Concio quædam admodum elegans, docta, salubris, & pia magistri Iohannis Harpesfeldi, sacre Theologiæ baccalaurei, habita coram patribus & clero in Ecclesia Paulina Londini .26. Octobris. 1553. Cui accedunt & sequintia, videlicet VVilhelmi pij Decani Cicestrensis, & Iohannis VVymslei Archidiaconi Londini, oratios nes laudatoriæ. Item magistri Hugonis VVestoni, decani VVestmonasterij, uiri longè doctissimi & eloquentissimi, ac cleri referendarij. Oratio coram patribus & clero habita, mirè elegans ac valde docta, cum responso et exhortatione reuerendi patris, domini Edmundi Loninensis episcopi

MAGISTRI HVGO∣nis Westoni, Decani Westmonasterij∣oratio coram patribus et clero habita.

CVm Demosthenes to∣tius Graeciae lumen, ante Philippum Ma∣cedoniae regem uer∣ba facturus obmutu∣erit, cùm Theophra∣stus Philosophorum doctissimus, & or atorum eloquentissimus multum animo consternatus inter dicendum saepius obticuisse feratur, cum ipse denique Marcus. T. Cicero latinae facundiae parens, & timorem quendam naturalem insitum ha bens, meticulose orationum principia solitus sit exordiri:mirum fortasse uobis uide bitur ornatissimi praesules, doctissimi{que} uiri, quae effreni audacia (ne dicā audaci temeritate) ego qui ne{que} usu multum, ne{que} doctrina satis & ingenio parumualeo, in hunc celeberri∣mum coetum dicturus prodire ausim, ubi an∣te oculos quocum{que} inciderint clarissima h•• ius regni lumina undi{que} obuersantur. Sed ne que uestrae excellentiae (quam uehementer

admiror) ignoratio, neque inanis de meate∣nuitate (cuius sum mihi probe nescius) per∣suasio, sed difficile istud proloquendi munu ab isto uenerandissimorum hominum coet•• mihi detegatum huc me pertraxit adegit{que} Mediocritatis meae mihi probè conscius fa∣cile intelligo, quàm longe sim impar grauissi mis & maximis negotijs obeundis, quorum prouinciam mihi beneuolus horum ueneran∣dorum hominum consensus imposuit, eorum etiam amicum de me errorem satis agnosco, qui ex tam conferta doctiss. hominum coro∣na ex tam uenerando grauiss. hominum coe∣tu, me nullius pene eruditionis hominem prae terea impeditioris linguae totius huius con∣sessus, imò fere totius nostrae Ecclesiae linguam & os praefecerat. non possum ta∣men quin de tanta & tam praejenti illo rum in me beneuolentia & gratias agam maximas, & uestrae authoritati sanctissimae paream. Eidem igitur uestrae beneuolentiae quae hanc mihi prouinciam imposuit, consi∣sus, breuiter ab eo, quod in ipsare mihi uide tur esse praecipuum, orationis meae exordi∣um sumam Conuenistis partes, consulturi de religione, id est, re omnium tum maxim∣tum sanctissima: cōuenist is uisuri triste spe∣ctaculum

lugubrem matris uestrae ecclesiae uultū, conuenistis (inquam) ut matrem ue∣stram ecclesiā Christi misere lacerā ac quas∣satā resarciat is, haereticorū telis iure oppu gnatam, labefactatam, ac pene solo aequatā erigatis, fidem penè explosam reducatis, reli gionē excisam redmtegretis. Caeterum quid nobis minus conuenit, quàm à me moneri, & adsyncerae religionis inst aurationem excit∣ri, qui tanta animorum alacritate in hoc in∣cumbitis, ut me praecedatis, ut me à tergo re linquatis, hortantè, quantū & uos patres ab illustrissima nostra regina praecurrente uos ipsos esse superatos uidetis. O inauditam & admir andam dei bonitatē, nunquid enim un∣quam accidit admirabilius, in tanta omnium aerumnarū colluuie, in tanto afflictionum ex∣amine, in tanta ecclesiae ruina, in tanto fidei naufragio, religionis rebus fere conclamatis uirgini ecclesiae, uirginem reginā ceu prae∣sens aliquod numen à deo opt. max. nobis da∣ri, quasi coelitus demissum, cuius ductu et au spicijs, cuncta haec tam misera, tam calamito sa & nefanda reprimuntur, dissipantur, abi∣guntur? Cuius Encomiastē agere mecū non institui: partim quod tēporis penuria (qua premor) haud sinit, partim uero, quoniam ue

reor, ne laudibus (quas augere debeo) nonni∣bil angustijs orationis meae, existimetur esse detractū. Quid enlm multiplicem illius do∣ctrinā, quae in hominibus rara est, cōmemora bo? Quid illius religionem sartā (quod aiūt) & tectā exequar, quid illius animū plane ma sculū & infractissimū? An non uidist is con∣stantissimā inter difficillima, in magnis ere∣rectā, diligentissimam in minimis? Quodnam obsecro selicius praesagiū, aut omen eccle∣siae ad natiuum suae puritatis splendorem in∣staurandae praefigurari potuit, quam quod reginae nostrae nescio quo fato, certè non da∣ta opera, eodem dieregio diademade insigni ricontigerit, qui ecclesiarum dedicationi so∣lemnis esse solet, & instaurandae, at{que} expur gandae templi religioni tam enixè incumbit, quasi huic uni uel natauel donata sit, huictā sedulo se consecrat, ut pijssimis omnibus im∣peratoribus aut aequari aut anteserri meri∣tissimè possit. Theodosius ille sanctissimus im perator, nihil prius aut antiquius duxit ad retundendos haereticorum impetus, quàm ad antiquos ecclesiae doctores, qui ante diuisio∣nè floruissent, cōfugere. Ita & nostra regi∣nain hijsce suis purgande uineae domini quae si praeludiis faciendum censet ac praecipit.

Theodosius imperator intente orare solitu∣est, ut sibi cooperaret Deus, ad ueritatis ele ctionem inter tot opinionum dissidia, & om∣nes sciunt nisi reginam ignorantes, quam ar∣dēter diurnis, nocturnis{que} praecibus deū opt. max. sollicitat, ut omnes maxime tamen nos Angli (quorum gubernacula suscepit) ca∣tholicae fidei ueritatè agnoscamus, agnitam excolamus amplexemur{que}. Quid Constanti∣num illum constantissunum religionis asser∣torem dicam? qui tanta pietate liberaluate∣{que} fuisse perhibetur, ut episcopis ex cunctis terrarum partibus. Niceam accitis uictum commeatū{que} praestiterit, tanta{que} morum m∣āsuetudine ac reuerentia in ecclesiae praeposi tos, ut non in throno aureo gèmis{que} ornato, sed minore sede, quàm alijs, posita in medio eorum ad episcoporum pedes consederit. At quis tam coecus, qui non clarè perspiciat no∣stram reginam hijsec dei donis perinde illu∣strari ac coelum suis stellis. uos{que} patres u∣niuersum{que} clerū aut pari aut maiori reuere tia prosequi? Quod si Iouinianus laudibus celebrandus sit à posteris, quod ab Athana∣sio haereticorū propugnatore petierit, ut ei rescriberet perfectam diuinorū dogmatum disciplinam, quanto magis aeternam nominis

gloriam cōsequetur nostra regina, quae mul 〈◊〉〈◊〉 ••thanasios ex uniuersis sui regni finibus coegit, coactos monet, hortatur, imperat, ut cum dicendo, tum scribendo catholicam fidē miseris modis discerptam resarcirent, resar∣citam tuerentur ac fouerent? Iouinianus ut imperij sui terr as ingressus est, primū scrip∣sit legem, ut catholici episcopi extorres & exules de exilio redirent, et ecclesias eis red dendas esse professus est, qui fidem inuiola∣biliter seruassent: Ita & sacratissima regina uos celeberrunos Angliae proceres uestris se dibus exturbatos ex teterrimis carceris squaloribus eduxit, & ingenti cum populi applausu proprijs restituit ecclesijs. felicissi ma Anglia quae talem habet reginam. Beatis∣sima Anglia, quae tales habet episcopos. Bea∣tissimi & uos praesides, quibus donatum est non solum in illum credere, sed pro nomme eius pati. Audite uenerandi episcopi, sanctū episcopū Chrysostomum, audite incarcerati incarceratū. Magna dignit as (inquit Chry∣sostomus) & multa, regno & consulatu u∣uiuersis{que} maior pro Christo ligari. Nam ni hil ita splendidum, ut unictum esse propter Christum. Vinctum esse propter Christum illustrius est, quàm siue Apostolum, siue do∣ctorem,

siue Euangelistam esse. Si quis Chri∣stū diligit, hic uti{que} prius habebat, (optione data, uincula ferre propter Christū quàm coelos inhabitare. Ligari pro Christo illu∣strius est, quàm sedere ad dexteram ipsius, honestius est quàm sedere super duode cim thronos. Quod si quis mihi uel uniuersie oeli, uel huius cathenae copiam & optionem largi tus esset, cathenam hanc ego planè elegissē. Deinde si aut mihi cū angelis standū suisset sursum, aut cum Paulo uincto, carcerē uti{que} praeptassem. Adhaec si quis me aut in nume rum & ordinem collocasset coelestium potē tiarum, earum etiam quae prope sunt thro∣num dei, aut talem ligatum fecisset, talis uti∣que ligatus esse uoluissem. Non it a beatum dico Paulum, quòd in paradisum raptus, at q{que} quòd in carcerem est coniectus, non it a be a∣tum aestimo, quòd uerba audiuit ineffabilia, quod uincula fustinuerit, non obid adeo be∣atum praedico, quòd in tertiū coelum raptus est, at{que} propter uincula. Et in scripturis me non tantum delectat miracula patrans, quantum malè affectus, fiagellatus ac mise∣rabiliter tractus. Beati uos ob carcerem, ob cathenas, ob iniecta a uincula, be ati inquam et ter beati, imò saepius. Totūorbē uobis conci∣liastis

Etiam longè absentes, amicos uobis fecistis. Vbi{que} terrarū & marium canuntur uestra praeclara facinora, fortitudo, constās sentētia, animus{que} minime sterilis. Nihil nō tribunal quod alijs uidetur graue, uos deter ruit, nō carnifex, nō tormentorū coaceruatio nes, non minae, quae innumer as mortes nuncia bant, non iudex qui ignem ab ore flabat: non aduersarij qui frendebant dentibus, & innu∣meris alijs insultandi modis gestiebant, non tantae calumniae, non impudentissimae accu∣sationes, non mors ante oculos quotidie pro posita, sed haec omnia uobis uberem potius ac sufficient em consolationis materiam praesti∣tere. Et idcirco clari quidem uos, & cele∣brant & praedicāt. Vos omnes amici nō solū sed & inimici ipsi, qui haec effecerunt. Tant tares est uirtus, utillā impugnantes admi∣rentur. Tanta res est malitia, ut etiam qui eam operantur, condemnent. Nondum deca∣pitati est is cum Iohanne Baptista, sed long è acerbiora tulistis. Non enim idem est, breui temporis momento caput amittere, & lon∣go tempore cum talibus luctari doloribus, terroribus, minis, uinculis, abductionibus, bonorum rapinis, carnificum manibus, syco∣phantarum impudentissimis linguis, conuitijs

falibus & dicacitatibus. Gaudete igitur, ex∣ultate, uiriles estote, corroboramini, cogita∣te quot uestro exemplo ad certamina ar••••∣stis, quot fluctuabundos cōfirmastis, quan∣tos spiritus resuscitastis. Nam afflictionibus uestris multum profuistis, non solum praesen∣tibus, sed & absentibus, nec ijs qui uiderunt, sed & ijs qui audiunt. Angliae ecclesiam quā∣uestris carceribus tam splendidè illustrastis, quam uestris (inquam) carceribus Christo nō tam seruastis, quam comparastis, pergite re edificare, muros Hierusalem iam ab haereti∣cis dissipatos extruite, maceriarum ruina•• implete, iuncturas à scismaticis concussas et disruptas in unitatis ecclesiae compagine cō∣iungite. Stertant, obganniant, debacchentur haeretici, recto uos pede incedite in magnam domini ciuitatem Hierusalem, domum Dei, unitatem inquam ecclesiae. Vbi altare unum, unum sacerdotium, unus Christus, extra hanc unitatem quisquis est, alienus est, pro∣phanus est, hostis est, à qua unitate desistere à Christo exorbitari est, à qua unitate de∣sciscere, errorum omnium seges est, à qua u∣nitate desciscere, fundi nostri calamitas uni∣ca fuit. Sit uobis patribus exemplo Dionisi∣us Corinthiorū episcopus maximè caelebris,

cuius illud est dictū, Oportuerat quidem etiam pati omnia pro eo, nescinderetur s••••lesia dei, et erat non inferior gloriasus mere martyriū, ne scindatur ecclesia, quā est illa ne idolis immole∣tur. Imo secundū me ā sententiā, maius puto hoc esse martyriū. Ibi nā{que} unusquis{que} pro sua tan∣tū anima, in hoc uerò pro omni ecclesia marty∣riū sustinet. Sit uobis exemplo magnus ille Cap padox Basilius, de quo it a scribit Nazianzenus quòd cum strenuè Caesaris praesectū allo quere∣tur, & acriter perstringeret, at{que} eo nomine à praefecto procax: & superciliosus sit habitus, notatus{que}: in hanc sententiam prorupit fortasse antea in episcopūnō incidisti. Omnino enim pro religione certantes, hoc agimus modo, in alij∣modesti sumus, & omnibus hominibus his∣miliores, ita enim mandata iubent, nec solū con∣tra caesaris potentiā, sed nec contra uiles homi∣nes supercilia attollimus: Vbiuerò dei periclita tur negociū cunctis alijs contēptis ad deū solū respicimus. Vosigitur inimicorū hominum lin∣guas, calūnias irrogatas, cōtumelias, probra, re moras nihil faciatis. Animos uestros nō terrefa ciāt, quin despectui potius ac cōtēptui habeatis Nāsi ita se res habet (ut Cypriani uerbis utar) quod miquissimorū hominiū timeatur audacia, ut quod mali iure & equitate nō possunt, temeri∣tate

at{que} desperatione perficiant. actū est de e∣piscopatus uigore, & de ecclesiae gubernatione actum est de sublimi, & diuina potestate. Nec Christiani ultra esse, aut durare possumus, si ad hoc uentū est, ut perditorū minas at{que} insidi as pertime scamus. Nec nobis ignominia est, pati à fratribus quod passus est Christus, nec illis glo∣ria est facere, quod secit Iudas. Iā uerò ut ad fi∣nē properemus, unū a uobis (reuerendi patres) huim uenerādi coetus nomine, cuius me cōmuni suffragio linguā & os praefecistis, nō tam pete∣re, quā impetrare cōtendo, obsecro{que}, nimirū ut pristina illa dignitas et authoritas cleri Angeliae iā quasi postliminio: huic celeberrimo coetui doctissimorū{que} hominum cōuentui uindicensur ac restituantur. Si enim uerius sit, quā ut possit negari, & manifestius, quàm ut dissimulari de∣beat, quòd in ueteri lege deus opt. max. leuitas & sacerdotes suae legis ac controuersiarū, quae inde nascerentur interpretes cons••ituerit Si in nouo testamento Christus omnia, quae cū{que} scri∣bae & Pharisei super cathedrā Moysis sedentes dixerint, seruare ac facere turbis praeceperit: si nō solū de Apostolis, sed & de eorū successori∣bus dictū cōstiterit, Qui uos audit, me audit, et qui uos spernit, me spernit. Si spiritu•• sanctus posuerit episcopos, ut regerent ecclesia. Si Pau¦lus

Apostolus Iesu Christi, huius rei Titum in Creta reliquerit, ut quae deessent corrigeret, si mèbra sic in suo corpore, quod est ecclesia di∣gessit Christus: ut suum eui{que} locū, suum cui{que} munus attribuerit, alios apostolos, alios prophe¦tas, alios doctores cōstituendo, si a ma••orib•••• de ni{que} nostris & prudenter in ••••i••io ••ns••i••utū, & totius orbis cōsensu, demde cō••irmatū fuerit, ut de religione, nō unice, potissunum tamen ad eos qui ministri Christi, & dispensatores mysterio∣rū deià Paulo Apostolo dictitantur, pertractā da & definienda referreretur, nunqua satis de∣mirari possū, quo cōsilio id iuris & potestatis, nobis ademptū fuerit, quod omnibus maioribus semper fuerit cōcessum? Quorsum quae so ex ul tim••s toti••s regnioris euocantur Decani, Archi diaconi, theologi grauissimi legū peritiss. qui sensus habent in scripturis exercitatos, qui{que} in lege domini meditati sunt omnibus diebus ui tae suae: si illorū suffragia in sua (quod aiunt) a∣rena nihil omnino ponderis sint habitura? Quid bic oleū & operā perdimus? Quid aliud quàm laruae habiti sumus? Sine nostro enim cōsilio ne∣dū cōsensu facta, transacta sunt omnia. At quā piè & feliciter rerum exitus tandem docebit. Quid quod libro blasphemijs cs̄persissimo, er∣roribus refertissimo, qui nomine religionis reli∣gionem

tollit, sacramenta diminuens, uniuersū orbè cōdemnat, quem prae catoriū nuncuparunt uniuersis obtrudendo nunquā accesserit noster calculus, qua de re quantopere nobis gratulan∣dū esse arbitror haud facile dixero. Quae accu∣ratius euoluenti in mentē mihi uenit Chrisosto∣mi querela, si quando uera, dubio procul nostra tempestate longè uerissima. Quid tantū tandē peccauit ecclesia dei, quaenā tanta resipsius ec∣clesiae dominū excitauit īduxit{que}, ut illā tāto cū∣cius dedecore tāignominiosiss. tālaruatis histri onibns, ganeonibus, fedis episcopis regendātra deret. Adhibenda ergo (ut inquit Hilarius) omnis cura, ne haeretici sint peritiores in despe∣rationc uttae quam nos in spe uitae, ne illi plus sol licitudinis ad falsa impendant, quàm nos ad ue∣ra. At{que} hoc nobis grauior incumbit cura, quod non apud homines solū, sed ipsum adeo tremen∣dū dei opt. max. tribunal, cuius cognitionem ni∣billatere, cuius iustitiā nihil effugere potest, cū in rebus omnibus, tum uel maximè in religione peculiari domini negocio, recte aut secus a no∣bis dictorū factorū{que} rationem cōstare oportet. Industriam porro meam tam maximā adhibitu∣rū n••e polliceor, quàm uos maximam in me bene uolentiā exhibuistis. Adhibebo inquam quantā maximā possum, ut uestrae de me expectationi

satisfaciam. Quod siper omnia nō fuero conses quutus, non tam uos mihi qui quantum possum sum praestaturus imbecillitatè quàm uobismet∣ipsis amicissimum de me errorem uestrum con∣donabitis. Mihi deesse potero, ucbis & huic uenerabili consessui non sum defuturus unquani. Dixi.