Dosparth ar yr ail rann i ramadeg a eluir cyfiachydiaeth. [Parts 2-6]

SYMBLEN YR ABOSTO. lion, a eilụ‘r cymru, y gredo, a deuḍeg prifbụnc ynḍi, ụedi i cynnụys meụn deuḍeg englyn.

1

I‘r Jad, yn ụastad, estyd, y credaf creaụdr dibaḷ hyfryd: a ụnacth y nenn uụch benn byd hoeụfaith, a‘r ḍaear hefyd.

2

I‘r mab maụl, byụiaụl heb ụad, yn unig, a anụyd o‘r gụirdad, y‘n Grist Iesu gu gariad y‘n harglụyḍ ni, rhi, a rhad.

3

O rad, yspryd mad, fymụyd, ysprydol, oes pradụys a‘niḷḷụyd: ag yna, ef ai ganụyd, o fair forụyn loeụgrair lụyd.

4

Creulon loes, ar groes, yn grau, a gafoḍ, a gofid hyd angau: ai glaḍu benraith gụleḍau dan bilad, oi frad oeḍ frau.

5

I uphern ḍugern, ḍigoeth, oer garchar, e gyrchoḍ ner cyfoeth:

a‘r trydyḍ dyḍ, ụr tradoeth, O fru‘r ḍaear ḍu e ḍoeth.

6

Dyrchafaụḍ fy naụḍ, o nad daearaụl; i dyrau nefolụlad i eisteḍ yno yn ụastad ar ḍeau y diau dad.

7

O ḍynaụ y daụ duụ ion, yn ustus i eisteḍ yn gyfion: ar bob rhyụ yn fyụ afon moụrụych, efo rhai meirụon.

8

Gloeụlụys i‘r yfbryd gụiụlan, duụ ydyụ, y dodaf gred gyfan: Santeiḍiụr eglurụr glan, Bucheḍ y maụr a bychan.

9

Bod hynod, ụiụglod, eglụys, gatholig goeth, hylythr i bradụys: a bod yn hon, lon loeụlụys, i‘r da gyphredinder dụys.

10

Rhag pechod, hynod heinus, o anian i ninnau peryglus, mae maḍeuaint braint heb rụs i ochel poen, yn iachus

11

Ath fod di, yn ḷosgi pob ḷesgḍyn, ar lụdụ

yn lụydo ‘r mor tonụyn didụyḷ am baụb y doedyn, daụ‘r un cnaụd ḍyḍbraụd i ḍyn.

12

Mae heḍ, a bụcheḍ dibechod, i‘r doụnus daioni diḍarfod ụedi ‘r arglụyḍ ai rụyḍ rod Beri y ḷe yn barod.

Y Gredo meụn messur araḷ.

1

Credu ‘r ụyf bennaf i‘r tad goruchaf, gụir greaụdr anaf, nef a daear.

2

Ag i Grist Iesu, i unig fab Cu, arglụyḍ pob teulu. Talaith hygar.

3

A thrụy ‘r glan ysbryd ei ganụyd i‘r byd o fair forụynbryd loeụfryd lafar

4

Ar groes i ụasgu

hyd angau oerḍu a ụnaụd, ai glaḍu gụleḍ bryfeḍgar.

5

Aeth i uphern gau, ag o feụn tridiau, e godoḍ yn frau, O fru‘rḍaear

6

Aeth i‘r nefolụlad, ḷe mae i drigiad, ar ḍeheulaụ rhad, tad gaḷḷugar.

7

Ag e ḍaụ ‘n farnụr, ar bob rhyụ gyflụr, marụ, a byụ, a‘r gụr gorau a gar.

8

I ḍuụ ‘r glan yfbryd, Credaf i hefyd, Santeidiụr y byd, Boụyd hyụar.

9

Bod Cyfan lan lụys, gatholig eglụys, a chyfeiliach ḍụys, i ḍuụolgar.

10

A bod yn maḍau, dirfaụr bechodau, ai heinnus gangau Beiau ai bar.

11

Ag e fyḍ ḍyḍ braụd, i gynnes, athlaụḍ, ail gyfodiad y cnaụd cnụd y ḍaear.

12

Ag ir da y byḍ, yno‘n dragoụyḍ, boụyd o neụyḍ. anniụeḍar.

Amen.

Gụeḍi‘r arglụyḍ, ne‘r ụeḍi arglụyḍiaụl s. y ụeḍi aụnaeth yr arglụyḍ i hun, ag ai dyscoḍ, iụ ḍiscyblion, a thrụyụynhụy, i bob Cristion, yr honn a elụir y Pader, ụedi i chynnụys meụn Saith englyn.

1

Nefol dad, ḷaụn rhad, ḷyụ a‘n rhi, ydụyd meụn odieth duụ Celi: meḍylier am aḍoli da iaun y dyḷ, d'enụ di.

2

Ond hebod, gan fod, gụan ụy fi, bucheḍ, trụy bechod i‘n Coethi; delid oḷ, rhag y‘n coḷḷi, y‘n urḍas dy deyrnas di.

3

Gụneler nef gloeụder, naf glụys, dy ụllys deaḷḷer yn gymụys drụy rad, mal ymharadụys hoụḍgar ‘ar y ḍaear ḍụys

4

Heḍyụ i bob rhyụ, y‘n rhi, dod fara oth foụreḍ y geḷḷi, yn gymorth i ụir borthi, y dyn a ụych luniais di.

5

Maḍau bechodau, baich ydyn, arnom yn arụnad i‘n herbyn: Ninnau heb gel (bid gelyn) sy‘n maḍau ‘n ḍiau i ḍyn.

6

Nad y‘n dụyn er mụyn mab maeth, yụirfair oeḍ ụyrferch a mamaeth, i oerfaụr nad y gad gaeth, a digụyḍ profedigaeth.

7

Rhag tynged galed, a gelyn, a phoen a phenyd iụ erbyn a dialeḍ ai dylyn yn rhụyḍ o ḍuụ rhyḍha ḍyn

Cyfarchiad yr angel a elụir yr afi Maria

1

Grasol mair ydụyd, dy groessi, burụen, a baro duụ Celi: mae ‘r arglụyḍ ni digụyḍi, ag odieth da, gidath di.

2

Ymysc gụrageḍ ụeḍ, ḍiụann, daed oeḍyt, dedụyḍaf ith farnan Phrụyth dy fru, ner ḷu a ḷan Bendigụyd baun diogan

3

Euraid fair mam duụ irụen, y‘m droụsụyr drossom erfyn fụynụen, y naụr rhag drụg maụr Amen, ag aụr angau, gụir angen.

Yr un meụn messur Cyhyḍed noụban

Byḍ laụen fair ụen̄ ḍiụair forụyn, ḷaụn rhad aḍas, ḷụyn euraid aḍụyn, Gida thi iorḷan caụd ith orlụyn, yn dra helaeth mae‘t fendith tryḷụyn, ymysg hoḷ ferched firain gredfụyn a phrụyth irlụyth dy groth eurlụyn ei bendiged Iesu baun digụyn,

arafeiḍfoḍ mab y ụyrf aḍụyn. O ḍiụeiriaf fair ḍa ụir forụyn, mam duụ Iesu, mam diau ụiụsụyn, Pechụyr ydym, caụn anap achụyn, erfyn drossom arglụydes ụirfụyn, y naụr gụynfaụr angau orig anfụyn, a‘r aụr honn hefyd eurụir hyfụyn.

Yr afi meụn messur araḷ

Dyḍdaụch fair loeụgrair oleugred, Santaiḍ mae gras gụeḍaìḍ luniaìḍ dy loned mae‘r penphyḍ dofyḍ dụyfaụl gidathi ith urḍoni eneth urḍeiniaụl Pennaeth ag odiaeth ydụyd, o‘r gụrageḍ doeth fụyn degụeḍ da ith fendigụyd Bendith ymhob rhith a rhad, ith phrụyth cu ynaf ḍuụ Iesu nef ḍeụisiad O fair ụenn ḍisglair ḍeụisclod, gyfion mam ḍa ḍuụ ion, mam ḍiḍannod: ar ḍuụ gụyn erfyn cynn oerfeḍ, briḍlon Drosson bechyḍion draụs yn bucheḍ, ynaụr, rhag dirfaụr dyrfau, gụyḍius ag yn aụr ingus gụynoer angau.

Y deg gorchymyn, a aluai‘r hen gymru y dengair

1

Na chymer un ḷun yn ḷe, y gụirḍuụ gụaharḍụyd yn ḍie Car di‘r arglụyḍ, ath lụyḍe nid duụ a fyḍ, ond y fe.

2

Y dyn da, gụilia bob gụaith, rhag cymryd meụn camraint foḍ diphaith, trụy arfer meụn oferụaith henụ da duụ hynod idaith.

3

Gorphụys rhag chụys, a chụant, y suliaụ pob salụeḍ ni charant A‘r Sabboth, cymer seibiant: ith blaid, yth iylụyth, ath blant.

4

Os gueḍaiḍ beraiḍ bara, a geifi ag oessoeḍ pob gụrda, da yụ‘r ụeḍ anrhydeḍa dad, a mam, yn ḍinam ḍa.

5

Gochel di sorri, a siarad milain a malais: a bụriad, a ḷuḍia di bob ḷaḍiad gụradụyḍus, broụchus a brad

6

Ys da ụaith talaith pob teulu, gochel, ag iachus oeḍ fedru, mab a merch rhag gorḍerchu, gụaith anedụyḍ y dyḍ du.

7

Meụn ḷys oth ụyḷḷys na thụyḷḷa, garụr, y gụirion na threisia: a ḷadrad na fụriada i ḍyn am i gyfion ḍa.

8

Os pụyth laụn o phrụyth ḍyn phraeth, rhago raụl a geri trụy phynniaeth Cam annụiol dystiolaeth na drụg rhag gụg a fo gụaeth

9

Na ụna anḷad frad i fro, cymydog, Cam y doeḍ i dụyḷḷo, a blesser paid a blyssio, i ụreigan druan ar dro.

10

Nai urḍas, nai ụas yn uir, nai forụyn nai foụreḍ ḍa coụir, nai assennod o sonnir, na dim a feḍo nai dir.

Saith rinụed yr eggluys, a eluir Sagrafennau.

Saith guụeḍ rinụeḍ o ranniad, Iesu, ner oessau iụ gariad, gụn i henụi yn ḍiụad Sagrafennau rhannau rhad.

Y sagrafen gyntaf o‘r saith a elụir Bedyḍ trụy ‘r honn y genir dyn eilụaith i fyụ yn phyḍlon dan gyfraith Crist.

Trụy fedyḍ dedụyḍ diụdụaith, genir yn geinụeḍ dyn eilụaith, Burphyḍ i fyụ yn berphaith, ysbrydol a duụiol daith. Hụn hefyd syḍ ennaint a chyfareḍ rhag gụraiḍbechod Hụn syḍ meḍ yr hoḷ hen saint, yn barod, i beri gụir ennaint, i gụeirio dyn yn go••raint, rhag gụraiḍbechod hynod haint.

Heb laụ hyn meụn dynnion syḍ o oedran i ad∣nabod drụg a da, a fedyḍier yn deilụng, ef a iachà bechodau aethaụl at hoḷ benyd.

Tynn feiau, ueithiau aethaụl, ai penyd

ai poenau merụinaụl a rhyḍ ḍyn maụr yn rhụyḍaụl meụn graḍau, a moḍau maụl.

Yr ail sagrafen yụ‘r bedyḍ escob a elụir Crys∣fad, a honn a gadarnha ḍyn ụedi i fedy∣ḍio yn y phyḍ yn erbyn diaụl a drụg ḍyn∣nion, a geissiant i dynnu o ḍiar y ụir phyḍ.

Y moụrrad grysfad grassaụl, iaụn ụyrthiaụg a nertha‘r bedyḍiaụl yn i grefyḍ yn gryfiaụl er gụaetha dyn a gụaith diaụl

Y drydeḍ sagrafen yụ rhinụeḍ y‘r aḷḷaụr a el∣ụir efcharisten ne efchristen, a honn a bor∣tha dyn a chorph Christ, ag ai ụir ụaed bendigedid, fal y gaḷḷo barhau yngụasanaeth Crist yn ḍibaḷ,

Arụyḍụych duụ a roḍoḍ, aberthoeḍ i borthi‘n y sbrydolfoḍ a thrụy gred e safedloḍ yr efchrysten radụen roḍ. Dan santaiḍ beraiḍ phurf y bara; guiụ. ar gụin cyssegreiḍ ia mae corph, gụaed, rhad, na ụada 〈…〉〈…〉

duụ Iesu deg deụis da.

Y bedụareḍ Sagrafen yụ penyd, honn a feḍi∣gnaetha ḍyn ụedi iḍo syrthio eilụaith meụn pechod ụedi i fedyḍio,

Penyd, rhag oerụyd, ag irad bechod a bucheḍ ḍrụg ḍrad a roḍiph enaid ryḍiad, iacheiḍfoḍ yụ‘r rhoḍ a rhad,

Y Bumed sagrafen yụ‘r oḷeu, a elụir anghenad, honn a roḍir pan fo dyn yn trengu, iụ gyf∣nerthu yn erbyn y cythrel a fyḍ yn ceifio me thel yno ar yr enaid ụrth fyned or corph yn fụy nag amfer araḷ.

Anghenann glafụann glụyfaụl, cụyn ingus Cynn angau erchyḷḷiaụl i nerthu‘r dyn yn iorthaụl rhag bacheḷ, a dicheḷ diaụl.

Honn a Scuba‘n lan y brychau a‘r gụeḍiḷḷion a‘ doussai‘r pechodau marụol heb ḍarfod i car∣thu yn ḷụyr or blaen,

Glanha, a chartha, ụychụyrthiau rinụeḍ yr enaid o‘r brychau, gụeḍiḷḷion a brụision brau

moụrụael foḍ, marụol feriau.

Y chụeched sagrafen yụ priodas trụy ‘r honn y mae duụ yn rhụymo gụr a gụraig ynghyd, mal na aḷḷo. dyn moi gụachanu a hym er mụyn tripheth, i fod ụrth gydfyụ yn help y naiḷ i‘r ḷaḷ, i enniḷ plant, i ochel cydgnaụd an∣ghyfreithlon, ag i ḍibechu hynny rhụng dau briod.

Priodas ụiụras euraid, sy rymus i rụymo dau enaid, i gydfyu ymhob rhyụ rhaid i gael i‘rblant gụely eurblaid, Hynod ydyụ bod honno, yn rhinụeḍ yn rhannu grassoldro ḍa fyụiaụl i ḍifeio Cydgnaụd dau briaụd meụn bro

Y Seithfed sagrafen yụ‘r urḍau, trụy‘rhụn y mae duụ yn rhoḍi i‘r urḍedig orcles, gaḷḷu, ag aụdurdod i bregethu, ag i ḍyscy gụasnaethu duụ, i ụneuthur cyfraith eglụysig, i foli duụ yn solefnaiḍ, i rannu manna ysprydol .s. gras duụ ụrth finystryḍu‘r sagrafen̄au bendigedig, yn anụedig yn y Santeiḍiaf efcharisten,

Vrḍau sy raḍau, o ụreiḍiaụl, gụirḍaụn, ag urḍas egglụyssaụl, i roi aḍysg ụir ḍuụiaụl, Cyphraith ḍa, manna a maụl.

Yr ụyth ḍedụyḍụch .s. ụyth raḍ ne ụyth ris, a fyḍ meụn bucheḍ ḍudụyḍ yn y byd yma. Gụyn i byd nhụy sy‘n dlodion truy‘r ysbryd .s. nid oi hanfoḍ, ond o spiryḍiad yr ysbryd glan ymụrthod a serch i ḍa bydol o uḷḷys i callon, canys nhụy pie teyrnas nefoeḍ

Mae sprydaụl ioụnfaụl ụynfyd, taladụy Ir tlodion drụy‘r ysbryd, nhụy a gant i iḍyn i gyd hoeụfraisg nef deyrnas hyfryd,

Yr ail ḍedụyḍụch, gụyn i byd nhụy syḍ ụa∣raiḍ .s. yn ufuḍgar, yn aḍụyn, yn ymostyn. gaiḍ heb chụant trụysg ag anrhydeḍ bydol, canys y nhụy a feḍiannant y tir.

Y gụaraiḍ a rhai gụirion, a henụir yn hynod ḍedụyḍion un dyḍ i feḍiannu don y tiroeḍ ḷaụen tirion,

Y trydyḍ gụnfyd ne ḍedụyḍụch yụ galarụch,

ne ḍolur am yn beiau drụg, ne hiraeth am fod aḷḷan o bob pechod a chamfucheḍ, a he∣fyd gortho da, a bodlonrụyḍ i bob aphlith a ḷuḍed a ḍanfono duụ i ni yn y byd yma.

I‘r galar maụr y gụelụch, yn deilụng dalu gụir hyfrydụch Cyssur glan, a diḍanụch ni bo ynḍo un tro trụch

Y pedụeryḍ gụynfyd. Gụynn i byd nhụy a fy∣tho arnynt neụyn a syched i gyfioụneḍ ca∣nys yntụy a gan ḍigoneḍ.

Da i gụn y byḍ ḍigoneḍ, i‘r chụanog a chụennych gyfioụneḍ gụir foliant a gorfoleḍ yngolau ụlad angel uleḍ,

Y pumed gụynfyd, Gụynn i byd nhụy syḍ di∣fagl i calonnau canys ynhụy agan ụeled duụ,

I‘r ḍuyfron loeụbur ḍifreg, byd golud byḍ gụala glụysseiḍdeg byḍ golau glan o chụaneg i ụeled duụ ai faụl teg,

Y chụeched gụynfyd, Guyni byd y‘rhai triga∣raụg,

canys ynhụy, a gant drugareḍ,

I‘r mụynlan eirian a‘r eurụeḍ trugar mae treigliad hyfrydụeḍ tro geiruir cant drụgareḍ fyth ni pheḷḷir a hir heḍ,

Y Seithfed gụynfyd. Gụyn i byd nhụy yr he∣ḍychụyr, Canys yn hụy a elụir yn feibion i ḍuụ,

Mae dedụyḍ gynnyḍ ag union, ḍichụeḍ, i‘r hedychụyr mụynion, Gelụir yn blant gụir gallon yn ḍiau oḷ i ḍuụ ion,

Yr ụythfed gụynfyd, Gụyn i hyd nhụy sy‘n cael i casnori ynghụeryl cyfioụnụeḍ, Canys y nhụy pie teyrnas nefoeḍ,

O yrlid trymlid trụlụyth am ioụnụnụeḍ mae union hyfrydphrụyth, Cans Cant trụy phyniant a phụyth Laụenphranc nefoeḍ loụnphrụyth.

Coụyḍau.

Meḍylio am aḍoli, i ḍuụ ai fam y ḍụyfi: madụs ym ymodau saụl, Beidio a masụeḍ bydaụl.

Yma‘n dụyn buom yn ḍau, Baich adụyth o bechodau. Balchder ymysc niferoeḍ, Buttra gụaith, boụyd drụg oeḍ. gida balchder fa‘rfer fu, gụag ụeiniaith, a goganu. Cynfigen a fu yn ḷenụi, Anghoụir phyḍ fynghorphì. Lesgeḍ hyd feḍ (ehyd fum) Diogi mi ai dygum. a boḍi meụn cybyḍiaeth ni chaent (o ḍuụ) chụant oeḍ ụaeth. Glụthineb godineb dyn, oeḍ eilụaith, yn ḍau elyn Tri gelyn i ḍyn a ḍaụ, i roi duḷ ar i dụyḷḷaụ▪ yr anysbryd, a‘r byd bas, y cnaụd sụyḍog cnụd Suḍas, Gụae ḍyn fyth, gụyḍụn i fai, Drythiḷ, nid ym lyụydraethai, i fyd, Cyn myned iụ feḍ, yn ḍa, erbyn i ḍiụeḍ. i gosbi drygioni dryd

a phuant y corph hefyd. Aḍef fy hun ḍụy sy haint i ḍuụ archaf faḍeuaint. pob hanes, a gyphessaf, profi manegi aụnaf. f, anoeth rụysc, heb ofn na thranc, fy mefyd, tra fum ifanc: cam ḍoedais, cam gerḍais gynt, goeg sụyḍau, gụagus oeḍynt. cam deimlo, cymod amlụg, Ceissio da, cashau ai dụg cam ryfig, à chynfigen, Cam edrych ar ḍyn ụych ụen. Canmol, heb reol, heb ras pryd, ne dorri priodas. trythyḷụg, a ḍụg i ḍyn ḍialeḍ os hir ḍylyn. Oni ụnaụn, iaụn o neụyḍ, i ḍuụ cyn ḍyfod i dyḍ na ụilied neb olud nant, ụedi farụ y difeiriant. ụylaf galụaf ar geli a mair fụyn cyn fy marụ fi

Am un ḷe, mụyn a ḷaụen ụrth raid i‘m enaid Amen.

Sion: Cent.

Ḷyma y byd, cyd cadarn a diụeḍ byd, yụ dyḍ barn. Cu iaụn i haụb cyn i beḍ, goelio ‘ḍuụ rbag gụael ḍiụeḍ. a galụ ar grist, yn ḍistaụ, am ras, a phyḍ ḍyḍ a ḍaụ. Galụ eilụaith, rhag gelyn, Credu i ḍuụ ‘Iesu ḍyn. Gorau hụyl (gerriau helyth) gụr hyny, a bery byth. Ni phery dyn, derfyn dig, uụch adụy, ond ychydig. Darfod a ụna i derfyn, Gorụeḍ yụ diụeḍ pob dyn ḍoe ‘n ụann, heḍyụ yn ụannach, Heb orụeḍ, yn y beḍ bach. y foru meụn ofereḍ, a thrennyḍ byḍ yn y beḍ.

Gad i‘r corph, ụedi i orphen, Bụys o briḍ ne bais obren A thrychant, meḍant i mi, O bryfed yn i brofi. A‘r enaid ni ụyr yna. O ḍuụ, i ba phorḍ y ḍa A‘ir purdan, dirdan daḷ ar ben aụr ai‘r boen araḷ: ai‘r nef syḍ lann ag anneḍ, i‘r Saint dedụyḍaf i seḍ pụy sy nerth gụiụ, yn perthyn, onid duụ, i enaid dyn? ‘Iesu o ụir elussen, yn brid, a‘n prynnoḍ ar bren. Goḍe aụnaeth gụiụ ḍuụ ner, gụanu i fron ḍuụ gụener, i bryn̄u dyn a bron don gụedi gacl, gụacd oi gallon. Hoelio i ḍụylo, ryụ ḍyḍ, Hoelio i draed a hoel drydyḍ. Coronụyd meụn eur yno a drain, ag ai ben ar dro. Dụy nosụaith, duụ un Iessu

yn y beḍ yn farụ y bu Ar trydyḍ dyḍ ụr tradoeth o garchar daear y doeth ag yno‘r aeth bennaeth bern Barth ophis i borth uphern A thynnoḍ o ụaith yna mal salfadyḍ, dofyḍ da Aḍa a Noe oeḍen ụir, ụnnion ụyr cyfion coụir Abram ḍinam, ḍianoeth, Moesen frau, a‘r deḍfau doeth Y difai brophụyd dafyḍ, ai Salmau phynnonnau phyḍ. A‘r eneidiau diau daụn, enụog i bucheḍ uniaụn, Diasgen oeḍ yn disgụyl yr haul, ai nefolụir hụyl, Pụy‘n iol a ḍug ḍolur, er tynny paụb, o‘r tan pur ụas dirym, fyth ystyria ond Iesu ai dad, nad oes da ag ar ḍuụ gụir ụeḍia ai fron yn don frenin da. Sion Cent

Coụyḍ o ụaith, Grnphyḍ, archḍiagon mon, ar destyn y bedụareḍ Salm a‘rḍeg eiḍo Dafyḍ brophụyd.

Domine quis habitabit.

O arglụyḍ nef goụirglod, hap i ni ụyt, an pen nod, i bụy o‘r diụeḍ y byḍ, aụr ag ennyd ụir gynnyḍ? Cael yn seḍ, ag anneḍfa, Dy dabernagl ḍifagl ḍa A pha gorph a gaiph orphụys, yn glir ar dy fynyḍ glụys? Y didrais, gụirion didrụch, a ḍel i meụn yn ḍilụch; A ḷe‘r el a ụnel yn iorth ‘loụnụaith digamụaith gymorth gụir on i gallon i gyd yn ḍidụyḷ ar i ḍoedyd ai ụirthred heb niụedu Dyn tlaụd na‘r cymraụd cu Heb gablu, nag absennu saụl,

a genau drụg, gụenụynaụl. na dioḍef (gụaith diaḍas,) Cam achụyn, na chụyn na chas, na chuaith ụradụyḍ, dilụyḍ log, (Cam ydoeḍ) ir cymydog. Gar bron y duụ, union dad, y‘n einnioes ni a‘n ynnad Maḷingus amụyḷ angaḷ, oer yụ i foḍ, eiph ir faḷ, yn ḍiḍaụn druan ḍiḍim, o‘r da heb gaphel mor ḍim. Ar neb dan gof, ai ofeg, a ofno duụ, yn fụyn deg, rhoḍir iḍofe‘n rhụyḍụych, Angelụeḍ ogoneḍ gụych: o byḍ ar i dụng, yn bur, Heb fradu, neb oi frodur. Na thrụy usur ni threifia, y gyd ḍyn at god o ḍa. Heb gymryd gen neb gamroḍ, ne freib, anghyfioụnaf roḍ: yn erbyn i gydḍyn gụar hyeḍgu gụirron hoụḍgar.

Aụnelo hyn, yn bylaụ, Caiph siccrụyḍ dro, hylụyḍ draụ: Ni fụrir fyth, oi foụreḍ, ag ni syflir oi hir heḍ.

Diụeḍ.

Coụyḍ araḷ, o ụaith yrun gụr, ar destyn y salm gyntaf, i Dafyḍ.

Diụydụaith yụ a dedụyḍ, y gụr sain geirụir y syḍ, Heb sylfyd, ennyd unaụr, oḍiar y phorḍ ụirhoph faụr, drụy gyngor, y drụg angaḷ, oerdyngeḍ, y digred dal. Heb drigo, ḷe bo drygụas, ar phorḍ ḍrug, ar phriụ ḍi ras. Na chụaith eisteḍ (chụith ystym) ynghadair hai••••, braint heb rym. ag ai ụyḷḷys, heb goḷḷi, ar gyfraith y pen rhaith rhi: Dann feḍyd honn, vnionphyḍ, (einioes da yụ) nos a dyḍ.

Hụn̄ a fyḍ iaụn i foụyd, yn beraiḍ brenn, buraiḍ bryd. A fai‘n cael (gụir fael) i faeth yn y glynn enụog lynniaeth Gar ḷaụ gụyrḍlas gyrrau ḷaụn, rhedle y dyfroeḍ rhadlaụn. Iụ ụeled yn blannedig, yn lụyssaụl fraisc, lassaụl frig. yn ireiḍiog frigogụych, i gangau a gemmau gụych. ag yna‘n dlyssau gụnnion, y blodau diau y don. ụedi. rhain. yn gain goụraint, aeron fry gorau‘n i fraint. a phob phrụyth dann y pụyth per, (Duụ yn ymsụyn) daụ‘n i amser. Ai ḍail fyth, yn syth safan, yn ụyrḍlas liụ, urḍ lụys lan: yn annianụych, unnionụaith, heb grino, na chụympo chụaith. y ụeḍ yma a ḍamụain, i bob dụyfaụl cufaụl cain. Pob gụaith a ụnel ḷe‘r elo,

ei ḷụyḍa Crist didrist dro. I‘r geụḍyn, crụydrḍyn, credryḍ, (gụrthụeḍ foḍ) gụarthoeḍ a fyḍ▪ An̄uụ ni ụestyd unaụr mụy no‘r ḷụch man, ar y ḷaụr, a chụyth pob aụel a chụa. yn ḍianaụḍ, o ḍyna, Herụyḍ hynn, (arụyḍ heinig) pan fo ceryḍ y dyḍ dig, y dyn heb gred, oerged gaeth, a elụir i hir alaeth, ni chyfyd i foụyd farn, y, n ceidụad an ion cadarn A‘r pechadur di bur bụys, gau ofryd, ni bu gyfrụys, I‘mụrthod yn gyfrodeḍ, a phynciau gụydiau, ai gụeḍ, Ni ḍaụ i‘r farn gadarnged, ar ḍeau Crist, ner ḍuụ cred, ynhyrfa‘r cyfion da dụys, (pur ydynt) plant paradụys. A. Craph y cenfyḍ dofyḍ da, duụ ụirfaụr, yn y dyrfa,

Daith pob cyfion phyḍlonnụir, yma gynt ai helynt hir. B. yn ḍiluḍ yn à ḍylaith, ụrth edrych y gụych ai gụaith: D. A rhyḍ, dan gof diofal, urḍas nef dernas yn dal. C. A hir ụg, i‘r drụg i dro, truan iaụn, byḍ trin yno. E. Yr annuụ ant ar unuaith, ai cyrchfa, ai tyrfa, ai taith, yn ḍiheḍ, yn ḍi ụeḍ ụiụ, yn ḍiystyr, i distriụ.

Arnodyḍiad.

Mae tair graḍ yngụybodaeth duụ, y raḍ gyn∣taf, yụ adnabod pob peth a fo, ne a ụneler, heb na bod yn fodlon, nag yn anfodlon iḍo: honn a ḍengys y ḍau benniḷ ḷe mae, A. ar y‘r ymyl assụ iḍynt, yr ail raḍ, yụ bodloni ụrth ụeled y pethau da, a honn a ḍangossir yn y penniḷ y mae B. ar i hymyl assụ. ne sorri ụrth ydrych ar y drụg, a honn y mae. C. yn

arḍangos, y drydeḍ raḍ yụ gobrụyaụ y peth a ụelo ụrth i foḍ. mal y dengys. D. ne gospi‘r peth a forro ụrth i ụeled, megis yr yspyssa. E.

Sain. Sanctus. meḍyd, meditari. credryḍ, di∣gred, angrhed, infidelis, annuụ, atheos, bryd, gofryd, intentio. dyn gau ofryd, homo prauae intentionis. gụyd, uitium. ced. ne ụared, libera∣tio heḍ, pax. diluḍ, sine impedimento. dylaith, delectatio, distriụ destructio. i ḍistriụ in destru∣ctionē. nodyḍiad notatio; arnodyḍiad, annotatio.

Coụyḍ dychan i gadaech ụyneb.

ḷe gụn gael oḷ, i gan gụlad, ḷaụer dụḷ, ar y diḷad: Difai, bob math yn dyfod, ond un fath, nid i‘aụn i fod, ai da drụsiad di draserch, A gụḍio mụyn, agụeḍ merch? Oer ụae finnau, ar feinụem, ụybod goḷ adnabod gụen. Am ryụ ḍig maụr a ḍygym. Oḷ a ụnaeth, i ḷiain ym.

Ni chaphụn ụaeth, ni chaiph naụḍ, na muy degan, am digiaụḍ, Dodi naụḍ, nid oeda neb, dychanu cadach ụyneb. Trụssiad gụych, hụssiad go chụith, Trụynfrat, o ụaith taranfrith Trụyth glụtt a guḍ tratheg ḷiụ Trụynphrụyn, amgylch tirionphriụ. Gụain phroen, a genau, a phryd, Gụenfa, debig i ynfyd Mynn yn dụyn ir man i del, misụrn fal, arth a mụsel Mae i ryụ ful, ymrafaelfụyd ụn oi fath, i ḍụyn i fụyd. anarḍ yụ hụn ar ḍụen, oni bai drụyn, bydr i ụen̄. ynte gan ụynt oi genau, a saụyr o hụn, yn surhau: ne ofn fyth, na fynnai fod, y doe neb, yụ dynabod: hụsio ụyneb, sy anarḍ hulio yn y tir, haul nid harḍ. un suḍ, un hụssio ydoeḍ,

Ag ar y saint, y graụys oeḍ, nid anfụyn, ond i unfath; nid dibechod, fod i fath ag naiḷ ai balchder ai gụna, oi thegụch, ag ni thygia. Ai cneuen, cenfigen fach, yn boen dig, na bai ‘n degach, yn ụir anafus, e neb, ag o ḍyn, guḍio i ụyneb. Cuḍian ryụ fan, ar y fo, y sy gụeḍus yụ guḍio. pụy draụ ụchaf, pe i drychụn ai cnaụd teg, ai cnotiau hụn man i roi hụn, i mae‘n rhaid, mynụes ḍụfr, man syḍ afraid o byḍ pen el, iụ helynt, ar reụ ag od, oer a gụynt. ai roi gadụ, oriau gụiụdeg, ofeụn dyḍ, araf hin deg. A rhoed os myn, ar des maụr. od a ụen, o dy unaụr, os doe neb, yụ hụyneb hi, o chae haụḍ gyfarch iḍi;

Os hon ni ‘mḍengys yna, yn ụir dim, ni ụyr oi da, Ag na ụisged, merched mụy, nes i fod, yn safadụy.

Gruphyth hiraethog.

Y Blaned, heb lyụenyḍ, a blaen saeth, im blinaụ syḍ. oer yụ byụ, i faụr a bach, o ḍuụ maụr, oes ḍim oerach? Cair gan oes, crio gụae ni, Curụyd ḷuyn, cụrt ḷyụeni. Brig ḷ••ụeni, barc ḷinon, Bu lid duụ, ar y blaid hon. Bụrụ‘n hunbraych a‘n brenhinbren, yụ bụrụ tụr, Salbriaid hen. Pụyssụyd predur, post prydain. Parcas, rhy atcas yụ rhain. y tair chuaer ynt ry chụerụon. na roen oes, hir i‘n Syr Sion, Meḷdith dy fam yt. Amen. Atropos pan aut ar penn

y marchog hir ymmraych cad mae‘r, ụyd garụ, maụr dy gariad gụae fi, oer ym, gyfriu och, na baụn dyn, ai ben danoch. blin ym, ni bu ḷaụen aụr; heb lyụeni, ai blaenaụr. troi blaen ḷeụ, trụblio‘n hoḷ ụlad, treio ḷeụych tair ḷeuad, Dinbych, tai eurụych tirion, Dinas ar saụd, dụyn Syr Sion. tref oeḍ, aml tyrfa iḍi, tref o stad, tra fuostì. Crio fu gụaith, cryf a gụan, Cri canḷef, yụch craig henḷan. trụst a chụyn, troes duụ chụaneg, At fro dir, potfarri deg. O ‘Iesu, naụḍ, a oes neb, oes tenant didrist ụyneb? Crio uchel cair achuyn, Coḷḷi‘r maes, ar ceḷḷụair mụyn. y sessiụn gụyḍis eissiau, ych doeth fron, ach dụy iaith frau. A gụag oeḍ, (gụae ai gụyḍyn)

y sir haụl, Iesu a ụyr hyn. at iaith yn ụir, nid doeth neb, od aeth enaid doethineb. troist yr iaith, at Oras draụ Tulli oeḍyt, ail yḍaụ. Ni roist gụyn, ar osteg ụaith, ar ụan, na dirụy unụaith: Na cheisiaụ, treisiaụ traserth, tir un, heb roi tri oi ụerth. Ni throist ael, na thrist olụg, nai droi‘n drụm, ond ar un drụg. ni ụnaid, fal anynadụas, na dial cam, na dal cas. Roi maḍeuaint, sobraint sal, Roi ar ḍuụ, yr hụyr ḍial. O duụ ‘r ụyl, aed a‘r elaụr, am dy fynd mae adụy faụr. Aeth d‘aer Sion, ai ḍaioni, aeth fal oen duụ, o‘th flaen di. mae pinagl am y pennaeth, mae ‘chụi, ụyr am ych aer aeth. a‘ch ụyr i‘ch ol yụ‘ch aer chụi o‘r ḷinụaed aer ḷyụeni.

Troes duụ Eryr, tros deụrụeilch: Thomas arf ụnias, ar feilch. Mae ụyr araḷ, maụr eryr, mastr Sion yn rymmys dros ụyr. A‘chụemaib, iụch am y bel, A ụnai rrifo ‘n, ụyr rhyfel mastr Robart gryfḍart gras, mụstr at ymụan mastr Tomas huụ ag Edụard a godir Rossier a Sion rhyssụyr Sir. Elsbeth Sad, ran ymadroḍ. y ferch o rug, foụrụych roḍ. A Sian ụeḍus ụinụyḍen a honno ymro, hanmer ụen a Sian arglụyḍes enụog Sy a rheụ iụ hassau‘r haụg ag fal unig aflonyḍ try at laụ fair, tyrtl a fyḍ od aed, fal i dyụedant, ir eglụys ụen, arogl Sant, er duụ, od aethost ir daith, y dolụg, dyred eilụaith. Dyred, ne feiḍiai daerion

Dụytsio ‘r sir, pe doyt Syr Sion. fy meibion anụyḷion ụyr, Im bro ydych, am brodyr. am ụyrion cryfion am cred, a mụy orchest, a merched. Am cymdeithion, mụynion maeth am ceraint, ḷe mag hirueth: Troes duụ iụch, far tristụch fu Treiuch gụyn, troụch i ganu diolchụch gụiliụch dan gof, (ḍaed i ras) i ḍụu drosof Am y nụyn ḷe mae‘n ioụnach Or boụyd byrr, ar byd bach Marchog o ụaed, meirch a gụnn a Sụydụr im prins, oeḍụn. heḍiụ marchog enụog ụyf, gorau stad i Grist ydụyf. Neụediais, fyd iaụn ydoeḍ neụid ụ‘ych, ym enaid oeḍ. Dled ar bob dyn, dychryn daith ar aned, yụ marụ unụaith. Oes un gụr, a ụelson gynt yma eirioed, naḍ meirụ ydynt?

ag un ḷygriad a hadyd, yụ dynion, beilchion y byd. ag egino gogoniant, ysta nerth, drụy Grist aụnant. O mynnụch gael, heb phaelio y ụleḍ faụr, ar lụyḍ a fo. Crynnụch hụnt ych crụyn i, ch oes Crinion yụ ceingion‘r einoes Roụch ych gofal bob callon ar grist fry ar groesụaed fron bydụch cofiụch ụyr cyfiaụn, ofnụch ḍuụ, a fynnụch ḍaụn yno doụch bob un a dau, oḷ ir fan, ḷe‘r ụyf finau. ḷe nid oes, na garụloes gur na dialeḍ na dolur. nag erlid ḷiḍ, nag oerloes, na dig, na galar nid oes. Na neụyn chụerụdyn na chụyn. Na syched, na nos achụyn. byụ yn ••ef baụb yn ‘ifanc, heb dreio oes, a heb dranc. boḍheụch baụb, bydụch bybyr.

ag eụch yn iacb, gụchion ụyr. y gụirḍoeth farchog urḍol, yniach i ụr, yn ych ol. Pharụel farchog diogan, Pharụel i ụr, a phriụ lan.

Sion Tudur.

Gụae ni‘r Beirḍ, gan air y byd. gụae ail foḍ, y gelfyḍyd Sụyḍ y barḍ, syḍ heb urḍas oeḍ enụog cynt, heb ḍụyn cas. Moliannu duụ, ymlaen dim, maụl iaụn, (taụḍ moliant diḍim) Moli gụaed mil o gedyrn; Tụysogion, marchogion, chụyrn, Arglụyḍi, ar goel aḍysg; escobion, moụrion yn mysg; Ieirḷ i‘n mysg, er ḷenụi maụl A Barụniaid, gụaed breniaụl. Pendefigion, phrụythlon phraeth, yn dal, o hen ụaedolaeth. Pennaethiaid opbeiriaid phyḍ,

preladiaid, hap ar ụledyḍ. Rhai, alụyd, yn rheolụyr. ụrth ḍysg, gụiụ urḍas gụyr Ag iaụn oeḍ, eigion aḍysg o Barch ar ḍuụ, berchi‘r ḍysg. iaụn i farḍ, ḍianarḍ ụr, ụario i faụl, ar ryfelụr herụyḍ nas gụnai ḍyhirin, fentrio i oes, o feụn trin. Ninne‘r beirḍ, a ụnaụn ụr bas o arḍụr, ụr o urḍas a rhoi iachau, rhy ụchion, a maụl i Siac, mal i Sion. pob chụitchụot yn ḷedrotta penniḷḷion, prydyḍion da. ai troi i ‘iangụr truan, poen trụy freib, mal peintio‘r fran asceḷ o bob eden gụisgụych, ar frynn a ụnae‘r fran yn ụych Carl noeth, nid coụir lan ụr Coron, ai gụnai‘n gụncụerụr, o caụn arrian, cen eurych iach gụrda gaiph, a chard gụych,

o chaiph Sụyḍ, dau arụyḍ dig; ef a yn haụd, yn fonheḍig. trụy ystorsiụn, cụestiụn caḷḷ trụy usurieth; trais araḷ. a chodi plas, cụmpasụych, a chau ‘n dyn̄ i dy gụyn̄ gụych haụs meụn i dai hụsmon da, torri gụdụ ḷei taer giḍia nag a fyḍ, yn i ḍyḍ i ḍyn drụy i neuaḍ, dorri i neụyn. yspario heb syberụyd, aụna‘r gụr, yn aur i gyd. Byrr i glust, bara, glasdụr, ag enụyn noeth ai gụna‘n ụr. os ir gụan nis rhoe giniaụ, na cherdaụd, i dlaụd oi laụ, na cheiniog, dros i grogi, roḍai ‘m iacb, foụrḍa i mi. nid yụ boen, eisie da byd. eisie boneḍ syḍ benyd, Coelfain, oeḍ roi meụn cilfach Clut o aur, er cluttio iach. Card o laụ‘r barḍ, ai harḍai.

ḷau‘r barḍ, a ụnaeth ḷaụer bai dụyn iachau ag arfau gant oḍiar roụiog, i ḍreụiant Blin ydiụ rhyd blaeneudir, bostio i iach ai bais ai dir a rholl iachau, rhy lychụin a baits crach, yn i bụits crin ar frys, arfau a roesom arfau i dad, a fu raụ dom, os chụilir y gụir nid gau, Serfyḷ, fyḍ i bais arfau. dros y byd, ar draụs y bel. dringhasont, o ụreng i sel. Ag etto er amguttiaụḍ, Sụrth iaụn hap, a Syrth yn haụd. Chụilen hed, yụch heolyḍ, ag yn y dom, cyn y dyḍ. pob taiog am cyflogai, ••eidiụn, gụybyḍụn yn bai. Onis troụn is trin ennyd, ni chaụn i barch, yn y byd Naụḍ ḍuụ gụyn, rhag naḍu gụaụd i rai, ni ụeḍai naḍụaụd.

Canụn ar y fainc hynod. i rai, a ryglyḍai glod Canụn a myfyriụn faụl, i ụyr syber ụrsibiaụl, A gadel gafel gyfiaụn iangụr yn iangụr aụnaụn. pennaeth yn bennaeth beunyḍ, pennaeth yn bennaeth y byḍ. Eryr yn eryr naụraḍ, bran yn fran, heb fụy o raḍ Gụalch, yn haelụalch ụyhelyth, a barcut yn farcut fyth. Ni ụelir er aụnelom, mụy o aur‘ Siụrl ymhụrs Sion.

Sion Tudur.

PRuḍ iaụn, in paroḍ ennyd, pruḍaer, gụlad gamber i gyd. doeth gair fod, adụyth gerụin, drụy ofal blụng, drafel blin. pruḍ o foḍ, i paroḍ fi; perigl, ar ụiliam parri.

tebig iaụn, tybiai ganụr, i‘r ụylan deg, ar lan dụr. duụ byụ maụr, pann dybiem mi, y doe yn drist, y donn drosti. gụirduụ maụr, graḍau moụrion, gyda hap, a gadụai honn. feḷḷy hụn, fy ḷaụenyḍ, o lynn Saụd, ar y lan̄ y syḍ. a duụ yụ‘r gụr, nid ar gam, dilesc, a gadụai ụiliam. duụ ai dụg, da yụ y daith, o donnau, mordụy unụaith; er blinder, a thrụbl undyn. drụy faụr hap, y darfu hynn ag aeth hụnt, er gụaith anụyr ond i gost, enaid y gụyr. 〈◊〉〈◊〉 niụl, bụy ni ụeles. ••••••hian y dyḍ, aeth yn des. 〈◊〉〈◊〉 ụiliam mi a ụylais, gann mụy, nog am, sodlgam sais. o bu reụ yn oer, im bronn i, mae ḷaụenyḍ, im ḷenụi. gụyn̄ yn byd i gyd o gaeth,

gael yn pinagl an pennaeth. ụiliam ai glod, lym i gleḍ parri lan, perl o ụyneḍ, ysgụier yụ‘n gụisgo‘r aur, i frenhines fron̄ henaur. praph ụaith hael, perphaith helynt, paun Sir gaer, penn Sieri gynt. mụyn siriol, mynues euraid, miniụn cụrt, mụyn iaụn i caid. nid un ụaed, od iaụn nodais, nid un iach, a sodlgrach sais. ag nid un foneḍ meḍụn, ag ụyr hors, yu‘r irgarụ hụn̄. braych cymru, yụ‘n cyrchu cad ai laụ agos, ai ḷygad nid ydoeḍ, ụyr hen deụdụr, ai laụ‘n y gad, lai na gụr. er carchar a somgar son, o rụystr anụir, estronion, nid rhaid i‘m naf, ụyr dafyḍ, gụilyḍiaụ, na gụridaụ gruḍ, da fyḍ, cael rhybyḍ, y rhaụg, i‘mgroesi, im gụir ossaụg

yn ụir, nid mụrdụr a ụnaeth, na thro taer, na thraeturiaeth. nid trais byd, ag nid traụs beth, nid phelni, cosbi casbeth. dial a ụnaeth, fod laụn ụeḍ, Cynfigen cnaf, ai ụagụeḍ. gụyr hoḷ loegr, garụ i ḷygrụyd, gụneụch lai, am y geinach lụyd. i gyd y cymru gụaedol, Cenụch hai, ceinach yụ hol. Nid ḷai clod, phorḍ i rhodiais, er clụyfo, ne Sigo: Sais: i glod oeḍ fụy meụn gụledyḍ main gụrthfaụr, cymru faụr fyḍ. tair oes hir, i feistres hụnn tros i bordr, troes i bardụn. na bo hir, mi a ụn ba ham nes yr el, yn Syr ụiliam. duụ lụyd syḍ, gida i laụ, y sta ụr, oeḍ feistr iḍau. dyn a godo duụ, ‘n geidụad. yn binagl iaith, yn benn gulad; er cas y blaid, er cais blụng,

tann gost, nid dyn ai gostụng. dyn a ụreiḍio, duụ ‘n yn raḍol, dyn ni aḷ, i dynnu ‘n ol. maer gair, fel i maụr garụn, mụyhau parch, y mae hap hụnn. mae credens, im carụ hoyụdeg, ymhob tir, dyma hap teg. credid. sy‘n dylid i dal, credens drụy phrainc a‘r eidal, gemm ar ụyr, hoḷ gymru oeḍ, ai gredens, yn ḷoygr ydoeḍ. pe doe‘r gụalch gleụfalch ai gleḍ i dai‘r gụin, i dir gụyneḍ: er degsais, ni roid acsiụn, er geiriau pheils, ar gorph hụnn, cas genn sais, anlan, anael, camre harḍ, y cymro hael. Cas genn gymro, cyphro caeth fab alis, oi fabolaeth. Cas genn arglụyḍ nef hefyd. ocreth, a chybyḍieth byd. duụ iụ oes, a ḍug foesen. Phriụ harḍ o dir, pharaụ hen

duụ dụg ur da, diogan, i deụgongl aur, degaingl lan.

S. T.

Coụyḍ o ụaith D. ap Guil. i ḍiheuro merch a goụsai hort a hono.

Y ferch or fynachlog faen, diai orchụyl, dieirchuaen Ai gụir fod, pobl a gụerin, a gair meth, ar gurr i min? yn heuru ym, yn horr aḷt, dy gael, ḍyn ruḍael, rụyḍụalt, och ym o bum, inau chụaith, irroed ụenn, ụr yḍ un ụaith, od ydyn hụy yn doedud, ar nom hynn, er na ụnaem hud? mi roḍaf yma rụyḍair foụrḷụ grym fy ḷaụ ar grair nath gefais unụaith gyfun ag nath geifiais lednais lun och ym rhag mor iach ụyd

o gụnn pam yn goganụyd, ni‘n gụeled o feụn gụely fe‘naid teg' nag ofeụn ty na than frig ụyrḍonig ụeḍ Coed irion yn cyd orụeḍ Ni ụnaụn oed, na mynudiaụ, arnad, na ḷygad, na ḷaụ. Moliant oeḍ i‘th, ụaḷt melyn, myn glụys duụ nim gụeles dyn. Dibech heb odech ydym, dierth ferch, fal d'eụyrth fym. Ni ḍanfonaist ḍyn feinael, lattai ym, ḍyn, lụyttu ael Ni bu ymḍiḍan or byd na rhụym hoyụferch, rhom hefyd. Ni chaem serch, ni chemais i yn chụymụth un braych imi. Amdanad grair, ḍiụair ḍoeth: di phug yụ, dy gorpb hoyụgoeth. ni ụḷyssiais i geisiaụ dy gorph main, dro elain draụ, myn arglụyḍ yr arglụydi Cul yụ fais, na‘m coelir fi.

hyn̄ i gyd cimin un gair a dyngais myn y dengair na fu garu, goụiroed, dy fin ụrtb fy min er moed. nath anadl, gụafi per amorch, nath ụyneb ụrth, fyụyneb ferch, ni ḍodais dan ụyḍ adael fymryḍ i gyd, ar dy gael, ni ụeḍe, hyfi a ụyḍyt, ni chaụn fod yn orḍerch yt.

Dafyḍ ap Gụilim

Y gụr sy ụeḷḷ, nog aur sieb, ystor yn, nos, da i‘r ụyneb mastr ụilliam, os o dreiliaụ, eụch i oḷ hụnt, uụcb i ḷaụ, pụyssụch y ụlad, pais a chleḍ, parri yn ben, purion boneḍ. parhaus imp, o harri syḍ, A charụ difalch, ụyr dafyḍ. Gruphyḍ ap dafyḍ dyfiad, graụn o lin, gorau ‘n y ụlad. ynochi, heb guḍ na chel, eurụyd byth, irụaed. bithel.

Iraiḍ ụr, or ḍaụ Ierụerth Ednoụain ụyd, yn i nerth. Eurer tid, eryr Teụdụr Ath laụ ‘n ụych, paụb ath eilụ ‘n ụr. eryr byụ, i gario‘r bel, aur o nyth, yr hen ithel. ụyd oi canol, ụaed conụy, yn y mars, ni bu enụ mụy. ụyd er cof, ụaed rhyụ cyfan, y stanlau glụys, dyn hael glan, Blaenụeḍ o goed, blaenụyḍ gụin, blodau ụyd, ar blaid Edụin. Blodeuaist nerthaist yn ol, blodau gụybodau bydol, lamp euraid, ụiliam parri, glan ụyd, i‘n goleuo ni. ysgụier glan ụisc aur glog, naụ mụy orchest, no marchog. Syr fych drụy gymhesur faụl Syr o‘r maes eryr moessaụl gụeloch hynn, gael yụch unụaith, glindorch aur, glander ych iaith. pob iaith enụ paụb ath annerch

paris ụyd yn peri serch. tair duụies, ymmynụes mai is gụyḍ ath gynysgauḍai Siụno a roes, yno‘r aeth, os ar aliụns ụroliaeth. palas er ceisio pelaur, A fenụs ụych fynụes aur. Synụyr gan Balas anụyl, a serch yt gen fenụs ụyl. mae hap hyd hynn, ymhob tu, A hap ụeḷụeḷ, heb paḷḷu. maụr dy gost, moụrdeg ystod, maụr ag er hynn, ymrig rhod, i daith lan, yr ayt oth ụlad, dros for, hyderus fụriad. A mynd uchod meụn dicheḷ, i ụeled byd, i ụlad beḷ. i phrainc gida‘r ifainc draụ, i laụr eidal, i rodiaụ. o‘r fan hụnt, i Rufain hen, ụedi ymụeled, a Mulen. Gụelaist ath synụyr gụiụlym, gụaith Romụlụs, a Remụs rym.

tref Rufain, tyrfaụr hefyd, tref ụen̄, y syḍ, ben̄ y byd ai gosodiad, gụreiḍiad gras, a phyrth hen, ai phyrthynas. ai gụaliau, yn ḍurnau ‘ḍoeḍ, ai phlassau ai phalisoeḍ. ai chestyḷ, ai mentyḷ mụg, ai themloeḍ, ai thai amlụg. ai moḍ parodfoḍ prydferth, i stad, ai naụḍ, ụastad nerth. nid er gụneuthur neụeidion yr elid ti, i‘r ụlad honn. ond er gụeled, argoelụaith o dasc rym, a dyscu‘r iaith ag er mụyn ḷann a chanụyḷ, ḍy hen phyḍ, da honn ai phụyḷ, ai Bigail gụych, baglog ion Coronog, coụir union. ag ar i du, i (gard) ụych, nali aid canḷaụ annụylụych, a thrụy foụrserch, i berchi. duụ a saint, i braint, ai bri. a Beaḍu, y saint buḍiaụl,

ai creiriau, ai mannau maụl. ai hoḷ barchusfoḍ noḍfa, ai stasiụn defosiụn da. yno, yn rhụyḍ, bu yn rhaid, yt dynnu, at dad enaid, i gyphessu‘n gu gymụys, dy ụydiau, pynciau, ai pụys ath roi dy hun yn uniaụn yn ụas i ḍuụ, meụn sụyḍ iaụn, ymmynyes dy fam ioụnụych ‘r egglụys ụiụ, aroglus ụych. Dụys gof er dyscu hefyd Sein bath, a phassiụn y byd. Rhoụiog megis rhyụ aụen yụ‘r saith iaith berphaith o‘th benn. dygaist, a gụelaist, nid gụaeth, duḷ y byd, hoḷ ụybodaeth. oes duḷ, nis gụyḍost ụeḷụeḷ? nis gụyr un, esgụier ụeḷ, Cael dysc, a phur aḍysc phraeth, Cael gụau byd, cael gụybodaeth. trụy farcio, a gụilio‘n gaḷ, trụy ḍysc, a nattur ḍụysgaḷ.

Cụrs daụn ụaith, croeso duụ nef ụyrthych i‘ch edrych adref. Croeso nod cerḍ, croeso nid cam, Cụrs haelụeḍ, croeso ụiliam. Croeso, ụrth y cymro caḷ, Croeso meingorph, cụrs mụyngaḷ. Croeso i‘r deau, salmau serch, Croeso i ụyneḍ, cụrs annerch. Croeso ụilian cụrs heulụen, i deụgongl harḍ, degaingl ụen. Cefaist i ḍuụ, bo‘r cyfarch, Cymheriad pumgụlad, ai parch. doethder cymesurder son, Selef, a phryd Absolon. Trathost iaụn i traethaist di, teilụng y madroḍ Tụlli un araith huylụaith helynt, ag un phras, ag Oras gynt. cefaist, a fynaist, o fyd, cyfoeth cressụs, cai hefyd. Gụelụyf yt iechyd Galen, ne oes drụy hap, Nestor hen.

S. T.

Coelum & terra transibunt. Ʋerba mea non transibunt.

Nef gụar, ar ḍaear, yn ḍiụaḷ, a ḍerfyḍ, e‘daụ eurfyd araḷ. a gair duụ, gorau deaḷ, a bery byth, heb aụr baḷ.

Si Deus est animus nobis, vt carmina dicunt. &c.

Os duụ syḍ feḍụl, sta fydau, synniat mal fonioḍ caniadau. a phur fedụl, phyrf fyḍau, yn ḍuụiol hụnn i‘aḍolhau.

Quod potu peecas, ignoscere tu tibi noli, &c.

Na ḍod yscusod, os ceisi, ụinoeḍ ag yno dy feḍụi, Cam ar ḍiod, i ḍodi dy yfed oeḍ, dy fai di

Medụl byrr, aụna hir ofal.

Peidiụch, na fyḍụch feḍal, ar aḍaụ (arụyḍion anụadal.) meḍụl byrr, dyfyrr o dal, rhyfeḍ, aụna, hir ofal.

Aḍugo ụy, ef a ḍụg a fomụy,

Y ḷanc a ḍycco un ḷụy, yn ḷ••drad anḷyụodraeth fụy fụy. a dụg un o ḍaugeinụy, ḍiog o fab, a ḍụg fụy.

Gụel un hụde, no dau di agai.

Odid o‘ḍeụid ar a‘ḍauai, byth aeth y byd yn faụai gụeḷ hụde ni‘m coḷḷedai (dod i gyd) no dau di ‘gai.