Petri Philomeni de Dacia in algorismum vulgarem Johannis de Sacrobosco commentarius. Una cum algorismo ipso edidit et praefatus est Maximilianus Curtze.

28

ad figuras in se, secunda per respectum ad ordinem et situm
figurarum, et tertia per respectum ad numerum figurarum.
Dicit ergo primo, quod omnnis digitus habet scribi per unam
solam figuram sibi appropriatam, omnis vero articulus habet
5 scribi per cyfram primo loco positam et per digitun, a quo
denominatur ille articulus. Omnis enim articulus ab aliquo
digito denominatur, ut denarius denominatur ab unitate, vigenarius a binario etca. Nota hic: cum auctor dicit, quod omnis
articulus habet scribi per cyfram, hoc intelligendum est de
o1 articulis principalibus, qui scilicet minores sunt quam centum.
Isti enim per unam cyfram et digitum articuli habent scribi;
sed omnis articulus a principalibus articulis usque ad mille
scribitur per duas cyfras primo loco positas et per digitum
articuli. Item nota, quod, quanto aliquid in hac tota arte nu15 merandi est dexterius, tanto est prius, et quanto aliquid magis
est versus sinistran, tanto est posterius; et ideo, cum auctor
dicit, quod cyfra primo (loco) debet poni, intelligendum est sic,
quod debet poni ad dextram. Deinde cum dicit: O)mnis vero
numerus in eo, quod est digitus, dat secundam regulam sump20 tam per respectum ad ordinem et situm figurarum, et patet;
et vocatur etiam (hic) articulus aliquis ex principalibus. Omnis
quidem numerus: dat tertiam regulam sumptam per respectum
ad numerum figurarum inter se, et patet. Dicit autem: ut centenarius excludatur, quia ipse scribitur tribus figuris sic: 100;
25 dicit etiam: ut millenarius excludatur; ipse enim millenarius
quatuor figuris scribitur sic: 1000. Tune sequitur illa pars:
Notandum etiam, quod quaelibet figura, in qua, postquam auctor
dedit tres regulas rectificantes nos in scribendo quemlibet numerum, dat convenienter unam regulam rectificantem nos in
30 legendo et pronuntiando quemlibet numerum scriptum; et vult
dicere, quod quaelibet figura primno loco, scilicet versus dextram,
posita repraesentat suum digituin, id est illud, ad qued significandum primo fuit imposita, et in secundo decies tantun, et in
tertio loco centies tantum, et in quarto loco nmillesies tantumn etca.