Petri Philomeni de Dacia in algorismum vulgarem Johannis de Sacrobosco commentarius. Una cum algorismo ipso edidit et praefatus est Maximilianus Curtze.

est vel non. Secunda pars incipit ibi: His itaque; tertia ibi:
Si autem velis scire; quarta ibi: (Gum itaque. Adhuc circa
primum facit tria. Primo enim proponit, quot numeri hic sunt
necessarii, secundo conditiones eorum subiungit, et tertio de
ordine et situatione eorum determinat. Secunda ibi: NiTmerus 5
autem; tertia ibi: Si velis igitur. Quantum ad primam partem,
supponatur de dictis numeris, quid sit eorum officium, usque
exemplificetur. Circa secundam partem sciendum est, sicut
dicit auctor, quod numerus dividendus semper debet esse maior
numero divisore, vet saltemr aequalis ei, si divisio debet fieri to
per integra. Hoc autem, quia, si 4 debent dividi inter 8, tunc
cuilibet de illis octo continget unum dimidium de illis 4. Si
etiam tot sunt unitates in divisore, quot sunt in dividendo,
planum est, quod cuilibet continget unum de illis tantum. )einde
cum dicit: Si velis igitur', determinat de ordine et situatione 15
numerorum, scilicet dividendi et divisoris, et facit duo. Primo
enim facit hoc, et secundo subdit quosdam casus situs huius
impedientes, cum dicit: Sunt enim dcue causae. Quantum ad
primam partem, sit numerus, quem velis dividere 9876, et numerus divisor, sive per quem velis istud dividere, sit iste 543. 20
Ponas igitur ultimam sub ultima, et penultimam sub penultima
hoc modo
9876
543
Et dicit auctor, quod locanda est ultima sub ultima, sicut
hic factum est, si competenter- fieri potest; et quia hoc non 25
semper est possibile, ideo consequenter subdit auctor casus, in
quibus impedimentum accidit, ne hoc fieri possit, cum dicit:
Sunt enim duae causae. Dicit autem, quod duae sunt causae,
scilicet quare ultima numeri divisoris non erit sub ultima numeri dividendi. Ut verbi gratia, si velis dividere 654 per 99, 30
tune 9 de 6 non potest subtrahi. Alia causa est, si ultima
numeri divisoris possit aliquotiens subtrahi ab ultima nuneri
dividendi, sed alii numeri divisoris non possunt totiens subtrahi