Gerberti, postea Silvestri II, papae, Opera mathematica (972-1003) Accedunt aliorum opera ad Gerberti libellos aestimandos intelligendosque necessaria per septem appendices distributa. Collegit, ad fidem codicum manuscriptorum partim iterum, partim primum edidit, apparatu oritico instruxit, commentario auxit, figuris illustravit dr. Nicolaus Bubnov.

Geometria Gerberti c. 1., 5. 55
praefatis rebus i ratiuncula1k data sufficiet. Doctioresl siquidem 1m alias
sufficientius de talibus instructos" dciutius in 0 his detineri non oportet p.
5. Itaque" juxtab' praedictas tres solidi corporis dimensions
quaecunquec rationabiliter metienda proponuntur, geometricali
theoremate ducatu rationis mensurantur. Aut enim longitudo, 5
aut latitudod', vel certe crassitudo, quae consueto nomine altitudo a geometricise vocitaturf, metiendo indagatur: lon gitudo
-, ut in lineis aliquam figurae agrive aream includentibus, ut in
itinerum spatiis, ut in arborurn aedificiorumque sublimitatibus, ut
in fluminum, curtium h aliaruinve rerumi linearik' i clirectumn pro- o
posita' usque ad certum termninum mensuratione, quae videlicet
linearis mensura vocaturm1; latitude vero, ut in areae ipsius
vel planitiei, quae linearunm certis includitur' termiliis, quantitate,
quae0 constrata vel planaP dicitur mensura, et graece'5 epipecla'; altitudo autem —, ut in'l crassitudine vel spissitudine 15
qutarumdam certae mensurae structurarum, seu capacitate diffinitae
quantitatis vasorum, quae mnensura solida'6 vocaturt. Atque
hinc est, quod mensuras quasdam, utpote pedes, nunc lineares,
nunc constratos, nunc veroU solidos vocitare solemusx.
IL. - i. Cc (Ar Mon B - Ccbbb, B1 Par --- Cca): regulis (Ar: reglis);
ceteri codd. Cc corr. e sensu (Chl Sz --- Ccbba, Sd - Ccba, Gr - Cca).
k. Sd: ratio, B1: raciundam. - 1. Mon B: doctores. - m. Ar om.: siquidem. --
n. Sic Ca (Mon A), Cc: de tal. suff. alias instr. (Pez, 011.). - o. Ar om.: in.p. Mon B: potest (pro: op.).
II. 5. - a. Hic incipit textus cod. Carn A (Ccbbb). -- b. Sic cod. C (= Ca
Mon A: justa); Cc (praeter Par, qui,,propter" hic habet, et Carn A, qui om.
hoc verbum): per. - c. Hic incipit textus codd. Par C et Br (Cb). -- (i. B1 om.: aut 1.
e. Sic Ca et Cc (Sz - Ccbba, Par - Cca); cet codd. Cc (Chl -- Ccbba, Ar
Mon B Carn A - Ccbbb, Sd - Ccba, Gr B1 - Cca) et Cb corr.: geometris. --
f. Sic Ca (Mon A) et Cc (omnes codd. praeter Par B1); Cb (Par C) et Par B1 (Cca)
corr.: vocatur (Pez, 011.). - g. Par (Cca), Mon B (Ccbbb) add. conjecturam: quaeritur (011.);
(Sd Ccba) add. conj.: est. - h. Gr: curruum (supra lin.: vel curtium), Carn A:
crurium. --- i. Chl hic: mensuratione. - k. Mon B: linearum. -- i. Sic Cb (Par C),
Cc (omnes codd. praeter Gr BI); Ca (Mon A) et Gr B1 (Cca) err: posita (B1: posita
posita in dir.). --- m. Par: notatur. -- n. Mon B (Ccbbb), Par (Cca): includuntur
(sed in Par alia m. corr.). - o. Chl: quantitate quantitate, quae; Sz: quantitate
constrata. -- p. Mon A: planave. - r. Mon B: epipada; Sz, Carn A hic: dicitur. -
s. Sic Ca (Mon A), Cb (Par C) et Cc; Chl ( Ccbba), Sd (- Ccba), Gr B1 (- Cca)
errore librariorum om.: in. - t. Sic Cb, Cc; Ca (Mon A): nuncipatur. - nt. Mon B
om.: vero. - x. Ar: vocamus; Par: vocitare debemus (sed corr. alia m.: v. solemus).
I5. Balbus Gr. Vet. t. I, p. 97:,,planum est, quod Graeci epipedon appellant,
nos constratos pedes, in quo longitudinem et latitudinem habemus". Boethii Geom.
sub d. N 2 (p. 403 1. I4 —I6):,,Planum est, quod a Graecis dicitur epipedon, a nobis autem
constrati pedes, quod per longitudinem, latitudinem consideratur". Martianus 1. VI
708:,,Verum primae apud me formandarum schematum partes duae: una quae dicitur
planaris, quam n tlr0oov Graece soleo memorare, alia solida, quam aczro'J dicimus".
I6. Balbus Gr. I 97, Nipsus ibid. p. 295, Boethius Geom. subd. N 2 p. 403
mensurarum genera appellant: rectum, planum, solidum.