Diccionario bisaya-español v.1 /: compuesto por el Juan Felix de la Encarnacion.

I LI$ ellas. LIGDAS. Tenderse alguno sin petate Pi equivalente, por pereza o por' otra causa. *, V. Ligds. LIGDONG. Persona s6ria, grave, mod~esta, pundonorosa, co mpuesta, mesurada con agrado. LIGI. TVrmino que solo se. usa -con una composicion 6 de un solo Modo, y es el Siguiente: pagalighan, que significa persona o b6stia mala, feroz, insolente, de malas costumbres, temible, atroz, furiosa. LIGfE Herir el cazador la fiera, ave, etc., -sin cogerla, por haber huido. LIGID. IRodar bola, palo, cafia, rueda, etc., y lievar asi rodando cualquier cosa-. * iRevolcarse, rodar por tierra, catre, etc., persona, 6 bruto. *~ Ir, ser lievada la ernbarcaion por donde vAi la fuerza de la corriente navegar de costado por la misma. causa 6 por orzar. poco 6 por no pocler orzar. *Asar huevos rodandolos por el rescoldo 6 ceniza. LIGIS. Cafiuto d~e la cafia lRamada bagdacay, que sirve para alijar, carmenar y despepitar. Mgodon, para extender sobre una tabla y ad~elgazar lamasa, bien sobada de antemano, para hacer ojaidres, pasteles, etc., de' muchas hojas uinas sobre otras.9'-* Miano de piedra Ai otra ffateria,. con que se muele el cacao A-i otra cosa, para moler y afinaIr. pintura, etc. * Moler, hacer harina, trigo, pal~ty, borona etc. Moler, des-I menuzar, bacer arroz el'maiz en granb. *Abatanar. Alisar, alustr. LIGMAT. Ser uno pronto prestoy ligero para hacer 6 dar alguna cosa. LIGO., Bafiar a' alguno, bafiarse. LIG-QAN. 'Especie de abejas parecidas A las ordinarias. LIG-QAT., Levantar, suspender, torcer, ladear, volcar cosa con palanca, espique, aizaprirna, etc. noQ-. darse alguna co sa apretada y corno presa en algana, parte, torcerla, ladearla hdicia uno y Otro lado para sacarle de donde entr6, se introdujo, Como pi6 que.se rneti6 en agujero, abertura 6 rajadura, espada, etc.., en herida, etc, *,'Alzaprima, palanca, palanqueta.' LIG-OM. Gallo 6 gallina negra. LIG-ON. Fortalecer, reforzar, 'afirmar, poner firme, asegurar alguna cosa. * Confirrnar algn loqedce,6 dijo, retificarse. * Confirmarse en bien 6 en mal. * Mafig-on c a ba sa imong s~ad canaco?=~,Estds fimeenhiprmea i ien lo quo me has ofrecido? *Lig-onon MO Ug ma6yo cang c6~hoy. * Afirma bien eso madero. * Quining dicong b6cton malig-on uytlmot.,==Este mi brazo es fuertisimo. * Aug calig-o6nan sa b~iot, sa calig, hatag ma ayd'sa, Espfritu Santo-.= Lia fortaleza del alma, do espiritu, es d&n del Es-; piritu Santo. * Gnicalig-6nan na ac6 sa acong, mga ngipon.=_Ya se me han afirmad~o, puesto fuertes Los dientes, mis diontes, LIGONGLIGONG. Girse ruido como de alguna voz, sin porcibirse 6 poderse 'saber si es do persona, -bruto, ave, etc. LIGOS.4 V. Ligo y Digo. LIGOT. V. Lagot. * Rechinar, crujir, sonar puertas 6 ventanas al abrirlas' 6 cerrarlas, egos 6 uoda's do carros 6 carretas, etc. LIGOTGOT. Ira, enojo, onfado, furia, incomodidad de dnimo, y enojarse, airarso, irritarse,, encolerizarse, etc. * Naligotgot- aa6.==Me enfad6, me enoj6, me aird. * Guicaligutg6taix co ang b~ta bita co.== Me air6 con mi mlUchacho: tuve ira con mi criado. *SI a nagapalig6tgot -canco.==Rtl me hizo enfadar, eno~jar, airar. *Pagaligotg6ton MO ang ir6..== Haz incomodar al porro, irritalo., * l.Ng~no nagapacaligotgot ea canAco?-=6Por qu6,ni irritas, me enojas, me haces airar.? LI. 203 ~LIGQUIG. Estromecorse alguno, temblar, horr orizarse, atorrorizarso. LIGSANAN.,Piedra de moler, muela, naolino. (R. Ligis.) LIGSIC. V. Hilos. T.JGTLI. Abrirse, rajarse, reventar vaso, cazuela, olla, etc., en fuerza del demasiado fuego. LIHANG. Apartar, soparar, desunir Las vara's, palos 6 cafias del cerco, corral do poscado, etc. * Ent~ram y salir por ontre tales varas 6 palos separados, gallinas, poscados, etc. LIHANGLIHANG.- V. Hayaghag y hilang bilang. LIHANLIHIAN. V. Licoy.LIHASLIHAS. V. Licay., * Andar de una parte a' otro vagando, sin objeto ni destino. *Huir alguno, para evitar el trabajo. LIHAY. V. Licay. LIH-AYLIHAY. V. Licay. LIHI. IObservancia vana, supersticiosa, criminal. Dar culto At Jos idOWo, ~i'los dioses falsos. * Entrete.. nerse en-observar ritos idolatricos. -NOTA. Desde los tiermpos de- la conquista se ha entendido la significacion de, este t6rmino en buen sen'tido, sin quo por eso deje de significar al misino tiempo 'lo quo 'hemos dicho. Con el, pues, explicamnos el' cumplimiento 6 transgresion del terce'r precepto del! Decal6go; quo nos manda santificar las fiestas, descansando en elias, y, ocu. ~pandon~s en ejercicios do piedad y devocion, * Nag.. lihi ca- ba sa nmga domingo ug mga adlao nga iglilihi?===Has, santificado los dominglos y fiestas do guardam, do precepto? Pagl,,ihion mo ang m -a adlao nga mahAil ang inga~ fiestas.==Observa', guarda losI dias' clasicos, los dias de guardam, do ptecopto. *. Nagatalapas ac6' sa mga aidlao n3ga iglilihi, cay nagabohat ac6 ug capin sa duriiha ca horas.=He quebrantado, he faltado d i la observancia do Los dias~ dol precepto, do fiesta do guardar, porquo he trabajado. m~as do d6s -horas. * Pagalihian co cad6n Adlao, c~iy tag~idlao man sa santos nga singay c6, na 5 angay sa acong ngd~au.=-Celebrar6 hoy, guardarm6, observar6 este dia (Como Si fuora.do fiesta, do precepto, do obligaciona) porquo es el dia. do mi Santo, del Santo quo so llama Como yo, del Santo quo tieno igual- nombro quo yo, del Santo cuyo nombre me. pusioron?t mi. *Ca~d6n Mtlao taciis nga lilihion-, nga pagalihion.== H oy es dia dign-o de o so celebrado, observado, guardado, santificado. * Supuesto lo quo hermos mnaB iestao ni nguna dificultad so presentar para usar do esta palabra, quo abraza dos extremos bien opuostos, porque la m~ateria a' quo. so refiera nos iRevarA como por la mano, para darla -la aplicacindebida, nos.entri, sin sombad du, do lo quo quier4 docirnos, y desvanecerA cualquier escriipulo quo pudi6semos toner. LIHIAN. Porcion del bruto, fiora, aye, pez, etc., quo so dA al duefio de Jos instrumentos con quo alguno pesc6 6 caz6. *Maglihi' significa, la propina, 6 sueldo quo, al principio do la en~fermiedad, 6 cuando la prefiada principio A sentir dolores del parto, so dA al curandero, mediquillo 0 partera. LIHING. Cualidad fuerte do todo licom, quinta esencia, espiritu. * Vino 6 cualquier o tro licor afiejo, viojo;, y aflejairse mejorandoso 0 detoriorAndose. LIHIS. Racer falta, liegar farde A. la obra en quodebi6 alguno ayudam A los demAs, Isin quorer 6 do propio intento., LIHO. Ponerse alguno en cuclillas on algun agujero 6 abertura del. piso, para pioveerse, desem~barazar, 53

/ 368
Pages

Actions

file_download Download Options Download this page PDF - Page 203 Image - Page 203 Plain Text - Page 203

About this Item

Title
Diccionario bisaya-español v.1 /: compuesto por el Juan Felix de la Encarnacion.
Author
Juan Félix de la Encarnación, Father, 1806-1879.
Canvas
Page 203
Publication
Manila :: Tip. de "Amigos del País,",
1885.
Subject terms
Bisayan languages -- Dictionaries -- Spanish
Spanish language -- Dictionaries -- Bisayan

Technical Details

Link to this Item
https://name.umdl.umich.edu/aqp5055.0001.001
Link to this scan
https://quod.lib.umich.edu/p/philamer/aqp5055.0001.001/212

Rights and Permissions

The University of Michigan Library provides access to these materials for educational and research purposes. These materials may be under copyright. If you decide to use any of these materials, you are responsible for making your own legal assessment and securing any necessary permission.

Manifest
https://quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/api/manifest/philamer:aqp5055.0001.001

Cite this Item

Full citation
"Diccionario bisaya-español v.1 /: compuesto por el Juan Felix de la Encarnacion." In the digital collection The United States and its Territories, 1870 - 1925: The Age of Imperialism. https://name.umdl.umich.edu/aqp5055.0001.001. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed May 12, 2025.
Do you have questions about this content? Need to report a problem? Please contact us.