Dosparth ar yr ail rann i ramadeg a eluir cyfiachydiaeth. [Parts 2-6]

Rhagferf.

Mo.

Beth yụ rhagferf?

Gr.

Rhann o‘madroḍ yn gụasneuthu i‘r ferf fynychaf, i egluro, ag i berpheithio i synnụyr hi, mal: dos ymaith heḍiụ, cerḍa draụ, aros ennyd; ụeithiau gụrhau a ụna rhagferf i he∣nụ damụeiniaụl, mal: da iaụn, rhy phol; digon glan.

Mo.

pessaụl peth a ḍamụain i Rhagferf?

Gr.

pedụar .s. Arụyḍhad, cymheiriad, an∣saụd, a phurf.

Mo.

pessaụl arụyḍhad syḍ i ragferf?

Gr.

ḷaụer, rhai mannaụl, mal: ple? ḷe, yma, yna, accụ, draụ, imeụn, aḷḷan, uchod, isod, ible, ibabale? o ḍiyma, o ḍiyna, o dac∣cụ,

oḍifeụn, oḍiụered, phorḍyna, phorḍdraụ. Ammseraụl, yroụron, ynaụr, heḍiụ, doe, ynhụyr, echdoe, yrḷyneḍ, yleni, orblaen, arol, yforu, trennyḍ, ụeithiau, pabryd, pa∣hyd, erpabryd, ebohir, yrḷe, ynḷeigis, yc∣hụinsa, ybolyḍ.

Niferaụl, vnụaith, dụyụaith, dengụaith, canụaith?

Graḍol; ymlaen, ynol, ohynaḷḷan, heblaụ∣hyn, yngyntaf, eilụaith, beḷḷach.

Gofynnaụl. pam? paham? ambabeth? beth? pamhynny? onde? paun? at? mal: ai sion yụ hụnnụ? aie?

Attebaụl. ie, do, panadef, gụir.

Gụadaụl. nage, nageḍim, niddim.

Dangosaụl. ụele, edrych, daccụ, nycha.

Egluraụl. ysefyụ, hynnyụ.

Dymunaụl. duụ na, o na, mal: duụ na by∣ḍụn.

Annogaụl. iḍo, moesiḍo, moesụchiḍo.

Gụaharḍaụl. na, mal: na ḍosḍim.

Cyphelybiaụl. megis, mal, nidamgen.

Vnụeḍ, vnfoḍ, yrunphunyd.

Amryụogaethaụl. amgen, ynamgen.

Cynneḍfaụl. da, drụg, a phob henụ dam∣ụeiniaụl, gida berf ḍamụeiniaụl heb fod yn ḍerbyniaụl iḍi, a fyḍ yn ḷe rhagferf gynneḍ∣faụl, mal: taro yndrụm, rhedeg yn fuan. Maintiolaụl. ḷaụer, ychydig, gormod, di∣gon.

Y stynniaụl-iaụn, cida henụ damụeiniaụl, mal: drug iaụn, ynfaụr, ynfụyafoḷ, ynho∣ḷaụl, yn gụbl, yn gynt, yn arythr.

Laessaụl. braiḍ, prinn, achen, gamnụyaf, agos.

Cynnhiḷaụl. ynrunḷe, ynghyd,

Gụahanaụl. ynunig, o‘rneiḷdu.

Galụedigaụl. hoụ, hai.

Attebaụl, syry. ar?

Petrussaụl. ysgatfyd, nidhụyrach, ondodid, faḷḷe.

Cymheiriaụl. cynn, mor, ag, na, mal: cyn∣gynted

ag ef, morhydysc ag yntau, gụeḷ na dim.

Mo.

Mae‘r graḍau syḍ i rag ferf?

Gr.

Megis i‘rhenụ, ond rhoi, yn, o‘r blaen. megis: da, gụeḷ, gorau syḍ henụau; yn ḍa, ynụeḷ, yn orau, rhag ferfau ydynt.

Mo.

Ai‘r vnfath ansaụd, a phurf syḍ genn ragferf a‘rbannau eraiḷ o‘madroḍ?

Gr.

ie, amhynny nid rhaid son ynaụr ḍim mụy amdanynt.

Diụeḍ Rhagferf.