Abhandlungen zur Geschichte der Mathematik.

Die Handschrift No. 14836 der Königl. Hof- und Staatsbibliothek zu Müinchen. 85
Actus in latitudine CX, CXX in longitudine:
Iugerum, quod sit iunctum duobus actibus, in longitudine CCXL, in
latitudine CCXX.
Centuria CC.
Stadium pedes DCXXV, passus CXXV. s
Miliarium passus M, stadia VIII.
II. INCIPIUNT EXCERPTA DE GEOMETRIA. 14.
Geometricales tractandi diversitates praemonstrandum est, quas ipsius
artis tractatus spondeat utilitates, quatinus lectoris ingenium insinuationis
trifida ratione incitatum, promtius ad legendum, studiosius sequentis operis 10
perscrutetur tractatum. Est enim huius disciplinae scrupulosa descriptio,
45v sed totius dimensionis inldagatione indagationisque commoditate copiosa
descriptio. Quam tamen, quamvis arduum sit, consequi potis erit, qui in
ea infatigabili sudaverit studio. Quae ut facilius a studiosis consequatur,
cuique theoremati sua figura subiungatur. 15
III. AD ALTUM UT METIATUR. 32.
Ad rem inaccessibilem nobis altioribus ut metiatur, quamvis laboriose,
huiusmodi figuram facimus. Sit quantitas rei metiendae AB, et quot cubitorum, vel ulnarum, vel pedum, vel digitorum, vel etiam unciarum, vel
cuiuslibet alterius inensurae sit, sit nobis propositum scire. Re orthogo- 20
naliter constituta sit spacium immeabile inter nos et rein, ut est GB.
Erigatur nobis orthogonium DGG, et sit linea sursum ducta de G ad D,
sicut primo dictum de A ad B. Ducatur planiter linea de D ad Z, sieut
plana iacet linea de G ad B, et sit notum, quanta est linea G D et
linea D Z, nos enim eas facimus. Erigamu-s orthogonaliter lineam de Z 25
sursum ad V, et ponamus oculumn in linea ZV orthogonaliter erecta, ut
exeat visus noster per D ad B; et locus lineae istius, ubi stetit oculus,
notetur puncto ipso V, et metiamur ZV, quanta sit. Et post haec
iterum ponamus oculum in linea ZV ita, ut valeamus videre per D ad A;
et locus, in quo visus steterit, notetur puncto Ii, et videamus, ubi haec 30
linea tangens terrain coniungitur lineae G B, et sit punctumn E, ita ut
linea GE sit recta. Et post haec noteimus, quantum sit inter Z et JI.
Et quota pars est Z1J ad ZD, tanta est DG ad GE, et nota est linea -HZ
et ZD et DG, quia nos eas feeimus. Igitur notum est, quanta est linea GBE;
46ß et quanta | est linea VZ ad ZD, tanta est linea 7DG ad linesua G 1, et 35
lineae YZ et ZD et DG nobis notae sunt: notum igitur erit, quanta