Petri Philomeni de Dacia in algorismum vulgarem Johannis de Sacrobosco commentarius. Una cum algorismo ipso edidit et praefatus est Maximilianus Curtze.

50

tot vicibus continet alterum illorum propositorum, quot unitates
sunt in reliquo. Verbi gratia: si velis multiplicare 5 per 4,
proveniunt 20, qui, scilicet numeras vigenarius, tertius est a
duobus propositis, et iste totiens continet 5, quot unitates sunt
5 in 4, et etiam totiens continet 4, quot unitates sunt in 5.
Quater enim quinque continet 20, vel quinquies quater, quod
idem est. Multiplicare igitur numerum per alium est invenire
Iquendam numerum tertium, qui totiens continet alterumr illorum,
quot unitates sunt in reliquo. Est autem (haec) species maxime
10 utilis; quia esto, quod rex aliquis deputat aliquomodo cuilibet
militum, puta 666, quos mittat in expeditionem, magnam summam pecuniae, puta 999 librarum. Ad sciendum igitur, quantam stimmam in universo militibus deputavit, valet haec species
hie tradita. Tunc sequitur illa pars: In multiplicatione etca, in
15 qua manifestat, quot ordines figurarum in hac specie sunt necessarii, et facit duo. Primo enim facit, quod dictum est, et
secundo per modurn notabilis dat quandam cautelam hic observandam, et incipit pars secunda ibi: Notancdum etiami etca.
Circa primum duo facit, quia primo manifestat, quod duo nu20 meri in hac specie sunt necessarii, et secundo addit tertium
quendam numerum, qui provenit ex duobus propositis, cum
dicit: Potest etica tertius nutmerus. Adhuc circa primam partem
facit duo, quia primo facit quod modo dictum est, et secundo
subiungit modurn, quo numeros istos denominabimus, ibi: NTu25 imerus multiplicans. Circa primam parterr est sciendum, quod
numerus multiplicandus est ille, qui debet multiplicari; numerus
multiplicans est, per quem alius est multiplicandus. Deinde
cum dicit: Numeruzs mtltiplicans, subiungit modum, quo numeros istos denominabimus, et patet. Verbi gratia: si velimus
30 multiplicare 6 per 4, dicemus multiplicando sic: quater sex.
Et cum dicit: potest etiam etca, addit quendam nurmerum tertiunl,
qui resultat ex duobus, quorum unus est multiplicans et alter
multiplicandus, et patet. Deinde cum dicit: zNotandum etiaw,
per modum notabilis dat quandam cautelam hic observandam,