Petri Philomeni de Dacia in algorismum vulgarem Johannis de Sacrobosco commentarius. Una cum algorismo ipso edidit et praefatus est Maximilianus Curtze.

8

DE MULTIPLICATIONE.
Multiplicatio est numeri propositis duobus numeris tertii
inventio, qui totiens continet alterum illorum, quot unitates
sunt in reliquo. In multiplicatione duo numeri principaliter
5 sunt necessarii, scilicet numerus multiplicans et numerus multiplicandus. Numerus multiplicans adverbialiter designatur, numerus vero multiplicandus nominalem recipit appellationem. Potest
etiam tertius numerus assignari, qui productus dicitur, proveniens ex ductione unius in alterum. Notandum etiam, quod de
10 numero multiplicante potest fieri numerus multiplicandus et e
converso, manente semper eadem summa. Et hoc est, quod
communiter dicitur seu allegatur secundum arismetricos, scilicet
quod omnis numerus convertitur in se multiplicando. Sunt autem sex regulae multiplicationis. Prima est:
15 Quando digitus multiplicat digitum, subtrahendus est minor
digitus ab articulo suae denominationis per differentiam maioris
digiti ad denarium, denario simul computato. Verbi gratia, si
velis scire, quot sunt quater octo, vide, quot sunt unitates inter
octo et decem, denario simul computato; et patet, quod sunt
20 duae. Subtrahatur igitur quaternarius bis a quadraginta, et
relinquentur triginta duo, et patebit summa totius multiplicationis.
Secunda regula est ista:
Quando digitus multiplicat articulum, ducendus est digitus
in digitum, a quo denominatur ille articulus, per primam regu25 lam, et quaelibet unitas valebit decem, quilibet denarius centum.
Et hoc est verum, sive excrescit articulus vel numerus compositus. Tertia regula est ista:
Quando digitus multiplicat numerum compositum, ducendus
est digitus, scilicet multiplicans, in utramque partem compositi,
30 ita quod digitus in digiturn per primam regulam, in articulum
per secundam, et postea producta coniungantur, et patebit
summa totius multiplicationis. Quarta regula est:
Quando articulus multiplicat articulum, ducendus est digitus,