Petri Philomeni de Dacia in algorismum vulgarem Johannis de Sacrobosco commentarius. Una cum algorismo ipso edidit et praefatus est Maximilianus Curtze.

58

si proba numeri, qui provenit ex ductu numeri multiplicantis
primo in numerum multiplicandum p'imo, etiam est 3; et constat, quod sic, quia erat 91471800. Sic de illo. Unde illud
valde est utile in aequationibus, cum oporteat aliquos numeros
5 magnos in se ducere; quia, si probae concordant, non oportebit
reiterationem facere, sicut est consuetum fieri, cum aliquis diffidat sibi, tirnens se errasse. Et si dicas, quod convenienter
hoc non tenet, quia oppositio contradicentis stat, cum deficiat
in causa, ut aliquis praecise, vel voluntarie, vel oblivione tran10 seat 9, vel eum aliquo modo obmittat, scilicet vel addendum
non addat, vel non addendum addat: tune ad istud repellendum,
quod etiam detur occasio posse errare, sumas probam per 9,
sicut dictum est, et similiter per 8, et si in utraque concordaverint, non est possibile (te) errasse.
15 SEPTIMA SPECIES DE DIVISIONE.
Divisio est etca. Haec est species septima huius artis, et
dividitur ista pars in duas. Primo enim auctor distinguit divisionem, et secundo de ea exequitur. Secunda ibi: Notanduti
igitur. Primo enimn ult dicere, quod, si proponantur duo nu20 meri, quorum unum oportet per alium dividere, tune divisio est
distributio numeri maioris in tot partes, quot unitates sunt in
minori. Verbi gratia: si velis dividere 24 per 4, tune in tot
partes oportet dividere 24, quot unitates sunt in 4. Et quia
quatuor unitates sunt in 4, ideo in qualibet parte (de) 24 erunt
25 6, quia 6 sunt quatuor vicibus in 24. Et valet haec species,
quia, si rex aliquis deputat 9876 libras parisiensium 543 militibus ituris in expeditioneni, ita quod haec summa aequaliter
inter eos dividatur, quantum de tanta summa (cuilibet) continget,
scietur per speciem istam, quae est divisio. Deinde cum dicit:
30 Notandum igitur, exequitur de divisione, et facit quatuor. Primo
enim praemittit, quot numeri sunt necessarii in divisione; secundo exequitur de modo operandi; et tertio subdit finem et
utilitatem huius speciei; et quarto docet examinare, si erratum