Diccionario bisaya-español v.1 /: compuesto por el Juan Felix de la Encarnacion.

so. SOGCOD. Baston, bitculo, cayado, palo, que se Ileva en la manlo, Para apoyat el cuerpo, y lievar alguqno baston. * Abuelo y nieto terceros.. SOGI.. Despabilar, limnplar, quitar la pavesa.6.'el pabilo A, en'alquie'ra luz: despabiladeras y cualquier p~alito, cafia, etc,, que sirva para despabilar. * Se-' flalar en tabla, madera, etc., squollo que se ha. do quitar con la azuela,. hacha, cepillo, etc.* Ser alguno diestro,, hAbil, sobresaliente en su oficio,6 facultad. *Especie de pescado. * V. Ban gbang pero mas Pequefio que el ban bang SOGID. Contar alguno, referir algo, decir, hablar est~r en conversacion dos 6 wnas personas. * Cuento, historia, relacion. *Nagsoguid' s'ia canktoco sa guib6 -hat sa Acong Anac.=II3-l, ella me cont6 lo qu~e hizo mi hijo, hija. *Magasoguid, mosoguid ac6 canilio sa guidawgo co g~ib-i, saL gabiy.===Os' contar6 lo que SoUi anoche. * Aug guisoguid. co earon, guid6rigog co -sa among cabeza. -Lo que. yo ho referido ahora, lo he oido, A nuestro cabeza. * Gi pasoguid. canaco. sa Padre Cura sa guiqulta co sa l6ngsod 'cabapon.==Me manda, me mand6, me mandaba el Padre Cura contar,, referir, lo que vi, lo que presonci6 ayer. en el publo. SUGfGUI. Especie'de cesto grande; do hojas de palma, do corteza de Atbol, etc., paagardar en 61 paIay, maiz, camoto, quindmpay, etc. * Trojo. SOGILANON. El quo cuonta 6 refiero algufi cuento, historia 6 sucoso. (IR. Sogilon.) SOGf LON. V. Sogid.' * 6Mano nagasogu!Lon ca n~ na.?_=-,Por qu6t has contado eso? * Guisogilon &co, ciydiii man -salA.=~=Lo he contado yo, porpie no es pecado. Guisogilfnan ae6 sa imong obMt~ sa manga paglibac Miac- mo can'aco, contra canh.co. Me ha referido tu. corupafiero, compafaera, tus murmuraciones contra mi. * Guisoginlan (pot sincopa 6 invertido el 6rden de las lotras) co aug irnong mga tigiilang sa mga p6long mong magil-ad. canAco. Ho contado yo A. tus padres, los he ref~rido tiis pal~abras, malas, obsce'nas, impiidicas, escandalosas, (que hablaste) A' mi. ` Sosogilanan- (sincopada la silaba u'n y puesto el vorbo en la pasiva 3. a -do dnan) co ic~o sa guih-dna h.-dna co'. —Te referir6, to contar6, to dir6 mi pensamionto, Lo que pienso, Jo que proyecto, Jo quo. he ~pensado. * Manacay sila -eaba, managpangalAgueu sila, cay nagasogilon, nagacasoguilon, nasigsoguilon,, nanagsigsogilon sila sa ~mas6bsob.===Acaso so embareara'n ollos, ellas, so escapar-An quiza, porque habl'an. ellos eutro si a menudo, tionen frecuontemente miltuas conforencias, frecuentes conversaciones. NO TA. Sogu'n lo quo hemos podido comprendor, la raiz do quo acabamnos do liablar sale do lai Otra quo so ha. explicado sugid, guardando en su cornpoiio el mecanism siguie nte: se conv'ierto la d,I mltima letra del tOrrino suguid, en I, y so afiade la silaba on, quedando formada la palabra: suguilon, observ~ndose to mnismno pie Para la -formnacion do Iat segunda asallamada do un,y Constitnyendo, pot; consiguiente, el verbo en PaE Siva. *Quisidramos da'r A nuestros lectores una razon satisfactoria do la particular circunstanc'ia quo -so nota. en, este tdrmino, y no en los dewnas,del dialecto bisaya, quisi6ramos manifestarles el Motivo potre quo este verbo pasivo tione fuorza do activo y realmente lo es cuando so le agregan particulas activas 6 do significacion activa, no Sucediendo asi- en Los otros verbos del idioma,, quo, sin duda 'alguna, presentatian una' composicion irr6 -gular, monstruosa y quo nada significarian, ii pues So. 355 tos en pasiva do, un llevasen antepuestas Las particulas naga, naca, maga, -macag, etc., activas; pero nos dispensardn quo los digamos francarnonte, y con la mayor ingenuidad, quo no podomos hacerlo, porquo ignoramos -las causas do lo~j efectos qu vMOS. * Podr' sucder quo aiguno do' los quo nos sucedan 11le-uen a' penetrar. esta y otras dificultades quo a. nosotros no nos es dado aclarar. * Cuen to, historia, relato do algun' sucoso 6 acontecimien to, ejomplo, tolacion. -* (iR. isoguilon.) SOGIVAC. Encontrar of perro la caza pot el rastro) pot el olfato.* Seguir, perseguir alguna persona A otra pot la huella. SOGMAD. Pon'er, armar en la- mlar,4 rio 6lagun a, Los corrales para pescar. SOGMAN. Sacar Los pescadores los poscados del- corral, de la nasa, etc. SOGMAO. lEchar algo en, agua -d otto licor hirviendo, 'introducir, poner,~ echar brasas,. 6 eualquiera, cosa encendida, en agua, para apagarla. SOGMAT. Repetir, volver it acomneter enfermedad, viruelas, etc.,, quo habfan ya cesado. *Recaer. SOGNA. V. Soena. SO.GNIB.' Arrirnar alguno fuego i algu-a cosa para quo arda, par-a qIuo so querno, prenderla, fuego. Chamuscar 'puorcos d otto animal, 6 cosa quo tonga poLo, 6 'cerdas, euaiquiera materia fa~cil do quemar, como las asiltsqoqea nL adora' mal labrada, etc.. SOGNOD. Atrima r, poner, ocher en ef fuego, Palos, cafias, maderos, etc., Pata!quo ardan. * Me,taf~ricamente significa incitar, animar, irritar, procurar alguno' con sus cuentos, chismes, etc., quo tiflan dos. 6 mas porsonas 6 brutos. *Lefala. SOG-Q. Enfaarse alguno, poner Mala cara, incomodarso,, cuando lo piden. algo, manifestar cefio, mal humor, para quo no le moleston con peticiones. SOGO. Mandamiento, mandato, precepto, 6rden, disposicion, provide ncia, determinacion..* Mander, orde~nar'. *Enviar alguno algun propio, monsajero, cottoo, etc., A alguna patto. * Ang biihis 'sa mga bisayAi, 'ang p agbbhis sa- mga tagpilipino s-ago man sa.Atong -Guin6ong, HadL=-EI tributo do Los bisayas, el tributar de'o os~filtipinos, es mandato, 6rden del Roy;nuestro Sbfior- * Naga o u mong pon6an nga oalAy tauo nga maglacAo, nga molact~o sa gabiy.=da mandado nuestro, Superior quo ninguna persona ande, camino, Pas6e do noche,' quo no haya persona alguna quo ande (pot el pueblo, pot -el camino, etc.,). por la noohe. *1 Magas~go ac6 iigma sa.guihiiia' Mi~na co car6n.=Mafiana maIndar6, ordenar6 lo quo ho pensado hoy * Macasb go,,macags6go,- ba sla cahd niAna?==_=4Por Ventura, quiza, pedr& 61, ella mandar eo? *S pags6go sa capitan niadtong sog6a,' naquigsaimbag: sia inga dAan - Cuando Ie capitan orden6, al ordonar ol capitan aquel, ma'ndato,; (a] publicar aqueIla 6rden) tom,6 consejo do antemano, so aconsej6 autos. *: Ndiquigsambag ang capitan sa oal& sia mag-, s6go niadtong sog6a; dAan ngani sa.pagsug6, otc. —Lo mis~mo. * Aug guis6go sa Sr. Alcalde matWman guibj~pon.==L-o quo ordena el Se-nor Alcaldo, so cumpliri, so debo do cumplir siempro. * Aug mnga s6go uga guis6go sa Atong'Guin6ong Dios cankto,. guisolat nia sa duriiha ea papdn nga ba6.. Los, preceptos quo Dios nuestro Sefior- nos mnand6, (nos MiY irupuso) Los escribi6 en dos talblas do pie-, dra, en dos LUpidas. * Ac6 oalAy lMbot, cAy guis6go man ac6.==Yo no tengo quo vet, no tengo parte) culpa, (en eso, on los resultados, en quo estW bien 91

/ 368
Pages

Actions

file_download Download Options Download this page PDF - Page 355 Image - Page 355 Plain Text - Page 355

About this Item

Title
Diccionario bisaya-español v.1 /: compuesto por el Juan Felix de la Encarnacion.
Author
Juan Félix de la Encarnación, Father, 1806-1879.
Canvas
Page 355
Publication
Manila :: Tip. de "Amigos del País,",
1885.
Subject terms
Bisayan languages -- Dictionaries -- Spanish
Spanish language -- Dictionaries -- Bisayan

Technical Details

Link to this Item
https://name.umdl.umich.edu/aqp5055.0001.001
Link to this scan
https://quod.lib.umich.edu/p/philamer/aqp5055.0001.001/364

Rights and Permissions

The University of Michigan Library provides access to these materials for educational and research purposes. These materials may be under copyright. If you decide to use any of these materials, you are responsible for making your own legal assessment and securing any necessary permission.

Manifest
https://quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/api/manifest/philamer:aqp5055.0001.001

Cite this Item

Full citation
"Diccionario bisaya-español v.1 /: compuesto por el Juan Felix de la Encarnacion." In the digital collection The United States and its Territories, 1870 - 1925: The Age of Imperialism. https://name.umdl.umich.edu/aqp5055.0001.001. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed May 12, 2025.
Do you have questions about this content? Need to report a problem? Please contact us.