Petri Philomeni de Dacia in algorismum vulgarem Johannis de Sacrobosco commentarius. Una cum algorismo ipso edidit et praefatus est Maximilianus Curtze.

36

docebatur. Deinde cum dicit: Notandwum etiam, dat unum notabile sive documentum, quod in hac specie et in omnibus aliis
sequentibus est observandum; et est illud, quod in hac specie
et in omnibus aliis sequentibus, quando una figura alteri directe
5 supraponitur, utendum est qualibet illa figura, ac si per se ibi
in primo loco poneretur. Verbi gratia: Esto, quod tu velis
addere 98 ad 176: posita prima inferioris ordinis sub prima
superioris ordinis stabunt figurae utriusque ordinis sic:
176
10 98
Sicut igitur addendo primam ad primam, scilicet 8 ad 6, ita
eadem modo addendo secundam ad secundam debes dicere 9 ad 7,
licet 9 valet ibi nonaginta et 7 septuaginta; et causa huius est, ne
involvatur intellectus. Si enim diceres 90 ad 70, iam involveris
15 de facili, nec scires, quid esset et quomodo facere deberes.
Item ex alia parte, quia utendo (Jualibet, ac si per se poneretur,
et in primo -loco, idem perveniet, quod modo proveniret, si
utereris quolibet ut articulo. Et ut innuas omnes casus circa
hanc speciem emergentes, utaris hoc exemplo. Sit numerus,
20 cui velis addere alium, iste: 98706, et numerus addendus iste:
12345; et locatis singulas sub singulis sic:
98706
12345,
addas tune primam inferioris ordinis directe sibi suprapositae,
25 et resultabit numerus compositus, scilicet 11; deleas igitur 6
et loco eius ponas 1, qui est digitus illius compositi, et unitatem,
quae est digitus articuli, ponas loco nichili, et stabunt figurae
post additionem primae ad primam isto modo:
98711
30 12340.
Quo facto addas secundam ad secundam, scilicet 4 ad 1, et
resultat digitus, scilicet 5, qui ponatur loco unitatis, et tune
stabunt figurae sic:
98751
12300.