Diccionario bisaya-español v.1 /: compuesto por el Juan Felix de la Encarnacion.

i 1 HII. IIZIMOS. Recoger, acomodar,, poner en orden y sin confusion 9Juares, libros, ivestidlos, etc.* Reunir, jntar, amontonar varias cosas de una especie, 6 d.e udiferentes. * Persona de buena boca, pequefia, recogida. * Liorar una criatura cua'ndo v6 Ilegar A su. madre al sitio donde esta' ella. 'HIMQSAC. El tiermpo mejor 6 mas aprop6sito para las cosechas. HIMOSAN. El lugar, sala, estante, haul, etc. donde algo se rocoge. (La ZR. Himns.) HIMOT. V. Goliot. HIMOTAAN. Lagrimal le los ojos, sus dngulos 6 exreidades mas pr6ximas A la nrz HIMOTAcAL. El pago 6 paga que se da. al duehao del berraco. (La ZR. Botacal.) HIMPIT. V. ling pit. HINABIT. V. Sabit, queesuraz HINABLOS. Hijastro.* V.f Hablos. HINAB6L. Lo tejid~o. (La ZR. Habbl.) HINABOT. El que 6s entendido, despejado, de buen entendiruiento y discreto. HINABOYAN. Especie de caflas fuertes. HINAC. Descansar.. 'HINACAY. Preeio, flete que se paga por embarcarse alguno y por el alquiler d~e alguna embarcacion en que carga su fcoauares 6 renglones de comercio:. pasoje 6 cantidad que se paga en los viajes maritimos por Ilevar a' una -persona que vd, ~k Viajar de un ~punto para otro. HINAG. Po'ner, colocor las cosas separadas unas'de otras. * Pal~ay, trigo, maiz, 6arboles, plantas, etc.,. ra Los y distantes Unos de otros, renglones, etc. * Tejide Claro, y con hilos ralos y Iseparados..* Perso -is. soldados, etc. 'repartidos y lejos unos de otros., * Gihinag nil& caavo aug gipamogas nila, aug gipanagpo-. gas.==.Han puesto muy claro, muy ralo, lo que ellos han sembrado en mi sementera; ban dejado ellos mi sementera rala, clara de siembra. (No han aprovechado la tierra.) *Gibinag. sa maghahabol ang hinabol nia.~== El tejedor, la tejedora, ha dejado raIS clara la tela. * pahinag mo cania, aug iyang gisolat, aug pags6lat nia, paghinagon mo sia sa gisolat nia, sa iyang pag~solat aron dili unta mab61og.===Ma.ndale 6. 61 que haga clara, rala su escritura, lo que escribe; (sepa-, rando los renglones y~ las letras) para ~.que no haya Confusion, para. que no est6 confuso.* Ihinag mo aug pagpahamn6tang sa Ina lingcr6nan, ar6n pagaingnon, pacainguon, ipacaingon, sa mga taoo uaga may dagh.n an. = Pon las sillas, se'paradas, apartadas, ralas,.para que crean, entiendan, digan las gentes que hay muchisimas. HINAGBO. Llegar dos 6 mas. personas 6 brutos 6. alguna parte 6. un tiempo. * Encontrarse. *La raiz de esta diccion es Tagbo y Tabo.HINAGOD. V. Hagod.:HINALABAT. El que, 6 los que repiten lo que otro dice cantando, leyendo 6 rezando, 6 los que cantan 6 rezan 6. coros 6 alternativamente-. HINALAGAN. Corredor, andariego, Iligero. (La' ZR. Dalagan.) HINALAO. Dolor de cabeza. HINAm. liegrarse, regocijarse cuando se pos6e lo que se ha deseado por mucho tiempo, y con 6.nsia. HINANGGOP. Arroz caldoso. flINAN&OP. V. Hinam.* Manifestar con palabras, con obras y acciones, el placer y satisfaccion de que alguno est6. poseido cuando v6, al suj eto' que apreeia, y que habia estado ausente. * Patentizar el afecto que se profesa A. alguno con obsequios,. regalos, 'expresiones, 6 cartas. *Estiniar, ap'reciar. Obsequio' HI. 145 que se hace A. los parientes de la no'vi a. *OaIA ac& inga ihinaingop canimo.===No tengo, cosa algun a con que manifestarte mi aprecio, carifio, afecto. * Daoitta, li.ng quining mnahinalangpon nga s6lat.=ZRecibe Sohl.Mente esta efectuosa carta. * Aug paghin6.ogop co.. ang a.cong hin6.ngop sa paghid66ngogcna dili6 cana man sa d6ol, nga har6ol na icao mo6.bot, h6pit nacab6ang con6.co.==EI gozo, el placer, la satisfaccio'n que esperiment6 cuando oi que ya estabas cerca, quo estabas proximo A. Ilegar- por poco me vuelve loco, m~e enloquece. * Gihin6.ngop ac6 nfla.-=Me obsequiaron, me trataron bien, me manifestaron su aprecio. Diii ac6 macahin6.ngop sa mga Oong 'bodhion.==No] puedo manifestar afecto, aprecio, estimacion, A las pers.onas traidoras. * Quining 6sa ca b6oc uga bactin IcahinAngop, ihin6.ngop, igahin6.ngop, ihilin6.ngop co sa Atong Padre Cura.==Este lechon es para regalar AL nuestro Padre Oura. en prueba de mi carifio, afecto. La palabra de que, se ha hablado sale de Dan gop. HINANGTANG. Pago quo se di. al Alguacil por.la libertad de los presos, carcelaje, 'derechos que pagan los% que han estado presos al salir de la carceL(La ZR. Tangtaing.) HINAO. Relucir algo, brillar, estar lustroso,' plata bruffida, oro, etc., Madera ba-rnizada, 'etc..* Qnitar y descar'gar 6L la endedadera del buyo'de lag hbojas in-feriores,~ para que. las superiores crezcan mejor, Y. tengan masjugo. HINA NAO.Lavar, enjugar en agua de rio, fuente, etc. to que "se moJ6 en la mar, con agua salada. HINAOT.. JInterjeccion de deseo. *j~j ala! 1Quiera Diosi jAsi seal *' Se usa para expresar y manifestar alguno el deseo quo tiene de que alguna cosa ise catnpla 6. suceda. NOTA. Es muy rara la palabra 6 raiz en ql1 idioma bisaya, A excepcion de las preposiciones y partictilas disyuntivas,, coyuntivas, interrogativas, etc.,. que no, tenga ferza Y significacion de verbo, si 6ella se agregan particulas constitutivas, de tal. *P.or los ejempbos que se estamparan 6 continuacion, referentes 6. la interjeccion de que tratamos,~ se probarit la verdad de nuestra asercion; lo's mismos que podr'an oser~vir de regla general y norma 6. los que se i~ediquen 6 aprender La lengua; con respeto 6. las dex"nds intereciaes, 6 los adverbios nornbres apelativos, pronombres ydetiVos. * jllin~ot pa linta g aa misa aug -among Paril== _j~jalI. que:4iga mis~i nuestro Padre! Hin6.ot pa nga rnmauW.yo ic6.ol== Quiera Dios que te pongas buenol * jPaab6ton ea sa 'Dios sa imong tuyo, hin6.ot pal~jDios haga que alcances lo que pretendes, aquello que intentas, asi -seal jPacabontA6ogan, pagabont6.gan' quita sa Dios, hin6.ot pa iunta!-IDios. nos deje ilegar 6. la Mnafiana, Dios nos deje aman~ecer, permnita que' amanezcamos asi s ea, 6jalal *Hernos visto 6. Ia palabra hinaot como interjecove6.mosla comno verbo..* Naglahin6.ot ac6 nga pagadangatan ca iinta sa Dios sa capalddan, nga paga-dangAtan mo aug mnga ca6.yohan ngatan6.n.=-Deseo que Dios haga, permita, que alcances la dicha, buena suerte:; que consigas, que alcances todo g6nero de bienes, felicidades. * Nagapanghin.Aot ac6 canimo sa ma6.yong, pagsaca.y.=Te deseo feliz viaje, quiera Dios que tongas buena navegacion. * Gipanghin6.ot co ug dacO aug, pagcah6rnan aug pagt6.pos, ang, pag-I tib6.oas sa bohat.==Deseo mucho, tezigo mucho deseo, que se concluya la obra.. *Gipanghina6tan ta icAo sa, oaldy cabilingan unga pagana.c.==Te he' deseado, to deseo un parto "sin dificultad, un feliz alamibraffiento. *Pagahina6ton co cadto sa -tib6oc cong easing~ig ==Desear6 aquello de todo mi oora~zoa. * Aug gipang..

/ 368
Pages

Actions

file_download Download Options Download this page PDF - Page 145 Image - Page 145 Plain Text - Page 145

About this Item

Title
Diccionario bisaya-español v.1 /: compuesto por el Juan Felix de la Encarnacion.
Author
Juan Félix de la Encarnación, Father, 1806-1879.
Canvas
Page 145
Publication
Manila :: Tip. de "Amigos del País,",
1885.
Subject terms
Bisayan languages -- Dictionaries -- Spanish
Spanish language -- Dictionaries -- Bisayan

Technical Details

Link to this Item
https://name.umdl.umich.edu/aqp5055.0001.001
Link to this scan
https://quod.lib.umich.edu/p/philamer/aqp5055.0001.001/154

Rights and Permissions

The University of Michigan Library provides access to these materials for educational and research purposes. These materials may be under copyright. If you decide to use any of these materials, you are responsible for making your own legal assessment and securing any necessary permission.

Manifest
https://quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/api/manifest/philamer:aqp5055.0001.001

Cite this Item

Full citation
"Diccionario bisaya-español v.1 /: compuesto por el Juan Felix de la Encarnacion." In the digital collection The United States and its Territories, 1870 - 1925: The Age of Imperialism. https://name.umdl.umich.edu/aqp5055.0001.001. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed May 12, 2025.
Do you have questions about this content? Need to report a problem? Please contact us.