Petri Philomeni de Dacia in algorismum vulgarem Johannis de Sacrobosco commentarius. Una cum algorismo ipso edidit et praefatus est Maximilianus Curtze.

34

si addendo primam figuram inferioris ordinis ad primam superioris ordinis provenit digitus, tune prima superioris ordinis
debet deleri, et loco eius ille digitus poni, qui provenit ex tali
additione. Verbi gratia: si prima superioris ordinis est 4, et
5 prima inferioris ordinis 3, tune addendo tres ad quatuor excrescent 7, qui est quidam digitus, qui loco quaternarii debet poni,
scilicet ipso quaternario deleto. Si articulus: docet, qualiter
sit operandum, si excrescit articulus; et hic notandum, quod,
quia locus primus non est locus articuli, sicut dictum est in
o1 capitulo proximo praecedenti, ideo oportet articulum versus
sinistram ponere in loco secundo. In loco secundo ergo aut
est figura aliqua, aut nulla; item, si aliqua, aut significativa
aut non significativa; item, si significativa, aut est 9 aut alia
figura a 9. Hanc autem divisionem innuit auctor docens iuxta
15 quodlibet membrum eius operare, et facit quatuor. Primo enim
docet, quid generaliter sit faciendum, si in loco secundo fuerit
figura; et secundo, quid sit faciendum, si non sit ibi figura
aliqua; et tertio in speciali docet, si in eodem loco sit cyfra 0,
quid tune sit agendum; et quarto, quid faciendum sit, si in
20 secundo fuerit novenarins. Secunda pars incipit ibi: Si autem
10non... ponatur; tertia ibi: Si autem contingat; et quarta ibi:
Si sit figura 9. Vult ergo dicere primo, quod, si ex additione
primae figurae ad primam provenit articulus, ut si superior
fterit 7 et inferior 3, sive superior 8 et inferior 2, et sic de
25 aliis, tune superiori deleta loco eius scribi debet cyfra 0, et
sinistrari digitus, a quo denominatur articulus excrescens, et si
est aliqua figura sequens, addendus est digitus ad istam sequentem versus sinistram, si aliqua figura sequitur. Nota hic,
quod articulus proveniens ex additione alicuius figurae cuius30 cumque ad aliquam aliam quamcumque semper est denarius, et
ideo digitus addendus ad figuram\ sequentem semper est unitas.
Si ergo in loco secundo fuerit 3, iam erit quaternarius, et si
fuerit 4, iam erit quinternarius etca. Deinde cum dicit: Si
autemn, docet quid faciendum sit de articulo proveniente ex