Ang Manggagawa : tagapagtanggol ñg katwiran at karapatan ñg mga Anak-Pawis. [Vol. 3, no. 1]

-(Pahayagang lumalabas tuwlnig 1ka 30 ng bawa't buwan)
Tagnpagtanggol fig Katuwirar iat Kitrapatan flg mga Anfak. Puwis

BILi. 12 MAYNILA, DICIEMBRE 30, 1929 TAON I*

Katumbas ng Buhay ang Pagibig sa Sariling Bayan
(Sipi sa. "Vida y Escritos" del Dr. RIZAL nii W. E. RETANA)

"SA MGA PILIPINO:
"Lubhang napakamnapangahas ang tinatahak
o tatahakin kong- landas, at sa gayo'y di na kailangang sabihin pa na ito'y pinagnilayrnilay kong mnaigi. Alamn ko na ihalos ang lahat ay kalab-an; ko;
subali't nalalaman ko rin namnan na ang- sino ma'y
di nakcababatid ng dinaramdamn niyaring pus,.-)
Ako'y di maaaring Lmabuhay samantalang ang maramni'y nagsisipagtiis ng di wastong pag-uu-sig dahil
sa akin; ako'y di maaaring mabuhay kung namnamalas ko na ang aking mnga kapatid at'ang mar-ami nilamg kamnagaaka'y pinag-uusig n~a parang
tunay na may kasalanan; minagaling ko p,5ng tumugpa. sai kamnataya't ibibigay ug boong:)oob yaring
buhay upang maligtas aug maraiming mga walang
ka~salanan, sa isang di wastoiig paguusig. Alami
ko,,na sa ngayon, aug kahihinatnan, nang tinubuan
kong baya'y napa~pataw sa akin; na kung akc'y
mamnatay maramni ang magsisipagtagumpay at sa
gayo'y marami ang rnasisiyahfan sa aking pagpanaw. Datawa't zano angy gagawin? Sa ibabaw ng
lahat -ay naroroon ang katungkulian ug aking budhi, ako'y may katungkulan sa mga kamag-anakan
kong nagaisipaghata ng hirap, at sa aking mnga
aima't in-ang matatanda na, na ang kanilang mga
hibik ay umaabot sa ka~ibuturan ng aking puso;
alam krw na aug kanilang mnga hibik ay umnaabot
sa kaibutura n ng aking puso; alam. ko na akong
magisa lamang, at pati pa kamatayan ko, ay ma.aaring paginhawahan aila at isauli sa, kan-ilang bayang kinamulatan, at papanumbalikin aug kapayapaan ug kanilaug kabuhayan. Ako'y wala, kundii
aug mga magulang ko nga. laimang; datapwa't aug
bayan ko'y nmaramning anak na sukat niakahalfili
sa akin na may kayang higit pa kaysa. taglay kW.
"4Tnagi sa~ rito, ibig kong ipakita sa mnga nagsasafti na aug mga pilipino'y walang kagitingan,
na tayo'y miarunong magpAkam~atay dahil sa sting
katungkulan at mga pahanalig. LAnong kailangan
e4ng kamatayan, hung aug ikamnam-atay av dahil sa
iniibig, diahil sa Inang Ba-yan at dahil sa miga tUnng
pinipintiiho't sinaamnba? 0
"Taugi sa rito, ibig kong ipakita sa mnga nag

Dr. JOSE RIZAL
takcaran ng rpollitika ng Pilpipinas, at kung lubus
aug paniniwala ko na aug aking kaya'y gagamitin ng mga kalahi, alipala'y nagkaroon ako ng
agamnagamn sa paghakbang na itong ginawa kco;
nguni't may wrga iba pang mahahahalili sa akin,
at ak~'y mahahalinhan at sila'y makapagdudulot ng
lalong malaking bagay; lalo pa ugA sa rito: marahil ay may mga maigpapa-lagay n-a ako'y labis 'na,
at ang mga gawa ho'y di gagamitin, at ako'y isiriaisang tabi lamnang upang di an inahagawa.
"Kailan ma'y iniibig ko ang aba kong bayan,
at lubos yaring pananallig na siya'y iibigin hauggaug
san hulng sandali ng aking buhay, hung sakali't di
akho bibigyan ng matwid ng maga tao; at ang kapalaran ko, aug aking buhay, ang aeking jnga katawan, laliat na, -ay niwalang halaga dahil saneking
bayan. Kahi't mai ano aug ruaging wakas niyaring
~buhay, siya'y ahing sasambitin ug puspus ng galang at nanasain aug liwayway ng kanyang katubu"Kung ako'y patay na saka 'ilathala ang
miga sulat uni ito. JOS3E RIZAL
"Hongkong, ika 20 ng Junio ing 1892".