrois primo phisicorum dicit in generatione hominis pars spermatis non cessat corrumpi & pars hominis ge∣neratur donec tota forma compleatur