Petri Philomeni de Dacia in algorismum vulgarem Johannis de Sacrobosco commentarius. Una cum algorismo ipso edidit et praefatus est Maximilianus Curtze.

40

maior etca; tertia ibi: Si minor. Exemplum primae partis. Sit
mumerus iste subtrahendus 248, numerus, a quo fieri debet
subtractio, 688. Ordinentur igitur sic figurae:
688
5 248.
Cum igitur prima inferioris ordinis sit aequalis primae superioris,
deleas superiorem, et loco eius scribas cyfram, et tune stabunt
figurae post subtractionem hoc modo:
680
10 248.
Scilicet 0 ponitur loco superioris deletae, ne figurae sequentes
eiusdem ordinis minus significent. Alioquin enim ibi deberent
esse sexcenti octingenta, sed non essent ibi nisi sexaginta octo.
Si maior: exemplum huius est: Sit numerus subtrahendus 248,
15 nu1merus, a quo debet fieri subtractio, 469, et stabunt figurae sic:
469
948.
Cum igitur prima figura superioris ordinis sit maior quam (prima)
figura inferioris, demas de superiori 8 unitates, et residuum,
20 scilicet unitatem, ponas loco eius, et stabunt figurae sic:
461
248.
Deinde cum dicit: Si minor etc", docet, qualiter sit negotiandum, quando prima figura superioris ordinis fuerit minor quam
25 prima figura inferioris; et quia maior de minori subtrahi non
potest, ideo a sequenti loco mutuandum est, quod deficit. Quia
igitur figura loco secundo posita aliquando est significativa, aliquando non significativa, ideo auctor hic duo facit, quia primo
docet operari, cum figura in secundo loco posita fuerit signi30 ficativa, et secundo, cum non fuerit significativa. Secunda ibi:
Si autem figura. Circa primum duo facit, quia primo docet operari
cum figura secundo loco posita fuerit aliqua alia ab unitate, et
secundo, curn fuerit unitas: Secunda ibi: Si vero figura. Dicit
primo, quod, si maior fuerit prima inferioris ordinis quam prima