Abhandlungen zur Geschichte der Mathematik.

Die Handschrift No. 14836 der Königl. Hof- und Staatsbibliothek zu München. 87.Exempli cturca subcdatur plana figu'a. (Fig. 3.)
VI. AD ALTITUDINEM CUM ASTROLABIO METIENDUM. 16.
Si altitudo fuerit in aequalitate, tali poterit mensurari inspectione.
Sumatur ab altimetra astrolabium, et constituatur in medietate quadrati
nedieliniurn, ut hac seilicet positione sit mediclinium alterius partis astro- 5
labii in numero graduum dierum XLV, et tamdiu ab eo ante et retro
aestimando pergatur, donec per utrumque ambulatoriae pertusum altitudinis
summitas inspiciatur. Qua inspecta loco, in quo stetit mensor, nota impri47" matur, et huic impressioni | statura mensoris adiungatur. Post haec locus
ipse diligenter notetur, et ab eo usque ad radicem altitudinis tota planities 10
caute mensuretur, et quot pedum ipsa planities fuerit, tot sine dubio altitudo erit. (Fig. 4.)
VII. AD ALTUM METIENDUM CUM ORTHOGONIO. 30.
Componatur a geometra orthogonium basi kathetocqne eiusdemi numeri
compositum, hypotenusae vero proportio praetermittatur, quae ad altum 15
investigandum prorsus inutilis iudicatur. Compositum auter tam diu per
planum a mensore trahatur, donec oculo humi apposito per katheti summitatem summitas altitudinis investigandae cernatur. Qua visa a loco, cui
visus inhaeret, planities ad radicem usque metiatur, et quanta fuerit, tanta
altitudo dicatur. Quod ut apertius intelligatur, orthogonium cum altitu- 20
dine metienda figuraliter visui anteponatur. (Fig. 5.)
48r VIII. DE EADEM RE ALIUD ORTHOGONIUM:. 31.
Est etiam aliud aestimandae altitudinis orthogoniumn, quod ab inventore
denominative nuncupatur Pythagoricum, naturalibus proportionibus katheti,
basis, hypotenusae compaginatumn, katheto ternario insignito, basi insignita 25
quaternario, hypotenusa vero praenotata cquinario, seilicet ut basis latheto
sesquitertio proporcionetur, et hypotenusa basi sesquiquarto comparetur.
De quo cuneta fiunt, quaecumque dicta sunt in praecedenti figura, hoc
solo excepto, quod in hoc de mentita planitiei quantitate quarta pars est
auferenda hac videlicet ratione, quod basis iacens kathetum erectum superat 30
cum: sua quarta parte. Quod ut melius animadvertatur etiam istud orthogonium subternis depingatur. (Fig. 6.)
IX. AD METIENDUM ALTITUDINEM CUM UMBRA. 25.
Quaecumque res, si fuerit sub divo posita, urnbramn emittit, sed non
sibi semper aequalem. Quapropter umbrae quotam partern volueris eliges, 35
deinde virgam coaequatam huic parti in terra statuas, et umbraim exinde