Abhandlungen zur Geschichte der Mathematik.

- 97
octonariam i multitudineni crescit. Bis enim duo bis *VIII. fiunt. Et ad
eundem modum si ternarium in longum produxeris, eumque ter | duxeris, nouenarius quadrata figura longo latoque | distenditur. Quibus si tertiamr adiunxeris progressionem, ut ter | nouenos üqua longitudini et latitudini altitudine
pronunciles, nichilominus forma cubi in.XXVII- porrigitur. Ter enim i tres
ter.XXVII. creant. Atque in hunc modum a qualibet lonlgitudine 9qua
latitudine et altitudine cubicos numeros facere 1 licebit. In huius ergo tabule
deseriptione, ut dicere inchoauimus, l in ter nouenos spaciorum multitudo. 20
distinguitur, uide licet in cubi | formarmn a ternaria longitudine in latum et
altum 9quis dimensioribus 1 auctanm et quum instrumenti huius assirii inuentores fuisse perlhibentur, qui caldeo sermone et litteris utentes et a dextera
scrilbendi initium sumentes in sinistram uersus extendunt, ad auctolritatem
inuentoribus perrogandam huius tabul descriptio | a dextera initium faciens,
longitudinem suam in sinistrum 1| porrigit. Ipsa autem spacia hoc modo '
distineta sunt, ut cum sinlgula queque suas habeant superductiones, terna
tria a princilpio tabul9 usque ad finem singulis superductionibus claudanltur.
ita ut ternis semper interuallis uno semicirclo claulsis, in tota.tabule longitudine.IX. superduetiones inuenilantur. Et prima quidem trium spaciorum
superductio unitatis 1 caractere inscribitur, qui chalceo nomine dictus igin,
~*. latine littere figuram exprimit. Quod iccirco factum dilnoscitur, ut tria
illa interualla, qul praescriptum sibi unitatis 1 caracterem gerunt, primuml. 0o
se per hoc locum optinere testificentur. | Secunda uero trium interuallorum
superductio hanc.* binarii | figuram, que apud praenominatös inuentores
andras dicitur, inscriptam habet, ut per hanc tria illa spacia quibus inscribitur, | secundum se uendicare locum insinuetur. Tercia autem trium spalciorum superductio per hoc tercium locum docet obtinere, quia hac 1{ 1j' tertiarii forma, quV apud chaldeos ormis appellatur, inlsignita est. Similiter et
quarti ordinis superductio per hoc se j quartum locumn tenere testatur, quia
hoc * P quaternarii | caractere, qui apud inuentores arbas nuncupatur, inscrilbitur. Necnon et quintus ordo quintum se locum obtinere denuncilat, 1.20
quia hanc *. quinarii figuram, qu9 quimas dicitur, inscriptam portat.
Itidem sextus ordo sextum se perhibet, quia hunc 1 e. senarii caracterem,
qui caleis dicitur, inscriptum habet. Septi|mus quoque septenarii, qui zenis
dicitur, */. tali figura praeltitulatur. Octauus octonarii, quem temeniam
dicunt, '8 i hanc habet formulam. et nonus nouenarii hac 9. figura 11 in- 2l
signitur, que apud inuentores celentis appellatur. inscrilbitur in nltimo ordine et figura.0. sipos nomine, que, I licet numerum nullum signitet, tantum ad alia quddam utillis, ut insequentibus declarabitur. Ipsa autem abaci
spa|cia decupla se multiplicitate transcendunt, | nec in tota abaci tabula
plus quam nouenaria n numeralium carecterum diuersitas necessaria est, illoAbh. zur Gesch. der MIathem. V. 7