The journal of Monsr. de Saint Amour doctor of Sorbonne,: containing a full account of all the transactions both in France and at Rome, concerning the five famous propositions controverted between the Jansenists and the Molinists, from the beginning of that affair till the Popes decision. / Faithfully rendred out of French. ; A like display of the Romish state, court, interests, policies, &c. and the mighty influences of the Jesuites in that church, and many other Christian states, being not hitherto extant.

A Writing of Father Morel (an Augu∣stine, Doctor of the Faculty of Paris) full of calumnies against: S. Augu∣stin's Disciples, and spread about Rome at the time of his being there in the year 1651.

SO much of this Writing as is inclosed between two Crochets, [] is the additions which F. Mo∣rel made to it, upon his being blam'd of exorbitan∣ces in it, by Monsignor Sacrista, according as I have mention'd, Part. 3. Chap. 8.

De controversia inter Jansenistas & Anti-Jansenistas.

AB eo momento quo prodiit in lucem liber Ian∣senii Episcopi Iprensis pro titulo praeferens Iansenii Augustinus de gratia, &c. velut flammae cine∣rum latebris aliquandiu sepultae, facto impetu erupe∣runt jamdiu delitescentes praemeditatae factionis ig∣nes, ex quorumdam etiam Doctorum Parisiensium & Lovaniensium eadem simul concilia machinantium animis & calamis, qui miserabili successu funesta, quae nunc ardentius flagrant, excitarunt incendia, forsan deinceps non ita facile restinguenda, & quidem ad perstringendam (si possint) S. Sedis auctoritatem, & sanioris doctrinae puritatem cum ipsa maculandam. Adverti enim debet in Gallia & Belgio haeretico∣rum radices in ipsos etiam Catholicos aliquem sini∣strae in sanctam Sedem propensionis & doctrinae spiritum refundere, unde orti sunt viri politici

& partiarii, ex fontibus haereticorum illam odii vel aversionis a summa sanctae Sedis porestate mentem perniciosius ebibentes: inter quos aliqui etiam sunt Facultatum Doctores erga ipsam minus bene affe∣cti, qui mediis omnibus nituntur ipsam labefactare. En finis eorum qui Jansenistae appellantur, quia per fas & nefas etiam contra Bullas Pontificias Jansenii dogmata tuentur tanquam obtinendo suo fini aptiora.

Ut vero finem facilius assequi possint, his arti∣ficiis utuntur, & imprimis operae pretium aestimant praecipuos sanctae Sedis zelatores tam seculares quam regulares debilitare, ac, si possent, opprimere: quod hujusmodi viri multis modis semper tentarunt, pri∣mo aperte conantes Religiosos Mendicantes (quos vocant mancipia Papae, quia Generales eorum sunt Itali & semper in Italia commorantes) ex Universi∣tatibus & Facultatibus eliminate, ut debilior sit hoc modo numerus defensorum sanctae Sedis; propterea Richeristae sequaces Richerii qui potestatem Pontifi∣ciam impugnavit anno 1626. & novissime anno 1649. currente Jansenistae id sollicitarunt & super hoc Arrestum a Senatu obtinuerunt, ut tantum duo Doctores ex singulis Ordinibus Mendicantium vo∣tum habeant in Comitiis Facultatis Parisiensis. Se∣cundo, Quia per vim id obtinere non potuerunt propter generosam & nunquam satis laudandam DD. Doctorum secularium erga sanctam Sedem bene affectorum etiam adversus Senatus-placita re∣sistentiam, ideo secretioribus viis & diabolicam in∣tentionem magis apte dissimulantibus id moliti sunt, videlicet scriptis impugnando communes aliorum Doctorum & Regularium sanctae Sedis addictorum sententias, & selegerunt materiam de gratia & prae∣destinatione, utpote implicandis animis commodio∣rem, quas vulgo persuadere volunt esse sanctis Pa∣tribus contrarias, ut sinistram de ipsis in populorum animos opinionem injiciant. Hoc artificio Janse∣nistae usi sunt: ut enim Doctorum sacrae Facultatis tam seculatium quam Regularium sanctae Sedis zela∣rorum conceptam apud omnes aestimationem con∣vellant, ac facilius deinde possint sinistrae suae ma∣chinationis venenum respergere, velis & remis sa∣niores eorum sententias insequuntur quasi cum Pela∣gianis & Semipelagianis in materia gratiae omnino consonas; & ad hoc aptius insinuandum, praeferunt ubique D. Augustinum velut suarum opinionum vin∣dicem & assertorem, cui alios repugnare & dissen∣tire continuo declamitant & derisorie ipsos appel∣lant Molinistas & Jesuitas, quasi praeferant Moli∣nam D. Augustino, imo ita calumniantur, ut appel∣lent S. Augustini adversarios, cum tamen nec Jesu∣itis nec Molinae sed soli veritati sint addicti. Tertio, Nedum scriptis nituntur sua dogmata in perniciem zelatorum sanctae Sedis sub praetextu tuendi doctri∣nam D. Augustini propalare, sed conducunt etiam pecuniis Doctores & Concionatores qui virus idem effundant in pulpitis Scholarum & templorum, Bac∣calaureos in Facultate ut suis in conclusionibus pub∣licis eorum placita sustineant: imo Studentes in om∣nibus Galliae & Belgii Universitatibus & Facultati∣bus venales habent, necnon omnis conditionis viros in urbibus fere singulis, ut pestiferam eruditionem in Scholis & in privatis domibus disseminent, & sim∣pliciores etiam instiruant privatis colloquiis, in qui∣bus miscent cum rebus de gratia & praedestinatione res horrendas de sacramentis Altaris & Poenitentiae, & contra auctoritatem sacri Concilii Tridentini, & perpetuas interserunt calumnias adversus Doctores & viros quoscum que sanctae Sedis zelatores praecipu∣os: & eo fine Magnates aliquos ditissimos suam in partem artificiose deduxerunt, a quibus ingentes pecuniarum summas habent ad perficiendas hujus∣modi nefarias molitiones; & mirum est quos cona∣tus efficiant ad finem assequendum. Habent aliquot in locis sectariorum suorum seminaria & congrega∣tiones his tantum machinationibus intentas.

Deinde quia viderunt Jansenistae non satis pro∣moveri votum suum contra zelatores sanctae Sedi•• per solas disputationes de materia gratiae & praetex∣tatum in his D. Augustinum, tum propter sanio∣rem & ampliorem Doctorum adversantium partem, tum propter Bullas Pontificias talem controversiam prohibentes, non potuerunt diu conceptum adver∣sus S. Sedem & Ecclesiam venenum retinere; qua∣re illud foras evomuerunt per libros & scripta de frequenti vel melius de infrequenti communione, de poenitentia, &c. accusantes Ecclesiam corrup∣telae, cujus se medicos & reformatores ventilant, & etiam apertius per scripta de duobus Capitibus Ecclesiae, & quidquid in Bullis Pontificiis de his rebus sancitum ac prohibitum est, subreptitium & male sancitum esse palam dixerunt semper & scrip∣serunt, & ubicunque ipsis liberum & obvium fuit, seditiones excitarunt, & conati sunt impedire ne iu Facultate & in Ecclesiis Bullae Pontificiae super his rebus emanatae publicarentur & reciperentur: Fuerunt tamen irriti ac vani omnes eorum impetus ob majorem triplo in Facultate numerum Docto∣rum sanctae Sedis zelatorum, & propterea rabie ac furore perciti, antiquos errores & offensivas sen∣tentias de gratia & sacramentis ubique, sicut antea, scribere, dictare & evulgare non destiterunt.

Quibus perspectis sacra Facultas Parisina sanctae Sedis semper observantissima nedum Bullas praefa∣tas legit, amplexa est, & suos in commentarios ad aeternam memoriam & obsequentiam retulit, ••ed etiam novis decretis sanxit, ne unquam vel in scriptis vel in concionibus, vel in conclusionibus Theologicis Doctores sui & Baccalaurei auderent his de rebus a Sancta Sede prohibitis agere; & quo∣ties aliquis Baccalaureus suis in Thesibus aliquam hujusmodi conclusionem adhibuit, deleta est a D. Syndico: cum tamen post tot & tantas cautiones adhibitas nunquam requiescerent a scribendo & lo∣quendo Jansenistae, sed in dies cresceret eorum fa∣ctio, imo aliqui Baccalaurei a Magistris illius factio∣nis profecti eo devenissent audaciae, ut hujusmodi propositiones a D. Syndico deletas suis in conclusio∣nibus reponerent, & factionarii magis ac magis of∣fensivas propositiones ubique depraedicarent in con∣temptum Bullarum Pontificiarum & decretorum sa∣crae Facultatis, & magnum totius Ecclesiae scanda∣lum, imo & aliarum nationum (quae jamdiu Facul∣tatem Parisiensem Jansenisni calumniose insimula∣bant;) ad hoc ut posset illas factiones & factiona∣rios perstringere atque configere, ac simul tamen Bullis Pontificiis prohibentibus discussionem & cen∣suram Auctorum de praefatis materiis contradictorie disputantium non repugnare, censuit unanimi fere omnium Doctorum, exceptis quibusdam scilicet Jansenistis, consilio & decreto seligendas esse pro∣positiones magis offensivas ex iis quae continuo in vulgus ubique spargebantur, nulla habita ratione vel mentione an sint Jansenii, vel Arnaldi, vel Je∣suitarum, vel cujuscunque alterius, & eas affici∣endas censura, si opus esset, post exactam Docto∣rum

nedum aliquot ad hoc specialiter depuratorum, sed etiam omnium & singulorum discussionem & examen ad avertendum ne ulterius populi deciperen∣tur: selectae sunt autem sequentes propositiones;

I.

Aliqua Dei praecepta hominibus justis volentibus & conantibus secundum praesentes quas habent vi∣res, sunt impossibilia: deest quoque iis gratia qua possibilia fiant.

II.

Interiori gratiae in statu naturae lapsae nunquam resistitur.

III.

Ad merendum & demerendum in statu naturae lapsae non requiritur in homine libertas a necessita∣te, sed sufficit libertas a coactione.

IV.

Semipelagiani admittebant praevenientis gratiae interioris necessitatem ad singulos actus, etiam ad initium fidei: & in hoc erant haeretici, quod vel∣lent eam gratiam talem esse, cui posset humana voluntas resistere vel obtemperare.

V.

Semipelagianorum error est dicere Christum pro omnibus omnino hominibus mortuum esse, aut sanguinem fudisse.

VI.

Sensit olim Ecclesia privatam sacramentalem poe∣nitentiam pro peccatis occultis non sufficere.

VII.

Naturalis attritio sufficit ad sacramentum Poeni∣tentiae.

Atque istis propositionibus per Deputatos aliquos diligenter examinatis per aliquot menses, tandem sacta Facultas destinaverat eas censere in Comitiis prima Augusti proxime praeteriti: quod cum praevi∣derent Jansenistae, primo ad ea Comitia ex omni∣bus Regni partibus convocarunt dispersos suae facti∣onis Doctores & alios etiam, quibus subdole & ca∣lumniose rescripserant, Facultatis Molinistas (sic appellant Doctores sanctae Sedis zelatores) velle censura perstringere S. Augustinum, dictitantes praedictas propositiones, exceptis duabus ultimis, esse D. Augustini, & ad hoc creduntur 40 librarum millia pro evocandis hujusmodi magistris undequa∣que dispersis impendisse. Secundo, Aliquibus etiam Re••igiosis idem persuaserunt hic agi de vindicando a censuris Augustino. Tertio, Cum non obstantbus il∣lis artificus viderent se impares evitandae sacrae Fa∣cultatis censurae, seditionem excitarunt in Comi∣tiis, nova fraude volentes contra consuetudinem in∣trudere in locum D. Decani quendam Doctorem eo praetextu quod sit Cancellarius Universitatis, & excitatis clamoribus continuis, hoc modo impedie∣runt determinationem Facultatis, in qua contra 25 vel 30 Jansenistas, & aliquot alios titulo tuendi S. Augustinum deceptos, erant centum & amplius Doctores. Quarto, Denique ad Parlamentum non ad sanctam Sedem appellarunt, & unum ex moti∣vis appellationis inter alia proferunt, quod Comi∣tiis Facultatis adessent Mendicantes qui ex Senatus-consulto debent abesse. Libellum supplicem eorum subscripsisse dicuntur 40 circiter, numerando eos qui praetextu vindicandi a censura D. Augustinum subscripserunt innocenter. Quinto, Etiam sollici∣tarunt aliquos ut Romam scriberent ad Generales Ordinum & alios, quod Facultas Parisiensis vellet censura perstringere D. Augustinum, ut hac arte, fraude & calumnia viros de rebus illis minime insti∣tutos praevenirent & suas in partes apud sanctam Se∣dem agendas illicerent; imo quaedam transmiferunt excerpta ex scriptis cujusdam excellentissimi viri sanctae Sedis inter alios observantissimi D. Pereyrer Regiae Navarrae magni Magistri, ut nitantur per∣suadete quod ille ac simul alii ejusdem partis sint ad∣versarii D. Augustino, & notare possint cum ipso alios insignes sanctae Sedis zelatores infra nominan∣dos, & commiserunt provinciam istas naenias & ca∣lumnias Romae disseminandi quibusdam ibidem nunc temporis commorantibus, qui nec sunt Doctores, nec ullatenus de veritate instructi; & aliquid jam profecerant apud nonnullos satis spectabiles, nisi casu adfuissent quidam Doctores illius sacrae Faculta∣tis qui calumnias illas suae Parenti nefarie impositas eluerunt.

Debet sancta Sedes summe cavere ne autem prae∣beat illis Jansenistis, quia mixti & conjuncti sunt cum Richeristis, id est, cum sequacibus Richerii, qui adversus Eeclesiasticam Monarchiam tantum scripsit & factiones fecit ab anno 1611. ad 1628. & omnis eorum factio nihil sic ambit & prosequitur quam sanctae Sedis auctoritatem labefactare (ut dixi) & artificia praetextatae doctrinae S. Augustini in Jan∣senio, & alia id genus non habent alium finem sibi propositum modo superius explicato. Praecipua ve∣ro Jansenistarum capita & columina sunt DD. Ar∣nauld, Guilbert, du Hamel, Bourgeois qui Romae Jansenium defendit, Ludovicus de Saint-Amour fu∣nestus Guillielmi de Sancto Amore in persequendis apud Senatum Mendicantibus imitator cum socio suo Carol. de Roux, ambo ignobilis farinae homines, deinde D. de Mince Richerius alter redivivus sanctae Sedi minime affectus, D. Rousse S. Rochi Parisiis Curatus vir litigiosus & in Facultate maxime sediti∣osus, de Sainte-Beuve pro illa factione maxime ze∣losus, & alii qui memoriae jam non occurrunt. Il∣lustriores autem illorum partiatiorum adversarii & sanctae Sedis zelatores ardentissimi sunt praefatus D. Pereyret, D. Cornet, D. Hallier Syndicus Faculta∣tis, vir de sancta Sede pro zelo suo summe meritus, sicut & D. Morel, qui apud Regni primates pro e∣jusdem sanctae Sedis & sanioris doctrinae tutela con∣tinuo desudat; similiter D. le Moyne, D. Gran∣din Professores Sorbonici, D. Charton Parisiensis Poenitentiarius, D. Guichard Navarricus Professor. Inter Mendicantes P. Nicolai vir insignis, &c. Tot sunt ut commode nequeant enumerati. [D. Loy∣sel Cancellarius S. Augustino quidem, non factio∣sis addictus, & praecipuus Augustiniensium in Fa∣cultate & apud S. Sedem benefactor.]

Verum si liceat dicere quod sentio, quam vis si∣cut

Jansenistarum factio est pessima & pessimos ha∣bet fines supra delibatos, ita ex adverso pars Anti-Jansenistarum sit omnino religiosa, & nonnisi san∣ctum pro Dei gloria & sanctae Sedis & purioris do∣ctrinae defensione finem inspiciat; tamen ex reci∣proco oppositarum partium conflictu mali & perni∣ciosi effectus oriuntur: quia enim Jansenistae pro clypeo praetenso & praetextato assumunt D. Augu∣stinum, & Anti-Jansenistae ad illos configendos in materia gratiae & sacramentorum maxime nituntur Concilio Tridentino: hinc fit quod istorum aliqui videantur de••rimere in aliquo auctoritatem D. Au∣gustini, & sane nonnulli 1 1.1 peccant aliquando & excedunt in D. August. ut convellant fundamentum Jansenistarum; & Jansenistae ex opposito nituntur infringere auctoritatem illius sacrosancti Concilii, quod potissimum est partis adversae fundamentum, asserentes non fuisse ita legitimum, ut aestimatur, sed ex solis Papae mancipiis conflatum, &c. Unde non parum minuitur & S. Sedis & SS. Conciliorum auctoritas, & maxime debilitatur vis impugnandi hae∣reticos per illa media, nec immerito haeretici sub∣sannant in hoc Catholicos.

Quamobrem his in controversiis existimo agen∣dum magna cum cautela, & brevius esse omnibus silentium imponere, ut jam toties factum est. Sed non debet S. Sedes fastidire continuas reiterationes prohibitionum jam factarum, quia qui prima vice non obtemperant, secunda vice obsequentur. Stu∣diose tamen cavendum est a Jansenistis, & consu∣lendum, quantum fieri poterit, aliis qui sunt sani∣oris doctrinae & sanctae Sedis in omnibus ardentissi∣mi zelatores, & quam citius fieri potest, sancta Se∣des praesertim in Galliis propter haereticos quibus∣cunque novitatibus radicem praecidat, ne infausta iterum suscipiant incrementa, quod omen avertat Deus.

[Revera tamen utrobique puniendi essent ac de∣bito censura castigandi, nedum Jansenistae qui do∣ctrina & nomine D. P. Augustini abutuntur ad com∣movendas seditiones; verum etiam illi Jesuitae qui temeratie ac irreverenter ausi sunt scribere vel loqui de sanctissimo & doctissimo illo Ecclesiae Doctore & Doctorum Principe, suum Molinam suasque novi∣tates illi ac caeteris omnibus praeferendo: unde me∣rito S. Inquisitio Decreto suo animadvertit in bla∣sphemas illas contra D. P. Augustinum propositio∣nes nuper in publicum disseminatas.

Tamen praesens rerum necessitas postulat ut prius Romana Sedes circa Jansenii singulares propositio∣nes distincte mentem aperiat ad extinguendum tot incendiorum fomitem: quia enim Bulla sanctissimi Urbani VIII. contra Jansenium hunc prohibet dam∣natque tanquam renovantem propositiones jam ali∣as a summis Pontificibus damnatas; & Jansenistae insimulant accusant que hanc Bullae partem subrep∣tionis, & fraude Jesuitarum fuisse infertam. Cum id maxime perstringat honorem & auctoritatem Ro∣manae Sedis quae est columna veritatis: illa debet praefatae Bullae veritatem vindicare, & notatim ac singulatim designare quaenam sint illae propositiones ab ipso renovatae & alias a summis Pontificibus dam∣natae, ut nullam amplius habeant Jansenistae excusa∣tionis causam & occasionem alios decipiendi, maxi∣me definiendo simul discrimen doctrinae Jansenii a D Augustino. Postea in alios D. Augustini doctrinaeque ipsius neglectores debita erit severitate agendum.

Notes

• 1 1.1

  Jesuitae.