Vindiciæ Ecclesiæ Anglicanæ; siue De legitimo eiusdem ministerio id est, de episcoporum successione, consecratione, electione & confirmatione; item, de presbyterorum, & diaconorum ordinatione, libri V. In quibus Ecclesia Anglicana à Bellarmini, Sanderi, Bristoi, Hardingi, Alani, Stapletoni, Parsonij, Kellisoni, Eudæmonis, Becani, aliorúmque romanistarum calumnijs, & contumelijs vindicatur. Editio secunda, priori Anglicanâ longè auctior, & emendatior. Cui inter alia accesserunt ad Fitzherberti presbyteri, Fitz-Simonis Iesuitæ, D. Kellisoni, Champnæi Sorbonistæ, Fluddi, & nescio cujus anonymi exceptiones suis quæque locis intertextæ responsiones. Opus ex idiomate Anglicano traductum, & locupletatum ab ipso authore Franc. Masono, in S. Theologia Bacchal. Archidiacono Norfolc. et socio Colleg. Mertonensis apud Oxonienses.

CAP. III. Champnaeus in quaestione de primatu Regio quomodo se gerat.

• Champnaeus
  • Primò, quaestionem de primatu Regio ad alias, praeser∣tim ad illam de controuersiarum Iudice detorquet. 1
  • Secundò, illius statum peruertit. Nam nos hanc tribuimus iudi∣caturam
    • non Principi, vt ille calumniatur. 2
    • sed
      • authenticam Christo in Scripturis loquenti. 3
      • ministerialem Prophe∣tarum conuentut. 4

PHIL.

DE authoritate deponendi dictum est; iam ip∣sa depositionis causa est inquirenda.

ORTH.

Causa fuit iuramenti primatus Regij detrectatio

PHIL.

Ergo si haec causa non f••it l••gi∣tima, neque ipsa depositio erat legi〈…〉〈…〉a: at haec causa non fuit satis iusta. Nam Ep••••o∣pi, dum hoc se iureiurando obstring〈…〉〈…〉∣cusarunt, nihil quicquam fecerunt; quod non viros omn•• l••••de splendidissimos vel maximè deceret. Ipsum iuramentum erat ••l••∣cit••m,

ac proinde eiusdem detrectatio fuit pia & sancta. Iuramen∣tum autem erat illicitum, quia eius materia subiecta, id est, prima∣tus Regius, impietatem redolet. Nam, vt recte Champuaeus: a 1.1 Principes quidem Seculares rectores Religionis sunt in supremo gra••••u quo Latci esse qucunt, quia pro desensione verae Religionis (quam ta••en à Pastoribus Ecclesiae discere tenentur) leges condere, e••sque executioni ••an∣dare possunt, immò & tenentur: Caeterùm quòd potestatem habeant iudi∣candi aut definiendi res ecclesiasticas, & ad Religionem pertinentes, tan∣quam proprij illarum rerum iudices & cognitores, nouum est parado••um in Christiano orbe, ante Henricum nostrum octauum inauditum: & hoc ••x testimonio sacrae Scripturae, sanctorum Patrum, Imperatorum, & nomi∣natim Caroli magni manifestè conuincitur; quae quia irrefragabilia sunt, vt ex testimonio serenissimi Regis nostri Iacobi satis constat, Masonus, sci∣enter errans, dissimulat.

ORTH.

Champnaeus in hâc triumphat controuersià, sed per∣quam ridiculè. Rationes suas, quae nondum lucem conspexerant, cum liber meus Anglicanus est emissus à me, quòd nullam omni∣nò responsionem admitterent, dissimulari conqueritur. Fortè di∣latare voluit pennas suas, vt videant homines quàm Cupressum pingat eleganter. Nam (quod est perpetuum Sophistarum ingeni∣um) à quaestione nos abducit, vt ex verbis modò à te allatis satis li∣quet. Quaeritur enim an Rex sit omnium personarum sibi subdi∣tarum in rebus ecclesiasticis supremus gubernator; Champnaeus autem hoc modo, vt videtur, quaestionem instituit, scilicet, an Prin∣cipes potestatem habeant iudicandi, aut definiendi res ecclesiasti∣cas, & ad Religionem pertinentes, tanquam proprij illarum Iudi∣ces & cognitores. Et a 1.2 alibi idem Champnaeus nostrorū hominum obseruat insaniam, qui, primat••m Petri abnegantes, eundem principibus secularibus tribuendum contendu••••. Ain' tu, Champnaee? Eundem? At hoc apertum est mendacium. Noli sic insanire; vtinam ali∣quandò saperes. Et alibi ait: b 1.3 Posse principem, si modò sit supremus Ecclesiae rector & caput, verbum & sacramenta per se administrare. Quid est sponte caecutire, si hoc non est? Nos enim harum rerum non administrationem, sed externam duntaxat gubernationem Regi tribuimus. Et alibi mihi, Patrum testimonia pro primatu Regio adducenti, sic respondet: c 1.4 Ista non sunt ad rombum. Loquuntur enim isti patres de potestate gladij temporalis, non verò de potestate clauium Reg∣ni coelorum, quas Christus Dominus sancto Petro, & non Caesari tradidit. Quasi verò nostrorum quisquam suprematum regium in rebus ec∣clesiasticis ita definiret, vt Regni coelorum claues in se complecte∣retur. Immò, Champnaee, Rex has claues non habet, habentibus tamen, vt eis rectè vtantur, pro suo iure imperare potest. Et alibi, mihi locum Leonis vrgenti, vt indè probarem Theodosium Im∣peratorem supremum fuisse in rebus ecclesiasticis gubernatorem, sic insultat: d 1.5 Sed quid inde? Ergo Imperator est supremus in rebus ec∣clesiasticis Iudex? Nae tu ineptus es, Champnaee, qui supremum in

rebus ecclesiasticis gubernatorem, cum supremo ijsdem in rebu•• Iudice confundis. Et paulò pòst: e 1.6 Si Cl••nens Papa septimus Henri∣co octauo eisdem verbis scripsisset, quis, obsecro, sensu tan••um comm•••• praeditus, inde inferret Clementem Papam indicasse Regem suprem•• ••ll us controuersiae esse Iudicem? Aduerte (quaeso) illa verba, illius contro∣uersiae esse Iudicem; quibus Champnaeus fraudulenter innuit nos Re∣gem, supremum in Religionis controuersijs Iudicem constituere. Et paulò pòst: f 1.7 Non ergo Imperatorem, sed Concilium Sacerdotum illi∣us controuersiae Iudicem existimauit sanctus Leo. Atque iterum: g 1.8 Si ista non sufficiant Masono persuadere sanctum Leonem primatum in rebus ecclesiasticis Imperatori non attribuisse, videat epistolam eius septim••m & octauam, quae illum docebunt sanctum Leonem supremum in rebus side•• Iu∣dicem & cognitorem se existimare. Ex his luculenter apparet, Champ∣naeum hunc stylum Regium ita interpretari, ac si supremus in rebus ecclesiasticis gubernator, supremum, & proprium in controuers••••▪ fidei cognitorem, & Iudicem designaret. Ita, relicta quaestione quae huius loci est propria, ad aliam ab hoc instituto alienam furtim & fraudulenter dilabitur.

Praeterea & illud quoque diligenter & accuratè est obseruan∣dum, Champnaeum scilicet in hac noua, quam substituit, q••aestio∣ne partes nobis per calumniam affingere quas non tuemur. Q•••• enim nostrum vnquàm affirmauit, Principes in causis fidei & Reli∣gionis supremos esse cognitores & Iudices? De hac à Cardinale Bellarmino, & alijs pontificijs Ecclesiae Anglicanae illata iniuria sic olim conquestus est doctissimus Whitakerus: h 1.9 Affirmat Iesu••ta hunc Iudicem non esse principem aliquem secularem; respond••o; hoc quo∣que nos dicimus: Summum enim iudicium soli Scripturae, & Spiritui sancto tribuimus: & tamen illam sententiam atque opinionem Papistae nobis, tanquam nostram obijciunt. Cui consonat eruditus Episcopus: Rex noster (inquit) i 1.10 vestrum illud (quod ad primatum ponti••ictum proprie pertinere dicitis) docendi munus, vel dubia legis explicandi non assum••t. Audi (Philodoxe) non assumit sibi munus explicandi bub••a legis, id est, fidei ac Religionis controuersias.

PHIL.

Si Rex sit summus in rebus fidei ac Religionis g••ber∣nator, erit etiam supremus ijsdem in rebus controuersia••um I••dex. Haec enim ita inter se apta sunt, & connexa, vt alterum ex altero suâ sponte consequatur.

ORTH.

Minimè verò: sed alterum sine altero esse potest. Pa∣storum est dubia legis explicare, Regum vero veritatem cognit••m promulgare, & subditis, cuiuscunque sint ordinis, imperare. Q a••∣do Imperatores (inquit sanctus k 1.11 Augustinus▪ veritatem ten••••t, ••••o••▪ sa veritate contra errorem iuhent: quod quisquis contempserit, ips〈…〉〈…〉um acqu••••. Nam & inter homines poenas l••••, & apu•• D〈…〉〈…〉 ne ••••••beb••••, qu•• hoc facere noluit quod ei per c••r Reg••s ipsa 〈…〉〈…〉. Hoc scilicet est Regum munus in rebus eccles••••st••••••s, pro 〈◊〉〈◊〉 iubere.

PHIL.

Sin veritatem non teneant, qua tandem ratione can∣dem latentem ac fugientem assequentur?

ORTH.

Ad al••••m transis quaestionem. Sed vt te hic quoque sequar, mandauit Dominus, vt Rex l 1.12 describat sibi legis exemplar, se∣cum habeat semper, legat omnibus diebus vitae suae, vt discat timere Ieho∣uam Dominum suum, & obseruare omnia verba legis, faciendo ea.

PHIL.

Quin si difficilior oriatur quaestio, an eam proprio Marte elucidabit Rex secularis? Vel potiùs veniet ad m 1.13 sacerdo∣tem, legem ab eius ore n 1.14 requiret, & sedentes super o 1.15 cathedram Mosis audi••t?

ORTH.

Respondeo cum doctissimo Episcopo: p 1.16 Faciet haec om∣nia Rex, nec inu••tus. Vbi tamen haec omnia fecerit, cum in Deuteronomio dicere iubeantur sa••crdotes, & docere iuxta legem De••; leget exemplar suum Rex, vt s••iat, an ex ea respo••deant. E Malachia sciet, à quibus re∣quirere ••••betur legem, ••os interdum recedere de via, & scandalizare pluri∣mos in lege; quare ••ecurret de••••ò ad exemplar suum. A Christo au∣tem discet, vt Pharisaeos ècathedra docentes audire, ••••a à Pharisaeorum fer∣mento, id est, doctrinâ al••quâ cauere.

PHIL.

q 1.17 Cur Dominus Petro pascendas oues commissit, nisi vt pascua doctri••ae non à se, sed ab illo acciperet? Et cur posui•• in ecclesi•• pastores & doctores, si v••••squis{que} sibi pastor & doctor esse aebebat?

ORTH.

Respondeo i••••rum ••um eodem, r 1.18 Pastores sic audiet, vt consu••••um ••••bi putet (quod Berhaeens••s fecisse videt v••ros nobiles) scru∣tari Scripturas, si haec ita se habeant: pascua petet, nec sibi pastor crit, sed sibi tamen gustabi••; & si amarum pabul••m & ••axium; gustabit vt Christus acetum, quod cum gus••a••set, noluit ••ibere. Regis enim est ex praestitu∣to legis omnia facere: neque obtendere poterit, ego vitulum au∣reum non comminui, ego excelsa non dirui, quia haec facienda esse sacerdotes non mo••••erunt. Adhibebit igitur media quae hàc in causâ adhiberi p••r est; leget Scripturas, noctes & dies medi∣tabitur, orabit Domin 〈◊〉〈◊〉, & Iuris diuini peritissimos consulet. Nec tamen splendidis hom•••••• titulis, aut suffragiorum numero, aut locorum priuilegijs t••ntum deferet, quantum veritati: paucis secundùm Scripturas docentibus potiùs credet, quàm quadringentis pseudoprophetis pro cultu Baalis contendenti∣bus.

PHIL.

Quis autem de Scripturis i••dicabit?* 1.19

ORTH.

Si vocem iudicandi perinde accipias ac Augustinus, cùm dicit. s 1.20 Inferius est nobis quicquid iudicamus; certè nec Prin∣cipi, nec praesuli, nec homini, nec Angelo veritatem coelestem iu∣dicare licet. Verbum D•••• est Lex Dei: non oportet autem iudi∣care legem, sed secundù•• legem. t 1.21 Aeternam Legem inquit Augu∣stinus) mundis an••mis fasest cognos••••re, iudicare sas non est. Et alibi, u 1.22 No ••oportet de tam sub•••••• authoritate i••dicare, nequ•• de libro tuo. Sin iudicare nihil sit ali••d, q••am verum sensum à falso secernere, hoc iudicium apprehensiuum seu discretiuum dici potest. de quo Apo∣stolus,

x 1.23 Vt prudentibus loquor, vo•• iudicate quod dico. Hoc modo Verbum Dei iudicare debet pastor, antequàm doceat; auditor, an∣tequàm credat; Princeps antequam serenitatis suae edicta sanciat & promulget.

PHIL.

Nos de iudicio decisiuo, & definitiuo quaerimus.

ORTH.

Iudicium decisiuum est duplex; imperiale, & mini∣steriale. Prius est authenticum & infallibile, quod est solius Chri∣sti cùm patre, & Spiritu sancto. Qui legem condit, is solus est au∣thenticus legis Interpres. At solus Christus cùm Patre & Spiritu sancto est legis-lator, ac sacrarum literarum Author & conditor; ergo solus est authenticus carundem Interpres. Hoc argumen∣tum in verbis sancti Petri solidissimè fundatur, y 1.24 Omnis Prophetia Scripturae propriâ interpretatione non fit: non enim voluntate humanâ allata aliquando est prophetia, sed Spiritu sancto inspirati, locuti sunt sancti Dei homines. Quasi dicat, Scriptura, non ab humano inge∣nio, sed a Spiritu sancto seruos Dei afflante, & calamos moderan∣te, est profecta: Ergo ab eodem Spiritu in Scripturis loquente, pe∣tenda est interpetatio. Huc spectat illud Optati: z 1.25 Vos dicitis, Li∣cet; nos dicimus, Non licet; inter licet & non licet, nutant, & remigant animae populorum: nemo vobis, nemo nobis credat, omnes contentiosi ho∣mines sumus: quaerendi sunt Iudices: si Christiani, de vtrq́ue parte d••∣ri non possunt, quia studijs veritas impeditur, deforis quaerendus est Iudex: si Paganus, non potest nosse Christiana secreta; si Iudaeus ini∣micus est Christiani baptismatis: ergo in terris hâc de re nullum potest reperiri iud••cium: de caelo quaerendus est Iudex. Sed quid pulsamus coe∣lum, cùm habeamus hîc in euangelio testamentum? Et Augustinus, a 1.26 ista controuersia Iudicem quaerit, iudicet ergo Christus. Et paulò pòst: Iu∣dicet cum illo & Apostolus, quia & in Apostolo ipse loquitur Chri∣stus. Iudex igitur omnium religionis controuersiarum supremus est Christus in Scripturis loquens, qui solus decidendi & defini∣endi ex imperio potestatem habet authenticam, & infallibilem.

PHIL.

Quin nobis designa aliquem visibilem Iudicem, quem coram compellare & consulere liceat. Istiusmodi enim vnum ali∣quem in terris existere necesse est.

ORTH.

Christus sacrosanct••m suam veritatem, nec vni per∣sonae, nec vni loco alligauit: nos igitur istiusmodi vnum non ag∣noscimus.

PHIL.

Lex Dei iubet, vt homines in omnibus causis diffi∣cilioribus, etiam in rebus ciuilibus, ad Sacerdotis sententiam recurrant; multò magis in ecclesiasticis, b 1.27 Nolens obedire Sacerdotis imperio, ex decreto Iudicis morietur.

ORTH.

Hebraea veritas non habet, sed Sacerdoti, aut Iudici. Cui consentit Graeca Septuaginta Interpretum versio, quam Patres tanto habuerunt in pretio. Quare Iudicem •• Sacerdote esse distin∣ctum satis constat, ac proinde duo personarum genera à Mose de∣signari. Eodem planè modo Rex c 1.28 Iosaphat, propter duo causa∣rum

genera, hominum quoque duo genera ad illas audiendas con∣stituit, ecclesiasticū & ciuile: illud Sacerdotis, hoc Iudicis nomi∣ne à Mose significatur.

PHIL.

Esto; at qui Sacerdoti non vult obedire, eidem ex praestituto legis, est moriendum: quod satis est ad vnius Sacerdo∣tis principatum euincendum in rebus ecclesiasticis.

ORTH.

Non est. Nam Lex iubet vt homines d 1.29 sacerdotes ade∣ant, non vnum aliquem. Et alibi, e 1.30 Sacerdotes silios Leui elegit Iehoua Deus tuus ad ministrandum sibi, & ad benedicendum in nomine Iehouae, & ex eorum praestituto agetur omnis controuersia, & omnis plaga. Quare sacerdotis nomine intelliguntur sacerdotes.

PHIL.

Quasi verò summus sacerdos non praefulgeret reliquis. Nónne Amarias in his, quae ad Deum, praesidebat?

ORTH.

Praesidebat quidem, sed non erat solus controuersia∣rum Iudex, verùm, si fingamus fuisse, quid ergo?

PHIL.

Ergo vt vnus erat apud Iudaeos in testamento vet••r••, ita vnus erit in nouo apud Christianos.

ORTH.

Itáne verò? Si eadem vsquequa{que} sit ratio testamen∣ti noui & veteris, ergo sacerdotibus noui testamenti licebit vxores ducere; nam in veteri hoc erat licitum. Ergo omnes masculi in nouo testamento debent quotannis certum in locum (Romam opinor) proficisci; n••m Hierosolyma quotannis adeundi mascu∣lis in veteri incubuit necessitas. Ergo vno tantùm in loco putà Romae iàm offerendum est sacrificium; nam olim vnus tantùm locus huic cultui est destinatus.

PHIL.

Quamuis non sit eadem vtrius{que} testamenti per omnia ratio, in hoc tamen, de quo agitur, est summa similitudo.

ORTH.

Nequaquam. An quia apud Iudaeos vnus erat vnius gentis summus Sacerdos, ergóne apud omnes omnium gentium Christianos erit vnus summus episcopus? Per eandem rationem vnus erit etiam summus per totum Christianum orben in rebus ci∣uilibus Iudex. Perinde enim concluditur ex his verbis, nolens obe∣dire Sacerdoti, aut Iudici.

PHIL.

Non est necessarium. Sed vt Rex Iudae summus erat in Regno suo, ita vnusquisque Rex in Regno suo.

ORTH.

Neque ad ecclesiam gubernandam est necessarium, v•• vnus sit summus episcopus.

PHIL.

Quin ratio docet vnum aliquem esse oportere, qui li∣tes & controuersias ita dirimat, & dissoluat, vt eius iudicio reliqui omnes acquiescant, vel certè nullus erit controuersiarum finis.

ORTH.

Hanc prouinciam Spiritus sanctus non vnius supremae potestati, sed multorum communi curae commisit. Quum in eccle∣siâ Antiochenà de Legis Mosaicae obseruatione incideret quaestio, f 1.31 Statuerunt vt ascenderent Paulus & Barnabas, & quidam alij ex illis ad Apostolos, & presbyteros Hierosolymam, percontaturi de quaestione. Non miserunt ad solum Petrum, sed ad Apostolos, & presbyteros.

PHIL.

Quódnam igitur erit supremum in terris de fidei con∣trouersijs iudicium?

ORTH.

Si de iudicio per imperium decisiuo, quod est simpli∣citer infallibile, & authenticum perconteris, sententiam nostram iam accepisti. Sin de ministeriali quaeras, Concilij generalis iudi∣cium iudicio papali longè praeponderat. Siquidem Scriptura dicit, g 1.32 Prophetarum spiritus prophetis subiectos esse: non dicit Petro, non pontifici, non vni alicui, sed Prophetis, id est, pro∣phetarum coetui, vel conuentui. Sed generale Concilium est pro∣phetarum conuentus longè celeberimus; huic igitur Prophetarum spiritus sunt subijciendi. Quae tamen ab huiusmodi Concilio con∣stituuntur vt ad salutem necessaria, ne{que} robur habent, ne{que} authoritatem, nisi ostendi possint è sacris literis esse desumpta: vt verissimè docet ecclesia h 1.33 Anglicana. Ad has igitur, tanquam ad normam, Con∣ciliorum decreta sunt conformanda, vt fide veritatis diuinae, non specie authoritatis humanae, singuli acquiescant. Deus enim Pro∣phetis nihil praeter ministerium faciendi iudicium, delegauit. 〈◊〉〈◊〉 igitur secundùm scriptam duntaxat Christi voluntatem, ferendi est sententia. Ita Scriptura sola est absoluta norma, solus Spiritus sanctus, in Scripturis loquens, est Iudex infallibilis. Quod optimè expressit vir i 1.34 doctus his verbis: Solius Christi••per Spiritū, & Scriptu∣rā suam, est iudicium decisiuū, quod Patres Concilij inuestigant in Scriptu∣ris, & ex Scripturis pronunciant, velut tabulis Mandati sui, extra quas••••▪ ipsis pronunciare fi•••• nec sas, Christiano obsequi extra tabulas Mandati, •• limitatū ministerium ipsorū pronunciantibus. Hactenùs de controuersi∣arum Iudice, à cuius quaestionis vlteriori tractatione supersed••o, quia à nostro instituto est aliena. Champnaei tamen petulantiā ta∣citè praeterire non possum, cui non satis est pro vna quaestione al••∣am supponere, & in hâc opinionem à mente nostrâ discrepantem nobis affingere, sed & Regem nostrum serenissimum, tanquam no∣bis aduersantem, summâ cum iniuriâ introducit: de cuius testimo∣nio, planè aureo, Paulò inferiùs erit dicendum: nunc enim quòres* 1.35 ipsa vocat, id est, ad primatum Regium, rectà pergimus.

Notes

• a 1.1

  Champ. p. 573.
• a 1.2

  P 595.
• b 1.3

  P. ••54.
• c 1.4

  P. 578.
• d 1.5

  P. 559.
• e 1.6

  p. 560.
• f 1.7

  p. 56••.
• g 1.8

  p. 567.
• h 1.9

  De verb. Dei ••. 5. 6. 7.
• i 1.10

  T••rtura T••••t. p. 380.
• k 1.11

  Ep. 166.
• l 1.12

  Deut▪ 17. 18.
• m 1.13

  Deut. 17. 9.
• n 1.14

  Mal. 2. 7.
• o 1.15

  Mat. 23. 2.
• p 1.16

  Resp. ad Cardl. Bell. ap••l. p. 332.
• q 1.17

  Vid. Bel. ap••l. p. 187. & 188.
• r 1.18

  Resp ad apol. ibidem.
• * 1.19

  3
• s 1.20

  In Psal. 2.
• t 1.21

  D•• vera relig. c. 31.
• u 1.22

  Aug. cons. l. 13. c. 2••.
• x 1.23

  1. Cor. 10. 15.
• y 1.24

  2. Pet. 1. 20.
• z 1.25

  Optat. l. 5. cont. Parmet.
• a 1.26

  Aug. de nup••. & concup. l. 2. c. 33.
• b 1.27

  Deut. 17. 12.
• c 1.28

  2. Cbr. 19. ••.
• d 1.29

  Deut. 17••.
• e 1.30

  Deu••. 21. 5.
• f 1.31

  Acta 5. 2.
• g 1.32

  1. Cor. 14. 32.
• h 1.33

  ••••tic. 21.
• i 1.34

  Fr••••••. 〈◊〉〈◊〉 ••••i∣mod in Bell con∣••r••••. 4. lib. 1. 6. 1••. 〈◊〉〈◊〉. 1.
• * 1.35

  Cap. 4. 〈◊〉〈◊〉. 1••.