Vocabulario de la lengua Bicol: compuesto por Maŕcos de Lisboa.

IiAL, -1 A 1 taba guardlado? lo mismo es, Hacyal, s Hocad, y ffoyat.. AYECPOT.. pc. A ide Hay'pol - HAYEAYE. -pp. Vide Diyadiya. 1IAYEPOT. pc. Cosa corta.- fay poton, muy corto. Nahayepot, 1, hag, irse haciendio orto lo la30go. "Hinahayipoton, 1, pinag, el lugar. Yhinahayepot, 1, -yprnag, tiempo, yi causa. Napa ahayepot, acortar lo largo. Pinahahayepot, ser asi acortado. Pinahdhayepotan, el lugar. Ypinahahayepot, instrumen-to, tiempo, y causa. Cahayepotan, la cortedad: lo mis[Bo es, Hayeepot, y A lecpot, y Malepot. Vide Ycpot. HAYHAY. pc. Ntahzayhay, 1, nag, echar materia, o,sangre la flaga, o poster a. 4inahlayhayan, 1, pinag, el lugar. Yhinahayhay, 1, yptnag,.la materia, 6 sangre, ti(tmpo, y causa. HAYO. pc. Esta palabra sirve para ojear los per — ros. Nahayo, 1, nag, ojear asl los perros. H,naha'yo, 1, pinag, ser oJeados. Hinaha~yan, 1,.pnag, el lugar. Yhzinahayo', 1, ypinacg, taempo,. y causa: lo mismo es, Haso. HAYOCH-&YOC. pp. Nahayochayoc, 1, nag, blandearse los arboles altos, 'i caflas A una parte, v a otra con el viento. HMinahtayochzayocan, 1, pinag,' el lugar. Yhinza'ayochayoc. 1, ypinag, tiempo, v causa., Hatiochayoc na, o comno se menea aquel arbol: lo misino es. Layoc-layoc. HAYOCON"G. pp. Cosa corta, como cordel, o palo. Nahayocong, 1, nag; irse- avortanido asi lo lar),o. N paha ayocong, acortar aluna cosa aclhicando a. Pinahahayocong, ser acortada, o achicada. Pinahrahayocoynan, el lugar. Ypinahahayocong, instrumento, $iempo,.y causa. Y por metafora dicen: 'Cahayocong cayning boot mo, que corto eres de-razones, luego te enojas, 1, y que poca cuerda das. HAYOD. pc. Sirve para encarecer ln hambre, que uno tiene; ut, Naghayod na acong bongtas,.estov pereciendo de hambre. RAYOh1IA. pp. Imperat. Lo que se ata con lo otro. N1ahayom-a,, nag, atar los hlilos del telar, (uando se quiebran, o de la red, cuando la hacen, o aderezan. Hinahayoma, 1, pinag, ser atados los hilos asi. Hinahayoinahian, 1, pinag, el1 lugar, o la tela, o red. Yhinahayomna, 1, ypilag, lo que se-ata, o anade, tiem.lpo, y causa: lo mismo es, lliyoma, aunque no tan usallo. HAYOP., pp. 1, Rayopan, animal manso, o ca sero, que se cria en casa-. Nah7ayop, 1, nag, tener, o criar animales asi. Hinahayop, 1, pinag, el animal, que -se cria. Hinahlayopan, 1, pinag, el lugar. Yhinahayop, 1, ypinag, tienipo, y causa. Quiysay na hayop, 1 hayopan yni de quien es este animal? Cahayopaii, manada, o' junta de estos animales. HAYOP. pc. lmperat. El soplo. Nahayop, 1, itag, soplar. Hiliahlayop, 1, pinag, la boca ( o ser soplado como el fuego. Hilnahayopan, 1, pimag, el lugar. Yhinahayop, 1, qyptnag, hi boca, tiempo, y causa. Y."por metafora dicewl: Garo pinaygayop ynivg tinanom, crece a soplos, este semi-ado. IIALA. pc. Act-. caret. ffinahala', 1, pinag, echar 1a -lengua el erro, gallo, ui otro Unimal por quedar cansa o despues de - baber corrido, 0 peleado, o el hombre flojo trabajando, o haciendo aMg(. Halaon, hombre 110Toj que luego no puede tom'aar resuello en haciendo algp. HIALABJki. pp,. Cosa hlriya. C{ltha(abar.tl, ttt'ilr (l' 10 1on1itudl (1(;- alguiia csa. Nahalaba', 1, nag, ii-se liacind o largo lo corto. Napapahalaba, alargar algunaacosa. Pinahahzalaba, ser alargado-alo)o. Pinahahalabaa'n, el lugar. Ypinaahakalaba", itjstrumento, tiemnpo, y causa. Napapapahzalaba, mandar alargar algo. Pinapapawhalaba, ser mandado que alar-rue algo. ride Lab-a. HALACBANG. pc.Cosa ancha. CahalacbaynanE, la anchura. Nahalacbang, 1, nag, irse hlaciendo anctio lo angosto. Napahzahalacbang, ensanctlar algo. Pinahahalacbang ser ensanclldo. Pinahlahalacbagnam, el lugar. Ypinahahalacbang, instrumento, tiempo, y causa. Napapapahralacbang, mandar. Pinapap'apa lialacbang, ser muandado. An pageahalacbang, la ancliura. Y pIor metifora dicen: Cahalacbang cayning boot 'no! 6 que vanaglorioso eres4 Vide Lacbang. IIALACIIAGAC. pc. Vide Haracharac. HALACPLT. pc. Vide Hiayapit. HALAG. pc. Lo que -hay de una esquina i otra en unos cestos de buri, 0l bareu. I-IALAG. pc. Vide Holag. HALAGA. pc. Precio, 6 11Talor de altuna, cosa, como: Halagana binting, preeio, o vaior de dos reales. Naghahalaga, poner precio, a lguna cosa. Pinaghahalagahan, la cosa, que se aprecia, o ai que se pone- p'ec-io. Ypinaghahalaga, el precio, que se pone- ttlinlso, v causa. IA-LAGUAT. pe. Cosa apar tada y no jIIDta, o lo que se hlace de tarde en tarde. N ahsalaguat, J. nag, ir de-tarde en tarde, 6 liacer all-una cosa no espesa, sino ancha, y aparlada. Hinahalaguat, -1 pinag, ser asi hella alowuia cosa apartada, y ancha, *S de tarde en tarde. HinahalEguatan, 1, pinag, el luoar. Yhinahalaqgat, 1, ypinag, inlstrallneno, tiofelu-po. N causa: lo mismO es, Halaua. \-ide Laguat. IIALAHALN. pp. Burla de palabra. Nahalahala', 1, nag, burlar se asi de otro. Hinahalalahala', I, pitiag, ser lieclio al,,o de burlas. -Binahalahalaan, 1, piran, ser asi ~brlaldo de otro. Yhinahzala- alli, - ypinag, las burlas, tiempo, M;caasa. nlahalahalamg, tauo, liomnire, burlo-n asi. IIALAYUNIIY. pc. Im-perat. Nahalayilay, 1, nag, estender la ropa eni alguna parte alta, que este eolgando. Hinahalayhay, 1. pinag, ser asi estendlida no en el stielo. HIincahalaylay'an, 1, pinag, el&-lutwar. Yh~inahaZauyhay, 1, ypinzag, tiempo, y causa. r pOl' met dfola dicen: Halayhaya ta dao, ddiJifld sa dacol na tauo y11l11g satoyang gften marlaha, ea manifestemo-s aq-ui nuestr-as bue~na-s obras delante de todos. HALALA.\ GVUAT. pc. Vide Harayo.IALAAIA. pp. Yide Hararayo. IIALAMBO. pc. Ropa, O vestidura larea, 0 el dalugui, cuando es vA largo, y alto. Nahalantbo, 1, nag, ilrse haciendo largo asi. Napahahalambo, poner, O' cortar algunavlestidura, que venga larga. Napapahalambo, mandar, etc. tahalarmbohan, ], An pagcahalambo, la largura de esta maanera. Vide Lambo. HALAN. pp. El olor, o sabor de rancio. NRahalan, I, nag, hacerse rancio como aceite, tocino, o manteca. Hinahalansan, -1. pinag, la persona,-que siente lo rancio,, o ser sentido. Yhinahalan, 1, ypinag, tiempo, y causa. HALANG. pe, Espanto de aiguna cos,,i. Nahalanlay,, ng,_espantarse, o admirarse en alTUuna COSO, Vide Gnaclacs. A ie' IJnfilci-,; f.}zl7i,- O;. y,,,?T'tgc

/ 524
Pages

Actions

file_download Download Options Download this page PDF - Page 162 Image - Page 162 Plain Text - Page 162

About this Item

Title
Vocabulario de la lengua Bicol: compuesto por Maŕcos de Lisboa.
Author
Lisboa, Maŕcos de, d.1628.
Canvas
Page 162
Publication
Manila :: Est. Tip. del Colegio de Santo Tomas,
1865.
Subject terms
Bikol language -- Dictionaries -- Spanish
Spanish language -- Dictionaries -- Bikol

Technical Details

Link to this Item
https://name.umdl.umich.edu/aqa2025.0001.001
Link to this scan
https://quod.lib.umich.edu/p/philamer/aqa2025.0001.001/163

Rights and Permissions

The University of Michigan Library provides access to these materials for educational and research purposes. These materials may be under copyright. If you decide to use any of these materials, you are responsible for making your own legal assessment and securing any necessary permission.

Manifest
https://quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/api/manifest/philamer:aqa2025.0001.001

Cite this Item

Full citation
"Vocabulario de la lengua Bicol: compuesto por Maŕcos de Lisboa." In the digital collection The United States and its Territories, 1870 - 1925: The Age of Imperialism. https://name.umdl.umich.edu/aqa2025.0001.001. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed June 14, 2025.
Do you have questions about this content? Need to report a problem? Please contact us.