Diccionario bisaya-español v.1 /: compuesto por el Juan Felix de la Encarnacion.

I1l. sparador, mesa, navio con la miarejada, etc. ' El princip~io de la subida de cuestas y montes%, playa algo en declive, etc. *Esta'r ya el aol, luna, y astros mas pr~ximos al1 Ocaso quo al oriento. * Echar agua Ai otro licor do una vasija en. otra, on tierra, etc. HI1.LIGOGmAON. -V., Rigoqma on. (La R. Gogma.) HILINOD. L~ezna, punzon Ai otro instrumonto do hierro y con punta. *Agujoroar con tal instrumento., HILILOS. V. Banos. *Permanecer mucho tiompo en aleun lugar. HILIMA.SAO. V.Hindonao. HILIMAYAAN. Gozo, alegria, gloria, bienaventuraz.(R. Nimnlya.) HIL]IMBANCIANON. Tonada, cancion de grumetes v remadores, Ilamada, asi. HILIMOSAN. V. Himosa n. (R. Ilimos) H ILINCOD. Cosa entera, 6 perfecta'. HILING. Mirar, acechar, observer, registrar cual. quiera cosa; bien sea buscando algo, 6 ya para enterarse 6 fondo do algunas menudencias, Como do perfiles en letras, do sombreados en pinturas, grabados, dibujos, etc. * Enterarso do -la bondad 6 circunstancias de: lo que alguno quiere comprar, para no l~evarse chasco. * Ang ital~ha co sa mga pluma naoalh cabd, biingon mo ang imong panon6dlan, ting~li gis6lod mo. diato.==-Mi ~cortaplumas, el instrumento con quo yo corto lRS plms se babia perdido quiz i,mia registra tu caja, baul, papelera, 'porque puede ser quo est6 alli., quo le hayas puesto tu alli. k Nab6iao ac6 ug hilng sa mg'a caso6can ngatanain ug, oalii n Aco hinplgn, hingeaplagan, hingquitan==MAe ho cansado do registrar todos los rinconev, por todos los rincones y no Ilo ho hallado, no lo he encontrado.* jOnsa ba ang gihiling mo diha!==IQue estas, Mirando ti~ahi! jOnsay sighilinghiling no!=:=jQuo estdS observandol * Aydo ~ac6 nifi paglimdi, paglimda, cay nagabiling ac6 sa iniong h~oac, gihiling co ang, ifiong hdoac ug dihd man aug alcong salapi=-No, me lo Inegneis, 'no mo lo encubrais, porque he registrado vuestra cintura, (estando' durmniendo,) y alli, estaba mi plata, dinero. * Sa pagcat.6loog co gihilingan, Con6, gihiling, ang 6COng hboas niiidtong Mangila nga lalaquiha===Ouando yo esta1~a, estando yo durmniendo, dicon quo registr6,~ mir6,:estuvo rogistrando, miran do mi cuerpo aquol sucio, pervorso, inmoral hombrozuelo.* Hilnga canaing p'an~pton, ug: quit~aa con maa'yo ba.~==Registra esa ropa, y mira si es buena. * Gihulugan ac6: ug ima~yo sa Acong tibooc nga Idoas sa mananmbrbal, ug miingon sia iuga oahiy ac6 ug saqult.==Ha estado observando, registrando bien el medico todo mi cuerpo, me. ha estado el m rdico registrando todo el cuerpo, y dic qu o tengo enfermedad. * Pahilngon mo aug mopili~t, ang magapalit, ar6n. diliisia, mabalsol, bomn sol, magabiisol ofia.==Manda al 'corprador quo registre lo:quo ha do comprar para quo despues no so arrepienta, para quo no lo pose despues. (Do baberlo comprado.) *Hihilugon co gay6d, c5,y gipahiling man canalco=L —o registrar6 Jo. mirare' verdaderamente, porq~ue me manda, quo lo mire, registro, me lo. Mandan mirar, registrar. *Homiling ca==Registrar. * Esplorar. HILINGCOD. V.. Lingcod. HILINTANG. V. Ang-ang. HILIS. Perseguir a' euaiquiera persona 6 brutos dando mnuestra, do Su valentia. * De shacerse, desleirso alguna' cosa, como moive al aol, Sal en agna. * Dijerirse on el est6mago lo quo so come. * Gastarse filo do arma,. herramienta etc, 6i fuerza do pasarlo por la piedra.* Exprimir alguna cosa para extraer el zumo, naranja, limon, etc. IHI. 1-43 HILIT. Retiro, roparacion, Iapartamiento en case, emacconet. Quedar algun edifieio en solodad, retiro, y aislado, por haberso arruinaclo los quo antes estaban juntos A 61 y hacilan poblacion. * iRetirars~e alguno, separarse do negocios y asuntos p-iblicos, del oficio, empleo, facultad etc, quo ejercia, * Apartar, separar alguna cosa poni6ndola en lugar oculto 6 socreto. HILNIT. V. Ilignit. HILO. Veneno, onvenonar, emponzofiar,. ponzofia.* Ang isdang gih~tag sa manawbg-at macabilo, malo aing muacahilo, rato ang macahilo canaco.=~!El pez, el pescado quo di6 el pescador es lo quo, el quo me.ha envenenado. *. Gihiloan ac6, gipalnghil6an ac6 nila ca'y gipangsActan nila, c~y gis~ctan nila, ug bil, sa bilo, aug can-on co.==Me han envononad~o ellos, porque han echado, han puesto, han mezclado venono en -mi comida, morisqueta. * Nanagsighil6 aila, nagahflobilo, nagacahilohilo silan g doha. ==Ellos dos so onvenenaron, so han envenenado mutuamente.* Nanagpanghi16, nasigpanghi6,~ nauagsdbot, nagacas~~bot, na-nagsig-6yon aug mga solog6-on sa. paghil6 sa ilang agAlon.=ZLos criados convinieron, ~so concertaron en onvenenar A su amo, so hallaron, so pusieron. do acuerdo, pr'oyectaron mutuaraente, etc.* Gipahil6, can~co sa capitan aug acong ir6, giPabil6an ca-naco sa capitan ang ir6 co.=.Mle manda el capitan quo envenene Ab mi perro. * Sa pagpahil6 co sa mga isda, oald pa ic~o omab6t.==Cuando yo m andd envenenar los pescados, a' los peces, no~ habias Ilegado tu. *NAgapaquighil6 candco si Antonio sa subd.-a==An'to uome insta, me convida, para echar veneno en el rio. HIL6AG. Hat~ag. HIL6AS. V. Tibonsay.* Estar arreglado. cualquier asunto, -nogocio 6 trabajo. HILOD. Doblar, torcor el cuerpo laluna U'~ersona 6 bestia por el dolor quo sinti6 del. palo,'golp(~ latigazo, etc. HILOG. V.~ Dihtg Nacer,. salir a luz persona, 6 bruto antes del tiompo regular, Pero en di~?osicion y con sefiales.do poder' vivir, como el sieter o~sino, etc. *Caerse', echar el feto prematuramente, a -rtar, procurando el aborto, 6 sin procurarlo. * Ca;,,sa r aguna.cosa el aborto, Como comida, fatiga, enfermedad, etc. HILOHfLO. Contonearse aiguno cuanido' aia *Persona elegante, bien' formada, garbosa, etc., HILOHfNLI. Salomnar, -cantar los grumetes, marineros y -remadores. HILOIS. V. Baioas. HILOM. Cablar el1 quo habla, Niora, rio, etc. Silencio. *Conservar, toner alguna cosa en secroto.* Decir algo, hablar bojIo, on sigilo 6 reserva.* No hablar, por no docir lo quo so sabe yaI 6 so supone. * Dojar do 'tocar instrumentos, cesar. * V. flllao. iiltima isignificacion. * Homilom. ea pagbibom.==Cal1a. * Nagabilomn na ac6.==Ya callo, cabl6, he callado. Pahil6mon mo can~ng b~ta, nga mihilac, nagahilac.= Manda callar a' ese muchacho, acabla A ese nifio. Hil6mon mo aug harpa, hil6ma. * Deja, ces a do tocar, tafider el harpa, la lira. * Nag abilom. ac6, ar6n sAcpan co sila, sa salA.==He' reservado conmigo mismo, he tenido en secroto (lo quo ellos hacian, y sabia, yo,) Para cogerles, pillarles en el delito, pecado.* Giingon co canimo quini sa hilom lamang.==Te digo, to cuento esto on reserve, bajo do sigilo. * Apat homiloin ac6 aron dili quita' magaaoay.==Mas vale quo.cable* yo para no rebair, para quo Inosotros no rifiaMOS. Nagabilom, ac6', cay dayeg namau cana, cay bantog a cay -nasayod naman cam6.===He callado, no he hablado, ponque esor t6. manifesto, porqu~e es 38 (*~ \\

/ 368
Pages

Actions

file_download Download Options Download this page PDF - Page 143 Image - Page 143 Plain Text - Page 143

About this Item

Title
Diccionario bisaya-español v.1 /: compuesto por el Juan Felix de la Encarnacion.
Author
Juan Félix de la Encarnación, Father, 1806-1879.
Canvas
Page 143
Publication
Manila :: Tip. de "Amigos del País,",
1885.
Subject terms
Bisayan languages -- Dictionaries -- Spanish
Spanish language -- Dictionaries -- Bisayan

Technical Details

Link to this Item
https://name.umdl.umich.edu/aqp5055.0001.001
Link to this scan
https://quod.lib.umich.edu/p/philamer/aqp5055.0001.001/152

Rights and Permissions

The University of Michigan Library provides access to these materials for educational and research purposes. These materials may be under copyright. If you decide to use any of these materials, you are responsible for making your own legal assessment and securing any necessary permission.

Manifest
https://quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/api/manifest/philamer:aqp5055.0001.001

Cite this Item

Full citation
"Diccionario bisaya-español v.1 /: compuesto por el Juan Felix de la Encarnacion." In the digital collection The United States and its Territories, 1870 - 1925: The Age of Imperialism. https://name.umdl.umich.edu/aqp5055.0001.001. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed May 12, 2025.
Do you have questions about this content? Need to report a problem? Please contact us.