Abhandlungen zur Geschichte der Mathematik.

- 100 --
dluisores 1 locabuntur, in medio summam diuidendam disponemus, in inferiori sumptas ex diuisione particulas ordinabi|mus. Iam uero cui potissimum
disciplin9 instrumentum hoc 1 adinuentum sit expediundum est. et quidem
cum et ad arithmeltice speculationis inuestigandas rationes et ad eos, qui
musilcis modulationibus deseruiunt numeros, neenon et ad ea, 1 qug astrologo-. 10 rum sollerti industria de uariis errantium 1 siderum cursibus ac pari contra
mundum nisu, licet annos suos pro disparium circlorum ratione admodum
diuiso fine conlcludant, reperta sunt, insuper et ad platonicas de anima mundij
sententias et ad omnes fere ueterum lectiones, qui circa 1 numeros subtilem
adhibere diligentiam, abacus ualde | necessarius inueniatur, maxime tarnen
geometrice discipli|ne, formulis inueniendis sibique inuicem coaptancis, 1 quibus terrarum marisque spacia mirabili indagatione col[prehendisse putantur,
huius tabulp usus accommodatus et ab 1 illius artis professoribus repertus
1 20 perhibetur. Sed quum ea, de qua serlmo est, disciplina apud omnes ferme
occidentalium partium 1 incolas obliuioni tradita est, contigit et hanc calculandi dislciplinam utpote cuius fruetus cessante arte, ad cuius admilniculum reperta fuerat, non adeo magnus adutebatur, in conltemptum uenisse,
ubi quantum a summe prudentie uiro Girlberto, cui sapientis cognonen fuit,
atque ab eximio | doctore Herimanno eorumque diseipulis usque ad nostra 1.1 tempora deriuata a fontibus illorum modica licet predict 1I scientie uena
manauit. S Expeditis igitur prout affectat |1 breuitatis mensura poscebat iis,
que in primo tractatus numeri 1 disserenda prgdixeramus ingressu, ad sequentia
transeundum. 1 et qua uia multiplicandum, quoque artificio diuidendum sit,
intimandum est. Sciendum itaque, quod numerorum alii simplilces, alii compositi sunt. Item numerorum alii digiti sunt, alii 1 articuli. Simplices uero
sunt ut soli digiti sine articulis, 1 uel soli articuli sine digitis. et digiti qui1.10 dem sunt omnes in nalturali dispositione ab uno usque ad nouem, articuli
uero denalrius et omnes usque ad centum denarii multiplices, ut xx.xxx.xl.
et ceteri. Quare autem uel isti articuli uel illi digiti nun cupentur, breuiter
dicendum est. Ex sanctorum patrum scriptis et maxime sacrorum uoluminum
interprete et explanatoire Ieronimo testante dildiimus, apud antiquos per
digitos et articulos lgug manus ab uno usque ad.xc* numeros 1 solitos figurari, item per digitos et articulos dextrg manus 1 a centum usque *ix. numeros colligi. Qui ergo per digitos | exprimuntur, digiti nominantur, qui per
1. 20 articulos in arltieulorum appellatione manserunt. et unum quidem cum
dieis, minimum leug digitum, qui et auricularis dicitur, inflexum in medium
palm9 depones. duos cumn pronuncias, medicum iuxta appones. tres cum profers, medium, qui et impudileus nominatur, e regione locabis. quattuor dum
enunlcias, minimo erecto duos reliquos in nedia palma 1 fixos tenebis. quinf. 5 que autem exprimes si medio et auriculari [1 eleuatis inpudicumn solum in