NIhil penitus ad rem valet locus iste, nec magis nos premit quam S. Augustinum, dum illi a Pelagianis proposita est, Si nolumus non peccamus, sicut, si volumus mandata servamus, quod antea jam exposuimus; sed ut peccare non velimus, prae∣paratur voluntas a Domino; omnibus autem non praeparari certum est. Hoc unum est quod adver∣sariis probandum est, omnibus voluntatem praepa∣rari, ut peccare nolint. Agnoscimus cum illis quod Deus nihil praecipit quod sit humanae voluntati impossibile, quia quidquid praecipit per Christi gra∣tiam possibile est; potest vitari peccatum si na∣tura vitiata sanetur gratia Dei per Christum: sed non vident nobiscum, magnas & totas vires volun∣tatis, quibus ad nonnulla facienda aliqando opus est, semper nobis praesentes non esse: Hae enim vires sunt gratia dei magna quae semper non datur. Certum est nos facere cum faciamus, (inquit de gra∣tia & libero arbitrio cap. 16.) sed ille facit ut fa∣ciamus, praebendo vires efficacissimas voluntati. Et infra: Qui ergo vult facere Dei mandatum & non potest, jam quidem habet voluntatem bonam, sed adhuc parvam & invalidam; poterit autem, cum magnam habuerit & robustam. Mox subjungit: Istam cha∣ritatem Apostolus Petrus nondum habuit, quando ti∣more Dominum ter negavit. Hinc agnoscitur, ali∣quando etiam justis magnam illam deesse gratiam sine qua non possunt magnas illas vires voluntatis habere.
Praeterea in toto hoc capite & praecedenti, ut vel minimum legenti patebit, agitur tantum de pecca∣tis venialibus, quae Pelagiani contendebant omnino vinci per naturam, Augustinus vero nonnisi per gra∣tiam. Itaque objiciebant Pelagiani hominem posse vivere sine omni peccato si velit. Id fatebatur San∣ctus Augustinus hoc ipsomet libro cap. 6 & 15, dum∣modo adjuvetur a Deo, & tantum velit quantum res exigit. Ac per hoc, inquit, potest homo, si velit, esse sine peccato adjutus a Deo. Objiciebant Deum nihil impossibile homini praecepisse, cui praecepit vivere sine peccato. Dicebat S. Augustinus etiam id esse possibile homini si sanetur per gratiam quantum sa∣nari oportet; sed ad hoc ut possit vivere sine peccato, opus esse aliquando magnis et totis viribus volunta∣tis.
Jam vero quid inde adversarii colligunt? Colli∣guntne esse in omnibus justis magnas et totas illas vires voluntatis, seu gratiam sufficientem qua pro nutu suo illas magnas et totas vires adhibeant quibus opus est ad evitandum seu vincendum omni ex par∣te peccatum? Quo quid falsius? quid ab ipsa expe∣rientia Sanctorum & ab ipsa doctrina S. Augustini magis alienum est? Id ciare videri potest, si legatur ejusdem secundi libri de peccatorum meritis et re∣missione cap. 5, 17 et 19, ubi passim docet, Deum quosdam Sanctos suos sanare et adjuvare ad vitan∣dum aliquod peccatum, quosdam non fanare nec ad∣juvare; quod si facit, misericordia facit; et quibus non facit, judicio non facit. Nos autem (inquit cap. 18.) quantum concessum est sapiamus & intelligamus, si possumus, Dominum Deum bonum, ideo etiam Sanctis suis alicujus operis justi aliquando non tribuere vel certā