The journal of Monsr. de Saint Amour doctor of Sorbonne,: containing a full account of all the transactions both in France and at Rome, concerning the five famous propositions controverted between the Jansenists and the Molinists, from the beginning of that affair till the Popes decision. / Faithfully rendred out of French. ; A like display of the Romish state, court, interests, policies, &c. and the mighty influences of the Jesuites in that church, and many other Christian states, being not hitherto extant.

PAƲLI IRENAEI DIS QVISITIO TERTIA;

SIVE ECCLESIAE TVRBAE, Fr. ANNATO Jesuita judice compositae.

I.

Imprudentiae arguitur Annatus.

DUram, mi Pater, cepi provinciam, qui te mo∣nere aggrediat in tanto tuo ac Societatis tuae plausu. Nihil enim monentibus inimicus, quam cupiditas felix, & opinione victoriae elatus animus. Sed tamen hac incommoda affectione tua non tar∣datus, peragam munus meum. Qui sibi uni pec∣cat, dimitti potest incastigatus. Tuae culpae, mi An∣nate, latius manant, eae praesertim quas in hac po∣strema scriptiuncula admisisti. Patere igitur in viam te molliter reduci vel invitum, ut quos tecum in er∣rorem abripis, vel tecum, vel sine te ad saniora judicia revocentur. In hac controversia tu mihi summus eris testis, tu praecipuus judex. Ita si te te∣ste, te judice, causa cecideris, de nullo habebis ni∣si de te queri. Quin etiam hoc tibi tribuendum duxi, ut errata tua Latine potius quam Gallice retegerem, quod major tibi hujus linguae facultas sit ad respon∣sandum. Sic enim habeto, me quidem nihil magis optare, quam ut meis monitis perniciosissimum tur∣bandae Ecclesiae consilium deponas: hoc dempto, nihil malle, quam ut saltem ad respondendum te accingas. Nam id te facere non posse certo scio, quin causae tuae iniquitatem omnium oculis subjici∣as. Atque adeo non ut te pungam, sed ut vehe∣mentius extimulem, liberius indicabo quid sit in quo te incusem.

Imprudentius aio a te factum esse, mi Annate, quod huic tanto Molinistarum triumpho despicatis∣simam quandam schedulam antevertisti, tam apertis fallaciis scatentem, ut victoriam tuam plus labefa∣factet, quam ulla cujusquam impugnatio. Haec pa∣lam demonstrari non erit inutile, ut Societas tua ali∣um sibi provideat defensorem, aut tu certe aliam defensionem.

II.

Annatus causam suam prodit potius quam defendit.

MAle collineat qui in adversam scopo partem jaculatur. Male partes Oratoris implet, qui quod astruere nititur destruit. De te fabula narra∣tur, mi Annate: nihil enim minus efficis, quam quod effectum vis. Nempe hoc tibi propositum est in illa scriptiuncula tua, ut eos quos Iansenistas vo∣cas, haereticos doceas. At ipsos nemo clarius quam tu Catholicos probavit. Miraberis quae dicam. Non jam ad Episcopos, non ad summum Pontificem pro∣vocamus, quando ne ad illos aspirent voces nostrae, Jesuitarum gratia praepedit. Te, te appellamus, mi Annate: tuo judicio stabimus, &, quae nobis causae nostrae fiducia est, tuo judicio vincemus. Age igi∣tur, mi Pater, supremum te judicem finge, nos hu∣miles & demissi sic fidem tibi nostram purgamus.

III.

Augustinianorum apud Annatum purgatio.

CAlumniis impetimur a Societate tua, Pater Annate. Ridiculi nobis errotes imponuntur, de quibus cogitavimus nunquam. Sed ad eos amo∣vendos sufficit sententiam nostram hoc unico argu∣mento vindicare. Gratiae efficacis ad omnes pieta∣tis actus necessariae dogma summus Pontifex Catho∣licum agnoscit, omnes per orbem Episcopi, om∣nes Universitates, imo tu ipse. Atqui hoc unum dogma circa quinque propositiones tuemur, & nul∣lum aliud. Igitur & circa propositiones, summi Pontificis, Episcoporum, Universitatum, tuo deni∣que judicio Catholice sentimus. Nec premere ul∣lum potest non damnatus expresse Jansenius. Aut enim ille nihil aliud habet circa istas propositiones praeter hoc dogma, & sic caret errore: aut aliquid a∣liud, & sic defensoribus caret. Utrum autem habe∣at, necne, ita manifesta quaestio facti est, ut eam ad fidem pertinere ne fingere quidem possis. Brevissi∣me dicam. Quem tu sensum Jansenii esse putas, nos damnamus: quem nos sensum Jansenii esse putamus, ne tu quidem damnare ausis. Habes orati∣onis nostrae summam. Nos judicium tuum expecta∣mus. Illud vero his verbis gravibus sane ac luculen∣tis exponis.

IV.

Annati responsio.

GRatia efficax (inquis in postremo tuo libello p. 21. & 22.) cuplici modo defendi potest, quo∣rum ille haereticus est, haereticis principiis nixus; alter orthodoxus, sancitis auctoritate Conciliorum principiis suffultus. Primum sequitur Calvinus, & ideo haereticus est. Catholici Doctores, Thomi∣stae, Scotistae, Sorbonistae, Iesuitae de secundo con∣sentiunt, & propterea, variis licet concertationi∣bus distracti, tamen in eadem & indivulsa Ecclesiae communione permanent. Ergo ut explores, an Iansenius defendendae gratiae efficacis professione sit immunis, illud indagandum, quo pacto ipsam defendat, tanquam Calvinus, antanquam Catho∣lici Doctores.

Hactenus, mi Pater, bellissime principia posu∣isti. Itaque nos hic tibi nihil omnino refragantes ha∣bebis. Perge igitur.

V.

Primum judicium Annatinum.

CAlvinus ita gratiam efficacem defendit, ut ab il∣la nullam aliam nobis relinqui libertatem putet, nisi eam quae dicitur a coactione; caeterum ab ista gra∣tia agendi necessitatem imponi, quae potestatem aufe∣rat resistendi quamdiu gratia perseverat.

VI.

Subscriptio.

HAec paulisper, quaesumus, subsiste, mi An∣nate, & nobis expedi quo pacto quis hunc a se

Calvini errorem possit amoliri, nimirum eo sim∣pliciter, aperte, & sincere damnando. Bene habet. Igitur jam te judice, Calviniano errore liberati su∣mus: hunc enim simpliciter, ingenue, & aperte damnamus, rejicimus, execramur. Quid ultra po∣stulas? Ut non modo de gratia efficaci non Calvi∣niane sentiamus, sed etiam ut Catholice? Praescribe ergo quid sit Catholice gratiam efficacem defen∣dere.

VII.

Secundum judicium Annatinum.

CAtholici Doctores inter se consentiunt, grati∣am per se efficacem ita regere voluntatem, ut vim & potestatem resistendi ei non adimat, ita ut haec duo inter se componantur, gratia in vo∣luntate, & in eadem voluntate sub gratia constitu∣ta sufficiens non consentiendi potestas: nec du∣bitant quin hic verus sit Concilii Tridentini sensus in istis verbis, potest dissentire si velit.

VIII.

Subscriptio.

ITerum quaerimus quo pacto quis fidem facere possit, hanc fibi doctrinam probari? An aliter quam ingenua & simplici subscriptione? Tollantur ergo vanae concertationes; subscribimus enim & sincere profitemur, remanere cum ipsa gratia effi∣caci dissentiendi potestatem. Verum ex omnium Thomistarum doctrina adjungimus, seu potius ex∣plicamus quae tu involvis, eam vim esse gratiae prae∣determinantis ut physice semper & infallibiliter ef∣ficiat, non ut voluntas dissentire non possit, sed ut nolit. Relinquit ergo dissentiendi potestatem, au∣fert dissentiendi voluntatem: hoc est, cum ipsa gra∣tia pacifice consistit dissentiendi potestas, consistere non potest dissentiendi voluntas. Nam, ut ait Al∣vares disp. 72. num. 4.

Quando motio Dei est efficax, liberum arbitrium infallibiliter consentiet. Etenim hoc operatur gratia in libero arbitrio, quod cum possit dissentire, non dissentiat; cujus ratio est quam assignat S. Thomas 1. 2. qu. 112. art. 3. Nam intentio Dei deficere non potest. Unde si ex intentione Dei moventis est, quod homo, cujus cor movet, consentiat & consequatur gratiam, in∣fallibiliter eam consequetur, & necessario, necessi∣tate infallibilitatis, non autem ex necessitate abso∣luta.

En doctrinae nostrae circa gratiam efficacem sinceram expositionem!

Jam si quaeras quo pacto Concilii Tridentini lo∣cum accipiamus, non alium interpretem adhibebi∣mus, quam illum Societatis vestrae coryphaeum, Di∣onysium Petavium. Audi, si placet, illum loquen∣tem tom. 1. l. 9. p. 602. & nos Sodali tuo succi∣nentes amplectere.

Illud quod per Christi merita tribuitur donum, non solum dat posse si velint, sed etiam velle quod possunt; & est tale, ut eo da∣to non nisi perseverantes sint, id est, ut certo, & quod in scholis dicitur, infallibiliter perseverent, tametsi libere gratiae illi donoque consentiant, non necessario; sed ita ut dissentire possint si velint, quod Tridentina sciscit Synodus, quamvis ut non dissentire velint, eodem illo perseverantiae dono perficitur.

Ergo etiam hic tibi plane satisfaciamus necesse est. Tuae enim doctrinae sine exceptione sub∣scribimus. Superest 3. caput, quod sic expressisti.

IX.

Tertium judicium Annatinum.

IN hoc quoque capite Catholici Doctores con∣sentiunt, gratiam sub efficacis formalitate non esse ita ad bona opera necessariam, ut non possit sine hac esse sufficiens, omnemque largiri potesta∣tem, quae necessaria est ad hoc ut quod jubet Deus, nobis possibile sit, quamvis illud reipsa non praeste∣mus. Ex quo fit ut vitio nostro haec gratia effectu careat.

X.

Explicatio & subscriptio.

ETsi, mi Annate, hic doctrinam tuam consulto obscurasse videri possis, ut nos ab ea ample∣ctenda deterreres; quia tamen verba tua signifi∣cas eo sensu accipienda qui Thomistarum doctrinam nihil laedat, nec me utique laedere possunt, nec ul∣lum Augustini discipulum. Nam illi circa quinque propositiones cum vulgaribus Thomistis plane con∣sentiunt. Nihil est ergo quominus eodem sensu quo illi tuum illud tertium caput approbem: imo nihil necesse est id a me jam fieri, cum in prima Dis∣quisitione jam fecerim, aperteque dixetim, duplex esse gratiae genus, aliud efficax, aliud inefficax: hoc idem prorsus esse atque illud quod Thomistae auxilium sufficiens vocant, eoque mandata fieri vere possibilia, etiam cum illa reipsa non praestamus, adeoque hanc gratiam suo nonnunquam effectu ca∣rere. Haec omnia omnes Augustini discipuli toties iterarunt, ut mirum sit vos adhuc adversus eorum voces obsurdescere.

XI.

Thomistarum, quos orthodoxos agnoscit Anna∣tus, de gratia efficaci pronunciata.

CAeterum, mi Annate, quemadmodum in verbis tuis involutam Thomistarum sententiam pro∣bavi, sic eam paulo enucleatius hic a me proferri, ne fraudi detur locus, quaeso boni consulas. Haec vero ad ista dogmata, quae cum illis adversus Soda∣litium tuum tuemur, fere redigitur. 1. Gratiam ef∣ficacem ad omnia pietatis opera, & ad ipsam ora∣tionem necessariam esse. Nam, ut rectissime Alva∣res disp. 55. num. 13.

Praeter vocationem suffici∣entem, quae tribuit voluntati posse consentire, re∣quiritur etiam ut actualiter consentiat, vocatio ef∣ficax qua fiat consentiens. Et adhuc clarius paulo supra, num 6. Nulla dispositio remota ad gratiam haberi potest ex sola facultate naturae, sive sit pete∣re, sive desiderare ipsam gratiam, sive quodlibet a∣liud: sed ad illam necessario requiritur SPECIA∣LE AUXILIUM PRAEMOVENTIS GRA∣TIAE.

Secundo, hujus tam necessariae gratiae ea vis & efficacia est, ut ait Alvares disp. 23.

Ut haec duo sint incompossibilia: quod Deus auxilio efficaci moveat liberum arbitrium ad consensum; & ni∣hilominus liberum arbitrium dissentiat. Alias e∣nim non ageretur a gratia efficaci indeclinabiliter & insuperabiliter.

Ac de efficaci quidem gratia ita sentimus. De in∣efficaci vero nostram sententiam habes Disq. 1. art. 5. Tantum hic duo nominatim annotabo.

1. Etsi haec potestatem afferat observandi man∣data, tamen istam potestatem talem non esse, ut complectatur omnia ad agendum necessaria. Nam illud, mi Annate, devores oportet ex Navarretta tom. 2. contr. 19.

Quod Suares dicit, auxilium sufficiens includere in se omnia quae sunt necessaria ad operationem, falsum est, & contra D. Augu∣stinum. Et ibidem: Non continet auxilium suffi∣ciens quicquid per modum principii est necessari∣um ad illam operationem.

II. Etiam gratiam sufficientem semper illum o∣perati effectum, ad quem absoluta Dei voluntate ordinatur. Recte enim idem Alvarez disp. 80.

Om∣ne auxilium sufficiens comparatione unius actus semper est efficax respectu alterius, ad quem effi∣ciendum decreto absoluto divinae voluntatis desti∣narur. Unde generatim omnis gratia dici efficax potest, & rursus dividi in efficacem secundum quid, quae eadem sufficiens vel excitans dicitur; & efficacem simpliciter & proprie.

Eia, mi Anna∣re, quid jam habes quod succenseas? An hoc for∣te nobis succenses, quod succensendi causas praeci∣dimus? Nec modo levem controversiam super quinque propositionibus reliquam esse docemus: sed plane nullam. Nullam, nullam, inquam, inve∣nies, Pater Annate, quantumvis omnes ingenii tui nervos intendas, dum Thomistarum sententiam, ut facis, orthodoxam fateberis. Atque adeo experire: enitere ut verbis ab omni ambiguitate remotis quae∣stionis caput assign•…•… Si feceris, mi Annate, vice∣ris. Quae conditio quior cuiquam offerri potest, quam ut clare aperteque enunciet quod obtinere ni∣titur? Et nobis pervicaciam objectas, qui tibi mo∣rigeri sumus plus fortasse quam velles. Et haeresim in Ecclesia esse dictitas, cum nullam de certo dog∣mate disceptationem possis ostendere. Prius ergo responde huic argumento: Nulla certa haeresis sine certa controversia. At nulla in Ecclesia certa con∣troversia. Ergo nulla haeresis.

XII.

Annati sententia victus Annatus.

NOn vereor igitur, mi Pater, quam de nobis jam sententiam pronunciaturus sis. Jam tu illam pronunciasti, cum tam accurato discrimine Calvinianum errorem a Catholica fide distinxisti. Quisquis enim Calvinum, ut a te explicatur, rejicit, te judice, Calvinianus non est. Quis∣quis Catholicam fidem ex ore tuo amplectitur, te judice, Catholicus est. Ita si nos ut haereticos pergas incessere, non tam nobis turpissimi criminis notam inures, quam tibi injuriae, inconstantiae fa∣mam apud homines, culpam apud Deum accersis. Hujus judicium, mi Annate, nimis abest ab oculis tuis. Aliter ageres, si de illo serio cogitares. Quam enim tandem Deo rationem redditurus es, cum ex∣probrabit tibi tot servorum suorum famam inanissi∣mo haereseos crimine conscissam: projectam in pe∣riculum schismatis Ecclesiam: vilissimis, imo nullis quaestiunculis turbaram fidelium pacem: delusam artibus tuis summi Pontificis aequitatem, cujus aures, heu! vobis nimium credulas, innumeris quotidie mendaciis oneratis? Non agitur de Jansenio. Ille in tuto locatus non jam veretur humanum diem. De nobis agitur, quibus orbe Christiano inspectante Calvinianum sensum objicere non dubitas. Etiam∣ne id nobis imperabis, ut reclamante conscientia hunc errorem a nobis defensum agnoscamus, quem tota mente semper repudiavimus? Nimis, nimis hoc durum est, Pater Annate, ut falsum crimen ag∣noscendum sit, ne falso accusasse videaris.

XIII.

Iterata responsione eliditur Annatinus de sensu Jansenii Cavillus.

QUid afferes igitur quominus illa haeresis, quam nobis objectas, plane evanuerit? Iterumne ad Jansenii sensus cavillationem recurres, & ad tuum illud sophisma: Jansenianus sensus est Calvinianus: at Jansenianum sensum defenditis: ergo Calvinia∣num? Deus immortalis! Adeone homines ex o∣dio & cupiditate immutari, ut nullum in iis non di∣cam humanitatis, sed rationis vestigium agnoscas? Nam tu, si homo esses, mi Annate, illo potius mo∣do a gumentum tuum contexeres: Jansenianus sensus est Calvinianus: at damnatis sensum Calvi∣ni: ergo damnatis sensum Jansenii. Debueras ergo nobis non Calvinum objicere probatum, sed Jan∣nium desertum. Certe enim Jansenianus ille sensus aliquo dogmate continetur, non nudis illis vocibus quae nihil ex se significant. Hoc dogma tu ipse defi∣nis, circumscribis, explicas, & in Calviniano errore situm doces. Nos illud dogma rejicimus. Ergo re∣jicimus sententiam illam, quam tu Jansenianam appellas. At quidam eam negant esse Jansenianus O miram haeresim, & ante inauditam! Duo homi∣nes eandem omnino sententiam tuentur, nempe Thomisticam; eandem sententiam damnant, nempe Calvinianam: eo solum discrepant, quod alter Cal∣vinianum sensum appellat Jansenianum, & ideo damnat: alter sententiam Thomisticam, utrique probatam, appellat Iansenianam, & ideo verbulum illud non damnat; ob hoc unum discrimen hic hae∣reticus, ille Catholicus.

Cur ergo non intelligis, Dialectice senex, pue∣rile argumentationis tuae vitium, duplicemque sub his verbis Janseniani sensus notionem supponi, ali∣am a me, aliam a te; Thomisticam a me, a te Calvinianam? An tantum illius nominis virus est, ut quodcunque demum Janseniani sensus voce affi∣ciarut, etsi caeteroquin orthodoxum, statim eva∣dat haereticum? Quid si mibi persuadeam eundem esse Molinae & Jansenii sensum? Iamne tuus Mo∣lina haereticus fieret? Injurius in te mihi viderer, mi Annate, si te fingerem tam absurdum. Ecce qui∣dam sibi persuaserunt Iansenium nihil omnino a vul∣gari Thomistarum doctrina circa quinque propositi∣ones dissidere. Quis non videat nihil fieri posse de∣mentius, quam si quis ea re ipsos haereseos insimulet? At stulte sibi persuaserunt. Stultos igitur voca, Ca∣tholicos fatere: quanquam jam ostendam tibi unde stultitiam istam hauserint. Hauserunt enim non modo ex multis Iansenii locis, quorum nonnulla 2. Disquisitione protulimus; fed etiam ex Patre Palavicino, Romano Iesuita, viro in istis rebus & intelligente & moderato. Audi ergo quomodo ille Iansenium cum Thomistis conjungat, de gra∣tia sufficiente loquens:

Primum, inquit Tr. de Grat. ann. 1645. in Col. Rom. Disp. 4. art. 4.

asserunt communiter Patres Dominicani, & idem reipsa docet Jansen. lib. 3. de Gr. cap. 1. cum in∣ficiaretur dari gratiam aliquam sufficientem, sub∣dit eam concedi posse, si admittatur in eo sensu in quo eam admittit Alvares, caeterique nobis ad∣versarii in quaestione de Auxiliis; ut nimirum det quidem posse, non tamen sit sufficiens adagen∣dum, nisi aliquid aliud addatur ex parte Dei; ad∣huc tamen non esse veram Christi gratiam. Con∣tratia est doctrina Societatis, pro qua sit conclu∣sio.

Hinc ille in votis suis eadem censura Iansenium perstrinxit, qua idem Alvarem perstrinxisset. Er∣roneum dixit illius sensum, quia Thomisticum: haereticum nunquam dixit, quia Thomistas haereti∣cos dicere nondum audetis. Quid quod ille super quarta propositione sensum Iansenii disertis verbis absolvit, & immunem jadicat a censura? Hic, quae∣so, responde, Pater Annate. Cum Palavicinus sen∣sum Iansenii immunem judicabat a censura, an il∣le Calvinianus erat, an blasphemus, an haereticus? Non opinor. Quare ergo ut Catholicum defende∣bat, quod tu Calviniani erroris accusas, nisi quia aliter qaam tu Iansenium interpretabatur? Sentisne igitur non propterea quemquam Calvino adhaere∣scere, quia Iansenium defendat, alioquin Roma∣num illud judicium dimidio fere Calvinistarum nu∣mero conflatum fuisset.

XIV.

Solam Molinae & Suaresii sufficientem gratiam a Jansenio explosam.

CAEterum hoc Palavicini tui loco admoneor, ut obiter hic apetiam quantopere credulis lecto∣ribus hoc sufficientis gratiae nomine sciens vel im∣prudens imponas. Scilicet nihil crebrius in ore ha∣bes, ut tibi Dominicanos adjungas, quam gratiam sufficientem Thomistarum a Iansenio quasi mon∣strum esse exagitatam. At in hoc, mi Annate, lon∣gissime erras. Illa enim gratia sufficiens, quam ut monstrum insectatur Iansenius, t. 3. l. 3. c. 3. non est illa Thomistica, quam ab Augustino libenter admissum iti docuerat cap. 1. sed Sodalium vestro∣rum, Suarisque praecipue incongrua gratia, quae lato limite a Thomistica dividitur. Hoc vero tam manifeste non innuit solum, sed expresse testifica∣tur, ut mitum sit vos tam putidam criminationem toties iterasse. Quamobrem, mi Pater, ne vel te, vel alios fallas, sic habeto: Quoties Iansenius gra∣tiam sufficientem explodit, non aliam intelligi, nisi Molinianam aut incongruam Suaresianam. I∣dem de caeteris Augustini discipulis affirmo, quibus in ista gratia sufficiente Thomistica nihil displicet praeter nomen, quo vos ad Molinam sovendum abutimini. At, si satis innotuerit, non eam hoc verbo significati gratiam quae complectatur omnia ad agendum necessaria, nihil jam erit cur non id nominis facile admittatur, & hoc sensu gratia suf∣ficiens omnibus justis volentibus & conantibus con∣cedatur. Quamobrem, ut dixi, res isto nomine a Thomistis significata probatur ab omnibus: ac ver∣bum ipsum ante Moliniano veneno perpurgandum, quam in Ecclesiam invehatur; aut certe cum ea cautione usurpandum, ut Molinisticus sensus ex∣presse rejiciatur.

XV.

Refellitur alia fallacia Annatina de sensu legitimo.

EX his similiter corruit aliud tuum, in quo non mediocriter tibi places, argumentum, seu ve∣rius sophisma.

Quinque propositiones, inquis, in sensu legitimo a quibusdam doctoribus defensae sunt: at damnatae sunt in sensu legitimo: ergo damnatae sunt eo sensu, quo defensae ab il∣lis sunt.

Hic etiam legitimi sensus aequivocatione nos illudis; nec aliter argumentaris, quam si quis ita concluderet: Legitimum Honorii sensum dam∣navit sexta Synodus: at legitimum Honorii sensum tuetur Bellarminus: ergo sexta Synodus damnavit sensum quem tuetur Bellarminus: ergo Bellarmi∣nus haereticus est. Siccine, mi Pater, in Dialecticis operam tuam diutinam consumpsisti, ut adhuc isti∣us argumenti vitium non percipias, nec intelligas in sensus legitimi voce latere fallaciam? Alius enim prorsus legitimus sensus, quem Pontifex damna∣vit; alius legitimus sensus, quem illi defenderunt. Quis enim ille sensus ab illis Doctoribus propugna∣tus? Audiamus te ipsum corum verba referentem:

Auctor, inquis, libri de gratia victrice ait, propo∣sitiones esse veras, & maxime Catholicas in sensu gratiae efficacis, atque hoc solum sensu a Iansenio defendi.

Ecce quid sit ille sensus legitimus, do∣ctrina nempe de gratia efficaci, quam tu veram & orthodoxam sateris. Hanc illi in quinque propositi∣ones includi posse existimarunt. Nec soli, mi An∣nate, ita senserunt. Praecip•…•… Consultoribus idem quod illi censuerant; nec t•…•…en Calviniani erant, aut ulla sinistra unquam opinione aspersi sunt. Con∣tra Consultores alii numero plures sensum legiti∣mum propositionum a gratia efficaci plane segrega∣tum esse contenderunt. His assensus est summus Pontifex, ipsi orbis Christianus. Quid sequitur? Nempe hoc unum; gratiae efficacis doctrinam in sensu propositionum includi non debere, omnino∣que sentiendum, hunc gratiae efficacis sensum non esse legitimum quinque propositionum sensum. Quod illo argumento tuo bene convincitur. Sum∣mus Pontifex non damnavit gratiae efficacis doctri∣nam. At damnavit sensum legitimum quinque pro∣positionum. Ergo doctrina gratiae efficacis non est sensus legitimus quinque propositionum. At sensus ille quem Doctores tuebantur, nihil aliud erat quam doctrina efficacis gratiae. Igitur sensus illorum a summo Pontifice damnatus non est. Hoc solum er∣go ipsis exprobrare potes, sensum illum, quem le∣gitimum dixere, sententia summi Pontificis ille∣gitimum & alienum a propositionibus esse judica∣tum. Quod honori & reverentiae summi Pontificis facile dabunt.

XVI.

Ridicule implicitam Augustinianorum sententiam insectantur Jesuitae, cujus explicite & non ambiguis verbis expressae damnationem extor∣quere non possunt.

CErnisne, Pater Annate, rationes tuas sponte dis∣silire? Sed paulisper subit hoc loco mitari fraudulentum Societatis institutum. Quorsum enim

nos assidue legitimi sensus, Janseniani sensus voci∣bus pulsat & obtundit? Non obtegimus, non re∣ticemus sensus nostros, imo eos planissimis ver∣bis enunciamus. Non deest vobis gratia apud Reges, apud multos Episcopos, apud summum denique Pontificem. Quin jam igitur omissa illa futili de Janseniani sensus vocibus concertatione, sententiam nostram nostris verbis expressam apud summum Pontificem vel apud Episcopos Galliae ac∣cusatis? Si jam illam implicitam damnaverunt, ut contenditis, libentissime utique explicatam damnabunt.

Agite ergo & enitimini, Jesuitae, ut in aliqua Bulla haec verba orbis Christianus legat: Haec pro∣positio; Quibusdam justis gratiae excitanti & Tho∣mistico sensu sufficienti renitentibus non adest gratia efficax, necessaria ad bene agendum, sive sine qua non adsunt omnia ad agendum necessaria; est haereti∣ca, blasphema & impia.

Facite ut legamus: Haec propositio; Duplex est gratiae genus: alia efficax, alia inefficax. Huic semper, cum sola est, resistitur; illi qunquam. Ʋtraque vero in eo convenit, quod semper efficax sit respectu illius effectus ad quem absoluta Dei volunta∣te ordinatur; est haeretica.

Facite ut legamus; Haec propositio; Ad meren∣dum & demerendum in statu naturae lapsae non requi∣ritur indifferentia Moliniana, qua voluntas ita po∣test velle & nolle, ut non modo cum gratia efficaci po∣testas dissentiendi cohaereat, sed etiam actus contra∣rius; est haeretica.

Facite ut legamus: Haec propositio; Semipelagi∣ani in eo errabant, quod negarent fidem ita esse donum Dei, ut nemo credat ut oportet nisi cui per gratiam efficacem fides ipsa donetur; est haeretica.

Facite demum ut legamus: Haec propositio; Christus non est mortuus ut omnibus reprobis gratias Moliniano sensu sufficientes impetraret, quae sine efficacis auxilio in actum prorumpant; haeretica est & blasphema.

XVII.

Apostolica & Augustiniana gratiae efficacis do∣ctrina, Jesuitarum in eam machinationibus confirmatur & illustratur.

EJusmodi Bullam, Pater Annate, non timemus ne unquam à summo Pontifice Jesuiticae artes eliciant, & propterea triumphos tuos, vanasque victorias irridemus, seu potius miseramur. Nun∣quam enim forte illustriori exemplo comprobavit Deus quanta fit firmitas veritatis, & quam inanes sint hominum in illam insurgentium conatus. Ec∣ce per duodecim annos conjurata in gratiam effi∣cacem Molinistarum natio nullas artes, nullas machinationes ad eam evertendam omittit; Re∣gibus, Episcopis, summis Pontificibus obrepit; & tamen eadem doctrina validius indies confirmatur; ab Episcopis, quotidie probatur; Romae ut cum maxime floret; nec quisquam est qui Molinista libenter audiat. Hoc tanto nobis solatio est, ut illos fluctus in nos concitatos securi laetique pro∣spectemus. Non enim jam fides, non veritas periclitatur, quae adversariorum etiam ore & testi∣monio sancitur: non conscientia nostra, quae no∣bis coram Deo hoc sincerum testimonium reddit, nihil aliud nos in hac materia sentire, nisi quae su∣pra exposuimus, quaeque omnium Theologorum calculo tanquam orthodoxa comprobari certo sci∣mus. Ergo famae duntaxat nostrae, aut tempo∣ralium commodorum discrimen agitur, de qui bus siquis vehementius solicitus sit, & Christiani & Theologi nomine sit indignus. In haec saeviant Je∣suitae quantum volent. Nobis illorum fortunam optare nunquam subibit. Interim dum nostra il∣lorum calumniis obscuratur fama, veritatis, quam adversus illos tuemur, splendor clarius enitescit. Ecquis enim non hanc certam, Catholicam, ac divinam doctrinam putet, quae defensoribus suis in summam invidiam per falsas criminationes ad∣ductis, Jesuitarum tamen in petum in excidium suum, & Principum, & summi Pontificis gratia abutentium, suo robore sustentat? aut quomodo unquam huic argumento respondebunt Jesuitae? Si quid esset in doctrina superius exposita, quod vel levissimam notam mereretur, non ei parceret summus Pontifex, Jesuitarum operatione adversus illorum dogmatum defensores exasperatus. Sed nullum unquam ex supra posits capitibus expresse damnabit. Ergo nullum est damnatione dig∣num; nullum quod orthodoxum & sanctum non sit.

XVIII.

Cur Jansenium multi Thomistae damnare detractent.

NImirum igitur accusatione haereseos excidisti, Pater Annate. Restat ut alio impetum con∣vertas, ac nos dicas vere quidem Jansenii sensum damnare, quippe qui Calvinianum damnemus, quem eundem atque Jansenianum putas; sed sive pudore, sive stupore aut pertinacia hunc quem rejiciamus errorem, noluisse hactenus appellare Jansenianum. Hoc tantum, mi Annate, potes dicere, si te ipse audire volueris, nec a ratione desciscere. At hoc tamen cave ne dicas: nam eo si descenderis, hoc ipso pax erit constituta quam odisti. Parum enim admodum hac accusatione movebuntur adversarii tui, facilemque de se pal∣mam hac in parte tibi praebebunt, ac te in hac vi∣ctoriae specie quam voles exultare impune permit∣tent. Itaque per eos licet ut debellati Jansenii sibi trophaeum erigat Societas: licet ut eos bardos, stupidos, pertinaces appellet. Desinat modo com∣mentitiae haereseos formidine Ecclesiam solicitare. Quin etiam, nisi plane sis intractabilis, facile erit de reliquis transigere. Quid enim restat cum tuum illum sensum Jansenianum omnes damnent? Hoc unum scilicet, ut eum Jansenianum omnes appel∣lent. Leviculum negotiums jam enim de sylla∣bis agitur, non de sensu. Sed vin tibi expeditam ostendi viam, mi Pater, qua non aegre omnes ad∣duxeris; ut te de Jansenii sensu recte sensisse non inviti, sed ultro fateantur. Dignere, mi Pater, dubitationibus illorum occurrere, & quosdam ab ipsis evellere scrupulos quibus ab hac opinione re∣tardantur: hos ne ignores, sincere & simpliciter hic expromam.

XIX.

Calvini doctrinam videtur damnare Jansenius.

MAgnum postulas ut Jansenium Calvino suc∣cinere fateamur. Ego contra, levem hanc operam a te exigo, ut patienter auscultes, cur hoc creditu valde sit arduum. Difficile est enim, mi Pater, Catholico Antistiti eam sententiam tribuere q••am expresse damnat & rejiicit. Ubinam, inquis, id facit Jansenius? Tom. 3. mi Annate, lib. 8. cap. 21. Haec sunt, inquit, quae Ecclesia in Calvino, quantum ad hanc materiam gratiae & liberi arbitrii, improbavit. Primum est, quod Calvinus negat esse in homine boni & mali electionem, &c. Secun∣dum est, quod Calvinus doceat gratiam ita movere hominem ut non sit ei liberum resistere. Sic enim lo∣quitur: Ʋoluntatem Deus movet, non qualiter mul∣tis seculis traditum est & creditum, ut nostrae postea sit electionis motioni aut obtemperare aut refragari. Augustino vero Dominus ita movet voluntatem, ut quamvis infallibiliter convertatur & operetur, possit tamen motioni Dei refragari aut obtemperare, seu, ut Concilium Tridentinum loquitur, illi dissentire si velit. Potentia quippe dissentiendi non repugnat actuali gratiae motioni & consensui, quamvis fieri nequeat ut actu∣alis dissensus cum actuali Dei motione jungatur. Ecce Calvini dogma expresse damnatum, ut Ecclesiae & Augustino contrarium. Ecce sub actuali gratia per∣manentem dissentiendi potestatem.

XX.

Thomistarum doctrina a Jansenio explanata & comprobata.

NEc vero hoc uno loco, sed integris capitibus ex professo docet & inculcat, & in primis capite superiori, ubi sic Thomistarum doctrinam explanat, ut vix ulli Thomistae eam luculentius ex∣posuerint. Dicimus igitur, inquit, liberum arbi∣trium quantumcunque vehementi atque efficaci gratiae delectatione praeventum atque determinatum ad faci∣endum bonum, adhuc tamen posse bonum tantum non facere, sed etiam malum. Ʋerum est enim istud, non quidem in sensu composito, ut vulgo dici solet, sed in sensu diviso; nimirum, quia eodem tempore, quo voluntatis arbitrium sub gratiae delectatione efficaci∣ter eam movente positum est, imo quo etiam actum voluntatis bonum facit, est in eadem voluntate pote∣stas illud non faciendi, imo peccandi; non quod cessa∣tio ab actu quem tunc elicit, aut actuale peccatum cum gratiae delectantis influxu consistere possit, quod sensus compositus postularet; sed quia cessandi & pec∣candi potestas cum eadem gratia simul in eodem volun∣tatis arbitrio conjungi potest. Nam quamvis duo actus contrarii sint oppositi, & in eadem voluntate simul esse non possint, potestates tamen ad opposita non sunt oppositae, nec sibi invicem, nec actibus op∣positis, & in eodem simul subjecto sive a∣gente, sive quiescente commorantur. Sic ergo vo∣luntas quantumcunque gratiae suavitate capiatur, potest non agereid quo rapitur: quia veram non agen∣di potentiam etiam sub gratia rapiente retinet; quamvis fieri nequeat, ut ipsa non actio cum gratiae operatione in eadem simul voluntate copuletur. Quin etiam Jansenius diserte asserit hanc esse men∣tem Trid. Concilii. Attende enim quid adjungat: Sic etiam juxta Tridentinum homo recipiens inspirati∣onem, illam abjicere potest: & liberum arbitrium a Deo motum potest dissentire si velit.

XXI.

Alvaris doctrina Jansenio consona.

QUaeso igitur, Pater Annate, hunc laborem sus∣cipe, ut aliquo discrimine hanc Jansenii do∣ctrinam a vulgari Thomistarum mente secernas. Id enim perdifficile videtur. Quid enim aliud Jansenius, quam quod Alvarez his verbis disp. 115. n. 3. & 4.

Potentia ad unum actum non repug∣nat potentiae ad actum contrarium, nec etiam re∣pugnat actui contrario? Actus autem contrarii rep•…•…nant inter se in eodem subjecto. Et infra: No ••andum secundo, quod cum dicitur potentiam liberam esse, quae, positis omnibus requisitis ad operandum potest operari & non operari, etiam in sensu composito, hoc dupliciter intelligi po∣test: primo, ut compositio fiat inter praerequisita ad operandum, & potentiam operandi & non operandi; & tunc sensus est, quod potentia ad operandum & non operandnm stat simul in eo∣dem subjecto cum antecedenter praerequisitis ad talem operationem; & hic sensus verissimus est. Secundo modo potest intelligi, ita ut compositio fiat inter antecedenter praerequisita ad operandum talem actum, & carentiam talis a∣ctus, & tunc sensus est, quod omnia praerequi∣sita, etam ex parte Dei, ad operandum talem actum particularem, & carentia ejusdem actus, seu actus contrarius, possint esse aut aliquando sint simul in eodem subjecto. In hoc sensu in∣tendimus praedictam definitionem impugnare. Et disp. 92. cum Molinistarum sententiam sic expres∣sisset, Quidam dixerunt, quod stante in homine quocunque auxilio praevenientis gratiae secundum omnem realem virtutem & perfectionem quam habet ut venit a Deo, possit etiam in sensu com∣posito dissentire & non converti. Mox num. 4. subjicit: Contraria sententia vera est, & de men∣te Sancti Thomae, omniumque Doctorum quos supra adduximus. Idemque disp. 74. num. 6. Liberum arbitrium motum a Deo auxilio effi∣caci, non potest illi dissentire in sensu composito, sed in sensu diviso, ut inferius patebit. Sequere∣tur enim quod voluntas Dei esset inefficax, & im∣pedibilis per hominis voluntatem: quod, ut Au∣gustinus dicit, & nos supra ostendimus, est im∣possible.

Vides, mi Pater, non levibus causis adductos fuisse, qui cum Patre Palavicino sense∣runt, nihil ab Alvare circa quinque propositiones discrepare Jansenium. Tu tamen, ut ingeniosus •…•…, quaedam certe discrimina deteges, ut nullus jam scrupulus a damnando Jansenio quemquam retrahat.

XXII.

Occurritur argutiis Annatinis.

NEc vero me ad eam quaestionem pe••traxeris, mi Pater, utrum potestas dissentiendi, quae cum gratia efficaci cohaeret, sit sufficiens, completa, proxima. Hanc enim uno verbo sic incido: Voces illae, ut notat Alvares disp. 117. n. 11. ambiguae sunt, & alium apud Thomistas, alium apud Mo∣linistas significatum habent. Apud hos ea demum dicitur potestas sufficiens, quae nihil praerequirit ut in actum prodeat. Apud illos autem, etiam ea quae nunquam cum actu conjungitur. Itaque si illis verbis exprimas eam potestatem quae cum effectu a∣liquando conjungatur, quo sensu haec verba solet u∣surpare Jansenius, certum est eam dissentiendi potestatem, quae cum gratia efficaci remanet, nec proximam, nec sufficientem esse; nunquam enim cum actualli dissensu conjungitur, quamdiu gratia perseverat. At si quamvis aliam potestatem in a∣ctu primo cogites, per me licet ut eam sufficientem, sufficientissimam, completam, completissimam, ple∣nam, plenissimam, expeditam, expeditissimam dicas, &, si velis, trecenta alia nomina excogites, dum∣modo gratiae efficaci nunquam actu & effective dis∣sentiatur. Omnino ad istas cavillationes semel re∣secandas in secunda Disquisitione jam dixi, potenti∣as illas nunquam cum actu conjunctas in summo gradu me semper constituere. Itaque, mi Pater, justis gratia efficaci instructis potentiam non agendi quibussibet nominibus ornatam tribue quantum vo∣les: & iisdem gratia efficaci distitutis quamlibet be∣ne agendi potentiam largire. Dummodo enim efficaci per se, & non exscientia media, gratiae ne∣minem actu diffentire, & sine illa neminem be∣ne agere fatearis, nihil omnino sententiae nostrae ad∣versabetis.

XXIII.

Cuivis Theologo non licet quemlibet Jansenii lo∣cum pro arbitrio damnatarum propositionum loco supponere, idque temerarie ab Annato tentatum.

NII necesse arbitror, mi Annate, in invidiosa, &, nisi fallor, infrugifera facti quaestione o∣perose versari, ac tuum illum indiculum diligenti∣us excutere, in quo tu praepostere quaedam Janse∣nii loca cum 5. propositionibus quasi sensu con∣gruentia componis, quamquam hoc recte & salva summi Pontificis Episcoporumque reverentia po∣teram. Licet enim illi proprium & rigorosum 5. propositionum sensum in Jansenio extare signifi∣cent; non tamen cuivis privato Theologo eam licen∣tiam dederunt, ut quemlibet Jansenii locum pro damnatis propositionibus substitueret. Imo poti∣us hoc omnino fieri non licere innuunt Galliae Epis∣copi, qui in sua Narratione propositionum sensum non aliquo peculiari loco contineri, sed ex totius doctrinae compage resilere asserunt.

Multo minus licet, mi Annate, quod tu fecisti, Augustini loca pro damnatis propositionibus sup∣ponere, ipsa foede mutilare & corrumpere. Mul∣to minus licet Lessianas sententias distinctis apud Jansenium characteribus expressas, & ab omnibus Thomistis in Lessii sensu rejectas, a summo Pon∣tifice consecratas contendere. Verum minutio∣rem illam Disquisitionem nunc omittemus. In∣terim quaedam generaliora hic annotabo, quibus si responderis, tum ad pressiorem disputationem for∣tasse descendemus.

XXIV.

Propositiones in Jansenio totidem verbis exta∣re asseruit Annatus, nec promisso satis∣facit.

IN primis, P. Annate, illud me male habet, quod non satis hic tuam ipse liberas fidem. Ec∣quid enim excidit tibi quam magnifice olim palam praedicaveris in Cavillis quinque illa damnata capi∣ta esse propositiones individuas & singulares totidem verbis in Jansenio contentas? Aut nobis igitur toti∣dem illa verbe redde, vel inconsultum te promisso∣rem fatere. At iniqui sumus qui a te totidem illa verba exigamus. Quasi vero iniquum sit, id a te exigere, quod tu promisisti, quodque omnibus semper seculis usurpatum est. Ecquod enim exemplum afferes, assignatas nominatim alicui scriptori nonnullas propositiones tanquam ex ejus libris ex∣cerptas, nisi totidem verbis ab illo scriptae essent?

XXV.

Annati in assignandis aequivalentibus proposi∣tionibus inconstantia.

FRustra igitur, mi Pater, ad aequivalentes pro∣positiones confugis, omissis illis totidem verbis, quae nobis representare debebas. Verum in his quo∣que, ne quid gravius dicam, parum felix es. Pri∣mum enim illud explicare decuerat, quod multos diu torsit, & etiamnum torquet. Si revera in Jan∣senio erant propositiones damnatis aequivalentes, cur non illae potius Jansenii verbis expressae sum∣mo Pontifici oblatae sunt? Expediendum tibi ante omnina fuerat, mi Annate, intricatum istius consi∣lii mysterium.

Sed quae tandem sunt illae tuae propositiones ae∣quivalentes? Vagae, incertae, volaticae, sine certa sede ac domicilio: novae singulis annis priscis exclusis sese ostentant, mox, quasi partibus suis peractis, e proscenio se subtrahunt, & aliis locum dant. Itaque, mi Annate, anno 1654. alias plane propositiones aequivalentes attulisti, his depulsus ad alias nunc confug••s. Verum, ut tunc tibi me non de∣buisse credere res ipsa docuit, sic nihil satis firmum video, cur tibi nunc credam. Quid si enim ad duos annos alia loca Jansenii proferas, an tunc quo que tecum sententia mutanda erit? Non omnibus, mi Annate, tam mobile ac desultorium jud cium con∣tigit. Propria haec virtus tua, quam tibi non invide∣mus. Praestat ergo diutius expectare dum in certis Jansenii locis constiteris: nec tu nobis hanc dilatio∣nem denegare potes.

XXVI.

Vitiosae Annati argumentationes.

ESt aliud, mi Pater, quod valde in illo tuo in∣lice eruditi homines reprehendunt; infirma scilicet & imbellis argumentandi ratio: nam si quis illud omne quod postulas tibi concedat, nihil ta∣men omnino promoveris. Acc modari, inquis, po••est damnata ••um propositionum significatus certis, ill••s Jansenii locis. M••lti negant. Sed quid tum, mi Pater? Accommodati potesi Arianorum haere∣sis his Scriptura verbis: Pater major me est. Ergo revera illa Scripturae verba continent Arianam hae∣resim. Accommodari potest sensus secunda pro∣positionis damnatae, Gratiae interiori nunquam re∣sistitur, his verbis S. Augustini, Gratia Christi a nullo duro corde respuitur, quia ideo tribuitur, ut cordis duritia primitus auferatur. Ergo accomodandus. Sen∣tisne quam ista male colligantur? Nihil igitur ha∣beres, etiamsi illud impetrasses, istis Jansenii ver∣bis damnatarum propositionum sensum accommo∣dari posse. Illud, illud, mi Annate, probandum est, hunc damnatum sensum verbis illis suis a Janse∣mo accommodatum esse Quis enim scriptor Catho∣licus tam accurate locutus est, ut nonnunquam ip∣sius verbis non perversus aliquis sensus affingi possit?

Exemplo eritille locus Jansenii, quem ut quartae propositioni consentaneum affers, ex tom. 1. l. 8. c. 6. In hoc ergo, inquit, propr••e Massiliensium er∣ror situs est, quod aliquid primaevae libertatis reliquum putarent, qua sicut Adam, si voluisset, p••terat perseveranter operari bonum ita la sus homo saltem credere p sset si vellet; neuter tamen absque interio∣ris gratiae adjutorio, cujus usus vel abusus relictus es∣set in un uscujusque arbitrio & potestate. Huic tu loco sensum quartae propositionis aptas, nempe Calvinianum, quasi Jansenius hic dicere voluerit, Semipelagianos ideo fuisse haereticos, quod gratiam talem••sse vellent, cui possit humana voluntas resiste∣re vel obtemperare: Fatentur, mi Annate, adver∣sarii tui, omni gratiae resisti & obtemperari posse, sive illa fit efficax, sive inefficax. Efficaci enim semper obtemperatur, & nihilominus semper re∣sisti potest: inefficaci contra, cum sola est, sem∣per resistitur, semper obtemperari potest. Hoc si neget Jansenius, errat. Sed unde concludis hoc ab ipso Jansenio negatum? Potest, inquis, illius verbis accommodari sensus Calvinianus. At po∣test etiam accommodari sensus Catholicus, nempe gratiae usum vel abusum non esse voluntati Moli∣niano modo subjectum: ita ut eadem gratia pro solo nutu voluntatis modo inefficax sit, modo efficax sine ulla alia Dei ope. Hic sensus, mi Annate, ita Ca∣tholicus est, ut contrarium Semipelagiani erro∣ris damnaverit tota Congregatio de Auxiliis in tuo Molina.

Haec propositio, inquit, & doctrina Patris Molinae, quatenus d cet efficaciam auxilii divini pend••re ab ef∣fectu & libertate arbitrii humani, non autem ab ipso auxilio prout a Deo venit, & ex modo motionis divinae, videtur tradita a Semipelagianis, ut licet videre in Epistola S. Hilarii ad ••. Augustinum: asseri∣tur autem a Molina contra expressam sententiam. S. Augustini lib. de corr. & grat.

Demus, mi Pater, utrumque sensum admittere verba Jansenii. Sint ergo haeretica si cum Calvino potentiam dissentiendi negent: sed Catholica erunt si cum Congregatione de Auxiliis Molinisticam gratiam Semipelagiani erroris accusent. At tu cur tuo jure in pejorem partem accipis? Cur ad Calvi∣ni sensum detorques? Debueras ergo aliqua loca proferre, ex quibus constaret Jansenium haec ver∣ba Calviniano sensu usurpasse. Nihil enim certius hoc principio: Ex solis verbis quae duplicem sensum habere possunt, quorum alter verus sit, alter falsus, constare non potest, malo illa sensu accipienda.

Disce igitur••, mi Pater, accuratioris dialecticae leges. Si velis hunc locum quem profers, haereti∣cum probare, alia conquire, quibus doceas non solum hic Molinam rejectum esse a Jansenio, sed Calvini errorem comprobatum, quod ex solis illis locis, ut multum, ambiguis nunquam elicies. Om∣nino enim in Semipelagianis solum videtur culpare Molinismum, ut cum tom. 3. lib. 3. c. 1. consti∣tuta Molinianae gratiae notione, in eo praecise quod nullum aliud Dei auxilium requirat, sic deinceps Se∣mipelagianorum exprimit errorem: Pro scripti sunt Massil••enses non aliam ob causam nisi quia tale auxi∣lium homini sufficere putarent, adeoque Nullum ali∣ud adjutorium ad credendum actu ex parte Dei esse necessarium.

XXVII.

Damnati quinque propositionum sensus genuinae notae.

FRustra sensum illum damnatarum propositio∣num in Jansenio quaeris, mi Annate, nisi pri∣us damnatum illarum sensum qualis sit, noveris. Hunc vero, ne erremus, quibusdam notis indica∣runt tum summus Pontifex, tum Episcopi Galliae; quas notas ubi non repereris, ibi scito sensum illum damnatum minime reperiri. Has etsi jam delibavi prima Disquisitione, tamen iterum hic clarius indi∣cabo, ut ex his eruditi lectores de tuo indiculo pos∣sint statuere.

PRIMA NOTA.

In primis testantur Episcopi variis narrationis suae loci•• praesertimque p. 15. hunc sensum dam∣natum, esse proprium & germanum istarum Propo∣sitionum sensum. Idem loquuntur Romani Consul. tores qui semper proprium & rigorosum sensum dam∣nant. Hinc statuitur illud axioma:

Quaecunque propositio non continet rigorosum & proprium sensum alicujus ex propositionibus, haec non c••n•…•…inet sensum damnatum illius propositionis.

TERTIA NOTA.

Declarant Episcopi Galliae sensum illum damna∣tum esse Augustino contrarium. Hinc elice aliud axioma:

Nulla propositio Augustino & Jansenio communis co••tinet damnatum propositionum sensum.

Declaret Romana Inquisitio: assentiuntur Epis∣copi: omnes Universitates consentiunt, Thomi∣starum doctrinam Innocentii Constitutione nulla in re violatam. Inde collige tertium axioma:

Nulla propositio Thomastis & Jansenio commu∣nis continet proprium & damnatum sensum propositi∣onum

QUARTA NOTA.

Speciatim declaravit summus Pontifex Innocen∣tius gratiae efficacis doctrinam, prout a Thomi∣stis defenditur, minime decreto suo ulla auctoritate spoliatam, ac de hoc capite tota Ecclesia consentit. Hinc nascitur quartum axioma:

Quacunque propositio continet solam gratiae effica∣cis, prout a Thomistis defenditur, assertionem, dam∣natum illum seusum non continet.

QUINTA NOTA

Testantur Episcopi in narratione sua, hunc sensum damnatum a nullo ante Baium & Janse∣nium esse traditum, adeoque illum omnibus Scholasticis adversari. Inde colligo quintum axi∣oma:

Nulla propositio Scholasticis usitata, trita, & probata continet damnatum illum sensum propositio∣num.

SEXTA NOTA.

Damnatus ille sensus a summo Pontifice repro∣batur, ab Episcopis proscribitur, tota Eccle∣sia hereticus judicatur. Sequitur inde sextum axio∣ma:

Nulla propositio quam vulgo Theologi nemine improbante defendunt, continet damnatum illum sen∣sum.

His notis, mi Annatae, probe perspectis, certius in explorando sensu Jansenii versabere: non per∣spectis, semper errabis.

XXVIII.

CONCLƲSIO.

MActe igitur animo, mi Pater, & cursum pa∣rum feliciter institutum felicius persequere. Non ingratam nobis, nec Societati tuae inutilem o∣peram navaveris si fugitivas illas propositiones tan∣dem elatibulis suis extraxeris. Nam quod simpli∣citer & libere decendum sit, tu quoque, mi An∣nate, jejunius adhuc in hoc argumento versatus es, magisque ad rudem imperitorum levitatem, quam ad eruditorum certum limatumque judicium elaborasse videris. Sed tu••, credo, quae per in∣curiam exciderunt, moni••us emendabis, & in∣structior redibis in praelium. Quin ne tibi aulicis occupationibus vale districto, nimis oneris videar imponere, unum hoc a te contendo; ut quae de prima propositione in altera Disquisitione disputa∣vi, refellenda suscipias: hanc enim ideo, caete∣ris omissis, accuratius pertractavimus, quod ex ipsa reliquae necterentur. Ubi huic responde∣ris, tum tibi de quatuor aliis responsio non de∣erit.

Verum, si quid, ut vehementer aveo, rescribe∣re dignetis, facito, quaeso, ut meos sensus impe∣tas, non alienos affingas. Questionem illam ge∣neralem, an propositiones sint in Jansenio, nec∣ne, prorsus omitto. Sed loca illa quae profers, damnatis propositionibus esse aequivalentiae nego. Hinc sequitur, te propositiones in Jansenio non reperiste: non sequitur, neminem alium posse reperiere. Fortasse id praestabunt alii acutiores & diligentiores: non enim solus homo es, sed unus e multis. Non continebis te tamen, sat scio, quin me, si non haereticum, certe haereseos fautorem appelles. Ast ego hoc tibi in antecessum repono: Nemo haeresi favere potest quae nulla est: at nulla in Ecclesia nova haeresis: nulli ergo novae haere∣seos fautores. Quorsum igitur tot decreta, tot E∣pistolae, tot conciones, tot libelli? Nescio, mi Pater. Unum hoc scio, quaenam ista esset haere∣sis, quam vos sensus Janseniani haeresim dicitis, ne∣minem adhuc me reperisse qui nosset. Incredibile, inquis, fictitiae haereseos larva Ecclesiam jactari. In∣credibilius, mi Pater, esse quandam haeresim, quam nemo verbis perspicuis nec ambiguis possit expri∣mere, quam ignorent & qui accusant & qui accu∣santur; cujusque tota vis sex syllabis, sensus Jansenii, sine ulla certa notione & sensu contineatur. At in hac opinione vehementer, erro. Omnino vehemen∣ter mi Pater, si erro. Adde etiam ex vestris decretis, inculpate: invincibiliter enim erro, quippe qui om∣nem adhibuerim diligentiam ad novam illam hae∣resim detegendam, nec tamen detegere potu∣erim. Ita si me inclementius objurges, vel E∣scobario judice confutabitur reprehensor Anna∣tus.

FINIS,