[Y drych cristianogawl]

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

*YR ACHOS AR MODH Y dodwyd y lhyfr yma mywn Print.

Y mae blwydhyn belhach a chwaneg er pann dhaeth i m lhaw yn Nhir Phreinc lyfr Cymbraeg o waith yr Athro mawr o Dhinas Fulan yngwlad yr Idal. Ewylhys yr Athro ydoedh dhanfon y lhyfr mywn scrifē law i blith y Cymbry: Am nad oedh dim modh yw brintio ef yno, ag am fod y phorð yn rhy belh rhy faith i dhanfon mawr nifer o lhyfreu o r Idal i wlad Gymbry: Rhag tor∣ri ar ewylhys yr Athro, mi a dhanfonais o Phrainc i ynys Brydain vn copi o r {ll}yfr me∣wn yscrifen law, ag a gedwais gopi ara{ll} gyd a mi fy hunan yn Phrainc. Yn y mann ar ol tirio r lhyfr a dyfod yn hoeth ag yn anrhef, nus wedy ei wlychu gann fordwy a heli, i dhwylo Cymbry, cafodh (fal y clywais) wisc yn ei gylch ai sychu ai ymgledhu yn ewy{ll}ys∣gar ag yn chwannog dhigon. Yna cerdhed a wnaeth dros amser o law i law drwy aml fā∣neu o dir Cymry, yn cael mawrbarch a chro∣eso ymhob mann: pawb o r a glywei son am dano yn chwānog i gael cydnabod arno: rhai yn deisyf ei dharlhain: erailh, yr hai nys med∣rēt dharlhain, yn damuno clywed ei dharlh∣ein: y drydedh rann yn fodhlon yw gopio ai scrifennu, i gael aml gopiae i fyned ar hyd y

wlad. Pann dhoeth y gair o hynn i dir Phra∣inc lhe yr oedhwn i yn trigo, ef a fu lawen a chynhes fynghallon, wrth glywed chwant ag awydh y Cymry i wrando cynghor spry∣dol. Yma y tyfodh gobeith mawr yn fy me∣dhwl, y gelhyd achub lhawer o eneidieu yn-Ghymry rhag discyn i Yphern, pe y baei foð i dhāgos ydhynt eu peryglon sprydol. Wrth fedhwl am hyn ny fedrwn i weled vn modh phrwthlon gymhwys, ony baei gael gossod a dodi i maes y lhyfr mywn Print. O fywn y Deyrnas ny welwn dhim gobaith i gael nag arian, na gweithwyr, na lhe cymhwys cyfa∣dhas. Wrth hir fedhwl, a gweled egni y Sa∣eson phydhlon yn printio lhyfreu Saesnec o r tu yma ir mor mywn gwledydh dieithr, mi a ganfuum mewn rheswm y galhei y Print∣wyr o Phrainc brintio Cymbraeg yn gystal a Saesnec, gan fod y dhwy iaith yn gyfdhiei∣thr idhynt. Ag ynghyferyd y mawr nifer o lhyfreu Saesnec a ossoded alhan er pan lygr∣wyd Phydh a Chrefydh yn ynys Prydein, drwy boē a thrafael y Saeson Catholic: rhag cywilidh a cholhed i holh Gymry, cymesur a phrydferth y gwelwn ossod a dodi alhan vn lhyfr Cymraec, gan fod cymeint o eisieu, a r Cymbry, mor chwannoc i gael lhyfreu, a Duw wedy trefnu Printwyr mywn tref ar fin y mor yn barod er cyflog i brintio Cym∣raec

cystal a Saesnec: Mi a gymerais arnaf (nyd heb gyfarch a chennad yr Athro) ossod mywn print y Rhan gyntaf o r tair. Canys, megys y gelhwch dhealht wrth lythyr yr A∣thro o r blaen, nyd yw r holh waith onyd vn lhyfr yn cynhwys teir Rhann: Ag os Duw a dhenfyn rhwydheb, mifi a assodaf alhan y Rhanneu erailh yn gyntaf y galhwyf, sef yr ail a r drybydh, pob vn yn ei hordor ai gra dh. Lhthrenneu Seisnic a gawson i r gwaith, ag yn lhe y D. a r L. dybledigion y rhoefom dh. ag lh. ar ol arfer yr hen gymreigwyr gynt, y peth ys ydh wedheidhiach na dyblu r lhy∣threnneu. Gan na fedrem gael D. ag L. a no∣dae danynt ar ol ordor yr Athrawaeth Grist∣nogawl a brintied ym Mulan, mewn ymhe{ll} fanneu chwychwi a gewch, D. ag L. wedy eu nodi yn eu penneu: a r rhai hynny i gyd sy n arwein sain y lheilh, ag yn arbed yr H· Ag os cawn yn ol hyn dhigon o honynt we∣dy nodi yn eu penneu, nyni a beidiwn yn gwbl a chydiaw r H gyd a D ag L. Y mae r gost, a r darul, a r boen yn fawr iawn ag yn flin: Am hynny i mae pob Cymbro phydh∣lon gar bron Duw yn rhwymedig i roi help a chanhorthwy i r Gwaith drwy wedhi a mod heu ereilh, pawh yn ei radh a i alhu. Ag am fod gwyr āghyfarwydh anghyfiaeth my∣wn gwlad ðierth heb dhealht yr iaith Gym∣braeg

yn gelhwg odh dann eu dwylo fagad o feieu drwy gam gymeryd a cham ossod y lhythrenneu, a beieu erailh at hynny: rhaid o madheu y fath feieu bychan: Gan na elhid cael petheu mywn modh gwelh o dan dhw∣ylo dieithred anghyfarwydh. Yn olaf peth ydh wyf yn deisyf ar bob Cymro phydhlon fedhwl amdanaf īneu yn ei wedhi, a cho∣phau hefyd yn i wedhi pob math ar dhyn o r a fu ag o r a fydh yn helpu r gwaith hynn drwy gost, traul, blinder, neu fodhion erailh yn y byd.

ODREF ROAN eych gwladwr caredig. R. S.