Petri Philomeni de Dacia in algorismum vulgarem Johannis de Sacrobosco commentarius. Una cum algorismo ipso edidit et praefatus est Maximilianus Curtze.

25

ficialis, ad differentiam naturalis, qua antiquitus numeri repraesentabantur. Antiqui enim volentes repraesentare unitatem, vel
binarium, vel ternarium, unum tractum vel duos vel tres
scripserunt, scilicet I, II, III, 1111 etca. Item dicitur, quod
numeratio est repraesentatio numeri artificialis per figuras 5
sibi competentes. Non enim omnis numerus per quascumque
figuras Indorum repraesentatur, sed tantum determinatus per
determinatam, ut 4 non per 5, nec 5 per 4, sed 4 per 4 et
5 per 5. Et per hoc, quod auctor dicit, quod numeratio est
repraesentatio cuiuslibet numeri, notat sufficientiam artis in hac to
specie traditam, quia se extendit ad omnem numerum. Tune
sequitur illa pars: Figura vero. Quia in descriptione numerationis posuit figuram, et quia inferius confundit haec quatuor
nomina unum accipiendo pro altero, scilicet figuram, differentiam, locum et limitem, ideo hic assignat eorum ad invicem 15
convenientiam et ad invicem differentiam, et primo convenientiam, secundo differentiam, cum dicit: sed a diversis. Dicit
ergo quod figura, differentia,' locus et limes idem hic significant,
tamen a diversis rationibus imponwntur, quia alia est ratio,
quare vocatur figura, et alia, quare dicitur differentia etca. Quia, 20
sicut dicit auctor, figura dicitur, quantum ad linearumn protractionem, id est, quia sic vel sic lineata sive figurata est; et illud
idem vocatur differentia, quia per earn ostenditur, qualiter
figura sequens differt a praecedente, quia aliud significat figura
eadem in primo loco et aliud in secundo; et illud idem et 2s
locus dicitur ratione spatii, in quo scribitur; vocatur etiam
limes illud idem, quia figura in genere sumpta est via ordinata
ad repraesentationem cuiuslibet numeri. Nota igitur, quod
illud, pro quo omnia haec quatuor supponuntur vel accipiuntur,
est ut instrumentum universale in numerando, (et vel accipitur 30
ratione viae ordinatae ad repraesentationern cuiuslibet numeri),
et sic vocatur limes, quod idem (est,) quod via; vel accipitur
ratione spatii, in quo scribitur, et sic vocatur locus; vel ratione
talis lineationis, et sic vocatur figura; vel in quantum figura