Petri Philomeni de Dacia in algorismum vulgarem Johannis de Sacrobosco commentarius. Una cum algorismo ipso edidit et praefatus est Maximilianus Curtze.

4

fieri additio articuli, sit cyfra, ea deleta loco eius scribatur
digitus articuli; sed si sit figura novenarii, et ei debet addi
unitas, loco illius novenarii scribatur cyfra, et sinistretur articulus ut prius. Si exerescat numerus compositus, loco supe5 rioris deletae scribatur digitus, qui est pars illius compositi, et
sinistretur articulus ut prius. Quo facto addatur secunda secundae sibi suprapositae, et negotiandum est ut prius. Notandum etiam, quod in additione et in omnibus sequentibus speciebus,
quando una figura alii directe supraponatur, utendum est qualibet
o1 figura, ac si per se poneretur.
DE SUBTRACTIONE.
Subtractio est propositis duobus numeris maioris ad minorem excessus inventio, vel subtractio est numeri a numero ablatio,
ut videatur summa derelicta. Minor autem de maiori, vel par
15 de pari subtrahi potest, maior vero de minori nequaquam. Ille
quidem numerus maior dicitur, qui plures habet figuras, dummodo ultima sit significativa. Si autem tot sunt in numero
uno, quot in reliquo, iudicandum est per ultimas vel per penultimas, vel deinceps. In subtractione vero duo numeri signi20 ficativi necessarii sunt, scilicet numerus, a quo debet fieri
subtractio, et numerus subtrahendus. Numerus, a quo debet
fieri subtractio, scribendus est in superiori ordine per suas
differentias; numerus autem subtrahendus in inferiori per suas
differentias, ita quod prima sub prima, secunda sub secunda,
25 et sic de aliis. Subtrahe igitur primam figuram inferioris ordinis
a figura sibi supraposita, scilicet superioris ordinis; et illa aut
erit par figurae sibi suprapositae, aut maior, aut minor. Si par,
ea deleta loco eius ponatur cyfra propter figuras sequentes, ne
minus significent; si maior, demantur ab ea tot unitates, quot
30 continet inferior figura, et residuum loco eius ponatur; si minor,
quia maior numerus de minori subtrahi non potest, mutuetur
unitas a proxima figura sequente, quae valet decem respectu
proximae figurae praecedentis. Ab isto ergo denario et a figura,